1. ¿Kʼu yuʼun sta-o ti jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

JAʼ LA spasutik xchiʼuk jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik li Jeovae, jaʼ yuʼun sta-o ti jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼe (Apok. 4:11). Jkʼanojtik tajek xchiʼuk jtsakojtik ta venta, pe mu kʼunuk chkaʼitik ti jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼe akʼo mi sta-o ti jech ta jpastike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun oy kʼusitik xuʼ xchʼay koʼontontik xchiʼuk xuʼ smakutik ta be. Sventa mu jechuk xkʼot ta jtojolaltike, skʼan jkʼeltik li kʼusitik xuʼ smakutike. Pe baʼyel jkʼeltik kʼusi smakojbe skʼoplal ti jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Diose.

2. ¿Kʼusi muʼyuk ta jpastik mi jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ Jeova jech kʼuchaʼal chal Éxodo 34:14?

² Kʼalal chal Vivlia ti jaʼ noʼox skʼan xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, te smakojbe skʼoplal xtok ti jkʼantik ta sjunul koʼontontike. Jaʼ yuʼun, skʼan me mu yanuk kʼusi jtikʼ ta koʼontontik sventa jaʼuk-o mas tsots skʼoplal xkil ta jkuxlejaltik li Jeovae (kʼelo Éxodo 34:14, TNM). *

3. ¿Kʼusi tstij koʼontontik sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

³ Li kʼusitik jchanojtik ta stojolal li Jeovae jaʼ tstij koʼontontik yoʼ jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼe. Jnaʼojtik xa li kʼusi lek chil o li kʼusi mu skʼupine, taje jaʼ jech ta jnoptik ek. Labal sba chkiltik xtok ti kʼupil sba tajek li stalelaltake xchiʼuk jnaʼojtik ti tskʼan ti junuk noʼox koʼontontik xijtun ta stojolal ta sbatel osile, jech oxal chkakʼ ta jkuxlejaltik li smantaltake. Lek chkaʼitik ti yamigo chilutike (Sal. 25:14). Ta melel, skotol li kʼusi ta  jchantik ta stojolal li Jpasvanej kuʼuntike jaʼ chijnopaj-o mas ta stojolal (Sant. 4:8).

4. 1) ¿Kʼusi tstunes Satanas yoʼ mu jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li ta xchanobil liʼe?

⁴ Ta skoj ti jaʼ sventainoj balumil li Satanase, jaʼ tstunes sventa xbat ta koʼontontik saʼel li kʼusi ta jkʼupin jtuktike xchiʼuk ti masuk to vokol xkaʼitik stsalel li kʼusi chopol ta jkʼantike (Efes. 2:1-3; 1 Juan 5:19). Jaʼ xa xlaj-o ti xbat ta koʼontontik saʼel li yan kʼusitike, vaʼun ti maʼuk xa noʼox stuk xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Ta jkʼeltik batel chaʼtos kʼusi tstunes yoʼ syakutike. Baʼyel, tstikʼ ta koʼontontik ti jsaʼtik mas takʼine. Xchiʼuk xchibal, tsloʼlautik sventa jaʼuk jtʼujtik li chopol chʼayob oʼontonale.

5. ¿Kʼu yuʼun toj xibal sba mi jaʼ chbat ta koʼontontik saʼel li takʼine?

⁵ Stalel onoʼox ti ta jkʼantik ti oyuk kʼusi jtun jlajestike, ti oyuk jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk ti oyuk bu xuʼ xijnakie. Pe skʼan teuk noʼox jchʼuleltik yoʼ mu jaʼuk xbat ta koʼontontik saʼel li takʼine, yuʼun epal krixchanoetik avie «batem ta yoʼontonik takʼin» xchiʼuk jaʼ noʼox lek chaʼiik ti xmanolajike (2 Tim. 3:2). Snaʼoj xa onoʼox Jesus ti xuʼ van jech xkʼot ta stojolal li yajtsʼaklomtak eke, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Mu me xuʼ xtun ta chaʼvoʼ yajval li jun mosoe, yuʼun tskontrain li june, jaʼ tskʼan li yane; o mas nopol chakʼ sba ta stojolal li june, pe tspʼaj li yane. Jaʼ me jech ek, mu me xuʼ xatunik ta smoso Dios xchiʼuk ta smoso kʼulejal» (Mat. 6:24). Li buchʼu jal chchʼakbe yorail sventa saʼ skʼulejale xchiʼuk ti jaʼ chakʼ ta yoʼonton staele yakal me chtun ta chaʼvoʼ yajval akʼo mi yakʼoj persa chtun ta stojolal Dios. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun maʼuk xa noʼox yakal chichʼ ta mukʼ stuk li Jeovae.

6. ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi laj yalbe batel Jesus li tsobobbail ta Laodiseae?

⁶ Xi toʼox xtoyet chalik li yajtsʼaklomtak Kristo  ta tsobobbail ta Laodiseae: «Jkʼulejun xchiʼuk jtaoj xa lek jkʼulejal xchiʼuk muʼyuk xa kʼusi skʼan kuʼun jsetʼuk». Pe ta sat Jeova xchiʼuk Jesuse toj abol sbaik laj yilik ti staik-o okʼitaele, povreik ta jyalel, maʼsatetik xchiʼuk tʼanalik. ¿Kʼu yuʼun albatik mantal yuʼun li Jesuse? Maʼuk ta skoj ti jkʼulejike, jaʼ ta skoj ti jaʼ xa meʼinem ta yoʼontonik li skʼulejalike xchiʼuk ti yakal xa chnamajesatik ta stojolal li Jeovae (Apok. 3:14-17). Li voʼotik eke skʼan me oyuk kʼusi jpastik ta anil mi laj kakʼtik venta ti oy xa kʼusitik chlik jkʼantike (1 Tim. 6:7, 8). Mi te noʼox jmeyoj jkʼobtik lijkome, chlik tunkutik ta chaʼvoʼ kajvaltik xchiʼuk muʼyuk xa sbalil chil Jeova kʼalal chkichʼtik ta mukʼe, yuʼun jnaʼojtik ti «jaʼ jun Dios ti stuk noʼox tskʼan ichʼel ta mukʼe» (Deut. 4:24, TNM). ¿Kʼusi xuʼ sloʼla koʼontontik yoʼ jaʼuk mas tsots skʼoplal xkiltik li takʼine?

7, 8. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li Davide?

⁷ Kalbetik skʼoplal jun mol ta tsobobbail ta Estados Unidos ti David sbie. Lek baxbol ta abtel xchiʼuk chal ti yakʼoj lek ta yoʼonton li kʼusi tspas ta jun empresae. Vaʼun, laj yichʼ akʼbel yan yabtel ti mas to leke xchiʼuk ti mas xa ep tspas kanale. Maʼuk noʼox, yuʼun laj yichʼ lek ojtikinel ta slumal ta skoj ti xtojob tajek spasel li yabtele. Xi chal kaʼitike: «Kʼalal laj kil ti lekik kʼusi la jtae, la jnop ti jaʼ yakal chakʼbun bendision li Jeovae». Pe ¿mi jech van ta melel?

⁸ Li Davide laj yakʼ venta ti yantik xa chnamaj ta stojolal li Jeovae. Xi to chal kaʼitike: «Kʼalal chilokʼ ta cholmantal xchiʼuk kʼalal chibat ta tsobajeletike, jaʼ xa noʼox te xinopnun yuʼun li kabtele. Lek toyol ta jpas kanal, pe chilub tajek yuʼun xchiʼuk lik ayanuk jvokolkutik xchiʼuk li kajnile».

9. ¿Kʼusi la spas li Davide, xchiʼuk kʼusi xuʼ jchanbetik?

