1, 2. Li yajtunelutik Diose, ¿kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti skʼan jkʼel jbatike? (Kʼelo li lokʼoletik ta slikebale).

EPAL doktoretik xchiʼuk enfermeraetike tskʼelik jchameletik akʼo mi xuʼ xchʼambeik li xchamelike, jech tspasik ta skoj ti tskʼan tskoltaike. Pe skʼan skʼel sbaik mi mu skʼan xchʼamik li chamele. Jaʼ jech li avi eke, yuʼun jmoj nakalutik xchiʼuk jmoj chij-abtejutik xchiʼuk krixchanoetik ti jelel tajek stalelalike xchiʼuk ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li stalelaltak Diose. Mi mu jkʼan ti jech jchantike, skʼan me jkʼel jbatik tajek.

² Li krixchanoetike mu xichʼik ta mukʼ li smantaltak Dios ta sventa li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi chopole, taje jaʼ ta skoj ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike. Li ta xchibal karta sventa Timoteoe, li jtakbol Pabloe laj yal ti kʼu yelan chakʼ ta ilel stalelalik li krixchanoetik ti nom oyik ta stojolal Diose. Yuʼun mas to tsok batel stalelik ta skoj ti nopol xa xtal li slajebal kʼusitike (kʼelo 2 Timoteo 3:1-5, 13). Akʼo mi toj chopol chkaʼitik li kʼusitik chkʼot ta pasel taje, pe mi muʼyuk la jchabi jbatike xuʼ me jech xlik jnoptik, xlik kʼopojkutik xchiʼuk ti jech jpas jtalelaltik kʼuchaʼal li krixchanoetik ta jpat jxokontike (Prov. 13:20). Jaʼ yuʼun, li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik batel ti kʼu yuʼun mu xkoʼolaj tajek ti kʼu yelan stalelal li krixchanoetik ta slajebal kʼakʼale xchiʼuk li stalelal yajtuneltak Diose. Ta jkʼeltik batel xtok kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jchanbetik li stalelalike xchiʼuk ti  kʼuxi xuʼ jkoltatik yantik sventa xojtikinik li Diose.

3. ¿Buchʼutik van jech chakʼ ta ilel stalelalik jech kʼuchaʼal chal li 2 Timoteo 3:2 kʼalal ta 5?

³ Kʼuchaʼal laj xa kiltike, li jtakbol Pabloe laj yal ‹ti chtal tsots vokolil li ta slajebal xa kʼakʼale xchiʼuk ti toj echʼ noʼox xibal sbae›. Ta tsʼakale laj yalbe skʼoplal ti chvinaj 19 ta tos xchopol talelal krixchanoetik li ta jkʼakʼaliltike. Li ta Romanos 1:29 kʼalal ta 31 jaʼ jechtik chal ek, pe li ta karta sventa Timoteoe oy jpʼelantik kʼop tstunes ti muʼyuk bu yan jech chal li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼope. Li jtakbol Pablo laj yal ti «tskʼan sba stuk li krixchanoetike». Pe mu skotoluk jech tspasik, yuʼun li yajtsʼaklomtak Kristoe mu jechuk stalelalik (kʼelo Malaquías 3:18, Ch). *

4. ¿Kʼu van yelan chavalbe skʼoplal li jun krixchano ti toj jtoybae?

⁴ Kʼalal laj xa ox yal Pablo ti ep buchʼutik tskʼan sba stukik xchiʼuk ti tskʼanik tajek li takʼine, laj to yal xtok ti «xtoyet xa chaʼi sbaik, jpʼel xalik» li krixchanoetike. Jech tspasik ta skoj ti oy kʼusi lek xtojobik spasele, ti toj kʼupil sba chaʼi sbaike, ti mas oy stakʼinike o ti lek ojtikinbilike xchiʼuk oy tajek ta yoʼontonik ti lekuk x-ilatik xchiʼuk ti x-ichʼatik ta mukʼ yuʼun li krixchanoetike. Jun vinik ti lek chanunajeme xi laj yalbe smelolal kʼu yelan stalelal li buchʼu toj toybae: «Xkoʼolaj ti spasoj jun skajleb smoton sdios li ta yut yoʼontone, vaʼun ti jaʼ te tskejan sba sventa xichʼ sba ta mukʼ stuke». Oy buchʼutik chalik ti muʼyuk lek li talelal taje, yuʼun kʼalal toj toyba li jun krixchanoe toj chopol chil ek kʼalal tstoy sba li yan krixchanoe.

