1, 2. 1) ¿Kʼuxi jnaʼtik ti xlap kuʼuntik li achʼ talelale? 2) Jech kʼuchaʼal chal li ta Kolosenses 3:10 kʼalal ta 14, ¿kʼusitik lek chakʼ jpastik li achʼ talelale?

LI TA Chʼul Tsʼibetik ta Mateo kʼalal ta [Apokalipsise] chib velta te ta jtatik ‹li achʼ talelal› xie (Efes. 4:24; Kol. 3:10). Li talelal taje jaʼ «jech laj yichʼ pasel jech kʼuchaʼal la skʼan yoʼonton li Diose». Pe, ¿mi xlap van kuʼuntik li achʼ talelal taje? Xlap, yuʼun li Jeovae jaʼ jech la spasutik jech kʼuchaʼal li stuke. Jech oxal, xuʼ kuʼuntik xchanbel li stalelaltak ti toj kʼupilik sbae (Gén. 1:26, 27; Efes. 5:1).

² Jpasmulilutik jkotoltik ta skoj li Adan xchiʼuk Evae, jaʼ yuʼun ep kʼusitik chopol tskʼan koʼontontik. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ jchʼambetik xtok li xchopol talelal krixchanoetike. Pe koliyal ti ta slekil yoʼonton tskoltautik li Jeovae, xuʼ me xlekub li jtalelaltik jech kʼuchaʼal tskʼane. ¿Kʼusi van tskoltautik sventa masuk to x-ayan ta koʼontontik spasel taje? Jaʼ tskoltautik li xchanobil liʼe, yuʼun ta jkʼeltik batel jaytosuk kʼusi chakʼ jpastik li achʼ talelal laj yalbe skʼoplal Pablo li ta Vivliae (kʼelo Kolosenses 3:10-14). Jech xtok, ta jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ jechuk xkakʼ ta ilel jtalelaltik li ta cholmantale.

3. Alo jtosuk kʼusi lek chakʼ jpastik li achʼ talelale.

³ Li Pabloe la stijbe yoʼonton yajtsʼaklomtak Kristo sventa slapik li achʼ talelale, vaʼun laj yal ti jtos kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jpastik li talelal taje jaʼ ti mu xijtʼujvane. Xi laj yal li ta Kolosenses 3:11: «Chʼabal jgresia mi jaʼuk [juda], muʼyuk skʼoplal mi ichʼbil sirkunsision o mi muʼyuk ichʼbil sirkunsision, chʼabal jyanlum, chʼabal j-esita, chʼabal mosoil xchiʼuk chʼabal buchʼu kolem». * Jaʼ yuʼun, muʼyuk me lek mi oy buchʼu ta tsobobbail ti mas xa tsots skʼoplal chaʼi ta skoj li stsʼunbale, li slumale, ta skoj ti mas oy stakʼin o ti lek ojtikinbile. ¿Kʼu yuʼun ti mu lekuke? Yuʼun li melel yajtsʼaklomtak Kristoe ‹jmoj oy skotolik› (Gal. 3:28).

4. 1) ¿Kʼu yelan skʼan xil sbaik li yajtuneltak Diose? 2) ¿Kʼu yuʼun ti xuʼ van vokol chkaʼitik ti jmoj oyutike?

