1, 2. 1) ¿Kʼusi xkoʼolaj-o li chopol balumil xchiʼuk li jmilvanej ti jutuk xa skʼan xichʼ milele? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik kʼalal mi laj li chopol balumile?

NOPO avaʼi li kʼusi yakal chkʼot ta pasel liʼe. Yakal xa chichʼ lokʼesel ta chukel yuʼun jchabichukinabetik jun bankilal jmilvanej. Xkaʼitik ti tsots tajek bakʼ li stiʼ chukinab kʼalal la smakik komele. Vaʼun xi tsots chalike: «¡Yakal chanav li chamem vinike!». Pe kuxul to li vinik taje xchiʼuk muʼyuk bu ip ta jtosuk chamel, vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun ti jech chalike? Yuʼun li vinik taje chapal xa skʼoplal sventa chichʼ milel. Jech oxal, chamem xa chilik. *

² Li chopol balumil liʼe jaʼ jech kʼuchaʼal li jchukel ti jutuk xa skʼan xichʼ milele. Jaʼ jech, yuʼun xi chal li Vivliae: «Ta xjelav li balumile», jaʼ xkaltik ti chlaj skʼoplale (1 Juan 2:17). Li Jeovae snopoj ti chakʼbe xa noʼox slajeb li balumil liʼe xchiʼuk jaʼ jech tspas ta melel. Li slajeb li chopol balumil liʼe toj jelel xchiʼuk li jchukel laj kalbetik skʼoplal ta slikebal ti chichʼ xa milele, ¿kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun xuʼ van oy junantik krixchanoetike tsnopik ti muʼyuk tukʼ laj yichʼ chapanel li jchukele, vaʼun ti tskʼan to tskoltaik sventa mu xichʼ milele. Pe li Jeovae tukʼ tajek chchapanvan, jech  oxal, li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun ta sventa li balumil liʼe, tukʼ xchiʼuk sta-o ti chichʼ lajesele (Deut. 32:4). Li kʼusi ora yaloj chakʼbe slajebe, ta yorail chvul ta lokʼel. Kʼalal mi vule, xi chal skotolik li buchʼutik te oyik ta vinajel xchiʼuk ta Balumile: «Lek tukʼ ti kʼu yelan chapanvan li Jeovae». Vaʼun, ¡xkuxet xa noʼox me koʼonton jkotoltik!

3. ¿Kʼusitik chantos chlaj skʼoplal kʼalal mi tal li Ajvalilal yuʼun Diose?

³ ¿Kʼusitik chlaj skʼoplal kʼalal mi laj li balumil liʼe? Jaʼ skotol li kʼusitik chopol ta jnuptantike. Taje jaʼ li kʼusi tsots skʼoplal chal li «lekil aʼyejetik ta sventa li [Ajvalilale]» (Mat. 24:14). Li ta xchanobil liʼe ta jkʼelbetik skʼoplal chantos vokolil ti chlaj skʼoplal kʼalal mi tal li Ajvalilal yuʼun Diose. Taje jaʼ li chopol krixchanoetike, li organisasionetik ti chʼabal stukʼilike, li choplejale xchiʼuk li kʼusitik ta jnuptan ta jkuxlejaltike. Jkʼelbetik skʼoplal ta jujutos. Baʼyel, ti kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼune, xchibal ti kʼusi tspas Jeova sventa xchapane xchiʼuk yoxibal, ta kʼusi tsjel-o li Jeovae.

4. ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun li chopol krixchanoetike?

⁴ ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun? Li jtakbol Pabloe laj yal ti «chtal tsots vokolil li ta slajebal xa kʼakʼale, toj echʼ noʼox xibal sba». Xi to laj yal xtoke: «Yantik [to tsok] batel li viniketik ti toj chopolike xchiʼuk li jloʼlavanej viniketike» (2 Tim. 3:1-5, 13). ¿Mi mu yakaluk xa chkʼot ta pasel li albil kʼop taje? Xuʼ van jnuptanoj jvokoltik ta skoj li buchʼutik ch-ilbajinvanik ti xibalik sba tajeke o ta stojolal li buchʼutik tspʼajik yantik ta skoj ti jelel stsʼunbalike. Junantike mi jsetʼuk xa chiʼik ta spasel li kʼusitik chopole. Li yantik xtoke, tskoltaik yilel li krixchanoetike, pe jaʼ noʼox ta skoj ti oy kʼusi chopol oy ta yoʼontonike. Akʼo mi mu jechuk jnuptanojtik li voʼotike, pe ta onoʼox xkil jvokoltik ta skoj ti jech tspasike. ¿Mi mu toj chopoluk tajek chkiltik kʼalal chilbajinik li ololetike, li buchʼutik oy xa sjabilalike xchiʼuk li yan krixchanoetik ti mu xuʼ yuʼun spak skʼoplalike? Oy chopol krixchanoetik ti jech tspas stalelalik kʼuchaʼal jtiʼval chonbolometike o bakʼintike xkoʼolajik kʼuchaʼal pukujetik (Sant. 3:15). Akʼo mi jech, li Vivliae chalbutik ti oy kʼusi lek ta jtatik ta tsʼakale.