5. ¿Kʼusi muʼyuk lek la spasik li junantik tukʼil yajtuneltak Diose?

⁵ Ta melel, li Jeovae toj chopol chil li toybaile. Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae spʼajoj tajek «li bochʼo tstoy sba cʼu xʼelan [tskʼel] osile» (Prov. 6:16, 17). Li toybaile tsnamajesutik ta stojolal li Diose (Sal. 10:4). Jaʼ jech stalelal li Diabloe (1 Tim. 3:6). Kʼux ta alel ti oy tukʼil yajtuneltak Diose jaʼ jech tstoy sbaik ta skoj ti jaʼ chchanbeik stalelal li krixchanoetike. Jun ti buchʼu jech chichʼ albel skʼoplale jaʼ li Usiase. Li ajvalil ta Juda taje epal jabil tukʼ tun ta stojolal Jeova, pe li Vivliae chal ti «cʼalal ivinaj ti lec xuʼ yuʼune, lic stoy sba, pero jaʼ noʼox sventa isoc o. Lic spas cʼusi mu scʼan li Mucʼul Dios yuʼune, yuʼun iʼoch ta chʼulna; la xchicʼ pom te ta scajleb». Junchib jabil ta mas tsʼakale, li ajvalil Esekiase lik stoy sba ek, pe mu jaluk ti jech la spase (2 Crón. 26:16; 32:25, 26).

6. 1) ¿Kʼusi van la stoy-o sba David ti jechuke? 2) ¿Kʼusi koltaat sventa bikʼituk-o xakʼ sba?

⁶ Jlome tstoy sbaik ta skoj ti toj alakʼ sbaike, ti lek ojtikinbilike, ti lek xtojobik ta stijel sone, ti lek tsots yipike o ta skoj ti lek chichʼik ilel yuʼun li krixchanoetike. Li Davide xtojob spasel skotol taje, pe bikʼit laj yakʼ sba. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal la smil li Goliate, li ajvalil Saule laj yalbe David ti xuʼ xnupun xchiʼuk li stsebe. Pe xi la stakʼ li Davide: «Li vuʼune muʼyuc cʼusi cabtel, me jaʼuc ta stojol li yutsʼ yalaltac jtot te ta stojol israeletique. Muʼyuc cʼusi jtu ti jech sniʼun xa jun ajvalil chicʼote» (1 Sam. 18:18). ¿Kʼusi van koltaat David sventa bikʼituk-o xakʼ sbae? Yuʼun snaʼoj mi oy lek stalelal, mi lek xtojob spasel jtosuk kʼusie xchiʼuk mi oy akʼbil matanaletike, jaʼ ta skoj ti lek ilate xchiʼuk ti bikʼit yakʼoj sba li Jeovae (Sal. 113:5-8). Snaʼoj ti jaʼ onoʼox yakʼoj Jeova skotol li kʼusitik lekik oy yuʼune (koʼoltaso xchiʼuk 1 Korintios 4:7).

7. ¿Kʼusi tskoltautik sventa bikʼit xkakʼ jbatik?

