1, 2. 1) ¿Kʼusi yakʼoj jnaʼtik li Jeovae? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchʼuntik li Isaías 46:10, 11 xchiʼuk li 55:11?

XI TSLIKES sloʼil li Vivliae: «Ta sliqueb cʼalal lic ayinuc scotole, Dios la spas li vinajel xchiʼuc banamile», pe taje ep tajek kʼusi smakoj (Gén. 1:1). Li krixchanoutike jutuk tajek jchanojbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeova ta vinajelbalumile. Jech kʼuchaʼal liʼe, jutuk tajek li kʼusi jnaʼtik ta sventa li vinajele, li kʼusitik chakʼ xojobale xchiʼuk li yip Balumil ti gravedad sbie (Ecl. 3:11). Akʼo mi jech, li Jeovae yakʼoj jnaʼtik li kʼusi oy ta yoʼonton ta sventa li Balumile xchiʼuk ta sventa li krixchanoetike. Jech xtok, la spas krixchanoetik jech kʼuchaʼal slokʼol sventa skʼupin xkuxlejalik li ta Balumile (Gén. 1:26). Vaʼun li Jeovae jaʼ Totil chkʼot yuʼun skotol li krixchanoetike.

² Jech kʼuchaʼal chalbe skʼoplal li ta kapitulo 3 yuʼun Genesise oy kʼusi la smak ta be li kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Diose (Gén. 3:1-7). Pe li Jeovae oy onoʼox kʼusi xuʼ spas sventa xchapan taje. Yuʼun muʼyuk buchʼu xuʼ smak ta be li kʼusi oy ta yoʼontone (Is. 46:10, 11; 55:11). Jaʼ yuʼun, xuʼ jpat koʼontontik ti chkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton ta slikebal li Jeovae xchiʼuk ti chkʼot ta pasel ti bakʼin yorail chile.

3. 1) ¿Kʼusitik tsotsik skʼoplal skʼan jchantik yoʼ xkaʼibetik smelolal li Vivliae? 2) ¿Kʼu yuʼun toj lek ti jkʼelbetik skʼoplal avie? 3) ¿Kʼusitik ta jkʼelbetik skʼoplal?

 ³ Xkojtikintik lek li kʼusi oy ta yoʼonton Dios ta sventa li Balumile xchiʼuk ta sventa li krixchanoetike. Jchanojtik xtok ti kʼuxi chakʼ kʼotuk ta pasel Jesus li kʼusi oy ta yoʼonton Diose. Taje jaʼ li kʼusitik tsotsik skʼoplal ta Vivliae. Xchiʼuk jaʼ li kʼusi baʼyel la jchantik kʼalal lik jchantik li Skʼop Diose. ¿Mi mu jechuk ti oy ta koʼontontik yalbel yantik li kʼusitik taje? Li avie jaʼ yorail, yuʼun ta jtaktik ta ikʼel krixchanoetik li ta Snaʼobil slajel Kristoe (Luk. 22:19, 20). Mi talik li ta tsobajel ti tsots skʼoplal taje mas to me chchanik ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae. Jech oxal, jaʼ me yorail ti jnoptik kʼusitik xuʼ jakʼbetik yoʼ jtijbetik yoʼontonik sventa xtal xchiʼinutike. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼelbetik skʼoplal oxib sjakʼobil: ¿Kʼusi tskʼan Dios ta sventa li Balumile xchiʼuk ta sventa li krixchanoetike? Pe ¿kʼusi kʼot ta pasel? Xchiʼuk ¿kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti laj yakʼ xkuxlejal Jesus yoʼ xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton Diose?

4. ¿Kʼuxi tsmuyubtaik Jeova li kʼusitik spasoje?

⁴ Stuk noʼox jech li Jpasvanej kuʼuntike. Batsʼi lek ta jyalel skotol li spasbene (Gén. 1:31; Jer. 10:12). ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusitik labalik sba spasoje xchiʼuk ti lek xchapet yuʼun skotole? Jaʼ ti ta jtabetik sbalil skotol li kʼusitik spasoje, manchuk mi bikʼit o mi mukʼtik. ¿Mi mu jechuk ti labal sba tajek chkiltik ti kʼu yelan pasbilutike, kʼalal chkiltik jun jvokʼel olole o kʼalal chkiltik ti yakal xa chchʼay batel li sat Kʼakʼale? Skotol li kʼusitik kʼupil sba spasoj Jeovae xuʼ jkʼupintik, yuʼun jaʼ jech la spasutik (kʼelo Salmo 19:1; 104:24).

