1. ¿Kʼusi xuʼ spas Jeova sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone?

LI Jeovae oy kʼusitik xuʼ spas sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Li stuke spasoj sba ta Jchanubtasvanej, ta Totil ti tspat oʼontonale xchiʼuk ta J-al lekil aʼyej (Is. 48:17; 2 Kor. 7:6; Gal. 3:8). Akʼo mi spas yuʼun skotol taje, nopolik noʼox tstunesutik sventa spas li kʼusi tskʼan yoʼontone akʼo mi lum achʼelutik noʼox (Mat. 24:14; 28:19, 20; 2 Kor. 1:3, 4). Li Jeovae xuʼ stunesutik sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone, jaʼ yuʼun xuʼ xakʼ jpʼijiltik xchiʼuk xuʼ skoltautik sventa spas kuʼuntike. Junantik li buchʼutik xchanojbeik lek skʼoplale chalik ti jaʼ jech smelolal li sbi Jeovae.

2. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ van jnoptik bakʼintik ti muʼyuk xa yakal tstunesutik li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

² Jkotoltik ta jkʼantik ti stunesutik Jeova sventa jpasbetik li yabtele, pe bakʼintike, xuʼ van ta jnoptik ti muʼyuk xa yakal tstunesutike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ van xi ta jnoptike: «Mu xa epuk kʼusi spas kuʼun ta skoj ti mol meʼelun xae, jelel xa jkuxlejal o mu kʼusi xitojob spasel». Yantik xtoke xuʼ van xi chalike: «Bal xa noʼox xkaʼi li kʼusi yakal ta jpase xchiʼuk mu xa persauk ti xkakʼbe mas yipale». ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe? Ta jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ xchanubtasutik Jeova sventa xkʼot ta pasel kuʼuntik li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jech xtok, ta jkʼeltik kʼuxi tunesatik yuʼun Jeova junantik viniketik xchiʼuk antsetik ta voʼne ti akʼbat ta yoʼontonik spasel li kʼusi lek chile xchiʼuk ti xuʼuk yuʼunik spasele.  Ta slajeb une, ta jkʼeltik kʼusi skʼan jpastik sventa stunesutik li Jeovae.

3. ¿Kʼuxi xuʼ xakʼ ta koʼontontik Jeova sventa jpastik li kʼusi lek chil jech kʼuchaʼal chal li Filipenses 2:13?

³ (Kʼelo Filipenses 2:13). * Li Jeovae xuʼ xakʼ ta koʼontontik spasel li kʼusi lek chile. ¿Kʼuxi tspas? Jaʼo kʼalal chkʼot ta jchikintik ti oy kʼusi chtun ta jtsobobbailtike o kʼalal chichʼ chanel jlikuk karta ti likem tal ta Betel ti chal ti oy bu chtun koltaele. Jech oxal, xuʼ van xi ta jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi xuʼ jpas sventa xikoltavan?». O xuʼ van tsots kʼusi chlik jbaintik spasel, vaʼun ta jnoptik ti mu spas kuʼuntike. Maʼuk noʼox, yuʼun kʼalal ta jchantik junuk loʼil ta Vivliae, xuʼ van xi chlik jnoptike: «¿Kʼuxi xuʼ jkolta-o yantik li kʼusi la jchane?». Teuk ta joltik liʼe: li Jeovae muʼyuk tsujutik sventa oyuk kʼusi jpastik, pe mi laj yil ti ta jkʼan ta jpasbetik mas li yabtele, xuʼ xakʼ ta koʼontontik ti jpastik li kʼusi jnopojtike.

4. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik Jeova sventa spas kuʼuntik li kʼusi lek chile?

⁴ Li Jeovae xuʼ skoltautik xtok sventa spas kuʼuntik li kʼusi lek chile (Is. 40:29). ¿Kʼuxi tspas taje? Jaʼo kʼalal chakʼbutik li xchʼul espiritu sventa jchantik mas li kʼusitik xijtojob xa onoʼox spasele (Éx. 35:30-35). Jech xtok, tstunes s-organisasion sventa oyuk kʼusitik xchanubtasutik spasel. Lek me ti jkʼantik koltael mi mu jnaʼtik kʼuxi ta pasel jtosuk abtelale xchiʼuk mu xijxiʼ ta skʼanbel koltael li jkʼanvanej Totil kuʼuntike, yuʼun xuʼ xakʼbutik «li juʼelal ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe» (2 Kor. 4:7; Luk. 11:13). Jkʼeltik batel jayibuk skʼelobiltak ta Vivlia ti kʼuxi chanubtasatik yuʼun Jeova junantik viniketik xchiʼuk antsetik sventa x-akʼbat ta yoʼontonik spasel li kʼusi lek chile xchiʼuk ti xuʼuk yuʼunik spasele. Vaʼun, jnoptik kʼuxi xuʼ stunesutik li Jeova eke.

