1, 2. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chaʼiik li kapitulo 8 ta Romanos li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele?

KʼALAL jaʼo Snaʼobil slajel Kristoe xuʼ van la akʼel li kʼusi chal Romanos 8:15 kʼalal ta 17. Li ta versikuloetik taje te chalbe smelolal kʼuxi snaʼik ti te chkuxiik ta vinajel sbatel osil li buchʼutik tʼujbilike. Li ta Romanos 8:1 chal ti buchʼutik tʼujbilike «jmoj oyik xchiʼuk li Kristo Jesuse». Pe, ¿mi jaʼ noʼox van sventaik buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel li kʼusi laj yichʼ tsʼibael li ta Romanos kapitulo 8? ¿Mi xuʼ van xkoltaatik ek li buchʼutik spatoj yoʼontonik chkuxiik liʼ ta Balumile?

² Li kʼusi laj yichʼ tsʼibael li ta kapitulo 8 ta Romanose jaʼ onoʼox sventa li buchʼutik chbatik ta vinajele. Li kapitulo taje chal ti buchʼutik tʼujbilike chichʼik li «chʼul espiritue» xchiʼuk tsmalaik ti xichʼik «chʼamel kʼuchaʼal nichʼnabil» sventa xichʼik koltabel li sbekʼtalike (Rom. 8:23). Kʼalal mi kuxiik li ta vinajele chkʼotik ta xnichʼnab Dios. Koliyal li pojelal laj yichʼ akʼele, li Jeovae chakʼbe perton ta sventa smulik xchiʼuk tukʼil krixchano xa ch-ilatik, jaʼ yuʼun xuʼ xkʼotik ta xnichʼnab li Diose (Rom. 3:23-26; 4:25; 8:30).

3. ¿Kʼu yuʼun skʼan skʼelik kapitulo 8 ta Romanos li buchʼutik oy spatobil yoʼonton chkuxiik ta sbatel osil liʼ ta Balumile?

 ³ Li ta kapitulo 4 ta Romanose, li Pabloe laj yalbe skʼoplal li Abraane. Li tukʼil vinik taje jaʼo kuxi kʼalal skʼan toʼox xtal spojutik lokʼel ta mulil li Jesuse. Akʼo mi muʼyuk tʼujbil sventa chbat ta vinajel li Abraane, li Jeovae tukʼil vinik laj yil (kʼelo Romanos 4:20-22). Jaʼ jech tukʼil krixchano xuʼ xil ek li yajtsʼaklomtak Kristo ti spatoj yoʼontonik chkuxiik ta sbatel osil liʼ ta Balumile. Skʼan me xchanik li kapitulo 8 ta Romanose, yuʼun xuʼ xkoltaatik ek.

4. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik kʼalal yakalutik skʼelel li Romanos 8:21?

⁴ Xi chal Jeova li ta Romanos 8:21: «[Chichʼik] koltael ta mosoil yuʼun mulil xchiʼuk ta lajelal li kʼusitik pasbil eke». Li kʼusi skʼan xal taje jaʼ ti buchʼutik chkuxiik li ta Paraisoe tskʼupinik «li jun yutsil kolelal jech kʼuchaʼal tstaik li xnichʼnab Diose». Kʼalal ta jkʼeltik li versikulo liʼe, skʼan me xi jakʼbe jbatike: «¿Mi te xa chkil jba li ta achʼ balumile?». Jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik sventa te xijkuxiutik.

5. ¿Kʼusi laj yalbe skʼoplal Pablo li ta Romanos 8:4 kʼalal ta 13?

⁵ (Kʼelo Romanos 8:4-13). Li ta kapitulo 8 ta Romanose laj yalbe skʼoplal chaʼchop krixchanoetik. Laj yalbe skʼoplal li buchʼutik ‹chakʼ snopbenik ta stojolal li bekʼete› xchiʼuk laj yalbe skʼoplal li buchʼutik ‹chakʼ snopbenik ta stojolal chʼul espiritue›. Pe ¿buchʼutik van skʼoplalik taje? Xuʼ van jaʼ ta jnoptik ta anil ti jaʼ skʼoplalik li buchʼutik jaʼik yajtsʼaklom Kristoe xchiʼuk li buchʼutik maʼukike. Pe li Pabloe jaʼ laj yalbe skʼoplal li yajtsʼaklomtak Kristo «ti takbiloxuk ta ikʼel sventa chʼul lakʼotik» xi skʼoplalike (Rom. 1:7). Jaʼ yuʼun, li buchʼutik ‹chakʼ snopbenik ta stojolal li bekʼete› xchiʼuk li buchʼutik ‹chakʼ snopbenik ta stojolal chʼul espiritue› jaʼik yajtsʼaklomtak Kristo. ¿Pe kʼusi jelelik-o?