⁴ Kʼalal ta jlaptik li achʼ talelale chkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk oy sbalil chkiltik li yantike akʼo mi jelel stsʼunbalik, mi oy stakʼinik o mi muʼyuk (Rom. 2:11). Taje mu kʼunuk ta pasel chaʼiik li ta junantik lume, ¿kʼu yuʼun? Kalbetik junuk skʼelobil. Oy xa ta jayibuk jabile, li ajvalil ta Sudafricae la xchʼak ta jujutos stsʼunbal li krixchanoetike. Ta bikʼit jteklum laj yakʼ nakiuk li buchʼutik sak skoloralike, yan-o bu laj yakʼ li buchʼutik ikʼ skoloralike xchiʼuk yan-o bu laj yakʼ li jkaxlanetike. Epal stestigotak Jeova avie te to nakalik li ta jteklumetik taje. Jaʼ yuʼun, sventa masuk xojtikin sbaik li ermanoetik taje, li Jtsop Jbeiltasvaneje oy kʼusi tsots skʼoplal la xchapan li ta oktuvre ta 2013. Taje jaʼ sventa xtijbat yoʼontonik ta xchʼunel li tojobtasel ta 2 Korintios 6:13 ti xi chale: «Chʼieso ta avoʼontonik ek li kʼanelale». Jkʼeltik avil li kʼusi la spasike.

5, 6. 1) ¿Kʼusi laj yichʼ pasel sventa masuk jmoj oyik li ermanoetike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼusi lek kʼotem ta pasel?

⁵ Li kʼusi la xchapanike jaʼ ti stsob sbaik ta savado o ta domingo chib tsobobbailetik ti jelajtik skʼopike. Jech oxal, jmoj batik ta cholmantal, jmoj batik ta tsobajel xchiʼuk la svulaʼanan sbaik. Ta sienal xa noʼox tsobobbailetik jech la spasik. Epal ermanoetik xchiʼuk yan krixchanoetike lek kʼusi laj yalbeik batel li Betele. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi laj yal jun jnitvanej ta relijione: «Maʼuk stestigoun Jeova, pe jamal xkaltike, lek chapanbil li kʼusi chapasike xchiʼuk lek tsoboloxuk akʼo mi jelel li atsʼunbalike». ¿Kʼusi lek kʼot ta stojolalik li ermanoetike?

⁶ Ta skoj ti abol noʼox sba yuni na li ermana Noma ti xhosa skʼope mu toʼox skʼan xikʼ batel li sakil ermanoetik ta tsobobbail inglese. Pe xi laj yal kʼalal la xchiʼinan ta cholmantal xchiʼuk kʼalal laj yichʼ ikʼel batel ta sna li ermanoetike: «¡Jaʼ jechik kʼuchaʼal li voʼotike!». Jech oxal, kʼalal jaʼ xa te talik ta stsobobbail li ermanoetik taje, laj yikʼ batel jayibuk ta sna xchiʼuk la smeltsanbe lek sveʼel. Oy jun sakil ermano ti chtun ta mol ta tsobobbaile, ay ta sna li ermana eke xchiʼuk choti ta kʼox reja ta plastiko. Vaʼun xi laj yal li ermanae: «¡Labal to sba laj kil ti mu sventauk ti bu chotie!». Li kʼusi laj yichʼ chapanel taje yokel-o jech chichʼ pasel li avie. Koliyal ti jech tspasike, epal ermanoetik epajem xa yamigoik xchiʼuk jpʼel ta yoʼontonik chojtikinik mas ermanoetik ti jelel stsʼunbalike xchiʼuk ti jelel kʼusi nopem xaʼiik spasele.

7. ¿Kʼu yuʼun skʼan kʼuxuk ta koʼonton xkaʼi jbatik?

⁷ Avi ti jaʼ sventainoj balumil li Satanase jech to-o me ti mu masuk ta jta kabteltike, ti tsots chij-ipajutike, ti chkichʼtik kontrainele, ti oy j-elekʼetike, ti oy nikel, nojelal ta voʼ, tsatsal ikʼaloʼ o yan kʼusitike. Jaʼ yuʼun, skʼan  kʼuxuk ta koʼonton xkaʼi jbatik ta melel sventa jkolta jbatik ta jujuntale. Li xkʼuxul koʼontontike jaʼ me chakʼ ti akʼo oyuk slekil koʼontontike (Efes. 4:32). Taje jaʼ chakʼ jpastik li achʼ talelale, vaʼun jaʼ me tskoltautik sventa jchanbetik stalelal li Diose xchiʼuk sventa jpatbetik yoʼonton li yantike (2 Kor. 1:3, 4).