5. ¿Kʼusi la spas Jeova sventa lekuk xchapet ti kʼu yelan ch-abtej li spasbene?

⁵ Li Jeovae lek pʼij ti kʼu yelan laj yakʼbe spajeb skotol li spasbene. Laj yakʼ mantaletik ta sventa ti kʼutik yelan ch-abtej li kʼusitik oy ta vinajelbalumile (leyes de la naturaleza), xchiʼuk mantaletik sventa talelal. Ti jech laj yakʼe jaʼ sventa lekuk xchapetuk ti kʼu yelan ch-abtejike (Sal. 19:7-9). Laj yakʼanbe yavil xchiʼuk yabtel skotol li spasbene. Jech kʼuchaʼal liʼe, li mantal ta sventa gravedade jaʼ sventa mu xnamaj batel ta Balumil li atmosferae, ti jaʼ li xpix Balumile. Jech xtok, jaʼ sventa mu xlokʼ ta yavil li nabe. Muʼyuk kuxlejal jechuk ti chʼabaluk gravedade. Ta skoj ti yakʼojbe noʼox spajeb skotol li Jeovae lek ch-abtej li kʼusitik oye. Skotol taje jaʼ chakʼ ta aʼiel ti oy srasonal kʼu yuʼun la spas Balumil xchiʼuk krixchanoetik li Jeovae. Kʼalal ta jcholbetik mantal li krixchanoetike xuʼ xkakʼbetik-o yojtikinik Jeova ta skoj li kʼusitik pasbile (Apok. 4:11).

6, 7. ¿Kʼusitik kʼelanbatik yuʼun Jeova li Adan xchiʼuk Evae?

⁶ Li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ta slikebale jaʼ ti akʼo skʼupin xkuxlejalik liʼ ta Balumil sbatel osil li krixchanoetike (Gén. 1:28; Sal. 37:29). Ta skoj ti toj lek yoʼonton li Jeovae ep matanal laj yakʼbe sventa xuʼ skʼupin xkuxlejalik li Adan xchiʼuk Evae (kʼelo Santiago 1:17). Jech kʼuchaʼal liʼe, laj yakʼ ti xuʼ snop stukik li kʼusi tskʼanike, ti xuʼ xrasonajike, ti xuʼ xkʼanvanike xchiʼuk ti x-ayan yamigoike. Li Jeovae laj yalbe smelolal Adan ti kʼuxi xuʼ spas li kʼusitik leke. Maʼuk noʼox, yuʼun la xchanubtas ti kʼuxi xuʼ xchabi sba stuke, ti kʼuxi xuʼ xabtelan li Balumile xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xchabi li chonbolometike (Gén. 2:15-17, 19, 20). Jech xtok, laj yakʼanbe satik, xchikinik, sniʼik, li kʼusi chaʼibeik-o smuil li kʼusitike xchiʼuk li kʼusi chaʼiik-o li kʼusitik tspikike. Koliyal skotol taje xuʼ skʼupinik li kʼu yutsil ti bu akʼat nakiikuke. Jech  xtok, laj yakʼbe ep yabtelik ti kʼupilik sba tajeke. Muʼyuk spajeb li kʼusitik xuʼ chchanike.

⁷ ¿Kʼusi to yan la snop tspas li Jeovae? Ti kʼu yelan la spas li Adan xchiʼuk Evae jaʼ ti xuʼuk xil yalab xnichʼnabik ti tukʼikuke. Vaʼun jaʼ jech tsnojesik sjunul li Balumile. Jech xtok, oy ta yoʼonton ti skʼanikuk li yalab xnichʼnabike, jech kʼuchaʼal kʼanbilik yuʼun li Diose. Jaʼ la skʼelanbe Balumil krixchanoetik li Jeovae xchiʼuk oy ta yoʼonton ti skʼupinik skotol li kʼusitik kʼupilik sba tee. Xchiʼuk ti jaʼ te xnakiik ta sbatel osile (Sal. 115:16).

8. ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ Jeova li mantal ta jtatik ta Génesis 2:16 xchiʼuk 17?

⁸ Muʼyuk jech kʼot ta pasel ti kʼu yelan snopoj ta slikebal li Jeovae. ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Jkʼeltikik. Li Jeovae laj yakʼbe jun mantal li Adan xchiʼuk Eva ti muʼyuk vokol toʼox ta chʼunele. Li mantal taje jaʼ sventa snaʼik ti ichʼbilik ta ventae xchiʼuk ti oy noʼox spajeb li kʼusi xuʼ spasike. Xi albatike: «Xuʼ chaloʼ scotol li sat teʼetic liʼ oy ta tsʼunubaltique. Jaʼ noʼox mu xaloʼbe sat li jpets teʼ ti jaʼ sventa chacʼ ta naʼel cʼusi lec, xchiʼuc cʼusi chopole, yuʼun me chaloʼe, ta xacham» (Gén. 2:16, 17). Taje muʼyuk vokol ta aʼibel smelolal xchiʼuk muʼyuk vokol ta chʼunel, yuʼun oy toʼox ep ta chop teʼetik ta nichimaltik ti xuʼ slobeik sate.

