1, 2. ¿Kʼuxi tskoltautik li kʼusi chal Romanos 5:12?

XI CHAL li Romanos 5:12: «Jech kʼuchaʼal ta jun noʼox vinik och talel li mulil ta balumile, jech ta skoj mulil och talel ek li lajelale, jaʼ yuʼun chcham skotol krixchanoetik ta skoj ti jpasmulil kʼot skotolike». Xkojtikintik lek li jun teksto taje, yuʼun nopajtik noʼox ta jtunestik kʼalal chkakʼbetik yil yantik li kʼusi chal Vivliae.

² Li teksto taje ep ta velta te chal li ta livro ¿Kʼusi chchanubtasvan ta melel li Vivliae? Kʼalal ta jchantik xchiʼuk kalab jnichʼnabtik xchiʼuk yan krixchanoetik li kapitulo 3, 5 xchiʼuk 6 li ta livro taje, persa onoʼox ta jkʼeltik li kʼusi chal Romanos 5:12. Ta jkʼelbetik sventa xaʼibeik smelolal ti kʼu yuʼun maʼuk jun paraiso li Balumile, ti kʼu yuʼun chtun kuʼuntik li pojelale xchiʼuk ti kʼu yuʼun chijchamutike. Pe li tekstoe xuʼ me skoltautik jkotoltik ek sventa masuk ep sbalil xkiltik ti lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Jech xtok, jaʼ tskoltautik sventa jpʼeluk ta koʼontontik ti jchʼunbetik smantale xchiʼuk tskoltautik sventa jmalatik li kʼusi yaloj tspase.

3. ¿Kʼusi skʼan teuk ta jol jkotoltik?

³ Skʼan me teuk ta joltik ti jkotoltik jpasmulilutike xchiʼuk  ti oy kʼusi chopol ta jpastik skotol kʼakʼale. Li Jeovae snaʼoj ti jmulavil krixchanoutike, pe kʼuxutik ta yoʼonton xchiʼuk oy ta yoʼonton chakʼutik ta perton (Sal. 103:13, 14). Li Jesuse la xchanubtasutik ti skʼan jkʼanbetik Dios ti akʼo spasbutik perton li jmultike (Luk. 11:2-4). Mi xchʼayoj xa ta sjol Dios li jmultik jpasojtik ta voʼnee, mu me teuk-o xvulvun koʼontontik yuʼun. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xchʼay jmultik li Jeovae? Jchantik batel.

4, 5. 1) ¿Kʼusi xuʼ skoltautik ta yaʼibel smelolal ti kʼu yuʼun xuʼ xchʼay jmultik li Jeovae? 2) ¿Kʼusi jaʼ li ‹slekil yutsil oʼontonale›?

⁴ Oy kʼusi xuʼ skoltautik sventa xkaʼibetik smelolal ti kʼu yuʼun xuʼ xchʼay jmultik li Jeovae, jaʼ li karta sventa Romanose, pe ti bu mas chalbe skʼoplale jaʼ li kapitulo 6. Ta Romanos 3:23 xchiʼuk 24 te laj yal jtakbol Pablo ti jpasmulilutik jkotoltike, laje xi to laj yale: «Tukʼ ch-ilatik yuʼun Dios ta skoj li pojelal la stoj Kristo Jesus sventa xuʼ xkolike. Liʼe jaʼ jun matanal ti laj yakʼ ta slekil yutsil yoʼonton li Diose». Kʼalal laj yalbe skʼoplal «slekil yutsil yoʼonton li Diose», li Pabloe laj yakʼ ta aʼiel ti oy kʼusi toj lek la spas Dios ta jtojolaltik ti muʼyuk tskʼan tojbel sutele xchiʼuk ti mu jtatik-oe.

⁵ Xi chal jun krixchano ti xchanojbe lek skʼoplale: «Kʼalal chichʼ albel skʼoplal li slekil yutsil oʼontonale, jaʼtik onoʼox chichʼ albel skʼoplal li kʼusitik spasojik Dios xchiʼuk Kristo sventa skoltaik lokʼel ta mulil xchiʼuk ta lajelal li krixchanoetike». Jech oxal «slekil yutsil yoʼonton» xi yichʼoj jelubtasel li ta Chʼul Tsʼibetik ta Mateo kʼalal ta Apokalipsis[e]. Jkʼeltik batel kʼusi spasoj ta jtojolaltik li Diose, ti kʼuxi ta jtabetik sbalil avi li slekil yutsil yoʼontone xchiʼuk ti kʼuxi chakʼ spatobil koʼontontik ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale.