⁷ Li yajtuneltak Jeova avie chkakʼbetik yipal ti bikʼit chkakʼ jbatik jech kʼuchaʼal li Davide. Labal tajek chkaʼitik ti bikʼit yakʼoj sba li Jeovae akʼo mi jaʼ li Ajvalil ta sjunul vinajelbalumile (Sal. 18:35). Tsots tajek skʼoplal chkaʼitik li tojobtasel chakʼ Dios liʼe: «Lapik me li  smukʼul xkʼuxul avoʼontonike, li slekil avoʼontonike, ti bikʼit chavakʼ abaike, ti manxoukoxuke xchiʼuk tsʼikuk me avuʼunik» (Kol. 3:12). Jech xtok, jnaʼojtik ti kʼalal chakʼ ta ilel kʼanelal li jun krixchanoe, «muʼyuk chakʼ sba ta ichʼel ta mukʼ xchiʼuk muʼyuk xtoyet xa chaʼi sba» (1 Kor. 13:4). Jvules ta joltik li malaliletike «xuʼ spasatik ta kanal ta sventa li stalelal [yajnilike]»; jaʼ jech li yajtuneltak Dios mi bikʼit chakʼ sbaik eke, xuʼ xnopajik tal ta stojolal Jeova li yan krixchanoetike (1 Ped. 3:1).

8. 1) ¿Kʼu yelan chil krixchanoetik ti mu xchʼunik mantal li alab nichʼnabiletike? 2) ¿Kʼusi ch-albatik yuʼun Vivlia li alab nichʼnabiletike?

⁸ Li jtakbol Pabloe laj yal xtok ti kʼu yelan chil sbaik li krixchanoetik ta slajebal xa kʼakʼale. Jech kʼuchaʼal liʼe, laj yal ti muʼyuk xa chchʼunbeik smantal stot smeʼik li alab nichʼnabiletike. Li ta jkʼakʼaliltike lek noʼox chilik li talelal taje, yuʼun jaʼ jech chakʼik ta ilel ta livroetik, ta pelikulaetik xchiʼuk ta programaetik ta television. Pe li kʼusi melele jaʼ ti chkʼunib-o utsʼ alaliletik kʼalal mu xchʼunik mantal li alab nichʼnabiletike xchiʼuk mu junuk yoʼontonik li ta yutsʼ yalalike. Taje voʼne xa onoʼox yaʼiojbeik tal skʼoplal, yuʼun li ta voʼneal Gresiae chchʼay skotol sderecho li jun vinik kʼalal tsmaj stot smeʼe. Li ta smantal jromaetike chal ti toj chopol kʼalal chichʼ majel jun totile yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal milvanej. Li Tsʼibetik ta Evreo Kʼope xchiʼuk li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼope ch-albat li alab nichʼnabiletik ti akʼo xichʼ ta mukʼ li stot smeʼike (Éx. 20:12; Efes. 6:1-3).

9. ¿Kʼusi chkoltaat kerem tsebetik sventa xchʼunbeik smantal li stot smeʼike?

⁹ ¿Kʼusi xuʼ spasik alab nichʼnabiletik sventa mu jaʼuk xchanik li stalelal krixchanoetik ti mu snaʼ xchʼunik mantale? Jaʼ ti snopik kʼusi spasojik tal ta stojolalik li stot smeʼike. Jech xtok, mi yaʼibeik smelolal ti jaʼ tskʼan Dios ti jchʼuntik mantal ta skoj ti jaʼ Totil kuʼuntike, ta me xchʼunik mantal xchiʼuk tstojik ta vokol. Kʼalal lek chkʼopojik ta stojolal stot smeʼik li kerem tsebetike, jaʼ me jech tskoltaik yan kerem tsebetik sventa xichʼik ta mukʼ li stot smeʼik eke. Melel onoʼox ti mi muʼyuk bu kʼux ta yoʼonton yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike, mas me tsots chaʼiik ti xchʼunbat smantalike. Pe mi snaʼojik ti kʼanbilik ta melele mas me tskʼanik ti xmuyubajik noʼox li stot smeʼike akʼo mi oy kʼusi x-akʼatik ta preva. Jun kerem ti Austin sbi ti jaʼ stestigo Jeovae, xi chale: «Melel onoʼox ti nopoltik noʼox ta jkʼan ta jpas li kʼusi chopole, pe li jtot jmeʼe chalbeikun srasonal ti kʼu yuʼun chalbeikun li mantale xchiʼuk oy ta yoʼontonik ti xkalbeik skotol li kʼusitik ta jpase, taje jaʼ la skoltaun sventa jchʼun mantal. Laj kakʼ venta ti tsvul yoʼontonik ta jtojolale, taje jaʼ la stij koʼonton sventa jlekubtasbe li yoʼontonike».