8. ¿Kʼusi lek chkʼot ta pasel mi ta jkʼuxubintik xchiʼuk mi chkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal li yantike? Albo junuk skʼelobil.

⁸ Xuʼ van oy ermanoetik ta jtsobobbailtik ti likemik tal ta yan lume o ti muʼyuk mas stakʼinike, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼ ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal li ermanoetik taje? Jaʼ ti jpas ta kamigotike xchiʼuk kakʼbetik yil ti oy tajek sbalilik li ta tsobobbaile (1 Kor. 12:22, 25). Jkʼeltik avil kʼusi kʼot ta stojolal Dannykarl kʼalal bat ta naklej ta Japone. Li stuke likem ta Filipinas, ta skoj taje, li ta yabtele mu lekuk chichʼ ilel jech kʼuchaʼal li japonesetike. Pe kʼalal bat ta sba velta li ta jtsobajeltike, toj jelel ti kʼu yelan laj yichʼ ilele. Xi tsvules ta sjole: «Jutuk mu skotoluk liʼ likemik ta Japón li ta tsobobbaile. Akʼo mi jech, solel lek la xchʼamikun, xkoʼolaj ti voʼne xa onoʼox xkojtikin jbakutik yilele». Li ermanoetike jech-o laj yakʼ ta ilel slekil yoʼontonik ta stojolal. Koliyal taje kʼot ta yamigo Jeova, laj yichʼ voʼ xchiʼuk chtun xa ta mol ta tsobobbail li avie. Xi chal li moletik ta stsobobbaile: «Lek tajek chkoltavanik ta tsobobbail xchiʼuk li yajnil ti Jennifer sbie. Chtunik ta prekursor xchiʼuk mu masuk kʼusi x-ayan yuʼunik. Ta melel, jaʼ slekil kʼelobil ta sventa ti kʼuxi xuʼ jsaʼtik baʼyel li Ajvalilale» (Luk. 12:31).

9, 10. ¿Kʼusi lek kʼotem ta stojolalik jlom ermanoetik ta skoj ti chakʼik ta ilel xkʼuxul yoʼontonik li ta cholmantale?

⁹ ¿Bu to yan xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta «jpasbe jba jkotoltik li kʼusi leke»? Jaʼ li ta cholmantale (Gal. 6:10). Epal ermanoetike lik xa xchanik yan kʼop ta skoj ti kʼux ta yoʼontonik li buchʼutik jatavemik tal ta slumalike (1 Kor. 9:23). Staojbeik tajek sbalil ti jech tspasike. Kalbetik avaʼi skʼoplal jun prekursora ta Australia ti Tiffany sbie. Oy tajek ta yoʼonton tskolta jun tsobobbail ta suajili kʼop li ta jteklum ta Brisbane. Jaʼ yuʼun, te bat koltavanuk. Akʼo mi vokol tajek laj yaʼi xchanel li kʼop taje, laj yaʼi ti mas to la sta smuyubajele. Xi chale: «Mi oy buchʼu tskʼan oy kʼusi lek chkʼot ta pasel yuʼun li ta cholmantale, skʼan xtun ta jun tsobobbail ta yan kʼop. Yuʼun xkoʼolaj ti chijlokʼ ta xanbal liʼ noʼox ta yutil jteklume. Vaʼun ta me jkʼupintik ti jmoj oyutik ti kermano jbatik ta spʼejel Balumile».