5. ¿Kʼusi chakʼ kiltik ti baʼyel chanubtasat yuʼun Jeova li Moisese xchiʼuk ti kʼu yelan laj yichʼ tunesele?

⁵ Li Jeovae la stunes Moises sventa spoj lokʼel tal ta Ejipto li j-israeletike. Pe ¿bakʼin tunesat yuʼun li Jeovae? ¿Mi jaʼo van kʼalal la snop Moises ti chapal xa lek ta skoj ti «laj yichʼ chanubtasel ta skotol spʼijil» li j-ejiptoetike? (Ech. 7:22-25). Mu jechuk, yuʼun li Jeovae baʼyel la xchanubtas sventa bikʼituk xakʼ sba xchiʼuk ti manxouke (Ech. 7:30, 34-36). Maʼuk noʼox, yuʼun laj yakʼbe stsatsal yoʼonton sventa xbat skʼopon li xibal sba ajvalil ta Ejiptoe (Éx. 9:13-19). ¿Kʼusi chakʼ kiltik ti baʼyel chanubtasat yuʼun Jeova li Moisese xchiʼuk ti kʼu yelan laj yichʼ tunesele? Chakʼ kiltik ti jaʼ noʼox tstunes Jeova li buchʼutik lek stalelalike xchiʼuk ti tspat yoʼontonik ta stojolal Dios ti xuʼ x-akʼbat yipalike (Filip. 4:13).

6. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan tunesat yuʼun Jeova li Barsilai yoʼ skolta li Davide?

⁶ Ta mas tsʼakale, li Jeovae la stunes li Barsilai sventa skolta li ajvalil Davide. Jun veltae, li ajvalile kontrainat yuʼun skerem ti jaʼ li Absalone, vaʼun jatavik batel xchiʼuk li sviniktake. Kʼalal jaʼo lubemik xa ox tajeke, ti chchamik xa ox ta viʼnale xchiʼuk ti takin xa ox tajek yoʼontonike, jaʼo tal koltaatikuk yuʼun li Barsilaie akʼo mi mol xa ox tajek xchiʼuk koʼol laj yakʼ ta vokol xkuxlejalik xchiʼuk li yan xchiʼiltake. Mu xiuk la snop li Barsilaie: «Toj molun xa, mu xa kʼusi xitun-o yuʼun li Jeovae». Moʼoj, yuʼun laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk laj yakʼ li jsetʼ juteb kʼusi x-ayan yuʼun yoʼ skolta li yajtuneltak Diose (2 Sam. 17:27-29). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li loʼile? Mu ventauk mi ep xa jabilaltik, xuʼ to stunesutik Jeova sventa jkolta li kermanotaktik ti buyuk noʼox nakalike (Prov. 3:27, 28; 19:17). Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik mi mu xuʼ xbat kakʼbetik ta yok skʼobik li kʼusi chtun yuʼun  li kermanotaktike? Xuʼ xkakʼtik matanal takʼin sventa li abtelal ta spʼejel balumile, vaʼun jaʼ xa te chichʼ lokʼesel li takʼin kʼalal chtun yuʼunik koltael ta buyuk noʼox li kermanotaktike (2 Kor. 8:14, 15; 9:11).

7. 1) ¿Kʼuxi tunesat yuʼun Jeova li Simeone? 2) ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik taje?

⁷ Jun vinik ta Jerusalen ti Simeon sbie tukʼ yakʼoj sba ta stojolal Jeova xchiʼuk albat ti persa chojtikin li Mesias kʼalal skʼan to xcham akʼo mi mol xa ox tajeke. Li vinik taje jal xa ox tajek smalaoj sventa xtal li Mesiase, jaʼ yuʼun patbat tajek yoʼonton li kʼusi albat yuʼun Diose. Ta skoj ti oy xchʼunel yoʼontone xchiʼuk ti kuchem tal yuʼune, akʼbat jun kʼupil sba matanal yuʼun li Jeovae. Jun velta kʼalal bat ta templo li Simeon ta skoj ti ventainat batel «yuʼun sjuʼel li chʼul espiritue», te laj yil li uni olol Jesuse, vaʼun tunesat yuʼun Jeova yoʼ xalbe skʼoplal jun albil kʼop: ti chkʼot ta Kristo li uni olol taje (Luk. 2:25-35). La stoj tajek ta vokol Simeon ti laj yojtikin li Jesuse akʼo mi muʼyuk xa van laj yil ti kʼu yelan la xchol mantale. Li ta achʼ balumile, te chakʼ venta Simeon ti kʼu yelan ch-akʼbatik bendision yuʼun Jesus «scotol li mucʼtic lumetic liʼ ta banamile» (Gén. 22:18). Li voʼotik eke xuʼ jtojbetik ta vokol Jeova ti oy kʼusi chakʼ akʼo jpastik kʼalal chijtun ta stojolale.