10, 11. 1) ¿Kʼusi chopol talelal chakʼik ta ilel krixchanoetik ta skoj ti muʼyuk bu skʼanojik li yantike? 2) ¿Kʼu to yelan chakʼik ta ilel kʼanelal li yajtsʼaklomtak Kristoe?

¹⁰ Li Pabloe laj to yalbe skʼoplal yan chopol talelaletik; laj yal ti ep buchʼutik muʼyuk oy ta yoʼonton tskʼan li xchiʼiltakike. Kʼalal laj yalbe skʼoplal ti «mu xchʼunbe smantal stot smeʼik» li alab nichʼnabiletike, te laj yal xtok ti ‹mu kʼusi snaʼ stojik ta vokole›, mu stojik ta vokol kʼalal oy kʼusi lek tspasbatike. Yantik xtoke, «muʼyuk stukʼil yoʼontonik» xchiʼuk «mi jsetʼuk oy ta yoʼontonik tspas ta jmoj skʼopik», jaʼ xkaltik, ti mu snaʼ xchapan skʼopik xchiʼuk li yantike. «Ch-akʼvanik ta kʼabal» xchiʼuk «muʼyuk skʼanojik li kʼusi leke», yuʼun chchopol kʼoptaik li yantike xchiʼuk chchopol kʼoptaik li Diose. Jech xtok, chchopol loʼiltavanik sventa chopol skʼoplal xkom yuʼunik li krixchanoetike. *

¹¹ Mu xkoʼolajik tajek li buchʼutik chichʼik ta mukʼ li Jeovae yuʼun chakʼik ta ilel ti skʼanojik tajek li xchiʼiltakike. Jech stalelalik, yuʼun li Jesuse laj yal ti jaʼ mas tsots skʼoplal ta Smantal  Moises ti jkʼantik baʼyel li Diose xchiʼuk ti jkʼantik li jchiʼiltaktike. Li kʼanelal taje agápe sbi (Mat. 22:38, 39). Laj yal noxtok ti jaʼ jech chichʼik ojtikinel li melel yajtsʼaklomtak Kristo mi skʼanoj sbaik ta jujuntale (kʼelo Juan 13:34, 35). Maʼuk noʼox, yuʼun tskʼanik li buchʼutik chkontrainatike (Mat. 5:43, 44).

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti skʼanoj li krixchanoetike?

¹² Li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj tajek li krixchanoetike. Yuʼun bat yal lekil aʼyejetik ta sventa ajvalilal yuʼun Dios ta jujun lum. La xpoxta li maʼsatetike, li koxoetike, li buchʼutik ip chaʼiik ta kʼaʼemal chamele, li pakʼchikinetike, maʼuk noʼox, yuʼun la xchaʼkuxes li buchʼutik chamemike (Luk. 7:22). Akʼo mi laj yichʼ pʼajel, pe laj yakʼ xkuxlejal ta stojolal skotol li krixchanoetike. Laj yakʼ ta ilel kʼanelal jech kʼuchaʼal li Stote. Li avie eke, li stestigotak Jeova ta spʼejel balumile chchanbeik stalelal li Jesuse xchiʼuk chakʼik ta ilel kʼanelal ta stojolal li xchiʼiltakike.

13. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi chkakʼtik ta ilel kʼanelale?