9, 10. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ ta aʼiel li Satanase? 2) ¿Kʼusi kʼot ta nopel yuʼunik li Adan xchiʼuk Evae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁹ Li Satanase las stunes jkot kiletel chon sventa sloʼla li Evae xchiʼuk sventa mu xchʼunbeik smantal li Jeovae (kʼelo Génesis 3:1-5; Apok. 12:9). Li kʼusi laj yal Diabloe jaʼ ti yuʼun la muʼyuk tukʼ yoʼonton Jeova ti laj yal ti mu xuʼ sloʼik «sat li jpets teʼ te ta oʼlol tsʼunubaltique». Xkoʼolaj ti xi laj yal yaʼel li Diabloe: «¿Kʼuxi xa noʼox ti mu xuʼ xa pasik li kʼusi chakʼan atukike?». Vaʼun xi la sjutbe li Evae: «Mu meleluc. Mu xachamic yuʼun». Xi to laj yalbe sventa mu xchʼunbeik smantal li Jeovae: «Yuʼun li Diose snaʼoj ti chjam asatic me laj aloʼique». Kʼalal jech laj yal li Satanase laj yakʼ ta aʼiel ti yuʼun la mu skʼan Jeova ti oyuk kʼusi xojtikinik mas li Adan xchiʼuk Evae, jaʼ yuʼun mu la xakʼ ta loʼel li sat teʼ taje. Ta slajeb une, xi laj yal li Satanase: «Chlic anaʼic cʼusi lec xchiʼuc cʼusi chopol. Chacoʼlajic jech chac cʼu chaʼal Dios».

¹⁰ Skʼan snop kʼusi tspasik li Adan xchiʼuk Evae. ¿Mi jaʼ van chchʼunbeik li Satanase o mi jaʼ van chchʼunbeik smantal li Jeovae? Akʼo mi kʼux ta alel, jaʼ la xchʼunbeik li Satanase. La spʼajik li Jeovae xchiʼuk muʼyuk xa la skʼanik ti jaʼuk Stotike. Jaʼ jech laj yakʼ sbaik ta stojolal li Satanase. Kʼalal jech la spasik taje, stuk xa komik xchiʼuk muʼyuk xa laj yichʼik chabiel yuʼun li Jeovae (Gén. 3:6-13).

11. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ti muʼyukuk xakʼ ta mukʼ Jeova li kʼusi la spasik Adan xchiʼuk Evae?

¹¹ Kʼalal la stoy sbaik ta stojolal Jeova li Adan xchiʼuk Evae maʼuk xa tukʼil krixchano kʼotik. Jech xtok, namaj ta stojolalik li Jeovae, yuʼun li stuke «me jutuc mu scʼan xil li cʼusi chopole» xchiʼuk mu teuk noʼox skʼeloj li choplejale (Hab. 1:13). Ti muʼyukuk xakʼ ta mukʼ li kʼusi la spasik li Adan xchiʼuk Evae xuʼ van laj yakʼ ta vokol skotol li kʼusitik spasoj ta vinajelbalumile. Jech xtok, li anjeletik xchiʼuk li krixchanoetike xuʼ van la snopik mi xuʼ spat yoʼontonik ta stojolal li Jeova xchiʼuk ta stojolal li smantaltake. Pe tukʼ li Jeovae, yuʼun chakʼ kʼotuk ta pasel skotol li smantaltake (Sal. 119:142). Akʼo mi xuʼ snop stukik kʼusi tskʼan tspasik li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk sderechoik yoʼ spʼajbeik li smantaltak Jeovae. Ta skoj ti la stoy sbaike chamik xchiʼuk kʼot ta pasel li kʼusi xi  albatike: «Ta lum onoʼox pasbilot, jech chacʼataj ta lum yan velta noxtoc» (Gén. 3:19).

12. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li xnichʼnabtak Adane?