5. 1) ¿Kʼusi ch-albatik yuʼun Jeova li chopol krixchanoetike? 2) ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼu mu skʼan sutes yoʼontonike?

⁵ ¿Kʼusi tspas li Jeovae? Li avie xi ch-albatik yuʼun Jeova li chopol krixchanoetike: «Comtsanic li be atamojique» (Is. 55:7). Akʼo mi jutuk xa tajek skʼan sventa xichʼ lajesel li chopol balumil liʼe, li krixchanoetike muʼyuk to yichʼojik chapanel. Pe kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile, ¿kʼusi van chkʼot ta stojolalik li buchʼutik mu skʼan sutes yoʼontonik xchiʼuk ti lek chilik li chopol balumile? Li Diose yaloj ta jamal ti tstupʼbe skʼoplalik liʼ ta Balumile (kʼelo Salmo 37:10). Li avie oy epal krixchanoetik ti lek xa chanemik ta snakʼel li kʼusi chopol tspasike xchiʼuk nopem xa xaʼiik ti muʼyuk kʼusi chichʼik albele (Job 21:7, 9). Pe xi tsvules ta joltik li Vivliae: «Li Diose yiloj scotol cʼusi tspas li cristianoetique; sqʼueloj scotol li jujujet yacan chanovique. Muʼyuc bu ta tael batsʼi icʼ osil ti mu xa xvinaj, ti xuʼ te tsnacʼ sbaic li bochʼotic chopol cʼusi tspasique» (Job 34:21, 22). Jech oxal, mu buchʼu xuʼ snakʼ sba ta stojolal li Diose. Chil skotol li kʼusitik tspasik li chopol krixchanoetike. Jaʼ yuʼun, lajemik xa ox me skotolik kʼalal mi echʼ li Armajedone. Mi jsetʼuk xa bu chkilbetik satik yan velta (Sal. 37:12-15).

6. ¿Buchʼutik xa noʼox kuxul chkomik, xchiʼuk kʼu yuʼun jaʼ jun lekil aʼyej taje?

⁶ ¿Buchʼutik xa noʼox kuxul chkomik  kʼalal mi lajem xa ox li chopol krixchanoetike? Xi chalbutik ta jamal li Jeovae: «Li bochʼotic biqʼuit chacʼ sbaique jaʼ chuʼuninic o li yosilalique; jun noʼox yoʼnton te oyic o». Xi to chal xtoke: «Li bochʼo tucʼ yoʼntonique jaʼ chuʼuninic o li yosilique, jech jun yoʼnton te chnaquiic o» (Sal. 37:11, 29). ¿Buchʼutik skʼoplal «li bochʼotic biqʼuit chacʼ sbaique»? Jaʼ skʼoplalik li buchʼutik chchanik ta sventa li Jeovae xchiʼuk ti chchʼunbeik smantale. ¿Buchʼu skʼoplalik xtok «li bochʼo tucʼ yoʼntonique»? Jaʼ skʼoplalik li buchʼutik ta sjunul yoʼonton tspasik li kʼusi chal Jeova ti tukʼe. Li avie jaʼ mas ep li chopol krixchanoetike, jaʼ jutuk tajek li buchʼutik tukʼ yoʼontonike. Pe li ta achʼ balumil yaloj Jeova chakʼbutike kʼajomal xa noʼox me te oyik li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike xchiʼuk ti tukʼ yoʼontonike. Li krixchanoetik taje tspasik ta paraiso spʼejel li Balumile.

7. ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike?