¹⁰ Kalbetik skʼoplal xtok jun utsʼ alalil ti likemik ta Japone. Xi chal li stsebik ti Sakiko sbie: «Li ta sjabilaltik 1990 la jtakutik ta cholmantal epal krixchanoetik ti likemik talel ta Brasile. Kʼalal ta jchanbekutik ta portugués kʼop li tekstoetik jech kʼuchaʼal li Apokalipsis  21:3 xchiʼuk 4 o li Salmo 37:10, 11 xchiʼuk 29, lek tajek ta xchikintaik ta skoj ti jaʼ smero kʼopike xchiʼuk oy junantike chlik okʼikuk». Pe li utsʼ alalil taje, oy to kʼusi mas la spasik ta skoj ti kʼux ta yoʼontonik li yantike. Xi chal kaʼitik li Sakikoe: «Kʼalal laj kilkutik ti oy tajek ta yoʼontonik chojtikinik li Jeovae lik jchankutik li portugués kʼope». Ta tsʼakale koltavanik ta slikesel jun tsobobbail li ta portuguese. Li avie skoltaojik xa talel epal krixchanoetik ti jatavemik lokʼel ta slumalik sventa xkʼotik ta yajtuneltak Jeovae. Xi to chal li Sakikoe: «Laj kakʼ tajek kipkutik sventa jchankutik li yan kʼope, pe mu jecheʼuk noʼox la jchʼay jkʼakʼalkutik, moʼoj, yuʼun lekik tajek kʼusitik kʼot ta pasel. Ta jtojbekutik tajek ta vokol li Jeovae» (kʼelo Echos 10:34, 35).

11, 12. 1) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jaʼuk sventa yichʼel ta mukʼ Jeova ti ta jlaptik li achʼ talelale? 2) ¿Kʼusitik xuʼ skoltautik yoʼ jechuk-o bikʼit xkakʼ jbatik?

¹¹ ¿Kʼu yuʼun skʼan jlaptik li achʼ talelale? Jaʼ sventa xkakʼtik ta ichʼel ta mukʼ li Jeovae, maʼuk sventa xkichʼtik kʼupil kʼoptael yuʼun li krixchanoetike. ¿Mi xvul ta joltik kʼu yuʼun ti la saʼ smul ta stojolal Jeova li jun anjel ti tukʼ laj yichʼ pasele? ¡Jaʼ ta skoj ti la stoy sbae! (koʼoltaso xchiʼuk Ezequiel 28:17). Ta skoj ti jpasmulilutik li voʼotike, mas to vokol chkaʼitik sjipel lokʼel li jtoyobbailtike. Akʼo mi jech, xuʼ kuʼuntik slapel li talelal ti bikʼit chkakʼ jbatike. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje?

¹² Skʼan jchʼakbetik yorail jujun kʼakʼal sventa jchantik li Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplale (Deut. 17:18-20). Tskoltautik me tajek xtok ti jnopbetik skʼoplal li chanubtaseletik yuʼun Jesuse xchiʼuk li skʼelobil laj yakʼbutik komele, yuʼun li stuke bikʼit laj yakʼ sba (Mat. 20:28). ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti solel bikʼit laj yakʼ sbae? Jaʼ ti la spokbe yok li yajtakboltake (Juan 13:12-17). ¿Kʼusi to yan xuʼ skoltautik sventa xkiktatik ta j-echʼel ti voʼotik mas mukʼ jkʼoplal chkaʼi jbatike? Tsots me skʼoplal ti nopolikuk noʼox jkʼanbetik li xchʼul espiritu Diose (Gal. 6:3, 4; Filip. 2:3).

13. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi bikʼit chkakʼ jbatike?

¹³ (Kʼelo Proverbios 22:4). Li Jeovae tskʼan ti bikʼit xakʼ sbaik skotol li yajtuneltake. Ta me jtabetik sbalil mi jech jtalelaltike, yuʼun ta jkolta jbatik sventa jmojuk oyutik xchiʼuk ti junuk koʼontontik li ta tsobobbaile. Jech noxtok, chakʼbutik slekil yutsil yoʼonton li Jeovae. Xi laj yal li jtakbol Pedroe: «Bikʼit me xavakʼ aba akotolik ta jujuntal, yuʼun kontra chil Dios li buchʼu xtoyet xa chaʼi sbaike, pe chakʼbe slekil yutsil oʼontonal li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike» (1 Ped. 5:5).