⁹ ¿Kʼusi la spas li Davide? La xchaʼkʼelbe skʼoplal li kʼusitik mas tsotsik skʼoplale. Xi  chale: «Oy kʼusi la jnop la jpas sventa jel li jkuxlejale». Jech oxal, la skʼel kʼusi xuʼ spas yoʼ mu jaluk xa tajek x-abtej xchiʼuk laj yalbe yajval yabtel li kʼusi snopoj tspase. ¿Kʼusi van kʼot ta stojolal? Jipat lokʼel li ta yabtele. Pe mu teuk noʼox tsʼijil kom, xi chale: «Ta yokʼomal noʼoxe, la jnojes jsolisitud sventa xitun ta prekursor auksiliar ti kʼu sjalil xuʼ kuʼune». Sventa smakʼlin-o sbaike, lik abtejikuk xchiʼuk yajnil ta skusel mukʼtikil naetik. Li Davide lik tunuk ta prekursor regular ta mas jelavel xchiʼuk jech la spas ta mas tsʼakal ek li yajnile. Ta melel, li kʼusi lik abtejikuk-oe ep buchʼutik mu skʼupinik, pe mu jechuk chil li stukike akʼo mi jutuk xa tajek tspasik kanal. Muʼyuk onoʼox kʼusi tspas palta yuʼunik jujun u. Li kʼusi oy ta yoʼontonike jaʼ ti masuk to tsots skʼoplal xil ta xkuxlejalik li Jeovae xchiʼuk yiloj ta sat stukik ti muʼyuk bu ch-iktavan mi baʼyel ta jsaʼtik li Ajvalilal yuʼune (Mat. 6:31-33).

10. ¿Kʼuxi xuʼ jchabi li koʼontontike?

¹⁰ Mu ventauk mi ep o mi jutuk kʼusi x-ayan kuʼuntik, skʼan me jchabi li koʼontontike. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Mu jaʼuk xbat ta koʼontontik saʼel li kʼulejale xchiʼuk mu jaʼuk mas tsots skʼoplal xkiltik li kabteltike ti jaʼ xa jutuk sbalil chkiltik li yabtel Jeovae. Xiuk jakʼbe jbatik sventa xkiltik mi jaʼ xa jech yakal ta jpastike: «¿Mi jaʼ ta jnopilanbe skʼoplal kabtel kʼalal te oyun ta tsobajel o kʼalal ta jcholmantale? ¿Mi ta jvul koʼonton ti xipas ta povre ta mas jelavele? ¿Mi chlik-o jkʼopkutik xchiʼuk jnup jchiʼil ta skoj li takʼine o ta skoj li kʼusi x-ayan kuʼunkutike? Kʼalal chlokʼ junuk abtelal ti mu skʼupinik li yantike, ¿mi ta van jchʼam yoʼ xitun mas ta stojolal li Jeovae?» (1 Tim. 6:9-12). Mi la jnopbetik skʼoplal li sjakʼobiltak taje, skʼan me mu xchʼay ta joltik ti skʼanojutik tajek li Jeovae xchiʼuk tspat koʼontontik mi ta sjunul koʼontontik chijtun ta stojolale, yuʼun xi chalbutike: «Muʼyuk chkiktaot jutebuk xchiʼuk muʼyuk ta jkomtsanot jutebuk». Xi tstojobtasutik li jtakbol Pabloe: «Maʼukuk me batem ta avoʼontonik skʼanel takʼin ti kʼu yelan kuxuloxuke» (Evr. 13:5, 6).

11. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta jtojolaltik yuʼun li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike?

¹¹ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti jkʼupin li jkuxlejaltike, jaʼ yuʼun oy chʼayob oʼontonaletik ti xuʼ xakʼbutik jmuyubajeltike. Xi onoʼox chalbutik li Skʼop Diose: «Li cʼusi noʼox xuʼ tspas li vinic ti xuʼ tsbalin jutuque, acʼo noʼox veʼuc, acʼo noʼox yuchʼ lec voʼ, acʼo noʼox scʼupin lec yaʼay li stojol yabtele» (Ecl. 2:24). Pe skʼan  teteuk noʼox jchʼuleltik kʼalal ta jtʼuj kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, yuʼun jutuk mu skotoluk chopol kʼusi chakʼik ta ilel ti tsokes li jlekil talelaltike xchiʼuk tstikʼbe ta snopben krixchanoetik ti lek noʼox o ti kʼupiluk sba xilik li kʼusitik chal Vivlia ti chopole.

12. ¿Kʼu yuʼun skʼan jtʼujtik lek li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontik jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 10:21 xchiʼuk 22?