¹² Kʼalal la sloʼik sat teʼ li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk xa xchʼamatik yuʼun Jeova kʼuchaʼal yutsʼ yalal. Jech oxal laj yichʼik nutsel lokʼel li ta nichimaltik Edene xchiʼuk muʼyuk xa bu x-akʼat ochikuk yan velta (Gén. 3:23, 24). Jech oxal li Jeovae muʼyuk bu la smak ta be li kʼusi chopol chkʼot ta stojolalik ta skoj ti jech la spasike (kʼelo Deuteronomio 32:4, 5). Ta skoj taje kʼot ta jpasmulil li Adane, xchiʼuk mu xa xuʼ xchanbe lek stalelal li Jeovae. La xchʼayik li kʼupil sba matanal akʼbatike, ti jaʼ xa ox chuʼuninik ek li xnichʼnabtake. Li kʼusi noʼox la sjelubtasbee, jaʼ li mulil xchiʼuk lajelale (Rom. 5:12). Jech xtok, la spojbe smoton xnichʼnabtak ti xuʼ xkuxiik ta sbatel osile. Maʼuk noʼox, yuʼun mu xa xuʼ xil yalab xnichʼnabik ti tukʼike. Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal skotol li krixchanoetike. Li Satanase jaʼ te lik sloʼla-o talel skotol krixchanoetik kʼalal laj yakʼ akʼo skontrainik Dios li Adan xchiʼuk Evae (Juan 8:44).

13. ¿Kʼusi oy-o ta yoʼonton li Jeovae?

¹³ Akʼo mi la stoy sbaik li baʼyel jtot jmeʼtike jech-o skʼanoj krixchanoetik li Jeovae. Yuʼun li stuke oy-o tajek ta yoʼonton ti xijkʼot ta yamigoe xchiʼuk mi jsetʼuk skʼan ti xijchame (2 Ped. 3:9). Jaʼ yuʼun oy kʼusi la xchapan ta anil sventa xuʼ xkʼot ta yamigo Jeova li krixchanoetike. Li kʼusi la xchapane la stsak ta venta noxtok li smantaltake, pe ¿kʼuxi la spas taje? Jkʼeltikik.

14. 1) Jech kʼuchaʼal chal ta Juan 3:16, ¿kʼusi la spas Dios sventa spojutik lokʼel li ta mulil xchiʼuk ta lajelale? 2) ¿Kʼusi xuʼ jkoltatik ta yaʼibel smelolal li krixchanoetike?

¹⁴ (Kʼelo Juan 3:16). Kʼalal chlokʼ jtaktik ta ikʼel ta Snaʼobil slajel Kristo li krixchanoetike xuʼ van oy buchʼutik ta jtatik ti snaʼ ta sjolik li Juan 3:16. Pe, ¿mi snaʼik ta melel kʼuchaʼal ti xuʼ xijkuxi-o yuʼun ta sbatel osil li xkuxlejal Jesus laj yakʼ ta matanale? Xuʼ jkoltatik ta yaʼibel smelolal li krixchanoetik taje. ¿Bakʼin xuʼ jech jpastik? Jaʼo mi ba jtaktik ta ikʼel li ta Snaʼobil slajel Kristoe, kʼalal jaʼo li Snaʼobil slajel Kristoe xchiʼuk kʼalal chbat jchaʼvulaʼantike. Mi laj yaʼiik lek kʼusi smelolal ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Kristoe, chakʼik venta ti skʼanojutik tajek li Jeovae xchiʼuk ti toj pʼije. ¿Kʼusitik xuʼ xkalbetik ta sventa li matanal pojelal taje?

15. ¿Kʼuxi ti jelel echʼ li Jesuse?

¹⁵ Sventa spojutik li Jeovae laj yakʼ ta matanal xkuxlejal jun tukʼil vinik. Li vinik taje skʼan tukʼuk-o xakʼ sba ta stojolal li Jeova xchiʼuk ti oyuk ta yoʼonton xakʼ xkuxlejal ta stojolal li krixchanoetike (Rom. 5:17-19). Sventa xkʼot ta pasel taje jaʼ la stʼuj li Jesuse, ti jaʼ li baʼyel spasbene. Vaʼun la stak tal ta Balumil (Juan 1:14). Jaʼ jech kʼot ta jun krixchano ti tukʼe, jech kʼuchaʼal li Adan ta slikebale. Pe li Jesuse jelel echʼ kʼuchaʼal li Adane. ¿Kʼuxi ti jelele? Yuʼun li stuke la xchʼunbe li smantaltak Diose, jech kʼuchaʼal onoʼox tskʼan Jeova ti akʼo spas junuk tukʼil vinike. Akʼo mi spajebal xa noʼox li preva la snuptane laj onoʼox xchʼunbe li smantaltak Diose.