6, 7. 1) ¿Kʼusitik skʼan xal li jpʼel kʼop ‹bekʼet› ta Vivliae? 2) ¿Kʼusi laj yalbe skʼoplal Pablo kʼalal ‹bekʼet› xi li ta Romanos 8:4 kʼalal ta 13?

⁶ Kʼalal ‹bekʼet› xi li Vivliae, bakʼintike jaʼ skʼan xal li sjunul sbekʼtal jun krixchanoe (Rom. 2:28; 1 Kor. 15:39, 50). Bakʼintik  xtoke jaʼ chalbe skʼoplal ‹tsʼunbalil› o ‹nitilulal›. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Vivliae chal ti ‹te lik talel ta snitilulal David› li Jesuse. Li Pablo eke laj yal ti jaʼ ‹xchiʼiltak ti jmoj stsʼunbal xchiʼuk› li judaetike (Rom. 1:3; 9:3).

⁷ Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi laj yalbe skʼoplal Pablo kʼalal ‹bekʼet› xi li ta Romanos 8:4 kʼalal ta 13? Sventa xkaʼibetik smelolale, jkʼeltik kʼusi chal li Romanos 7:5. Li jtakbol Pabloe laj yal ti kʼalal maʼuk toʼox jchʼunolajele ‹kuxul toʼox kʼuchaʼal tskʼan li bekʼete› jech kʼuchaʼal li yan yajtsʼaklomtak Kristoe. Yuʼun jaʼ toʼox tspasik ‹li kʼusi tskʼan sbekʼtalike›. Jech oxal li buchʼutik «kuxulik kʼuchaʼal tskʼan bekʼete» jaʼ tspasik li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonike.

8. ¿Kʼu yuʼun albatik yuʼun Pablo li buchʼutik chbatik ta vinajel ti akʼo mu jechuk xkuxiik «kʼuchaʼal tskʼan bekʼete»?

⁸ ¿Kʼu yuʼun albatik yuʼun Pablo li buchʼutik chbatik ta vinajel ti akʼo mu xkuxiik jech «kʼuchaʼal tskʼan bekʼete»? Yuʼun li yajtunel Jeovae xuʼ van jaʼ mas xa tsots skʼoplal xaʼiik li kʼusi skʼan yoʼontonike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Pabloe laj yal ti mosoinbilik yuʼun kʼusi tskʼan yoʼontonik li ermanoetik ta Romae. Xuʼ van jaʼ laj yalbe skʼoplal ti jaʼ mas batem ta yoʼontonik li chiʼinejbail ta vayele, li veʼele o yan kʼusitik tskʼanik (Rom. 16:17, 18; Filip. 3:18, 19; Jud. 4, 8, 12). Yan li ta Korintoe oy jun yajtsʼaklom Kristo ti la xchiʼin ta vayel kʼuuk sjalil li «yajnil stote» (1 Kor. 5:1). Jaʼ yuʼun, li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe skʼanik albel ta jamal ti mu xa jechuk xkuxiik ‹kʼuchaʼal tskʼan li bekʼete› (Rom. 8:5, 6). Li avi eke jaʼ jech ta jkʼantik albel ek.

9. ¿Kʼusi skʼan xal li Romanos 8:6?

⁹ Li tojobtasel taje jtunel kuʼuntik li avi eke. Yuʼun akʼo mi jal xa tunem talel ta stojolal Jeova li jun krixchanoe xuʼ xlik kuxiuk «kʼuchaʼal tskʼan bekʼete». Pe li kʼusi chal Romanos 8:6, maʼuk skʼan xal ti mu stakʼ jnoptik ta sventa li veʼlile, ta sventa li kabteltike, ta sventa li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, ta sventa ti kʼalal ta jsaʼ jnup jchiʼiltike o ti kʼu yelan chakʼbe sbaik ta ilel kʼanelal li nupultsʼakaletike. Li kʼusitik taje stalel onoʼox jech. Li Jesus eke la skʼupin li veʼlile, la smakʼlin epal krixchanoetik xchiʼuk snaʼoj ti tsots skʼoplal ti ta jkuxtike.  Jech xtok, li Pabloe laj yal ti tsots skʼoplal li chiʼinejbail ta vayel li ta nupultsʼakale.

10. ¿Kʼusi laj yalbe skʼoplal Pablo kʼalal «chkakʼ jnopbentik ta stojolal» xie?