14. ¿Buchʼu mas lek xuʼ jchanbetik stalelal?

¹⁴ Oy buchʼutik xi chalik li avie: «Li buchʼutik manxoik xchiʼuk ti stsʼik noʼox yuʼunike, yuʼun muʼyuk yip yoʼontonik o yuʼun toj kʼunik». Pe mu jechuk maʼ taje. Li kʼupil sba talelaletik taje jaʼ te likem talel ta stojolal li Jeova ti jaʼ li buchʼu mas tsots yip ta sjunul vinajelbalumile. Jaʼ li buchʼu mas lek xuʼ jchanbetik stalelale, yuʼun manxo tajek xchiʼuk stsʼik yuʼun (2 Ped. 3:9). ¿Kʼuxi jnaʼtik taje? Jaʼ te chkiltik ta sventa ti kʼu yelan la stakʼbe li Abraan xchiʼuk Lot ta stojolal anjeletike (Gén. 18:22-33; 19:18-21). Jech xtok, tsʼik yuʼun li mas ta 1500 jabil la stoy sba li j-israeletike (Ezeq. 33:11).

15. ¿Kʼusi laj yakʼ jchantik li Jesuse?

¹⁵ Kʼalal jaʼo liʼ oy ta Balumil li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti manxo stalelale (Mat. 11:29). Laj yakʼ ta ilel ti stsʼik yuʼun kʼalal laj yil ti mu xlekub ta anil stalelal li yajtakboltake. Kuch yuʼun kʼalal chopol kʼoptaat xchiʼuk kʼalal jutbat smul yuʼun li jchanubtasvanejetik ta relijione. Xi laj yal kʼalal jaʼo yakal chaʼibe xkʼuxul svokol ta jtel teʼ sventa chichʼ milele: «Tot, paso ta perton skotolik, yuʼun mu snaʼ li kʼusi tspasike» (Luk. 23:34). Jech kʼuchaʼal chkiltike, jech-o manxo  laj yakʼ sba xchiʼuk tsʼik yuʼun jaʼ to ti kʼuxi chame, akʼo mi tsots tajek laj yil svokol. ¡Toj echʼ xa noʼox lek li kʼusi laj yakʼ jchantike! (Kʼelo 1 Pedro 2:21-23).

16. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti manxoutik xchiʼuk ti stsʼik kuʼuntike?

¹⁶ ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti manxoutik xchiʼuk ti stsʼik kuʼuntik li voʼotik eke? Jtos kʼusi xuʼ jpastike jaʼ ti jpasbe jbatik pertone. Xi laj yal li Pabloe: «Jechuk-o me tsʼikbo abaik ta jujuntal xchiʼuk mu me xajalanbe abaik ta jujuntal ti chapasbe abaik pertone, akʼo mi oy buchʼu tsaʼ smul ta atojolalik. Jech kʼuchaʼal muʼyuk la sjalanboxuk perton li Jeovae, jech me skʼan xapasik ek» (Kol. 3:13). Jaʼ yuʼun, sventa xchʼun kuʼuntik li mantal taje skʼan manxoukutik xchiʼuk stsʼikuk kuʼuntik. Mi jech ta jpastike ta me jkolta jbatik sventa jmojuk oyutik li ta tsobobbaile.

17. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti manxoukutike xchiʼuk ti stsʼikuk kuʼuntike?

¹⁷ Li Jeovae chalbutik mantal ti jlaptik li manxoale xchiʼuk tskʼan ti stsʼikuk kuʼuntike. Mi ta jkʼan chijkuxi li ta achʼ balumile, tsots me skʼoplal ti jechuk jtalelaltike (Mat. 5:5; Sant. 1:21). Pe li kʼusi mas to tsots skʼoplale jaʼ ti chkichʼtik-o ta mukʼ Jeova mi jech la jpastike xchiʼuk jaʼ jech ta jkoltatik yantik sventa xchʼunik li kʼusi chal Vivliae (Gal. 6:1; 2 Tim. 2:24, 25).