16. ¿Kʼu yuʼun mu kʼusi xkoʼolaj-o li xkuxlejal Jesus ti laj yakʼ ta matanale?

¹⁶ Kʼalal laj yakʼ ta matanal li stukʼil kuxlejal Jesuse la spojutik lokʼel li ta mulil xchiʼuk ta lajelale. Tukʼil vinik echʼ, laj yakʼ ta ilel ti tukʼ-o yoʼonton xchiʼuk ti chchʼunbe-o smantal li Diose. Skotol taje jaʼ li kʼusi la spas jechuk li Adane (1 Tim. 2:6). Li xkuxlejal ti laj yakʼ ta matanale la spoj epal viniketik, antsetik xchiʼuk ololetik sventa sta li xkuxlejalik sbatel osile (Mat. 20:28). Jech kʼuchaʼal chkiltike, toj echʼ xa  noʼox tsots skʼoplal ti laj yakʼ xkuxlejal Jesus yoʼ xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton Diose (2 Kor. 1:19, 20).

17. ¿Kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejal li Jesuse?

¹⁷ Toj toyol la stojutik Jeova yoʼ spojutik lokʼel li ta mulile (1 Ped. 1:19). Toj echʼ xa noʼox skʼanojutik li Jeovae, jech oxal laj yakʼ ti akʼo xcham li Xnichʼon ta jtojolaltike (1 Juan 4:9, 10). Jaʼ jech kʼot ta Adan xkaltik li Jesuse xchiʼuk kʼot ta jtotik (1 Kor. 15:45). Ti jech la spase la sjambutik li be sventa kuxlejale. Maʼuk noʼox, yuʼun jaʼ jech xuʼ xijkʼot ta yuts yalal li Jeovae. Koliyal ti laj yakʼ ta matanal xkuxlejale xuʼ xijpas ta tukʼil krixchano ta tsʼakal. Vaʼun jaʼ jech ta xchʼamutik yan velta yoʼ xijkʼot ta yutsʼ yalal li Jeovae xchiʼuk spas xa me kuʼuntik li smantaltake. Jnoptik noʼox avaʼi kʼu yelan kʼalal tukʼ xa-o yakʼoj sbaik ta stojolal Jeova skotol li krixchanoetike. Vaʼun skotol li buchʼu te oyik ta vinajele xchiʼuk li buchʼutik liʼ oy ta Balumile, jmoj xa me tsobolutik jchiʼuktik ta skoj ti jaʼutik jun utsʼ alalile. Vaʼun xnichʼnabutik xa me jkotoltik li Diose (Rom. 8:21).

18. ¿Bakʼin «stuk xa noʼox chkʼot ta Ajvalil ta skotol kʼusitik li Diose»?

¹⁸ Akʼo mi la stoy sbaik li baʼyel jtot jmeʼtike jech-o skʼanoj krixchanoetik li Jeovae. Jaʼ yuʼun laj yakʼ li xkuxlejal Xnichʼon sventa spojutike. Akʼo mi jpasmulilutik, li Satanase mu xuʼ sujutik ta persa sventa jvalopatintik li Jeovae. Ta skoj li matanal pojelale tskoltautik Jeova yoʼ xijpas ta tukʼil krixchano. ¿Mi mu jechuk ti toj kʼupil sba kʼalal mi la sta xkuxlejalik sbatel osil li buchʼutik chchʼamik xchiʼuk ti chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesuse? (Juan 6:40). Koliyal ti toj echʼ xa noʼox skʼanojutik xchiʼuk ti toj pʼij li Jtotike chakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk tskoltautik yoʼ xijpas ta tukʼil krixchano. Vaʼun «stuk xa noʼox chkʼot ta Ajvalil ta skotol kʼusitik li Diose» (1 Kor. 15:28).

19. 1) ¿Kʼusi tstij koʼontontik spasel mi ta jtojtik ta vokol li matanal pojelale? (Kʼelo li rekuadro « Jechuk-o jsaʼtik li buchʼutik staik-oe»). 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?

¹⁹ Mi ta jtojtik ta vokol li pojelal laj yakʼ Jesuse ta me stij koʼontontik ta yalbel yantik li kʼupil sba matanal taje. Skʼan snaʼ krixchanoetik ti koliyal li pojelal taje chakʼbutik kuxlejal sbatel osil li Jeovae. Pe maʼuk noʼox taje. Yuʼun jaʼ chchapan xtok li kʼusitik la xchibal kʼopta Satanas li ta nichimaltik Edene. Li ta yan xchanobil chtale ta jchanbetik skʼoplal kʼuxi chchapan taje.