¹² Mi ta jkʼantik ti jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, mu me stakʼ ti xbat veʼkutik «ta xmexa Jeova» xchiʼuk «ta xmexa pukujetike» (kʼelo 1 Korintios 10:21, 22). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal oy buchʼu jmoj chijveʼ xchiʼuke, jaʼ te xvinaj ti lek xkil jbatike. Jaʼ yuʼun, kʼalal jaʼ ta jkʼeltik li majbaile, li kʼusitik sventa pukujetike xchiʼuk li mulivajel o yan kʼusi tskʼan jbekʼtaltike, te chkakʼtik ta ilel ti lek chkaʼitik ti xbat jchiʼintik ta veʼel li yajkontratak Diose xchiʼuk ti jtam jlajestik li kʼusi te lechel ta xmexaike. Pe jaʼ noʼox ta jsokes jba jtuktik xchiʼuk muʼyuk xa lek chkil jbatik xchiʼuk li Jeovae.

13, 14. 1) ¿Kʼuxi ti xkoʼolaj ta veʼlil li chʼayob oʼontonaletike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jkʼeltik li kʼusitik chopol jech kʼuchaʼal chal Santiago 1:14 xchiʼuk 15?

¹³ Li chʼayob oʼontonaletike xkoʼolaj kʼuchaʼal li veʼliletike. Pe ¿kʼuxi ti xkoʼolaje? Yuʼun kʼalal chijveʼutike, xuʼ jkʼeltik ti kʼu yepal ta jkʼan ta jlajestike. Pe kʼalal batem xa ox ta bikʼel kuʼuntike, mu xa kʼusi stakʼ jpastik, yuʼun jaʼ xa te ch-abtej ta yut jchʼutik sventa stabe sbalil li jbekʼtaltike. Mi jaʼ ta jlajestik li lekil veʼliletike, mu teuk noʼox xijchamchun o lek noʼox oyutik, yan mi jaʼ ta jlajestik li kʼusitik muʼyuk lekike, xuʼ xij-ipaj-o yuʼun. Maʼuk ta jmutsʼel ta satil noʼox chvinaj mi lek o chopol tspasbutik jtosuk veʼlile, yuʼun ta kʼunkʼun chakʼ yip.

¹⁴ Jaʼ me jech ta sventa li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, yuʼun xuʼ jtʼujtik kʼusitik ta jtikʼ li ta jnopbentike. Pe teuk ta joltik liʼe: li kʼusi ta jkʼeltike jaʼ chlik spas ta mantal li jnopbentike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jun noʼox koʼontontik yuʼun mi jaʼ ta jkʼeltik li kʼusi lekike, yan mi jaʼ ta jkʼeltik li kʼusi chopolike, xuʼ sokesutik (kʼelo Santiago 1:14, 15). Pe mu ta aniluk tsokesutik li chʼayob oʼontonaletike, yuʼun ta kʼunkʼun ch-abtej batel. Jaʼ yuʼun, xi tspʼijubtasutik li Vivliae: «Mu xaloʼla aba atukik: mu me stakʼ loʼlael li Diose. Yuʼun kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok; yuʼun li buchʼu jaʼ noʼox yakal tstsʼun ta sventa sbekʼtale jaʼ tstsobbe sat ta sbekʼtal xtok li kʼusi snaʼ xkʼaʼe» (Gal. 6:7, 8). Toj tsots me skʼoplal ti jpʼajtik skotol li chʼayob oʼontonaletik ti spʼajoj li Jeovae (Sal. 97:10).

15. ¿Kʼusi yakʼojbutik li Jeovae?

¹⁵ Ep ermanoetike tskʼupinik skʼelel li Kanal JW ta Internete. Xi chal sloʼil jun kermanatik ti Marilyn sbie: «Li Kanal JW skoltaojun sventa ximuyubajuk noʼox xchiʼuk mu persauk jtʼuj li kʼusitik te chjelave. Kʼalal jtuk chkaʼi jba o lajem kipale, persa onoʼox ta jta junuk mantal o li kʼusi chichʼ alel li ta Yichʼel ta mukʼ Dios ta jujun sob ti tstoyun likele. Vaʼun, mas to chinopaj ta stojolal Jeova xchiʼuk li ta s-organisasione. Sjelojbun ta jyalel jkuxlejal li Kanal JW». ¿Mi yakal van ta jtunestik li matanal yakʼojbutik Jeovae? Maʼuk noʼox xuʼ jkʼeltik li programa chjelav jujun ue, yuʼun xuʼ jkʼeltik kʼusiuk noʼox ora epal videoetik, xuʼ jchikintatik gravasionetik xchiʼuk sonetik ti tspat koʼontontike.

