1, 2. 1) ¿Kʼusi ti jutuk xa skʼan xalik li bankilal politikoetike? 2) ¿Kʼusitik sjakʼobiltak ta jkʼelbetik batel skʼoplal?

NOPO noʼox avaʼi ti laj xa yalik li bankilal politikoetik ti oy xa la jun oʼontonal xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi chijxiʼoe. Xuʼ van xi xtoyet xa chalike: «Muʼyuk bu jech xkiltik-o ti oy jun oʼontonal ta balumile». Li kʼusi tskʼanike jaʼ ti xlik jchʼuntik ti muʼyuk xa chkil jvokoltike. Pe bu chata, mu xpaj yuʼunik li kʼusi poʼot xa skʼan xtale. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li Skʼop Diose chalbutik ti «jaʼo chtal ta anil ta stojolalik li lajelal ti chʼayal yoʼonton chtaatike, [...] mi junuk buchʼu chjatav» (1 Tes. 5:3).

² Jtakʼtik batel li oxib sjakʼobiltak liʼe: ¿kʼusitik chkʼot ta pasel li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile? ¿Kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ti akʼo jpastik li vaʼ orae? Xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ jchapan xa noʼox jbatik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik kʼalal yakal li mukʼta tsatsal vokolile? (Mat. 24:21).

3. Jech kʼuchaʼal chal Apokalipsis 17:5, 15 kʼalal ta 18, ¿kʼuxi tslajes «Mukʼta Babilonia» li Jeovae?

³ (Kʼelo Apokalipsis 17:5, 15-18). ¡Chichʼ lajesel ta j-echʼel li Mukʼta Babiloniae! Jech kʼuchaʼal laj xa kaltike, li bankilal politikoetike mu xpaj yuʼunik li kʼusi chkʼot ta pasel li vaʼ orae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun chtikʼbat ta yoʼontonik yuʼun Jeova «ti akʼo spasik li kʼusi snopoj Diose», ti slajesik skotol li jecheʼ relijionetike xchiʼuk li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Kristoe. *  Li kʼusi snopoj tspas Jeovae jaʼ te chbat stikʼbe ta yoʼonton li lajuneb xulub «jtiʼaval chonbolom ti kuxul tsoj skolorale». ¿Buchʼu skʼoplal li lajuneb xulubile? Jaʼ li ajvaliletik ti jmoj skʼopik xchiʼuk li jtiʼaval chonbolome, jaʼ xkaltik, li Naciones Unidase (Apok. 17:3, 11-13; 18:8). Kʼalal mi la slajesik Mukʼta Babilonia li ajvaliletik taje, jaʼo me te chlik li mukʼta tsatsal vokolile. Ta spʼejel balumil jech chkʼot ta pasel xchiʼuk toj echʼ xa noʼox me xibal sba.

4. 1) ¿Kʼusi van chalik li ajvaliletik sventa xbat slajesik li jecheʼ relijionetike? 2) ¿Kʼusi van tspasik li buchʼutik te toʼox chkʼotik li ta jecheʼ relijione?

⁴ Li ajvaliletike jaʼ chbat slajesik li Mukʼta Babiloniae, pe mu jnaʼtik lek kʼusi chalik sventa xbat slajesike. Xuʼ van xi chalike: «Mu xakʼik ti oyuk jun oʼontonal li relijionetike xchiʼuk nopolik noʼox tstikʼ sbaik ta politika». O xi van chalike: «Toj ep xa kʼusi yuʼuninoj li relijionetike xchiʼuk pasemik xa ta jkʼulej» (Apok. 18:3, 7). Pe xuʼ xkaltik ti muʼyuk chichʼik lajesel skotol li buchʼutik te chkʼotik li ta jecheʼ relijione. Li kʼusi tslajesik ta j-echʼel li ajvaliletike jaʼ li organisasionetik sventa relijione. Mi lajem xa ox skotol li relijionetik taje, oy kʼusi chakʼik venta li buchʼutik te toʼox chkʼotike: ti muʼyuk kʼot ta pasel li kʼusi albatik toʼox yuʼun li jbabeetik ta srelijionike, vaʼun xuʼ van chchʼak sbaik batel.

5. ¿Kʼusi jamal yaloj tspas Jeova li ta mukʼta tsatsal vokolile, xchiʼuk kʼu yuʼun ti jech tspase?