¹³ Kʼalal chkakʼtik ta ilel kʼanelale, jaʼ me jech xuʼ xtijbat-o yoʼonton yan krixchanoetik sventa xojtikinik li Jtotik ta vinajele. Jech kʼuchaʼal liʼe, oy jun vinik ti ay ta Asamblea rejional ta Tailandiae, toj labal sba laj yil ti kʼu yelan skʼanoj sbaik li ermanoetike. Kʼalal sut ta snae la skʼan chanubtasel ta Vivlia chib velta ta xemana. La xcholbe mantal yutsʼ yalal xchiʼuk kʼalal vakib xa ox u yechʼel li asambleae, jelav ta skʼelel Vivlia li ta Salon sventa Tsobobbaile. Mi ta jkʼan ta jnaʼtik mi yakal chkakʼtik ta ilel kʼanelal ta stojolal li yantike, xi jakʼbe jbatike: «¿Mi ta van xkakʼbe yipal sventa jkolta li kutsʼ kalale, li tsobobbaile xchiʼuk li ta cholmantale? ¿Mi jech van chkil yantik kʼuchaʼal chil li Jeovae?».

14, 15. 1) ¿Kʼusi chopol talelal chakʼik ta ilel li yan krixchanoetike? 2) ¿Kʼuxi sjeloj stalelalik jlom krixchanoetik?

¹⁴ Li ta slajebal xa kʼakʼale, li krixchanoetike chakʼik ta ilel yan chopol talelaletik ti skʼan mu jchantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, epal krixchanoetik ti mu xojtikinik li Diose «muʼyuk skʼanojik li kʼusi leke». Ta yantik Vivliae xi jelubtasbile: «Tspʼajik li kʼusi leke» o «tskontrainik  skotol li kʼusi leke». Tspasik ta krixchanoetik ti ‹mu snaʼ spajes sbaik xchiʼuk ti simaronike›, junantik xtoke ‹chpimubik ta mantal›. Taje jaʼ jpʼel kʼop ta griego ti jaʼ skʼan xal ti mu snaʼ spajtsan sbaike xchiʼuk ti mu snopik li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel ta skoj li stalelalike.

¹⁵ Li avie yakal chkʼot ta pasel li jun kʼupil sba albil kʼop ti chal ti tsjel stalelalik li epal krixchanoetik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal teʼtikal chonbolometike (kʼelo Isaías 11:6, 7). Li albil kʼop taje chal ti jmoj xa chkux yoʼontonik li okʼiletike, li leone, li chije xchiʼuk li neneʼ vakaxe. Jech kʼuchaʼal chkakʼtik ventae ta buyuk xa noʼox ti oy jun oʼontonale, «yuʼun chnoj ta yotquinel Mucʼul Dios sbejel li banamile» (Is. 11:9). Li chonbolometike mu xuʼ xchanik ta sventa li Jeovae, jaʼ yuʼun li albil kʼop laj yichʼ alel liʼe jaʼ ta stojolal li krixchanoetik ti chjel stalelalike.

16. ¿Kʼuxi jelem stalelalik junantik krixchanoetik ta skoj ti lik xchanik li Vivliae?

¹⁶ Oy epal krixchanoetike jech toʼox stalelalik kʼuchaʼal li okʼiletike, pe li avie jun xa yoʼonton nakalik xchiʼuk li xchiʼiltakike. Xuʼ jkʼeltik sloʼil xkuxlejalik li ta jpajinatik ta Internet ta jw.org ti bu chal: «Jelbat-o xkuxlejalik yuʼun li Vivliae». Li buchʼutik xojtikinik xa li Jeovae xchiʼuk ti chtunik xa ta stojolale mu xkoʼolajik kʼuchaʼal li buchʼutik ‹yichʼojik xa ta mukʼ Dios yilele, pe ti muʼyuk jech yakal tspasike›. Li krixchanoetik taje chalik ti chichʼik ta mukʼ li Diose, pe li ta stalelalike mu jechuk chakʼik ta ilel. Junantik yajtuneltak Jeova ti toj simaronik toʼoxe slapojik xa li «achʼ talelal ti jech laj yichʼ pasel jech kʼuchaʼal la skʼan yoʼonton li Diose, ti laj yichʼ pasel ta batsʼi tukʼilal xchiʼuk ta stukʼil oʼontonale» (Efes. 4:23, 24). Kʼalal chlik xchanik bal ta sventa Dios li krixchanoetike, chakʼik venta ti skʼan xchʼunik li mantaletike. Taje jaʼ chkoltaatik sventa sjel snopbenik ta sventa li kʼusi xchʼunojike, li kʼusi tsnopike xchiʼuk ta sventa li kʼusi tspasike. Akʼo mi tsots ta pasel, pe jaʼ chkoltavan chʼul espiritu sventa jechuk xkʼot ta pasel yuʼunik li buchʼutik tskʼan tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose.

