JAʼO ta 26 yuʼun marso ta 1937. Lubemik xa tajek li Artur Ueles xchiʼuk li Bil Nulanse, nom to tajek ti bu ayik tale, jech xtok kʼunkʼun tstijik tal li smol karoik ti balom polvo tajeke. Jutuk xa skʼan xvulik yan velta li ta lum Sidneye (Australia), lokʼ xa jun jabil slokʼelik batel li ta xanbale. Mas ta 19,300 kilometro xanavik ta osiltik o ta beetik ti muʼyuk buchʼu chanav tee xchiʼuk chopol tajek li bee. Li viniketik taje, ¿mi yuʼun van jaʼik li tsatsal viniketik ti jaʼ yabtelik saʼel li kʼusitik oy ta balumile? Moʼoj, yuʼun jaʼik noʼox chaʼvoʼ prekursoretik ti ta sjunul yoʼonton batik ta yutil Australia sventa xbat xcholik li lekil aʼyeje, jech kʼuchaʼal ep buchʼutik jech tspasike.

Li ta slajebaltik xa li sjabilal 1920, li uni jtsop Jchanolajeletik ta Vivliae jaʼ to noʼox xcholojik mantal ta jteklumetik ta stiʼiltik nab xchiʼuk ta jteklumetik ti te noʼox nopolik ta Australiae. * Pe jutuk toʼox tajek yichʼoj cholel mantal li ta yutil Australiae, ti naka takixokol balumile xchiʼuk ti mu masuk ep jnaklejetik tee. Jech xtok, ti kʼu smukʼul li yutil Australiae mas to mukʼ kʼuchaʼal j-oʼlol li Estados Unidose. Akʼo mi jech, xchʼunojik lek ti chkʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jesus liʼe: «Chavalik batel jkʼoplal [...] kʼalal to ta namal balumil», ti te tsakal skʼoplal li yutil lum Australiae (Ech. 1:8). Ta melel toj ep li abtelal skʼan spasike. ¿Pe mi spas onoʼox yuʼunik ta melel? Li ermanoetik taje jpʼel yoʼontonik tspasik skotol ti bu kʼalal xuʼ yuʼunike xchiʼuk spatoj yoʼontonik ti ch-akʼbatik bendision yuʼun Jeova ta sventa li yabtelike.

Li ta 1929, oy junantik tsobobbailetik ta Queensland xchiʼuk ta Australia Occidental ti la xchapanik jayibuk karoe, la stikʼik batel ta karo skotol li kʼusitik chtun yuʼunik sventa x-ochik batel li ta yutil Australiae. Jaʼ la stʼujik li prekursoretik ti stsʼikuk yuʼunik li vokolil tsnuptanik ta bee xchiʼuk ti xuʼuk yuʼunik smeltsanel li skaroik mi jaʼo soke. Li ermanoetik taje kʼotik ta cholmantal ta epal jteklumetik ti bu muʼyuk cholbil-o mantale.

Oy junantik prekursoretike mu xman yuʼun jkotuk skaroik, jech oxal ta visikleta batik. Jech kʼuchaʼal li ta 1932, li Benet Brikol ti 23 toʼox sjabilale, lokʼ batel li ta jteklum Rockhamptone (Queensland). Voʼob u la xchol mantal ta namal jteklumetik li ta snorteal li Queenslande. Li svisikletae noj batel ta pokʼetik, ta kʼuʼil, ta veʼlil xchiʼuk ta epal livroetik. Jech xtok, muʼyuk bu xchibaj kʼalal laj li syantail svisikletae, moʼoj,  yuʼun jech-o la stam batel li sbee. Li slajeb xa oxib sien kilometro xanav batel li ta be ti oy buchʼutik te chchamik ta taki tiʼile, la xuj xa noʼox batel li svisikletae. Ta melel jaʼ koltaat yuʼun li Jeovae. Li 30 jabil echʼe, xanav ta smilal xa noʼox kilometro ta sjunul Australia ta visikleta, ta moto xchiʼuk ta karo. Jaʼ li buchʼu baʼyel la xcholbe mantal li jbatsʼi kʼopetik ta Australiae xchiʼuk la skolta sba ta slikesel jayibuk tsobobbailetik. Lek laj yichʼ ojtikinel xchiʼuk ichʼbil ta mukʼ li ta yutil Australiae.