18. ¿Kʼuxi ti te tsakal skʼoplal li kʼanelal xchiʼuk ti muʼyuk chijtʼujvane?

¹⁸ Skotol li talelaletik laj kalbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe jmoj stsakojbe sba skʼoplal xchiʼuk li kʼanelale. Li ermanoetik ta voʼnee laj yichʼik tukʼibtasel yuʼun jchankʼop Santiago ta skoj ti mas chichʼik ta mukʼ li jkʼulejetike. Albatik ti muʼyuk yakal xchʼunik li mantal liʼe: «Skʼan me xakʼan achiʼil jech kʼuchaʼal akʼanoj aba atuke». Vaʼun, xi to laj yale: «Yakal me chasaʼ amulik mi jech-o chapasik ti tʼujbil noʼox buchʼu lek chavilike» (Sant. 2:8, 9). Jaʼ jech li voʼotik eke, mi jkʼanojtik li jchiʼiltaktike muʼyuk me ta jpʼajtik ta skoj ti muʼyuk mas chanunajeme, ta skoj li stsʼunbale o ta skoj ti muʼyuk mas stakʼine. Mu me lekuk ti ta jkʼantik xa yilel li yantike, moʼoj, yuʼun skʼan jkʼantik ta melel.

19. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jlaptik li kʼanelale?

¹⁹ «Li kʼanelale xmalaj yuʼun xchiʼuk lek yoʼonton», jech xtok «muʼyuk xtoyet xa chaʼi sba» (1 Kor. 13:4). Jaʼ yuʼun, skʼan oyuk smalael kuʼuntik, lekuk koʼontontik xchiʼuk bikʼituk xkakʼ jbatik sventa xkalbetik batel lekil aʼyej li krixchanoetike (Mat. 28:19). Li talelaletik taje, jaʼ me tskoltautik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk skotol li kermanotaktike. Mi jkotoltik chkakʼtik ta ilel li kʼanelal taje, mas me jmoj oyutik li ta tsobobbaile xchiʼuk jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jech noxtok, jaʼ me jech chnopajik-o talel yantik sventa xojtikinik li kʼusi melele. Kʼalal laj xa ox yal Vivlia skotol li kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel li achʼ talelale, xi to laj yal xtoke: «Lapik me li [kʼanelale], yuʼun jaʼ batsʼi jpasvanej ta jun» (Kol. 3:14).

20. 1) ¿Kʼusitik skʼan jakʼbe jbatik, xchiʼuk kʼu yuʼun? 2) ¿Kʼusi jmalaojtik chkʼot ta pasel?

²⁰ Xi jakʼbe jba jkotoltike: «¿Kʼusi to yan xuʼ jpas sventa jip-o lokʼel li jmol talelale?». Skʼan jkʼanbetik vokol Jeova sventa skoltautik. Jech xtok, skʼan xkakʼbetik yipal sventa jip ta koʼontontik li kʼusi mu xakʼ xkuʼunintik li Ajvalilal yuʼun Diose (Gal. 5:19-21). Skʼan xi jakʼbe jbatik xtoke: «¿Mi jech-o van ta jel jnopben sventa jlekubtasbe yoʼonton li Jeovae?». Ta skoj ti jaʼutik to jpas mulile, mu kʼunuk chkaʼitik ti jlaptik li achʼ talelale, jaʼ yuʼun skʼan jechuk-o jeltik batel li jtalelaltike (Efes. 4:23, 24). ¡Toj kʼupil xa noʼox sba kuxlejal kʼalal tukʼil krixchanoutik xa oxe xchiʼuk kʼalal jlapojtik xa ox ta sbatel osil li achʼ talelale!