⁵ Muʼyuk chal Vivlia kʼu sjalil chbat sventa xichʼ lajesel li Mukʼta Babiloniae, pe li kʼusi jnaʼojtike jaʼ ti ta anil noʼox chichʼ lajesele (Apok. 18:10, 21). Li Jeovae jamal yaloj ti «tsjutukajesbe skʼakʼalil» li mukʼta tsatsal vokolil sventa kuxuluk xkomik «li buchʼutik tʼujbil» xchiʼuk li melel relijione (Mar. 13:19, 20). Pe ¿kʼusi tskʼan Jeova ti akʼo jpastik ti kʼu sjalil chjalij li mukʼta tsatsal vokolile xchiʼuk mi lik li Armajedone?

6. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ti akʼo jpastike?

⁶ Li echʼ xchanobile, la jchantik ti oy ta yoʼonton Jeova ti xijlokʼ ta j-echʼel li ta Mukʼta Babiloniae. Pe mu baluk noʼox ti jech ta jpastike, yuʼun skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti  jechuk-o xijtun ta stojolal li Jdiostike. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Jkʼeltik batel chaʼtosuk.

7. 1) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ta jchʼunbetik li smantaltak Jeova ta sventa ti kʼu yelan skʼan jtalelaltike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan jechuk-o jtsob jbatik jech kʼuchaʼal chal Evreos 10:24 xchiʼuk 25?

⁷ Baʼyel, skʼan jchʼunbetik li smantaltak Jeova ta sventa ti kʼu yelan skʼan jtalelaltike. Mu me lekuk xa xkiltik li xchopol talelal balumile. Jech kʼuchaʼal liʼe, jpʼajtik li kʼusitik sventa mulivajel ti te smakojbe skʼoplal li buchʼutik chnupunik ti xchiʼil noʼox sbaik ta vinikal o ta antsile xchiʼuk li yan kʼusitik toj ibal sba tspasike (Mat. 19:4, 5; Rom. 1:26, 27). Xchibal, skʼan jmojuk-o xkichʼtik ta mukʼ Jeova xchiʼuk li kermanotaktike. Buyuk noʼox ti ta jtsob jbatike, mi ta Salonetik sventa Tsobobbail, mi ta naetik o mi ta nakʼal, skʼan jechuk-o jtsob jbatik sventa xkichʼtik ta mukʼ Jeova akʼo mi oy kʼusitik ta jnuptantik. «Mas to skʼan jech jpastik ta skoj ti chnopaj xa talel [skʼakʼalile]» (kʼelo Evreos 10:24, 25).

8. ¿Kʼusi van chkalbetik skʼoplal ta cholmantal li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile?

⁸ ¿Mi ta van xjel li kʼusi chkalbetik skʼoplal ta cholmantal li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile? Yikʼaluk van. Li avie, jaʼ chkalbetik skʼoplal li lekil aʼyejetik sventa Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk chkakʼtik persa ti jpastik ta jchankʼop li krixchanoetike. Pe li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile, xuʼ van jamal xa lek chkaltik li kʼusi chkʼot ta pasele, yuʼun li Vivliae chal ti xkoʼolaj ta bot li kʼusi chkaltike (Apok. 16:21). Xuʼ van xi chbat kaltike: «¡Jutuk xa me skʼan xlaj skʼoplal li sbalumil Satanase!». Pe te to chvinaj ta mas jelavel li kʼusi chbat kaltike xchiʼuk ti kʼu yelan ta jpastike. ¿Mi jech-o van ta jcholtik mantal kʼuchaʼal ta jpastik li avie o mi ta van xjel? Skʼan jmalatik sventa jnaʼtike. Akʼo mi mu jnaʼtik kʼu yelan ta jcholtik mantal li vaʼ orae, skʼan xkakʼ ta ilel stsatsal koʼontontik yoʼ xbat kaltik li chapanel tspas Jeovae (Ezeq. 2:3-5).

9. 1) ¿Kʼusi van tspas li ajvaliletik ta skoj li kʼusi chkalbetik skʼoplale? 2) ¿Kʼusi van tspas ta jtojolaltik li Jeovae?