6. 1) ¿Buchʼutik xuʼ stabeik sbalil li slekil yutsil yoʼonton Diose? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtatik ta skoj ti la xchʼun mantal li Jesukristoe?

⁶ Ta skoj ti la spas smul li Adane, jkotoltik jkuchojtik li mulile xchiʼuk li lajelale. Jaʼ yuʼun, li Vivliae chal ti ta skoj «jun noʼox vinik» ti muʼyuk la xchʼun mantale, och tal ta balumil li lajelale. Pe laj yakʼ ta ilel slekil yutsil yoʼonton li Jeovae xchiʼuk la skolta skotol krixchanoetik «ta stojolal [li] jun noʼox vinike, ti jaʼ li Jesukristoe» (Rom. 5:12, 15, 17). Jech oxal, jkotoltik xuʼ jtabetik sbalil li slekil yutsil yoʼonton Diose. Ta skoj ti la xchʼun mantal li Jesukristoe, ep buchʼutik tukʼ ch-albat skʼoplalik xchiʼuk xuʼ xkuxiik sbatel osil (Rom. 5:19, 21).

7. ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun matanal ti mu jtatik-o xchiʼuk ti jaʼ svinajeb slekil yoʼonton Dios li pojelale?

⁷ Li pojelale jaʼ jun matanal ti mu jtatik-oe xchiʼuk jaʼ svinajeb li slekil yoʼonton Diose. Jnopbetik skʼoplal liʼe: toj echʼ xa noʼox slekil yoʼonton li Jeovae, yuʼun oy kʼusi la spas sventa skoltautik lokʼel li ta mulil xchiʼuk ta lajelale. Pe jechuke muʼyuk buchʼu xuʼ sujat sventa xakʼ ta matanal li Xnichʼone. Jech xtok, mi junuk buchʼu sta-o li kʼusi la spas Jeova xchiʼuk Jesus sventa xuʼ jtatik perton yuʼun jmultike xchiʼuk ti xuʼ xijkuxi ta sbatel osile. Ta skoj ti kʼu yelan li jkuxlejaltike, xuʼ me xkakʼbetik yil Dios ti ta jtojbetik tajek ta vokole.

8. ¿Kʼusi ti mu stakʼ jpastike?

⁸ Jnaʼojtik ti oy ta yoʼonton chchʼay jmultik li Diose, akʼo mi tsots tajek.  Pe oy kʼusi ti mu stakʼ jpastike. Mu me bakʼinuk jnoptik ti xuʼ jpastik kʼusi chopol ta skoj ti toj lek yoʼonton li Jeovae o ti xi jnoptike: «Chakʼun ta perton maʼ li Jeovae». Taje jech la snopik jlom yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo, akʼo mi kuxulik toʼox junantik li jtakboletike (kʼelo Judas 4). Skʼan me jkʼel jbatik li avi eke xchiʼuk mu me xkakʼtik ti jech kʼunkʼun sokes jnopbentik li yan krixchanoetike.

9, 10. ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti ‹chamik ta sventa mulil› li yan yajtsʼaklomtak Kristoe xchiʼuk ti ‹cham ta sventa mulil› li stuk eke?

⁹ Li Pabloe laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ti mu lekuk mi tsnopik ti ch-akʼatik ta perton yuʼun Dios akʼo mi spasik kʼusi chopole. Laj yalbe ti mu snopik jeche, yuʼun ‹chamemik xa ta sventa li mulile› (kʼelo Romanos 6:1, 2). ¿Kʼusi la skʼan laj yal taje?