¹⁰ ¿Kʼusi laj yalbe skʼoplal Pablo kʼalal «chkakʼ jnopbentik ta stojolal» xie? Taje jaʼ skʼan xal kʼalal oy kʼusi chkakʼ tajek ta koʼontontik snopele. Jun krixchano ti lek xchanojbe skʼoplal li kʼusi laj yal Pablo taje chal ti jaʼ skʼoplalik li buchʼutik jaʼ noʼox tsnopik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk jaʼ xa noʼox chalik-o batel. Li kʼusi tskʼanik taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal chaʼiike xchiʼuk jaʼ tspasatik ta mantal.

11. ¿Kʼusitik van mas tsots skʼoplal chkaʼitik li ta jkuxlejaltike?

¹¹ Li yajtsʼaklomtak Kristo ta Romae skʼan skʼelik li kʼusi mas tsots skʼoplal ta xkuxlejalike. ¿Mi jaʼ van «li kʼusitik sventa bekʼete»? Jaʼ jech li voʼotik eke, skʼan xkakʼtik venta ti kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼitike. Sventa xkakʼtik ventae, xiʼuk jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi ti mas lek chkaʼi yalbel skʼoplale? ¿Kʼusi ti mas lek chkaʼi spasele?». Oy buchʼutik chakʼik venta ti jaʼ batem ta yoʼontonik snopel ti kʼu yelan tstʼujobtas li snaike, ti tskʼan yaʼi tspasik preva jeltos poxe, ti tsman skʼuʼ spokʼike, ti kʼu yelan xuʼ xepajes li stakʼinike o jaʼ noʼox chchapanik ti bu chbatik ta junuk lume. Li kʼusitik taje muʼyuk chopol, yuʼun xuʼ van stalel onoʼox jech ta jpastik. Kalbetik chib skʼelobil ta sventa li poxe, kʼalal jaʼo te oy ta jun kʼin nupunel li Jesuse la skʼatajes ta vino li voʼe. Li Pablo eke xi laj yalbe li Timoteoe: «Jaʼ lek uchʼan jutebuk vino ta sventa li achʼute» (1 Tim. 5:23; Juan 2:3-11). Pe jaʼ noʼoxe maʼuk batem ta yoʼontonik yuchʼel vino li Jesus xchiʼuk Pabloe. A li voʼotik une, ¿kʼusi ti mas tsots skʼoplal chkaʼitik spasele?

12, 13. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼeltik li kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼitik ta jkuxlejaltike?

¹² ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼtik venta ti kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼitike? Xi laj yal ta jamal li Pabloe: «Mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal bekʼete jaʼ sventa lajelal» (Rom. 8:6). Yuʼun mi jech chijkuxiutik kʼuchaʼal ‹tskʼan li bekʼete›, xuʼ me mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae xchiʼuk muʼyuk ta jtatik li kuxlejal ta sbatel osile. Pe xuʼ me mu jechuk xkʼot ta pasel. Yuʼun jkotoltik xuʼ xjel jtalelaltik. ¿Mi xvul to ta ajol li vinik ta Korinto laj kalbetik skʼoplal jlikel toe? Laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail, pe la sjel stalelal. Maʼuk xa la spas «li kʼusi tskʼan bekʼete» xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ yan velta li Jeovae (2 Kor. 2:6-8).

¹³ Akʼo mi toj tsots smul la spas li vinik ta skoj ti laj ‹yakʼ snopben ta stojolal li bekʼete›, pe la sjel li stalelale. Mi oy junuk yajtsʼaklom Kristo ti jaʼ tspas li kʼusi chopol tskʼane ti jaʼ xa mu xakʼ ta mukʼ li smantaltak Jeovae, xuʼ me xjel li stalelale. Mi la svules ta sjol li mantal laj yal Pabloe jaʼ me xuʼ x-akʼbat yipal sventa sjel li stalelale.

14, 15. 1) ¿Kʼusi to laj yal li Pabloe? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti «te chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»?

¹⁴ Kʼalal laj xa ox yalbe skʼoplal Pablo li kʼusitik vokolil chakʼ kʼalal jaʼ «te chkakʼ jnopbentik ta stojolal bekʼete», xi to laj yale: «Mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue jaʼ sventa kuxlejal xchiʼuk jun oʼontonal». ¿Mi mu jaʼuk mukʼta matanal taje? Pe, ¿kʼuxi xuʼ jtatik?

¹⁵ Pe ti «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue» maʼuk skʼan xal ti yuʼun skotol xa ora skʼan jnopbetik skʼoplal li  Jeovae, li Vivliae xchiʼuk ti jaʼ xa noʼox chkalbetik batel skʼoplale. Jvules ta joltik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe, jech onoʼox tspasik ti kʼusi stalel onoʼox ta jpas ta jkuxlejaltike. Chveʼik, ch-uchʼbolajik, chnupunik, ch-ayan yutsʼ yalalik xchiʼuk ch-abtejik sventa tsmakʼlin sbaik (Mar. 6:3; 1 Tes. 2:9).