⁷ ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun? Li epal choplejal oy avie maʼuk noʼox ta smul junuk krixchano, moʼoj, jaʼ ta smul li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike. Jech xtok, oy organisasionetik sventa relijion ti tsloʼlaik ta smiyonal xa noʼox krixchanoetike. Yuʼun muʼyuk chalik ta jamal li kʼusi melel ta sventa Diose xchiʼuk ta sventa li kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolal li Balumil xchiʼuk li krixchanoetike. Maʼuk noʼox, yuʼun chchanubtasvanik ti mu la stakʼ jpat koʼontontik ta stojolal li Vivliae. Jech xtok, oy ajvaliletik ti oy tajek ta yoʼontonik li paskʼope xchiʼuk chilbajinik li krixchanoetik ta skoj ti yan-o slumalike. Chilbajinik xtok li buchʼutik abol noʼox sbaike xchiʼuk ti mu snaʼ kʼu yelan tspoj sbaike. Li ajvaliletik taje tspasik ta jkʼulej ta skoj ti junchib noʼox buchʼu tskoltaike o ta skoj ti chchon sbaik ta takʼine. Oy mukʼtikil empresaetik xtok ti jaʼ noʼox tskʼan tspasik kanal epal takʼine, ti yakal tsokesik li Jbalumiltike xchiʼuk li kʼusitik x-ayan sventa xijkuxi-oe. Tsloʼlaik li krixchanoetike, vaʼun jaʼ jech tspasik ta jkʼulej li stukike, pe ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik ti jech-o chil svokolik ta povreale. Ta melel, li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike jaʼ ta smulik li epal vokoliletik ta jnuptantik avie.

8. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, ¿kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolalik li organisasionetik ti lek tsots chilik li epal krixchanoetike?

⁸ ¿Kʼusi tspas li Jeovae? Li mukʼta tsatsal vokolile jaʼo chlik mi laj yichʼ tsakel ta kʼop yuʼun ajvaliletik skotol li jecheʼ relijione. Li ta Vivliae «jchonbail ants» tsbiiltas li Mukʼta Babiloniae, ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetike (Apok. 17:1, 2, 16; 18:1-4). Skotol li organisasionetik ta sventa relijion taje ta me xichʼ lajesbel skʼoplalik ta j-echʼel. ¿Kʼusi chkʼot ta stojolal li yan organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike? Li Vivliae chal ti toj tsots o mu xnik kʼuchaʼal vitsetik xchiʼuk lumetik joyol ta nab li organisasionetik taje (kʼelo Apokalipsis 6:14). Pe chal xtok ti chichʼik lajesel skotol li ajvaliletik xchiʼuk li yan organisasionetik ti muʼyuk tskoltaik li Ajvalilal yuʼun Diose. Taje jaʼo chkʼot ta pasel li ta slajebal xa li mukʼta tsatsal vokolile (Jer. 25:31-33). Vaʼun chlaj-o me skʼoplal li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike.

9. ¿Kʼu yuʼun jchʼunojtik ta melel ti lek chapal li ‹achʼ balumile›?

⁹ ¿Ta kʼusi chichʼ-o jelel li chopol organisasionetike? ¿Mi ch-ayan van yan organisasion liʼ ta Balumil kʼalal mi echʼ xa ox li Armajedone? Xi tstakʼ li Vivliae: «Oy achʼ vinajel xchiʼuk jun achʼ balumil ti jmalaojtik ti jech onoʼox yaloje, oy-o xa tukʼilal te» (2 Ped. 3:13). Li mol vinajele jaʼ skʼoplalik li ajvaliletik ti muʼyuk stukʼilike. Li mol  balumile jaʼ skʼoplal skotol li krixchanoetik ti ventainbilik yuʼun li ajvaliletik taje. ¿Ta kʼusi chichʼ-o jelel kʼalal mi laj xa ox yichʼik lajesele? Ta «achʼ vinajel xchiʼuk [ta] jun achʼ balumil». Li achʼ vinajel taje jaʼ skʼoplal jun achʼ ajvalilal, taje jaʼ li Ajvalilal yuʼun Diose. Ti jaʼ te skʼoplal li Jesukristo xchiʼuk li 144 mil ti jmoj ch-ajvalilajik xchiʼuke. Yan li achʼ balumile jaʼ skʼoplal li krixchanoetik ti chichʼik ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose. Li Jesus xchiʼuk li buchʼu chchiʼinan ta ajvalile chakʼik lek ta ilel li stalelaltak Jeovae, ti jaʼ li Dios ti «xchapet lek tspas skotol li kʼusitike» (1 Kor. 14:33). Jech oxal, lek chapal skotol li ta ‹achʼ balumile›. Li viniketik ti chichʼik akʼbel yabtelike jaʼik lekil viniketik ti jaʼ chchʼunik li beiltaseletik ch-akʼbatik yuʼun Jesus xchiʼuk li 144 mile (Sal. 45:16). Jnoptik xa noʼox avaʼi kʼu to yutsil jkuxlejaltik kʼalal chʼabal xa ox li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike. Ti jaʼ xa noʼox oy jun organisasion ti lek tajek chapale xchiʼuk ti muʼyuk bu tsok-oe.