¹⁰ Ta sventa li pojelale, akʼatik ta perton yuʼun Dios li Pabloe xchiʼuk li yan yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Tʼujatik yuʼun Jeova ta chʼul espiritu sventa xkʼotik ta xnichʼnab. Mi tukʼ-o yakʼoj sbaike, chbatik ta vinajel xchiʼuk chbat ajvalilajikuk xchiʼuk Kristo. Pe liʼ toʼox oyik ta Balumil kʼalal jech albatike. Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun laj yal Pablo ti ‹chamik ta sventa li mulile›? Yuʼun jelem xa ox ta jyalel li xkuxlejalike. Sventa xchapbe smelolal Pablo taje, jaʼ laj yalbe skʼoplal li Jesuse. Laj yal ti muʼyuk xa «chventainat» yuʼun lajelal li Jesuse, yuʼun kʼalal chaʼkuxie, jaʼ xa jun kuxlejal ta espiritu ti mu snaʼ xchame. Jaʼ jechik li yajtsʼaklomtak Kristo eke, chamik «ta sventa li mulile», pe kuxiik «ta sventa Dios ta stojolal li Kristo Jesuse» (Rom. 6:9, 11). La sjelik ta jyalel li xkuxlejalike, yuʼun muʼyuk xa chakʼik ti spasatik ta mantal yuʼun li kʼusitik chopol tskʼan yoʼontonike. Vaʼun laj yakʼik persa sventa spasik li kʼusi lek chil Diose.

11. ¿Kʼuxi ‹ti chamemutik xa ta sventa mulil› li avie?

¹¹ Li voʼotik une, ¿kʼuxi ti «chamemutik xa ta sventa li mulile»? Ta voʼnee, ep van kʼusitik chopol la jpastik ta skoj ti mu toʼox jnaʼtik kʼu yelan chil li Jeovae. ‹Smosoutik toʼox li mulile› (Rom. 6:19, 20). Pe kʼalal la jchantik ta Vivlia ti kʼu yelan tskʼan xijkuxi li Diose, oy kʼusitik la jel ta jkuxlejaltik, laj kakʼ jkuxlejaltik ta stojolal xchiʼuk laj kichʼtik voʼ. Ta sjunul koʼontontik la jchʼunbetik smantal li Jeovae xchiʼuk la jpastik li kʼusi lek chile. ‹Laj kichʼtik koltael lokʼel ta stojolal li mulile›, vaʼun ‹lijkʼot ta smoso li tukʼilale› (Rom. 6:17, 18).

12. ¿Kʼusi ti skʼan jnoptik leke?

¹² Xi laj li Pabloe: «Mu xavakʼik teuk x-ajvalilaj-o li mulil ta abekʼtalik ti snaʼ xchame, sventa mu jaʼuk xachʼunbeik li kʼusi tskʼane» (Rom. 6:12). Jech oxal, skʼan jnoptik li kʼusi ta jpastike: mi ta jpastik li kʼusi chopol oy ta jnopbentik xchiʼuk ta koʼontontike o mi ta jpajtsan jbatik. Skʼan xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ chʼiuk li kʼusi chopol oy ta koʼonton ti jaʼ xa tsujun ta spasel li kʼusi chopole? O ¿mi ta jip lokʼel ta ora?». Mi ta melel ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose, chkakʼtik me persa spasel li kʼusi lek chile.

13. ¿Buchʼutik laj yakʼ kiltik ta voʼne ti xuʼ spas kuʼuntik li kʼusi leke?

¹³ Jkʼelbetik skʼoplal jayvoʼuk yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo ti chakʼ kiltik ti xuʼ spas kuʼuntik li kʼusi leke. Li te ta jteklum Korintoe jlome j-elekʼetik toʼox, tskʼupin toʼox xchiʼilik ta vinikal,  tsloʼla toʼox xchiʼilik ta nupunel, chichʼik toʼox ta mukʼ santoetik xchiʼuk chyakubik toʼox. Pe la sjel stalelalik kʼalal laj yojtikinik li Jeovae xchiʼuk kʼalal lik skʼanike. Kʼexavik-o li kʼusi la spasik ta voʼnee (Rom. 6:21; 1 Kor. 6:9-11). Li yajtsʼaklomtak Kristo ta Romae jechtik la sjel stalelalik ek. Xi albatik yuʼun li Pabloe: «Mu me xavakʼbe abekʼtalik li mulil sventa jaʼuk xkʼot ta yabtejeb li kʼusi muʼyuk tukʼe, jaʼ lek akʼo abaik ta stojolal Dios jech kʼuchaʼal li buchʼutik chaʼkuxiemik xae; akʼbo abekʼtalik xtok li Dios sventa jaʼuk xkʼot ta yabtejeb li tukʼilale» (Rom. 6:13). Jpʼel ta yoʼonton Pablo ti spas yuʼunik li kʼusi leke xchiʼuk ti stabeik sbalil li slekil yutsil yoʼonton Diose.