17. ¿Kʼusi van xuʼ jpastik sventa mu jchanbetik xchopol talelal li krixchanoetik ta jpat jxokontike?

¹⁷ Li avie mas xa chkakʼtik venta ti mu xkoʼolajik tajek li buchʼutik chtunik ta stojolal Dios xchiʼuk li buchʼutik muʼyuke. Li buchʼutik chijtunutik ta stojolal Jeovae skʼan me jkʼel jbatik sventa mu jchanbetik xchopol talelal li krixchanoetik ta jpat jxokontike. Oy ta koʼontontik ti jchʼuntik li tojobtasel chakʼ Jeova ta 2 Timoteo 3:2 kʼalal ta 5 ti xi chale: «Chʼako me aba ta stojolalik». Pe mu onoʼox kʼu xkutik ti jchʼak jbatik ta jyalel ta stojolalike, yuʼun xuʼ van ta jchiʼintik ta abtel, ta chanun o xuʼ van jmoj nakalutik xchiʼukik. Pe li kʼusi stakʼ jpastike jaʼ ti mu jechuk jnoptik xchiʼuk ti mu jechuk jpas jtaleltik kʼuchaʼal li krixchanoetik taje. ¿Kʼuxi van tspas kuʼuntik? Skʼan jtsatsubtastik ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Jeova kʼalal ta jchantik li Vivliae xchiʼuk ti jaʼ jtʼuj ta kamigotik li krixchanoetik ti jpʼel ta yoʼonton chtunik ta stojolal li Jeovae.

18. ¿Kʼuxi xuʼ stabeik sbalil yan krixchanoetik ti kʼu yelan ta jpas jtalelaltik xchiʼuk ti kʼu yelan chijkʼopoje?

¹⁸ Jech noxtok, skʼan me xkakʼbetik yipal sventa jkoltatik ta mantal li krixchanoetike. Jsabetik smelolal ti kʼuxi xuʼ jcholbetik mantale xchiʼuk jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautik ta yalel li kʼusi leke xchiʼuk ti ta yorailuk noʼox xkaltike. Kalbetik ti jaʼutik stestigo Jeova li krixchanoetike; yuʼun mi lek jtalelaltike jaʼ jech chichʼik-o ta mukʼ li Diose, maʼuk chkichʼtik ichʼel ta mukʼ li voʼotike. Chanubtasbilutik «ta spʼajel li kʼusi chopole xchiʼuk li kʼusitik tskʼan koʼontontik ta balumile, ti oyuk lek jchʼuleltik xijkuxie, ti tukʼutikuke xchiʼuk ti lekuk xkichʼtik ta mukʼ Dios ta skotol li kʼusitik oy ta balumil avie» (Tito 2:11-14). Mi ta jchanbetik stalelal li Jeova xchiʼuk mi ta jchʼunbetik li smantale, ta me xakʼik venta li krixchanoetike xchiʼuk xuʼ van xi chalike: «Ta xbat jchiʼinotcutic ec, yuʼun laj caʼicutic ti te oy ta atojolic li Diose» (Zac. 8:23).