16. ¿Kʼusi mas tsots skʼoplal laj yil li Pabloe?

¹⁶ Pe li Pablo xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe maʼuk baʼyel laj yakʼ ta xkuxlejalik li kʼusitik taje. Jech kʼuchaʼal liʼe, jnaʼojtik ti sventa sta kʼusitik chtun yuʼun li Pabloe abtej ta spasel karpanaetik. Pe maʼuk mas tsots skʼoplal laj yaʼi li yabtele. Li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yaʼie jaʼ ti chtun ta stojolal li Diose. Li stuke jaʼ mas tsots skʼoplal laj yaʼi li cholmantale xchiʼuk ti chchanubtasvane (kʼelo Echos 18:2-4; 20:20, 21, 34, 35). Li ermanoetik ta Romae skʼan xchanbeik li Pabloe xchiʼuk jaʼ jech skʼan jpastik li avi eke (Rom. 15:15, 16).

17. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi jaʼ te oy «jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»?

¹⁷ ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi jaʼ te oy «jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»? Li Romanos 8:6 xi chale: «Mi chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue jaʼ sventa kuxlejal xchiʼuk jun oʼontonal». Li kʼusi skʼan xal taje, jaʼ ti xkakʼ sbeiltas jnopbentik Jeova ta xchʼul s-espiritue xchiʼuk ti jchantik snopel jech kʼuchaʼal tsnop li Jeovae. Mi jech ta jpastike xijmuyubaj li avie xchiʼuk ta tsʼakale chijkuxiutik sbatel osil.

18. ¿Kʼuxi xuʼ jtatik jun oʼontonal mi «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»?

¹⁸ Li Pabloe laj yal ti chakʼ jun oʼontonal «mi te chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue». Jkotoltik ta jkʼan ti junuk noʼox koʼontontike xchiʼuk ti mu kʼusi jvul koʼontontik yuʼune. Pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk jun yoʼontonik. ¿Kʼuxi xuʼ jun koʼontontik mi jaʼ«te chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue»? Koliyal li Jeovae muʼyuk kʼusi ta jvul-o koʼontontik. Jech xtok, chakʼ ti junuk noʼox koʼontontik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike xchiʼuk li kermanotaktike. Melel onoʼox ti jpasmulilutik jkotoltike xchiʼuk ti oy bakʼintik chlik jkʼoptik xchiʼuk li kermanotaktike. Akʼo mi jech, ta jchapan li jkʼoptike, ta jchʼuntik li kʼusi laj yal komel Jesus liʼe: «Bat lajesbo yoʼonton li avermanoe» (Mat. 5:24). Jvules ta joltik ti kermanotaktik eke jaʼ chtunik ta stojolal «li Dios ti chakʼ jun oʼontonale» (Rom. 15:33; 16:20).

19. Mi jaʼ te «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue», ¿kʼusi ta jkʼupintik?

¹⁹ Mi jaʼ te «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue» ta me jkʼupintik jun oʼontonal ti stuk noʼox jeche, ti jun noʼox koʼontontik ta stojolal li Diose. Li j-alkʼop Isaiase xi laj yale: «Mucʼul Dios, voʼot ta aventa lec jun yoʼnton chaʼyic li bochʼotic jaʼ noʼox laj yacʼ yoʼntonic ta atojole, yuʼun jaʼ noʼox chchʼunic ti voʼot chacoltaique» (Is. 26:3; kʼelo Romanos 5:1).

20. ¿Kʼusi matanal ta jtatik mi ta jchʼuntik li beiltasel ta Romanos kapitulo 8?

²⁰ Akʼo mi jpatoj koʼontontik chijkuxiutik ta sbatel osil ta vinajel o liʼ ta Balumile, jkotoltik me ta jtabetik sbalil li kʼusi chal li ta kapitulo 8 ta Romanose. Ta jtojtik tajek ta vokol ti tstijbutik koʼontontik Vivlia sventa jaʼuk xbat ta koʼontontik ti chijtun ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti maʼuk ta jpastik li kʼusi tskʼan koʼontontike. Mi jaʼ te «chkakʼ jnopbentik ta stojolal chʼul espiritue» ta me jtatik li labal sba matanal liʼe: «Kuxlejal sbatel osil ta stojolal li Kristo Jesus ti jaʼ Kajvaltike» (Rom. 6:23).