8. ¿Kʼuxitik xuʼ stunesutik li Jeovae?

⁸ Li ta baʼyel sigloe, oy jun vinik ti Jose sbie, lek snaʼ xakʼ li kʼusi oy yuʼune xchiʼuk ta sjunul yoʼonton la skʼan ti stunesat yuʼun li Jeovae (Ech. 4:36, 37). Li Josee xuʼ van toj lek snaʼ spatbe yoʼonton li yantike, jaʼ yuʼun li jtakboletike Bernabe laj yakʼbeik sbi ti jaʼ skʼan xal «Xnichʼon Jpat-oʼontonal». Jun skʼelobil ti bu la spatbe yoʼonton yantik li Bernabee jaʼo kʼalal och ta yajtsʼaklom Kristo li Sauloe, yuʼun li ermanoetike chiʼik-o ta stojolal ta skoj ti snaʼojik ti laj toʼox yilbajinan li ermanoetike. La stoj van tajek ta vokol Saulo ti koltaat yuʼun li Bernabee xchiʼuk ti patbat yoʼontone (Ech. 9:21, 26-28). Ta mas tsʼakale, li moletik ta Jerusalene kʼot ta xchikinik ti tskʼanik patbel yoʼonton li ermanoetik ta Antiokia ta Siria ti nom to xkome. ¿Buchʼu van la stakik batel? ¡Jaʼ li Bernabee! Toj lek ti jaʼ la stakik batele, yuʼun li Vivliae chal ti «lik spatbe yoʼonton skotolik sventa te oyikuk-o ta sjunul yoʼontonik ta stojolal li Kajvaltike» (Ech. 11:22-24). ¿Mi xuʼ van stunesutik Jeova sventa jpatbetik yoʼonton li kermanotaktike? Xuʼ, yuʼun tskoltautik sventa jpatbetik yoʼonton li buchʼutik chamem yutsʼ yalalike o xuʼ stij koʼontontik sventa xbat jvulaʼantik o jkʼopontik batel li buchʼu ip noʼox chaʼie o ti tsvul yoʼontone, vaʼun ti oyuk kʼusi xkalbetik yoʼ jpatbetik yoʼontone. ¿Mi ta van xkakʼ akʼo stunesutik Jeova jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Bernabee? (1 Tes. 5:14).

9. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan koltaat yuʼun Jeova li Vasilie?

⁹ Li Jeovae la skolta Vasili sventa xchan lek kʼuxi xuʼ skolta li ermanoetike. Kʼalal 26 xa ox sjabilale, jaʼo laj yichʼ biiltasel ta mol ta tsobobbail, pe vokol laj yaʼi sventa skolta li ermanoetike, mas to li buchʼutik oy svokolike. Akʼo mi jech, chanubtasat yuʼun li yan moletik ti xtojobik leke xchiʼuk toj ep la stabe sbalil li Chanob vun sventa j-abteletik yuʼun Ajvalilal yuʼun Diose. Laj yakʼ tajek persa sventa xchan mas li kʼusi sbainoje xchiʼuk la stsʼiba li kʼusitik xuʼ spase, vaʼun ta kʼunkʼun chʼay yuʼun li xiʼel kʼalal laj yil ti spas xa yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontone. Xi chal sloʼile: «Jaʼ xa chakʼbun jmuyubajel li kʼusi vokol toʼox chkaʼi spasele. Yuʼun xkuxet xa chkaʼi kʼalal chkil ti tskoltaun Jeova ta stael junuk teksto sventa jpatbe-o yoʼonton junuk ermanoe». Ermanoetik, mi jaʼ jech chapasik kʼuchaʼal li Vasilie xchiʼuk mi chavakʼ abaik ta yok skʼob Jeova yoʼ stunesoxuke, jaʼ chchanubtasoxuk sventa oyuk kʼusi mas xabainik li ta tsobobbaile.

10. ¿Kʼusi lek la spas li Abigaile, xchiʼuk kʼusi chakʼ jchantik?