10. 1) ¿Kʼusitik chopol oy ti bu nakalote? 2) ¿Kʼuxi chavil-o avokol xchiʼuk li avutsʼ avalale?

¹⁰ ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun? Li avie epajem xa li mulivajele, ti muʼyuk stukʼil oʼontonale xchiʼuk toj echʼ xa noʼox li ilbajinele. Li chʼayob oʼontonale kʼupil xa sba kʼu yelan chakʼ ta ilel skotol li kʼusitik taje, vaʼun jaʼ jech chakʼik ta ilel ti muʼyuk sbalil li smantaltak Jeova ta sventa li kʼusi lek ta pasele xchiʼuk li kʼusitik mu lekuke (Is. 5:20). Li totil meʼiletike tsots tajek skʼoplal ti xakʼik persa ta xchabiel li yalab xnichʼnabik ta sventa li kʼusitik chopol taje. Ta melel, li balumil liʼe mu stsakik ta venta li smantaltak Jeovae, jech oxal, li melel yajtsʼaklomutik Kristoe skʼan me xkakʼtik tajek persa sventa jchabi jbatik yoʼ lekuk-o ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae.

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan akʼbat stoj smul li Sodoma xchiʼuk Gomorrae?

¹¹ ¿Kʼusi tspas li Jeovae? Jkʼeltik avil kʼusi la spas ta stojolal Sodoma xchiʼuk Gomorra kʼalal noj ta choplejale (kʼelo 2 Pedro 2:6-8). Li Lot ti tukʼ yoʼontone chil tajek svokolik xchiʼuk yutsʼ yalal ta skoj li choplejal oy tee. Jaʼ yuʼun, sventa xchʼay li choplejale, persa la slajes Jeova li lumetik taje. «Li kʼusi kʼot ta pasele jaʼ jun senyail li kʼusi chkʼot ta stojolal ta jelavel li krixchanoetik ti toj chopolike». Jaʼ yuʼun, mi la slajes ta j-echʼel chopol balumil li Jeovae chlaj me skʼoplal li mulivajele, jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta voʼnee.

12. ¿Kʼusi chakʼupin chapas kʼalal mi lajem xa ox li choplejale?

¹² ¿Ta kʼusi chichʼ-o jelel li choplejale? Li ta Paraisoe ep tajek kʼusitik kʼupilik sba ta jpastik. Jech kʼuchaʼal liʼe, ta jpastik ta paraiso li Balumile, ta jvaʼan jnatik xchiʼuk ta jvaʼanbetik snaʼik ek li kutsʼ kalaltik ti jkʼanojtik tajeke. Ta jchʼamtik ta smiyonal xa noʼox li buchʼutik chchaʼkuxiik tale, vaʼun ta jchanubtastik ta sventa li Jeovae xchiʼuk ta sventa skotol li kʼusi lek spasoj ta stojolal li krixchanoetike (Is. 65:21, 22; Ech. 24:15). Ep tajek kʼusi ta jpastik ti chakʼ jmuyubajeltike xchiʼuk ti chakʼ ta ichʼel ta mukʼ li Jeovae.

13. ¿Kʼusitik vokolil ta jnuptantik ta skoj ti la stoy sbaik li Satanase, li Adane xchiʼuk li Evae?

¹³ ¿Kʼuxi chkil-o jvokoltik yuʼun? Li avie ta jnuptan tajek jvokoltik ta skoj ti epajem xa tajek li choplejale xchiʼuk ta skoj li organisasionetik ti muʼyuk stukʼilike. Jkotoltik chkil jvokoltik yuʼun li paskʼope, li povreale, ti tstoy sbaik ta skoj ti jelel li stsʼunbalike, li chamele xchiʼuk li lajele. Li vokoliletik ta jnuptantik taje jaʼ ta skoj ti la stoy sbaik ta stojolal Jeova li Satanase, li Adane xchiʼuk  li Evae. Vaʼun jkotoltik la jtatik ta makiel ek li vokolil ta skoj ti la stoy sbaike.