⁹ Li ajvaliletike xuʼ van tskʼan tsmak ketik ta j-echʼel ta skoj li kʼusi chkalbetik skʼoplale. Pe jech kʼuchaʼal jpatoj koʼontontik ta stojolal Jeova ti tskoltautik ta cholmantal li avie, jaʼ me jech skʼan jpastik xtok li vaʼ orae. Jaʼ yuʼun, xuʼ jpat koʼontontik ti ta onoʼox xakʼ kipaltik Jeova sventa jpasbetik yabtel li ta mukʼta tsatsal vokolile (Miq. 3:8).

10. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 21:25 kʼalal ta 28, ¿kʼu yelan chaʼi sba krixchanoetik ta skoj li kʼusitik chkʼot ta pasel li ta mukʼta tsatsal vokolile?

¹⁰ (Kʼelo Lukas 21:25-28). Kʼalal yakal li mukʼta tsatsal vokolile, li krixchanoetike «chbat xchʼulelik ta xiʼel» ta skoj li kʼusitik chkʼot ta pasele, yuʼun chil ta sat stukik kʼu yelan chlaj batel skʼoplal li kʼusitik sventa politikae, li pʼolmajebaletike xchiʼuk li yan kʼusitik ti spatoj-o yoʼontonike. «Jaʼ scʼacʼalil at-oʼnton» chaʼiik xchiʼuk tsvul yoʼontonik mi xichʼik lajesel li vaʼ ora ta skoj ti muʼyuk toʼox bu jech kʼotem ta pasele (Sof. 1:14, 15). Xuʼ van stsatsaj tajek li jkuxlejaltik eke, xuʼ jnuptan jvokoltik xtok ta skoj ti muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta spasel li kʼusi tspas balumile xchiʼuk xuʼ van mu xa jtatik li kʼusitik mas jtunel kuʼuntike.

11. 1) ¿Kʼu yuʼun chlik skontrainutik li krixchanoetik xchiʼuk li ajvaliletike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xijxiʼo yuʼun li mukʼta tsatsal vokolile?

¹¹ Li krixchanoetik ti laj yilik kʼu yelan laj yichʼ lajesel li srelijionike chlik kapuk sjolik ta skoj ti muʼyuk laj yichʼ lajesel li jrelijiontike. Nopo xa noʼox avaʼi kʼu yelan xvochlajetik ta buyuk noʼox li krixchanoetike xchiʼuk chalik ta radio, ta television o ta Internet ti xkapet  tajek sjolike. Maʼuk noʼox, yuʼun li Satanas xchiʼuk li ajvaliletike tstsan skʼakʼal yoʼontonik ta jtojolaltik ta skoj ti muʼyuk vuʼ yuʼunik slajesbel skʼoplal skotol li relijionetik oy ta balumile, yuʼun chakʼik venta ti te kom li jrelijiontike. Jaʼ yuʼun, li krixchanoetik xchiʼuk li ajvaliletike chlik skontrainutik xchiʼuk jaʼo xa te tsbiin kʼuchaʼal Gog ta Magog * li ajvaliletike. Vaʼun, chlik stsob sbaik xchiʼuk tstunesik skotol li kʼusi oy yuʼunik sventa stsakik ta kʼop li steklumal Diose (Ezeq. 38:2, 14-16). Xuʼ van ta jvul jutuk koʼontontik ta skoj li kʼusi xuʼ jnuptantike, yuʼun mu jnaʼtik lek kʼu yelan chkʼot ta pasel. Pe muʼyuk srasonal sventa xijxiʼo yuʼun li mukʼta tsatsal vokolile, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun chalbutik Jeova li kʼusi xuʼ jpastik sventa kuxul xijkome (Sal. 34:19). Tukʼ lek chijvaʼi xchiʼuk ta jtoy muyel jsatik, yuʼun jnaʼojtik ti nopol xa xtal li jkolebaltike. *

12. ¿Kʼuxi xchapanojutik talel «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» ta sventa li mukʼta tsatsal vokolile?

¹² Kak xa onoʼox xchapanojutik tal «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» sventa tukʼ xkakʼ jbatik mi lik li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:45). ¿Kʼuxi spasoj talel? Ep ta tos. Kalbetik skʼoplal jtosuk: li asamblea rejional ti echʼ ta 2016 kʼalal ta 2018. Li asambleaetik taje la stij koʼontontik sventa masuk to xkakʼtik ta ilel lekil talelaletik ti tskoltautik yoʼ to mu xlik li skʼakʼalil Jeovae. Jkʼelbetik batel skʼoplal kʼusi jaʼ li talelaletik taje.

13. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan xa noʼox jech jpastik?

¹³ Li stukʼil koʼontontike. Xi yelan sbi li asamblea ti echʼ ta 2016: «Tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae». Li asamblea taje laj yakʼ kiltik ti jaʼ noʼox xuʼ tukʼ xkakʼ jbatik mi lek tajek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. La svules ta joltik xtok ti xuʼ xijnopaj ta stojolal Dios mi ta sjunul koʼontontik ta jpastik orasione xchiʼuk mi ta jchanbetik lek li Skʼope. Mi la jpastik skotol taje, jaʼ chakʼ kipaltik sventa jtsaltik komel kʼusuk noʼox vokolil. Ta skoj ti jutuk xa tajek skʼan xlik li mukʼta tsatsal vokolile, mas to chkichʼtik akʼel ta preva mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal li Jdiostike xchiʼuk ta stojolal li Ajvalilal yuʼune. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ van jech-o chkichʼtik labanel (2 Ped. 3:3, 4). ¿Kʼu yuʼun ti jech ta jnuptantike? Jun srasonale jaʼ ti muʼyuk ta jkoltatik li sbalumil Satanase. Jaʼ yuʼun, skʼan masuk to xkakʼtik ta ilel li stukʼil koʼontontik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile.

14. 1) ¿Kʼu yuʼun chjel li buchʼutik tsbeiltasutike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼtik ta ilel stukʼil koʼontontik li vaʼ orae?

¹⁴ Kʼalal jaʼo yakal li mukʼta tsatsal vokolile, chjel li buchʼutik tsbeiltasutike. Mu jnaʼtik lek kʼusi ora chkʼot ta pasel, pe li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ toʼox oyik ta balumile chbatik ta vinajel sventa chtalik li ta paskʼop ta Armajedone (Mat. 24:31; Apok. 2:26, 27). Vaʼun, muʼyuk xa me liʼ jchiʼuktik li Jtsop Jbeiltasvaneje. Pe oy onoʼox buchʼutik chlik sbeiltasutik, ¿buchʼutik van? Jaʼik li ermanoetik ta yan chijetik ti xchanojik leke. Jech oxal, lek-o chapalutik li vaʼ orae. Jaʼ noʼoxe, skʼan me jkoltatik li ermanoetik ti  chlik sbeiltasutike xchiʼuk jchʼuntik li mantaletik chakʼbutik ti jaʼ ch-akʼbat snaʼik yuʼun li Diose, jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel li stukʼil koʼontontike. Mi jech la jpastike, xuʼ kuxul xijkom.

15. ¿Kʼuxi xuʼ xkuch batel kuʼuntik, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan xa noʼox jech jpastik?

¹⁵ Skʼan xkuch kuʼuntik. Xi yelan sbi li asamblea ti echʼ ta 2017: «¡Mu xalubtsaj!». Li asamblea taje la skoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik kʼalal chkil jvokoltike. Te la jchantik xtok ti jaʼ noʼox xuʼ xkuch kuʼuntik mi lek jpatoj koʼontontik ta stojolal li Jeovae, mu ventauk mi xlekub o mi muʼyuk li kʼusi ta jnuptantike (Rom. 12:12). Jpʼejan lek ta koʼontontik li kʼusi yaloj Jesus liʼe: «Li buchʼu chkuch yuʼun kʼalal to ta slajebe jaʼ ta xkol» (Mat. 24:13). Taje chakʼ ta aʼiel ti skʼan tukʼ-o xkakʼ jbatik akʼo mi oy kʼusitik ta jnuptantik. Mi chkuch kuʼuntik li avie, tsots xa ox lek xchʼunel koʼontontik kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile.

16. ¿Kʼuxi xuʼ jta stsatsal koʼontontik, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan jtsatsubtastik xa noʼox?

¹⁶ Li stsatsal koʼontontike. Li ta 2018, xi sbi li asamblea jelave: «¡Tsotsuk me avoʼonton!». Li asamblea taje la svules ta joltik ti maʼuk chakʼ stsatsal koʼontontik mi oy kʼusi lek xijtojob spasele. Sventa xkuch kuʼuntike, skʼan jpat lek koʼontontik ta stojolal Jeova, jaʼ me jech skʼan jpastik ek sventa oyuk stsatsal koʼontontike. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jpat mas koʼontontik ta stojolal li Jeovae? Jaʼ ti jchantik jujun kʼakʼal li Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal kʼu yelan spojoj yajtuneltak ta voʼne li Jeovae (Sal. 68:20; 2 Ped. 2:9). Skʼan me tsotsuk lek koʼontontik kʼalal mi tal stsakutik ta kʼop ajvaliletik li ta mukʼta tsatsal vokolile xchiʼuk skʼan masuk to jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae (Sal. 112:7, 8; Evr. 13:6). Mi jpatoj lek koʼontontik ta stojolal Jeova li avie, lek me tsots koʼontontik kʼalal mi tal stsakutik ta kʼop li Gogue. *

17. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xijxiʼutik-o yuʼun li paskʼop ta Armajedone? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

¹⁷ Li xchanobil echʼe laj yalbe skʼoplal ti jutuk mu jkotoltikuk kilojtik tal li kʼusitik kʼotem  xa ta pasel li ta slajebal kʼakʼale. Pe oy ta koʼontontik xtok ti kuxuluk xijkom li ta mukʼta tsatsal vokolile. Li paskʼop ta Armajedone jaʼ chakʼbe stsutseb li chopol balumil liʼe. ¿Mi skʼan van xijxiʼutik-o? Moʼoj, yuʼun li paskʼop taje jaʼ yuʼun stuk li Jeovae (Prov. 1:33; Ezeq. 38:18-20; Zac. 14:3). Mi lokʼ ta ye Jeova ti xuʼ xa xlik li paskʼope, jaʼ jbabe chtal li Jesuse. Jmoj chtalik xchiʼuk li 144 mil xchiʼuk ta smiyonal xa noʼox anjeletik. Vaʼun, chtal stsakik ta kʼop li Satanase, li spukujtake xchiʼuk li sviniktak ti liʼ oyik ta balumile (Dan. 12:1; Apok. 6:2; 17:14).

18. 1) ¿Kʼusi yaloj Jeova ti tspat koʼontontike? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik Apokalipsis 7:9, 13 kʼalal ta 17 sventa jchʼuntik ti chkichʼtik pojel li ta jelavele?

¹⁸ Xi yalojbutik Jeova sventa tspat koʼontontike: «Muʼyuc spasojic jchopuc abtejebal ti xuʼ chayulesot oe» (Is. 54:17). «Kuxul chkomik li ta mukʼta tsatsal» vokolil li «epal krixchanoetik» ti tukʼ chakʼ sbaike xchiʼuk jech-o tspasik «chʼul abtelal» ta stojolal li Diose (kʼelo Apokalipsis 7:9, 13-17). Ta melel, oy ep srasonaltak ta jtatik ta Vivlia sventa jchʼuntik ti chkichʼtik pojel li ta jelavele. Jnaʼojtik lek ti chchabi Jeova «li bochʼotic jun [o tukʼ] yoʼntonique» (Sal. 31:23). Xijmuyubaj tajek kʼalal mi laj yichʼ pakbel skʼoplal li sbi Jeovae, yuʼun jkʼanojtik xchiʼuk kichʼojbetik ta mukʼ li sbie (Ezeq. 38:23).

19. ¿Kʼusi ti stuk xa noʼox jech jmalaojtike?

¹⁹ Nopo noʼox avaʼi kʼu yelan stalelal li krixchanoetik ti chkuxiik ta achʼ balumile, yuʼun muʼyuk xa ox ventainbilik yuʼun li Satanase. ¿Kʼu xa van yelan li krixchanoetik chichʼ albel skʼoplal ta 2 Timoteo 3:2 kʼalal ta 5? (Kʼelo li rekuadro « ¿Kʼu yelan stalelal li krixchanoetik ta jelavele?»). Xi laj yal li ermano George Gangas * ti tun ta Jtsop Jbeiltasvaneje: «¡Jun to me yutsil kʼalal naka ermanoetik xa oxe! Jutuk xa skʼan sventa xakuxiik li ta achʼ balumile. Jaʼ jech sjalil chakuxiik kʼuchaʼal chkuxi li Jeovae. ¡Chijkuxi ta sbatel osil!». Ta melel, ¡stuk xa noʼox me jech li kʼusi jmalaojtik chtale!