14, 15. ¿Kʼusitik van xuʼ jakʼbe jbatik?

¹⁴ Jaʼ jech chkʼot ta pasel li avi eke. Junantik kermanotaktike jaʼ jech toʼox xkuxlejalik kʼuchaʼal li jnaklejetik ta Korintoe. Pe kʼalal laj yojtikinik li Jeovae, la sjel stalelalik, xkoʼolaj ti laj yichʼik ‹sakubtasele›. Jkotoltik oy onoʼox kʼusi la jel ta jkuxlejaltik sventa lekuk xilutik li Jeovae. Pe jechuk-o xkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Jaʼ ti xkakʼtik persa jtsaltik li kʼusitik chopol oy ta koʼontontike xchiʼuk ti xkakʼ jkuxlejaltik sventa xijtun ta stojolal li Jeovae.

¹⁵ Melel onoʼox, skʼan xkakʼtik persa sventa mu jpastik tsatsal muliletik jech kʼuchaʼal tspasik toʼox li jnaklejetik ta Korintoe. Mu me stakʼ jnoptik ti chakʼbutik ta ilel slekil yutsil yoʼonton Dios xchiʼuk ti chakʼutik ta perton mi jech-o ta jpastik tsatsal muliletike. Pe xuʼ van xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼu yelan skʼan xkil li muliletik ti muʼyuk tsots chilik li yantike? ¿Mi jpʼel ta koʼonton chkakʼ persa ta xchʼunbel smantal Jeova skotol ora?» (Rom. 6:14, 17).

16. ¿Kʼuxi laj yakʼ kiltik Pablo ti mu stakʼ jpastik li muliletik ti muʼyuk te chal ta 1 Korintios 6:9 kʼalal ta 11?

¹⁶ Jnopbetik skʼoplal li jtakbol Pabloe. Xi la stsʼibae: «Li voʼone bekʼet noʼox kichʼoj, chonbilun ta stojolal mulil». Laje xi to laj yale: «Yuʼun li kʼusi ta jkʼan ta jpase, maʼuk ta jpasilan; yan li kʼusi jpʼajoje jaʼ ta jpas» (Rom. 7:14, 15). Manchuk mi muʼyuk yakal tspas li kʼusitik chal ta 1 Korintios 6:9 kʼalal ta 11, laj yakʼ venta ti tspas onoʼox mulile. Tskʼan tspas li kʼusi lek chil Diose, jech oxal laj yakʼ persa spasel li kʼusi leke (kʼelo Romanos 7:21-23). Skʼan jchanbetik li stalelale xchiʼuk kakʼtik persa ti jchʼunbetik smantal li Jeovae.

17. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk ta jutik kʼop li yajtsʼaklomutik Kristoe?

¹⁷ Jnopbetik skʼoplal liʼe, jnaʼojtik ti sventa xijtun ta stojolal Jeovae skʼan ti melel xijkʼopoj xchiʼuk ti mu jutik kʼope (kʼelo Proverbios 14:5; Efesios 4:25). Mu jkʼan ti xijkoʼolaj xchiʼuk li Satanas ti «jaʼ totil yuʼun li jutbil kʼope». Jvules ta joltik xtok ti ta skoj ti la sjut kʼop li Ananias xchiʼuk yajnile, chamik. Jaʼ yuʼun muʼyuk ta jutik kʼop (Juan 8:44; Ech. 5:1-11). Pe kʼalal melel chijkʼopoje, maʼuk noʼox me ti mu jnaʼ jutik kʼope. Mi ta melel ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose, skʼan me meleluk xijkʼopoj ta buyuk noʼox. Jkʼeltik batel.

18, 19. ¿Kʼusitik mu stakʼ jpastik sventa meleluk xijkʼopoj?