¹⁰ Li David xchiʼuk sviniktak ti tukʼ yakʼoj sbaike jaʼo tskʼanik koltael kʼalal nutsbilik yuʼun li ajvalil Saule. Jun veltae, li sviniktak Davide bat skʼanbeik jsetʼ juteb veʼlil jun jkʼulej vinik ti Nabal sbie. ¿Mi akʼbatik van? Mi jsetʼuk kʼusi tʼolbaj ta skoj ti toj tʼutʼ li Nabale. Pe ¿kʼu yuʼun jaʼ bat skʼanbeik li Nabale? Yuʼun laj toʼox xchabibeik xchijtak li ta takixokol balumile. Jech oxal, li Davide tsan skʼakʼal yoʼonton, laj yal mantal ti xbat smilik li Nabal xchiʼuk skotol li sviniktake (1 Sam. 25:3-13, 22). ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Li yajnil Nabal ti toj kʼupil sbae jaʼ tal pajtsanvanuk ta anil. Pʼij tajek li Abigaile xchiʼuk tsots lek yoʼonton kʼalal bat snup ta be li Davide, la skejan sba ta stojolal, vaʼun laj yalbe ti akʼo mu xjelav skʼob ta skoj ti tskʼan chchapan li kʼusi kʼot ta pasele. Ta slekil yoʼonton laj yalbe ti jaʼ akʼo yakʼbe ta yok skʼob li Jeovae. Li Davide kʼot ta yoʼonton li kʼusi albat yuʼun li Abigaile xchiʼuk li kʼusi toj lek la spas ta stojolale, vaʼun te laj yakʼ venta ti jaʼ takbil tal yuʼun li Jeovae (1 Sam. 25:23-28, 32-34). Li Jeovae laj yakʼ venta ti xuʼ stunes Abigail ta skoj ti toj lek stalelale. Li avi eke, xuʼ me stunes ermanaetik ti chakʼ ta ilel spʼijilik xchiʼuk ti lek xtojobik ta snopel sventa skoltaik li yutsʼ yalalik xchiʼuk li ermanoetike (Prov. 24:3; Tito 2:3-5).

11. ¿Kʼusi la spasik li stsebetak Salume, xchiʼuk buchʼutik jech tspasik li avi eke?

¹¹ Ta mas tsʼakale, li Jeovae la stunes li stsebetak Salum sventa xkoltavanik ta xchaʼvaʼanel li smuroaltak Jerusalene (Neh. 2:20; 3:12). Akʼo mi jaʼ jun ajvalil li stotike, lokʼ ta yoʼontonik ti skolta sbaik li ta jun abtelal ti toj tsotse xchiʼuk ti xibal sbae (Neh. 4:15-18). Mu jechuk laj yakʼ ta ilel stalelalik kʼuchaʼal li buchʼutik lek ojtikinbilik ta Tekoa ti «muc scʼanic pasel ta mantal yuʼun li banquilaletique» xchiʼuk ti muʼyuk xkoltavanik ta abtele (Neh. 3:5). Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yelan muyubajik kʼalal tsuts noʼox svaʼanel yuʼunik ta 52 kʼakʼale (Neh. 6:15). Li avi eke, oy ermanaetik ti xmuyubajik noʼox chtunik ta tsʼakal ora ti stuk noʼox jeche, yuʼun tskolta sbaik ta svaʼanel xchiʼuk ta skʼelel li naetik ti bu chkichʼtik ta mukʼ Diose. Ta melel, sventa xvuʼ kuʼuntik spasel li abtelaletik taje, chtun kuʼuntik li vaʼ ermanaetik ti baxbolik tajeke, ti xtojobik leke xchiʼuk ti snaʼik xchʼunel mantale.

12. ¿Kʼuxi xuʼ stunesutik Jeova jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Tabitae?

¹² Li Jeovae la stijbe yoʼonton Tabita sventa lekuk kʼusitik spas xchiʼuk ti xakʼ epal matanaletik ta xkʼuxul yoʼontone, mas to jech la spasbe li buchʼutik chamem smalalike (Ech. 9:36). Ep buchʼutik laj yokʼitaik kʼalal cham li Tabitae, yuʼun toj lek snaʼ xakʼ li kʼusitik oy yuʼune xchiʼuk oy yutsil yoʼonton. Pe muyubajik tajek kʼalal laj yilik ti chaʼkuxesat yuʼun li jtakbol Pedroe (Ech. 9:39-41). ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li Tabitae? Mu ventauk li jabilaltike, xuʼ xkakʼbetik li kʼusi chtun yuʼun kermanotaktike akʼo mi jsetʼ juteb noʼox (Evr. 13:16).

13. ¿Kʼuxi tunesat yuʼun Jeova li Ruthe, xchiʼuk kʼusi laj yakʼ venta?