14. ¿Kʼusi tspas Jeova ta sventa li kʼusitik chopole?

¹⁴ ¿Kʼusi tspas li Jeovae? Jnopbetik skʼoplal junantik li kʼusi yaloj ta jamal sventa tslajes li choplejale xchiʼuk li vokolil ta jnuptan ta jkuxlejaltike. Tslajesbe skʼoplal li paskʼope (kʼelo Salmo 46:8, 9). Tstupʼbe skʼoplal li chameletike (Is. 33:24). «Jech noxtoc jʼechʼel ta slajesbe o scʼoplal li lajele» (Is. 25:8). Maʼuk noʼox, yuʼun tslajes xtok li povreale (Sal. 72:12-16). Li Jeovae tslajesbe skʼoplal ta j-echʼel li kʼusi chakʼ-o jvokoltike. Chules skotol li kʼusi chopol chakʼ ta chanel li Satanas xchiʼuk li spukujtake (Efes. 2:2).

15. ¿Kʼusitik lajem xa ox skʼoplal kʼalal mi echʼ li Armajedone?

¹⁵ Jnoptik xa noʼox avaʼi kʼu yelan jkuxlejaltik kʼalal mi chʼabal xa ox li paskʼope, li chamele xchiʼuk li lajele. Kʼalal mi chʼabal xa ox soltaroetik, abtejebaletik sventa paskʼop mi jaʼuk tspasik lokʼoletik o yan kʼusitik ta sventa li paskʼope. Muʼyuk xa ospitaletik, doktoretik, enfermeroetik, yavil animaetik mi jaʼuk li mukinaletike. Jech xtok, ta skoj ti muʼyuk xa chopol krixchanoetike mu xa persauk li polisiaetike xchiʼuk li alarmaetike. Xuʼ van mu xa persauk skʼan skandadoal xchiʼuk syaveal li smak jnatike. Skotol li kʼusi ta jvul toʼox koʼontontik yuʼune lajem xa ox me skʼoplal ta sbatel osil.

16, 17. 1) ¿Kʼu van yelan chaʼi sbaik li buchʼutik kuxul chkomik li ta Armajedone? Albo junuk skʼelobil. 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik yoʼ mu teuk kapal xijlaj xchiʼuk li chopol balumile?

¹⁶ ¿Kʼu van yelan chkaʼi jbatik kʼalal mi lajem xa ox li kʼusitik ta jnuptan ta jkuxlejaltike? Vokol tajek sventa jnopbetik skʼoplal taje. Yuʼun mu xa xkakʼtik venta ti kʼu to yelan chilbajinutik ta skoj ti jal xa tajek jech kuxiemutik tale. Kalbetik junuk skʼelobil. Li buchʼutik nopol nakalik ta skotleb trene nopem xa xaʼiik ti tsots tajek chbakʼ li trenetike. O jechutik kʼuchaʼal li buchʼutik nopol nakalik ta chʼayob kʼaʼepe ti chnop xaʼiik ti chopol tajek li yikʼe. Pe mas to xmuyubajik jechuk ti xchʼay li kʼusitik tsots chbakʼ o li kʼusi chopol tajek yikʼe. Jaʼ jech xijmuyubaj tajek kʼalal mi la slajes Jeova li kʼusitik vokol ta jnuptan ta jkuxlejaltike.

¹⁷ ¿Ta kʼusi chichʼ-o jelel li kʼusitik chilbajinutike? Li Salmo 37:11 jamal chalbutik ti ‹jun xa noʼox koʼontontik chijkuxiutike›. ¿Mi mu tspatuk koʼontontik ta skoj li kʼusi chakʼbutik Jeova taje? Jaʼ yuʼun, akʼo mi oy tajek kʼusi chakʼ jvokoltik li avie kakʼtik persa yoʼ masuk to nopol oyutik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk li ta s-organisasione. Li spatobil koʼontontike toj ep tajek sbalil, jaʼ yuʼun jechuk-o me jnopilanbetik skʼoplal. Meleluk tajek xkiltik xchiʼuk kalbetik batel skʼoplal ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike (1 Tim. 4:15, 16; 1 Ped. 3:15). Mi jech la jpastike, kuxul me chijkom mi laj yichʼ lajesel li chopol balumil liʼe xchiʼuk ta me jkʼupintik ti xijmuyubaj xa noʼox chijkuxi ta sbatel osile.