¹⁸ Mi ta jkʼan melel chijkʼopoje, oy to kʼusitik skʼan jpastik, maʼuk noʼox me ti muʼyuk ta jutik kʼope. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi albatik yuʼun Jeova li j-israeletike: «Mu me xaʼelcʼajic. Mu me xaʼepalcʼopojic; mu me xaloʼla abaic». ¿Kʼu yuʼun ti  mu stakʼ jech spasike? Yuʼun xi albatik yuʼun li Jeovae: «Tucʼuc me avoʼntonic, yuʼun vuʼun li Mucʼul Diosun avuʼunique tucʼ coʼnton» (Lev. 19:2, 11). Akʼo mi muʼyuk ta jutik kʼop, muʼyuk me melel chijkʼopoj mi jaʼ noʼox chkakʼbetik xchʼunik yantik li kʼusi mu jechuke.

¹⁹ Jnoptik avaʼi ti oy jun vinik ti chalbe spatron o xchiʼiltak ta abtel ti chlokʼ noʼox batel ta yabtel ta skoj ti chbat la ta skonsultae. Pe taje mu meleluk. Yuʼun tskʼan chlokʼ noʼox batel ta skoj ti jaʼo chbat xa ta svakasione. Jaʼ noʼox skʼan xbat ta anil ta farmasia o jaʼ noʼox chbat stoj li skonsultae. ¿Mi melel van li kʼusi laj yale? O ¿mi loʼlavan xanaʼ? Li vinik taje laj yakʼbe xchʼun yantik li kʼusi mu jechuke. Bakʼintik li krixchanoetike chloʼlavanik ta skoj ti oy kʼusi tskʼanike o sventa mu xichʼik kastigo. Yan li voʼotike jaʼ ta jchʼunbetik smantal li Jeova ti xi chalbutike: «Mu me xaʼepalcʼopojic». Oy ta koʼonton ta jpastik li kʼusi chalbutik Dios ti tukʼe xchiʼuk ti chʼule (Rom. 6:19).

20, 21. ¿Kʼusitik muʼyuk ta jpastik mi ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose?

²⁰ Melel onoʼox ti muʼyuk ta jloʼla jchiʼiltik ta nupunel, muʼyuk chijyakub xchiʼuk muʼyuk ta jpastik tsatsal muliletike. Pe mi ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose, muʼyuk me ta jpastik xtok li yan kʼusitik chopol chile. Jech kʼuchaʼal liʼe, maʼuk noʼox bal mi muʼyuk chijmulivaje, skʼan jpʼajtik xtok li chopol chʼayob oʼontonale. Maʼuk noʼox me bal ti muʼyuk chijyakube, skʼan me mu epuk xkuchʼtik ti stsinet xa joltik yuʼune. Vokol van chkaʼitik stsalel taje, pe xuʼ me stsal kuʼuntik.

²¹ Kakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa jchʼuntik li tojobtasel laj yal Pablo liʼe: «Mu xavakʼik teuk x-ajvalilaj-o li mulil ta abekʼtalik ti snaʼ xchame, sventa mu jaʼuk xachʼunbeik li kʼusi tskʼane» (Rom. 6:12; 7:18-20). Melel onoʼox ti mu stsal kuʼuntik skotol li muliletike. Pe kʼalal chkakʼtik persa stsalel skotole, chkakʼtik ta ilel ti ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Jeova xchiʼuk Jesuse.

22. ¿Kʼusi sbalil ta jtatik mi ta jtojtik ta vokol li slekil yutsil yoʼonton Diose?

²² Yakʼojbutik xa perton li Jeovae xchiʼuk xuʼ jech spas-o batel. Ta melel ta jtojtik tajek ta vokol li slekil yutsil yoʼontone. Kakʼtik persa sventa mu jpastik li kʼusi chal Dios ti chopole, akʼo mi muʼyuk chopol chilik li yantike. ¿Kʼusi sbalil xuʼ jtatik mi jech ta jpastike? Xi laj yal li Pabloe: «Li avi ti kolemoxuk xa ta stojolal li mulile jaʼ xa smoso Dios kʼotemoxuk, chʼul kʼusi la ataik ta skoj li kʼusi la apasike, vaʼun ta slajebe kuxlejal sbatel osil» (Rom. 6:22).