Li ta Autraliae jutuk noʼox li buchʼu te nakalike xchiʼuk mas to jutuk li ta yutil toe. Jaʼ yuʼun li stestigotak Jeovae skʼan mu xlubtsajik sventa staik li jnaklejetik tee.

Li prekursoretik Stuart Kelti xchiʼuk li William Torringtone jaʼ jech la spasik, yuʼun muʼyuk bu xlubtsajik. Li ta 1933, la xtuchʼik jelavel li mukʼtikil vits ta yiʼ li ta takixokol balumil ta Simpson sventa xkʼotik li ta Alice Springse, taje jaʼ jun bikʼit jteklum li ta yutil Australiae. Kʼalal sok li yuni karoike, te la skomtsanik. Li ermano Kelti ti tsʼakbil ta teʼ li yoke, ta kameyo xa bat. Lokʼ venta ti jech laj yakʼ yipike, yuʼun la staik li Chars Berjart ti jaʼ yajval jun otel ta William Creek ta namal skotleb trene. Li Charse la xchʼam li mantale, la xchon li s-otele xchiʼuk och ta prekursor. Stuk la xchol mantal 15 jabil li ta namal takin balumil ta Australiae.

Ta melel, li prekursoretik li vaʼ kʼakʼale skʼan ti jpʼeluk yoʼontonik xchiʼuk ti tsotsuk yoʼontonik sventa xkuch yuʼunik li kʼusi tsnuptanike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Artur Ueles xchiʼuk li Bil Nulans laj kalbetik skʼoplal ta slikebale, chib xemana laj yichʼ yuʼunik li 30 kilometro la xcholik mantal li ta yutil Australiae. Yuʼun yan to sba tsatsal voʼ chakʼ, vaʼun tspas ta achʼelaltik li takixokol balumile. Bakʼintike laj yakʼ tajek yipalik sventa xujik muyel li skaroik ta takixokol balumil kʼalal jaʼo kʼixin tajek kʼakʼale o ta vitsetik ti tontikaltik tajeke xchiʼuk ta sbe ukʼumetik ti takijeme xchiʼuk ti nojem ta yiʼe. Jech xtok nopolik noʼox tsok li skaroike, mi jech kʼot ta pasele ta yok xa chbatik o ta visikleta ta junuk jteklum ti mas nopole, taje jaʼ sventa skʼubanik li spiesail karo chtun yuʼunike. Oy bakʼintike oy jayibuk kʼakʼal chichʼ yuʼunik sventa xkʼotik li ta junuk lum ti mas nopole, xchiʼuk bakʼintik xtoke skʼan smalaik jayibuk xemana yoʼ xvul li spiesail skaroike. Akʼo mi jech, jun noʼox yoʼontonik-o. Xi laj yal ta jun velta li Artur Uelese: «Muʼyuk natil be o chopol be chaʼiik li Stestigotake», taje jaʼtik laj yalbe skʼoplal li kʼusi chal li The Golden Age (ti ¡Despertad! sbi avie).

Xi chal jun ermano ti Charles Harris sbie xchiʼuk ti jal tun ta prekursore: «Li ta takixokol balumil ta Australiae vokol sventa xijkuxi xchiʼuk jtuk xa bu oyun laj kaʼi, pe taje jaʼ la snopajesun-o mas ta stojolal li Jeovae». Xi to chal xtok li ermanoe: «Jaʼ mas lek jkuxlejaltik mi jutuk noʼox kʼusi oy kuʼuntike. Mi ta sjunul yoʼonton vay ta jamal osiltik kʼalal persa laj yil li Jesuse, jaʼ jech skʼan jpastik ta sjunul koʼontontik jechuk ek kʼalal persa chkiltike». Taje jaʼ jech la spasik epal prekursoretik. Koliyal ti muʼyuk xlubtsajike, kʼot kʼalal to ta jteklumetik ti nomtik to tajek li ta sjunul lum Australiae xchiʼuk epal krixchanoetik laj yakʼ sbaik ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose.