1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun lekil aʼyej ta stojolal krixchanoetik kʼalal mi tal li Armajedone? 2) ¿Kʼusi sjakʼobiltak ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

¿KʼUSI chtal ta snopben krixchanoetik kʼalal chaʼiik li jpʼel kʼop «Armajedon» xie? Ep buchʼutik tsnopik ti jaʼ jun mukʼta paskʼop ti bu tstunesik tsatsal vombaetike o ti oy kʼusitik chkʼot ta pasel ti xuʼ sokes li jbalumiltike. Pe li Vivliae jelel kʼusi chal ta sventa li Armajedone, yuʼun chal ti jaʼ jun lekil aʼyej ti chakʼ jmuyubajeltike (Apok. 1:3). Li paskʼop ta Armajedone muʼyuk tslajes li krixchanoetike, moʼoj, yuʼun ta spoj. ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel taje?

² Li Vivliae chal ti chichʼik lajesel ta Armajedon li ajvaliletike xchiʼuk li buchʼutik chopolike, vaʼun jaʼ jech tspoj li buchʼutik tukʼike. Jech xtok, muʼyuk chakʼ ti xichʼ sokesel li balumile (Apok. 11:18). Jkʼelbetik skʼoplal chanib sjakʼobiltak yoʼ xkaʼibetik lek smelolal li kʼusi laj kaltike: ¿Kʼusi jaʼ li Armajedone? ¿Kʼusitik chkʼot ta pasel kʼalal jutuk xa ox skʼan xvule? ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa kuxul xijkome? Xchiʼuk ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik yoʼ to mu xvule?

3. 1) ¿Kʼusi skʼan xal li jpʼel kʼop Armajedon xie? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk jun batsʼi lum li Armajedon chal ta Apokalipsis 16:14 xchiʼuk 16?

³ (Kʼelo Apokalipsis 16:14, 16). Li jpʼel kʼop Armajedone jaʼ noʼox jun velta ta jtatik li ta Vivliae xchiʼuk jaʼ skʼan xal «Vits ta Meguido» li ta Ebreo kʼope (Apok. 16:16, glosario). Li Meguidoe jaʼ toʼox jun voʼneal jteklum ta Israel (Jos. 17:11). Pe li Armajedone maʼuk jun batsʼi lum, yuʼun jaʼ skʼoplal kʼalal chichʼik tsobel skotol li «ajvaliletik ta spʼejel balumil» sventa stsakik ta kʼop li Jeovae (Apok. 16:14). Jech xtok, li ta xchanobil liʼe ta jtunestik li jpʼel kʼop Armajedon sventa chkalbetik skʼoplal li paskʼop ti chlik noʼox ta anil kʼalal chichʼik tsobel li ajvaliletik ta spʼejel balumile. Pe ¿kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk jun batsʼi lume? Baʼyel, yuʼun muʼyuk jpʼej vits ti Meguido sbie. Xchibal, yuʼun li yosilal jteklum Meguidoe  bikʼit tajek, jaʼ yuʼun mu x-och-o skotol li «ajvaliletik ta spʼejel [balumile]», li sviniktake xchiʼuk skotol li yabtejebtake. Xchiʼuk yoxibal, jech kʼuchaʼal ta jchantik batel li ta xchanobil liʼe, li paskʼop ta Armajedone jaʼo chlik kʼalal tstsakik ta kʼop ta spʼejel balumil li steklumal Dios li ajvaliletike.

4. ¿Kʼu yuʼun la skoʼoltas Jeova ta lum Meguido li mukʼta paskʼop yuʼune?

⁴ ¿Kʼu yuʼun la skoʼoltas Jeova ta lum Meguido li mukʼta paskʼop yuʼune? Yuʼun li lum Meguido xchiʼuk li stenlejaltik lum Jesreel ti te nopol xkome jaʼ toʼox te yavil epal paskʼopetik. Bateltike, jaʼ tal koltavanuk stuk Jeova li ta paskʼop taje. Kalbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta pasel li «ta nopol voʼetic ta [Meguidoe]». Li Jeovae la skolta jun jchapanvanej ta Israel ti Barak sbi sventa slajes li soltaroetik ta Kanaan ti jaʼ bankilal yuʼunik li Sisarae. Li Barak xchiʼuk li meʼ j-alkʼop Deborae la stojbeik ta vokol Jeova ti pojatik ta skʼelobil juʼelale. Xi kʼejinik jun veltae: «Cʼalal ta vinajel la spasic tal pleito li cʼanaletique; [...] la scontrainic tal li Sisarae. Imesatic batel scotolic yuʼun li bevoʼ Cisone» (Juec. 5:19-21).

5. ¿Kʼusi sjelbenal li paskʼop la spas Barak xchiʼuk li paskʼop chkʼot ta pasel ta Armajedone?

⁵ Xi kʼejinik ta slajeb li Barak xchiʼuk Deborae: «Jaʼ jech chavules scotol avajcontra, voʼot li Mucʼul Diosote. Pero li bochʼo chascʼanote acʼo yacʼ xojobal jech chac cʼu chaʼal lec xojoban li cʼacʼale» (Juec. 5:31). Li ta Armajedone jaʼ noʼox kuxul chkom li buchʼutik skʼanojik li Jeovae, yan li yajkontratak Diose chichʼik lajesel. Pe oy kʼusi jelel chkʼot ta pasel li ta Armajedon xchiʼuk li paskʼop la spas Barake. Yuʼun li ta Armajedone muʼyuk tspasik kʼop li yajtuneltak Diose, mi jaʼuk chkuch batel yabtejebik sventa paskʼop. Jaʼ ch-akʼbat-o stsatsalik kʼalal jun noʼox yoʼontonike, ti tspat lek yoʼontonik ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li yajsoltarotak ta vinajele (Is. 30:15; Apok. 19:11-15).

6. ¿Kʼusitik xuʼ stunes Jeova sventa slajes yajkontratak li ta Armajedone?

⁶ ¿Kʼuxi tslajes yajkontratak Jeova li ta Armajedone? Ep ta tos kʼusitik xuʼ stunes. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van xakʼ tal tsatsal nikel, bot xchiʼuk chauketik (Job 38:22, 23; Ezeq. 38:19-22). Xchiʼuk spas yuʼun ti te xa noʼox stsak sbaik ta kʼop stukik li yajkontratake (2 Crón. 20:17, 22, 23). Jech xtok, xuʼ van stunes yaj-anjeltak sventa slajes li chopol krixchanoetike (Is. 37:36). Mu ventauk kʼusitik tstunes li Jeovae, yuʼun jpʼel skʼoplal ti jaʼ chkuch yuʼun li paskʼope. Chichʼik lajesel ta j-echʼel li yajkontratake, pe jaʼ kuxul chkomik li buchʼutik tukʼike (Prov. 3:25, 26).

7, 8. 1) ¿Kʼusi chalik li bankilal politikoetik ti muʼyuk bu jech xkaʼitik-o jech kʼuchaʼal chal li 1 Tesalonisenses 5:1 kʼalal ta 6? 2) ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun xibal sba loʼlael li kʼusi chalike?

⁷ Kʼalal skʼan toʼox xlik li «skʼakʼalil Jeovae», jaʼo xi chalike: «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!» (kʼelo 1 Tesalonisenses 5:1-6). Kʼalal «skʼakʼalil» Jeova xi li ta 1 Tesalonisenses 5:2, jaʼ skʼoplal li «mukʼta tsatsal vokolile» (Apok. 7:14). ¿Kʼuxi ta jnaʼtik kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li «mukʼta tsatsal vokolile»? Li Skʼop Diose chal ti oy kʼusi chichʼ alel ti muʼyuk bu jech xkaʼitik-oe, vaʼun jaʼo xa te chlik li mukʼta tsatsal vokolile.

⁸ Xi chalik li bankilal politikoetike: «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!». ¿Kʼu yuʼun ti jech chalike? ¿Mi te van kapal skʼoplalik ek li jnitvanejetik ta relijione? Xuʼ van. Taje jaʼ yan loʼlael yuʼun pukujetik li kʼusi chichʼ alele xchiʼuk toj echʼ xa noʼox xibal sba, yuʼun jecheʼ noʼox tspatbe yoʼonton li krixchanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jutuk xa ox skʼan xlik li mukʼta tsatsal vokolil ti muʼyuk bu jech xkiltik-oe. «Vaʼun jaʼo chtal ta anil ta stojolalik li lajelal ti chʼayal yoʼonton chtaatike, jaʼ jech kʼuchaʼal chlik xkʼuxul xchʼut jun ants kʼalal xchiʼuk yole».  ¿Kʼusi van chkʼot ta stojolal li yajtuneltak Diose? Xuʼ van chʼayal to xkʼot yoʼontonik ek ta skoj ti mu snaʼik lek kʼusi ora chlik li mukʼta tsatsal vokolile, pe chapalik xa ox me lek.

9. ¿Kʼuxi tslajesbe sbalumil Satanas li Jeovae?

⁹ Li ta skʼakʼalil Noee, la slajes ta anil sbalumil Satanas li Jeovae, pe maʼuk jech tspas li ta jelavele, yuʼun ta chaʼvokʼ tspas. Baʼyel tslajes li Mukʼta Babilonia ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijion ta spʼejel balumile. Vaʼun, jaʼ xa te chichʼik lajesel ta Armajedon li sbalumil Satanas ti kʼu to yepal kuxul chkomike, jech kʼuchaʼal li soltaroetike, li kʼusitik sventa politikae xchiʼuk li pʼolmajebaletike. Jkʼelbetik batel skʼoplal ti kʼu yelan chkʼot ta pasel li chaʼtos taje.

10. Li Jeovae, ¿kʼu yuʼun tslajes li Mukʼta Babilonia jech kʼuchaʼal chal ta Apokalipsis 17:1, 6 xchiʼuk 18:24?

¹⁰ «Chichʼ chapanel li jchonbail ants ti tsots [sjuʼele]» (kʼelo Apokalipsis 17:1, 6; 18:24). Li Mukʼta Babiloniae solel sokesojbe skʼoplal li sbi Diose, yuʼun chal jecheʼ chanubtaseletik ta stojolal xchiʼuk jaʼ jech stalelal kʼuchaʼal jun jchonbail ants. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun skoltaoj tal li ajvaliletik ta balumile, chilbajin li xchiʼiltake xchiʼuk chelkʼanbe stakʼinik. Jech xtok, smiloj epal krixchanoetik ti te kapal skʼoplalik li yajtuneltak Diose (Apok. 19:2). ¿Kʼuxi tslajes Mukʼta Babilonia li Jeovae?

11. 1) ¿Buchʼu skʼoplal li «jtiʼaval chonbolom ti kuxul tsoj skolorale»? 2) ¿Kʼuxi tstunes Jeova li jtiʼaval chonbolom sventa slajes li Mukʼta Babiloniae?

¹¹ Sventa slajes Jeova «li jchonbail ants ti tsots [sjuʼele]», ta stunes jkot «jtiʼaval chonbolom ti kuxul tsoj skolorale» xchiʼuk ti oy lajuneb xulube. Li jtiʼaval chonbolome jaʼ skʼoplal li Organización de las Naciones Unidase, yan li lajuneb xulube jaʼ skʼoplal li ajvaliletik ti jmoj sjolik xchiʼuk li organisasion taje. Mi kʼot yorail yuʼun li Diose, jaʼ chbat slajesik Mukʼta Babilonia li ajvaliletik ta spʼejel balumile xchiʼuk li Naciones Unidase. Vaʼun, «lajem xchiʼuk tʼanal chiktaik», yuʼun tspojbeik skotol li skʼulejale xchiʼuk chakʼik ta ilel ti toj chopole (Apok. 17:3, 16). Jachʼal to chkom yeik li buchʼutik jmoj kʼusitik tspasike, yuʼun toj anil chichʼ lajesel ti xkoʼolaj «ta jun noʼox kʼakʼal chtal li  svokoltake». Mu to chʼunbaj chaʼiik, yuʼun xi toʼox xtoyet chale: «Chotolun kʼuchaʼal meʼ ajvalil, maʼuk meʼon antsun, jech xtok muʼyuk bu chkil-o at-oʼonton» (Apok. 18:7, 8).

12. ¿Kʼusi muʼyuk chakʼ akʼo spas ajvaliletik li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹² Li Diose muʼyuk me chakʼ ti xichʼik lajesel yuʼun ajvaliletik li yajtuneltake, yuʼun ta sjunul yoʼonton tspakbeik skʼoplal li sbie xchiʼuk jatavemik xa lokʼel li ta Mukʼta Babiloniae (Ech. 15:16, 17; Apok. 18:4). Jech xtok, yakʼojik tajek persa sventa skoltaik yantik yoʼ xlokʼik tal li ta jecheʼ relijione. Jaʼ yuʼun, muʼyuk tstabeik ta makiel «li vokoliletik tsnuptane». Jaʼ noʼoxe, skʼan tsotsuk lek xchʼunel yoʼontonik sventa xkuch yuʼunik li kʼusitik tsnuptanik ta jelavele.

13. 1) ¿Buchʼu jaʼ li Gogue? 2) Mi la jtsaktik ta venta li kʼusi chal Ezequiel 38:2, 8 xchiʼuk 9, ¿bakʼin chlik li paskʼop ta Armajedone?

¹³ Kʼalal tstsakvan ta kʼop li Gogue (kʼelo Ezequiel 38:2, 8, 9). Kʼalal yichʼoj xa ox lajesel skotol li jecheʼ relijione, stuk xa noʼox vaʼal chkom li steklumal Dios jech kʼuchaʼal jtekʼ teʼ ti stuk xa noʼox tekʼel chkom kʼalal ch-echʼ tsatsal ikʼaloʼe. Jaʼ yuʼun, tstsan tajek skʼakʼal yoʼonton li Satanase. Sventa slokʼes li skʼakʼal yoʼontone, tstunes spukujtak yoʼ oyuk kʼusitik spukbeik skʼoplale, jaʼ xkaltik, «ibal sba kʼop» sventa stijbeik yoʼonton jtsop jteklumetik yoʼ skontrainik li steklumal Diose (Apok. 16:13, 14). Li jtsop jteklum taje jaʼ skʼoplal «li Gog te ta yosilal Magoge». Mi lik stsakik ta kʼop steklumal Dios li ajvaliletike, jaʼo te chlik li paskʼop ta Armajedone (Apok. 16:16).

14. ¿Kʼusi chakʼ venta li Gogue?

¹⁴ Li Gogue «yichʼoj noʼox stsatsal ta sventa svinictac», jaʼ xkaltik, li ta yajsoltarotake (2 Crón. 32:8). Li ajvaliletike abol jba chilutik ti jaʼ ta jpat koʼontontik ta stojolal li Jdiostik Jeovae, yuʼun snaʼojik ti tsots toʼox yip li Mukʼta Babiloniae, pe ti muʼyuk xpojatik yuʼun li sdiostak ta stojolal «li jtiʼaval chonbolome» xchiʼuk li ta «lajuneb» xulube (Apok. 17:16). Kʼalal chtal stsak ta kʼop steklumal Dios li Gogue, ikʼubem balumil chkʼot yuʼun jech kʼuchaʼal «li tok ti chpix li jteklume», jaʼ yuʼun tsnop ti  kʼun noʼox chaʼi sventa slajesutike (Ezeq. 38:16, TNM). Pe bu chata, te chakʼ venta ta anil ti jaʼ noʼox tal saʼ slajel stuke. Jaʼ jech chkʼot ta stojolal jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Faraon kʼalal te oy li ta Tsajal nabe, yuʼun chakʼ venta ti jaʼ yakal tstsak ta kʼop stuk li Jeovae (Éx. 14:1-4; Ezeq. 38:3, 4, 18, 21-23).

15. ¿Kʼusi tspas Kristo li ta paskʼop ta Armajedone?

¹⁵ Li Kristo xchiʼuk yajsoltarotake tspojik li yajtuneltak Diose xchiʼuk tslajesik ta j-echʼel li sviniktak Gogue (Apok. 19:11, 14, 15). ¿Kʼusi chkʼot ta stojolal li Satanas ti jaʼ li bankilal yajkontra Diose xchiʼuk ti jaʼ li buchʼu oy kʼusitik jecheʼ la spukbe skʼoplal sventa stsob sbaik ta Armajedon li jteklumetike? Li Jesuse tsjip yalel ta jun xab xchiʼuk li spukujtake, vaʼun te chichʼik chukel jmil jabil (Apok. 20:1-3).

16. 1) ¿Kʼusi skʼan jpastik yoʼ xkakʼtik ta ilel ti xkojtikintik li Diose? 2) ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik ta Armajedon li buchʼutik xojtikinik li Jeovae?

¹⁶ Sventa kuxul xijkom li ta Armajedone, skʼan xkakʼtik ta ilel ti xkojtikintik li Diose xchiʼuk ti ta jchʼuntik li «lekil aʼyejetik ta sventa li Kajvaltik Jesuse», mu ventauk kʼu xa sjalil kocheltik li ta mantale (2 Tes. 1:7-9). Mi jnaʼojtik xa li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi muʼyuk lek chil li Diose xchiʼuk mi xkojtikinbetik li smantaltake, jaʼ me skʼan xal ti xkojtikintik xa li Jeovae. Pe ¿kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti xkojtikintike? Jaʼ mi ta jchʼunbetik smantale, mi chkakʼbetik yil ti jkʼanojtike xchiʼuk mi jaʼ noʼox stuk ta xkichʼtik ta mukʼe (1 Juan 2:3-5; 5:3). Li buchʼu chakʼ ta ilel ti xojtikin li Diose ta me x-ojtikinat ek, vaʼun chpojat li ta Armajedone (1 Kor. 8:3). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mi ojtikinbilutik «yuʼun li Diose» jaʼ skʼan xal ti lek chilutike.

17. ¿Kʼusi smakojbe skʼoplal ti ta jchʼuntik li «lekil aʼyejetik ta sventa li Kajvaltik Jesuse»?

¹⁷ Li «lekil aʼyejetik ta sventa li Kajvaltik Jesuse» jaʼ skʼoplal skotol li kʼusitik laj yakʼ ta chanel ti te ta jtatik ta Vivliae. Mi chkakʼ ta jkuxlejaltike, jaʼ me jech chkakʼtik ta ilel ti ta jchʼuntik li kʼusi laj yale. Taje te smakojbe skʼoplal ti baʼyeluk xkakʼ ta jkuxlejaltik li yabtel Jeovae, ti jtsaktik ta venta li stukʼil mantaltake xchiʼuk  ti xkaltik batel li Ajvalilal yuʼune (Mat. 6:33; 24:14). Jech xtok, skʼan jkoltatik li yermanotak Kristo ti tʼujbil chbatik ta vinajel ti yakal chcholik li lekil aʼyeje xchiʼuk ti tspasik ta jchankʼop li krixchanoetike (Mat. 25:31-40).

18. Li yermanotak Kristo ti tʼujbil chbatik ta vinajele, ¿kʼuxi chkʼuxubinik li yan chijetike?

¹⁸ Li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele jutuk xa skʼan xkʼuxubinik li yan chijetik ta skoj ti jaʼ jech pasbatik eke (Juan 10:16). ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel taje? Kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li paskʼop ta Armajedone, yichʼojik xa ox chaʼkuxesel skotol li 144 mile xchiʼuk staojik xa ox li kuxlejal ti mu snaʼ xlaj te ta vinajele. Jech oxal, jmoj chtalik xchiʼuk li yan soltaroetik ta vinajel sventa slajesik li Gogue xchiʼuk chchabiik li «epal krixchanoetik» ti manxo yakʼoj sbaik kʼuchaʼal chije (Apok. 2:26, 27; 7:9, 10). Ta melel, li epal krixchanoetik taje xmuyubajik tajek ti la skoltaik li buchʼutik tʼujbil yuʼun Jeova kʼalal liʼ toʼox oyik ta balumile.

19, 20. Akʼo mi tsots chkil jvokoltik, ¿kʼusi xuʼ skoltautik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik yoʼ to mu xvul li Armajedone?

¹⁹ Toj ep kʼusitik ta jnuptantik ta skoj ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike, pe xuʼ xkuch batel kuʼuntik xchiʼuk xuʼ xijmuyubajutik noʼox (Sant. 1:2-4). ¿Kʼusi van xuʼ skoltautik? Jaʼ ti mu xkikta jbatik ta skʼanel vokol ta orasione (Luk. 21:36). Jech xtok, skʼan jchantik jujun kʼakʼal li Skʼop Diose xchiʼuk jnopbetik skʼoplal li kʼusi chale, jech kʼuchaʼal li albil kʼopetik ti jutuk xa skʼan xkʼot ta pasele (Sal. 77:12). Mi jech ta jpastike xchiʼuk mi chkakʼtik persa xcholel mantale, tstsatsub mas li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk li spatobil koʼontontike.

²⁰ Nopo xa noʼox avaʼi kʼu to yepal xijmuyubaj mi laj xa ox yichʼ lajesel li Mukʼta Babiloniae xchiʼuk mi tsutsem xa ox li paskʼop ta Armajedone. Pe maʼuk noʼox, yuʼun mas to xkuxet koʼontontik kʼalal chkiltik ti yichʼoj xa ox pakbel skʼoplal li sbi Diose xchiʼuk li mukʼul pasmantal yuʼune (Ezeq. 38:23). Ta melel, li buchʼutik xojtikinik li Diose, ti chchʼunbeik smantal li Xnichʼone xchiʼuk ti chkuch yuʼunik kʼalal to ta slajebe jaʼ jun lekil aʼyej chaʼiik kʼalal mi tal li Armajedone (Mat. 24:13).