16, 17. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jpajtsan jbatik ti kʼu sjalil ta jchʼay koʼontontike? 2) ¿Kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik taje?

¹⁶ Maʼuk noʼox skʼan jkʼeltik li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, skʼan jkʼeltik xtok ti kʼu sjalil ta jchʼay koʼontontike. Mi mu jechuk la jpastike, xuʼ van jal tajek ta jchʼay koʼontontik, vaʼun jaʼ xa jutuk ta jpasbetik yabtel li Jeovae. Taje mu kʼunuk ta pasel, xi chal sloʼil Abigail ti 18 sjabilale: «Kʼalal ep tajek kʼusi ta jpas ch-echʼ kʼakʼale, lek xa chkaʼi ti jkʼel televisione. Pe mi  muʼyuk laj kichʼ jpʼijile, xuʼ te tʼojol-o jsat jayibuk ora li ta televisione». Xi chal sloʼil jun kerem ti Samuel sbie: «Bakʼintike, chlik jkʼel videoetik ta Internet, vaʼun te chchʼay-o koʼonton. Jaʼ to chkile, oxib o chanib xa ox ora yakalun skʼelel».

¹⁷ ¿Kʼuxi xuʼ jpajtsan jbatik ti kʼu sjalil ta jchʼay koʼontontike? Baʼyel, jkʼeltik mi toj jal ta jchʼay koʼontontik. ¿Kʼusi xuʼ jpastik? Xuʼ jtsʼibatik ta jlikuk kalendario ti kʼu sjalil ta jkʼeltik television ta sjunul xemanae, ti kʼu sjalil chij-och ta Internete xchiʼuk ti kʼu sjalil chijtajin ta jselulartik o ta yan kʼusie. Mi laj kakʼtik venta ti jaʼ te batem-o jchʼuleltike, jpastik jlikuk jlistatik. Baʼyeluk kakʼtik li kʼusitik mas tsots skʼoplale, vaʼun ta tsʼakaluk to xkakʼtik li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike. Mi laj xa ox jpastike, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jechuk jpastik li kʼusi la jtsʼibatike. Vaʼun, mas xa xokolutik xchiʼuk oy kipaltik yoʼ jchantik lek li Jvivliatike, ti jpastik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike, ti xijbat ta tsobajeletike, ti jcholtik mantal xchiʼuk ti jpastik ta jchankʼop li krixchanoetike. Mi laj xa ox jpastik skotol taje, jun xa me koʼonton ta jchʼay koʼontontik.

18, 19. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

¹⁸ Li jtakbol Pedroe laj yalbe skʼoplal kʼu yelan chichʼ lajesel li sbalumil Satanase xchiʼuk ti chtal jun achʼ balumile. Vaʼun, xi to laj yale: «Voʼoxuk ti jkʼanojoxuk ti yakal xa onoʼox chamalaik li kʼusitik taje, pasik me ti bu kʼalal xuʼ avuʼunik ti chʼabaluk achopolalike, ti chʼabaluk apaltailik xchiʼuk ti junuk avoʼontonik staoxuke» (2 Ped. 3:14). Mi ta jchʼuntik li kʼusi laj yale xchiʼuk mi chkakʼtik persa ti sakuk jtalelaltik xchiʼuk ti tsotsukutik ta mantale, chkakʼtik ta ilel ti jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae.

¹⁹ Li Satanas xchiʼuk sbalumile jech-o tsbusanbutik tal prevaetik sventa xijnamaj ta stojolal li Jeovae (Luk. 4:13). Pe kʼusiuk noʼox xvul ta jtojolaltik, skʼan me mu yanuk kʼusi jtikʼ ta koʼontontik sventa jaʼuk-o mas tsots skʼoplal xkil ta jkuxlejaltik li Jeovae. Jpʼeluk ta koʼontontik ti jaʼuk noʼox xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, yuʼun sta-o ti jech jpastike.