¹³ Jun kermanatik ti Ruth sbie oy ox ta yoʼonton ti chtun ta misionerae. Baxbol tajek ta cholmantal kʼalal bikʼit toʼoxe xchiʼuk chiktaan komel tratadoetik ta naetik. Xi laj yale: «Ta jkʼupin tajek li cholmantale». Jaʼ noʼox une, vokol tajek chaʼi xchiʼinel ta loʼil krixchanoetik sventa xalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Kʼalal la sta 18 sjabilale, och ta prekursora regular akʼo mi stsʼijet noʼox. Li ta 1946, ay li ta Chanob vun sventa Vivlia ta Galaad yuʼun Watchtowere, vaʼun ay tunuk ta Hawái xchiʼuk ta Japón. Ta melel, tunesat yuʼun Jeova sventa xalbe epal krixchanoetik li lekil aʼyej ti bu ay  tunuke. Oy kʼusi laj yakʼ venta kʼalal jutuk xa ox skʼan sta 80 jabil yakal chchol mantale, xi laj yale: «Jaʼ stsatsubtasojun talel li Jeovae xchiʼuk jaʼ skoltaojun sventa stsal kuʼun ti xitsʼijet noʼoxe. Jnaʼoj ti xuʼ stunesat yuʼun Jeova buchʼuuk noʼox ermanoal, jaʼ noʼox venta mi tspat yoʼonton ta stojolale».

14. Jech kʼuchaʼal chal Kolosenses 1:29, ¿kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼantik ti stunesutik li Jeovae?

¹⁴ Li Jeovae ep ta tos kʼu yelan stunesoj talel li yajtuneltake. Pe ¿kʼu van yelan tstunesutik li voʼotike? Teuk ta joltik ti jaʼ tstsak ta venta Jeova ti kʼu yelan oy ta koʼontontik spasbel li yabtele (kʼelo Kolosenses 1:29). Yuʼun mi chil ti ta jkʼantik ti akʼo stunesutike, xuʼ skoltautik yoʼ ta sjunuluk koʼontontik jcholtik mantal, ti xijkʼot ta lekil jchanubtasvaneje, ti jchantik spatbel yoʼonton li yantike, ti xijtojobuk mas li ta kabteltike, ti xijkʼot ta jun lekil amigoile o xuʼ xchanubtasutik ta spasel kʼusuk noʼox sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone.

15. Li keremetike, ¿kʼusi xuʼ skʼanbeik Jeova jech kʼuchaʼal chal li 1 Timoteo 4:12 xchiʼuk 15?

¹⁵ Keremetik, mi yakal xa chata avaʼlejike, naʼik me ti chtun tajek koltael li ta tsobobbaile xchiʼuk ti xakʼotik ta siervo ministeriale. Ta epal tsobobbailetike, jaʼ mas ep li moletike, jaʼ mu sta li ministerialetike. ¿Mi xuʼ xavakʼ persa sventa xakoltavan mas li ta tsobobbaile? Xi chalik bakʼintik junantik ermanoetike: «Bal xa noʼox ti jcholmantalune». Mi jaʼ jech chtal ta anopben eke, albo Jeova ti akʼo skoltaot yoʼ x-ayan ta avoʼonton ti xakʼot ta siervo ministeriale xchiʼuk ti xakʼbot avipal sventa xapasbe yabtel ti bu kʼalal xuʼ avuʼune (Ecl. 12:1). ¡Chtun kuʼunkutik ti xakoltaunkutike! (Kʼelo 1 Timoteo 4:12, 15).

16. ¿Kʼusi xuʼ jkʼanbetik li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁶ Li Jeovae xuʼ stunesutik sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jaʼ yuʼun, kalbetik ti akʼo yakʼ ta koʼontontik spasel li kʼusi lek chile xchiʼuk ti skoltautik sventa xuʼuk kuʼuntik spasele. Mu ventauk mi kerem tsebutik to o mi mol meʼelutik xa, jtunes lek jkʼakʼaltik, kipaltik, li kʼusitik xijtojob spasel xchiʼuk li kʼusi x-ayan kuʼuntik sventa xkichʼtik-o ta mukʼ li Jtotik Jeovae (Ecl. 9:10). Mi laj kichʼtik akʼbel junuk abtelal sventa xijtun mas ta stojolal li Jeovae, mu me jmak koʼontontik ta skoj ti ta jnoptik ti mu spas kuʼuntike. Yuʼun jkotoltik xuʼ xkichʼtik ta mukʼ li jkʼanvanej Totil kuʼuntike, mu ventauk mi ep o mi juteb li kʼusi spas kuʼuntike.