JKOTOLTIK ta jkʼantik ti xijmuyubajuk noʼoxe. Pe avie ‹toj echʼ noʼox xibal sba jkuxlejaltik› ta skoj ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike (2 Tim. 3:1). Mu xlaj ta chapel skotol li kʼusi chakʼ vul oʼonton avie. Te noʼox oy li chamele, oy buchʼu muʼyuk tukʼ kʼusi tspasbutik, muʼyuk xa lek bu ta tael abtelal o chcham junuk kutsʼ kalaltik. Kʼalal ta yajtuneltak Dios chchibaj yoʼontonik ek kʼalal jech tsnuptanike, vaʼun xuʼ van ta kʼunkʼun xtupʼ batel li xkuxetel yoʼontonike. Mi jech yakal chkʼot ta jtojolaltike, ¿kʼuxi xuʼ jtatik yan velta li xkuxetel koʼontontike?

Sventa jnaʼtike, skʼan xkaʼibetik smelolal baʼyel kʼusi jaʼ ta melel li kuxetel oʼontonale xchiʼuk ti kʼuxi yutojik jayvoʼuk krixchanoetik sventa xmuyubajikuk noʼox akʼo mi te stsʼikoj li svokolike. Ta tsʼakal une, ta jkʼeltik kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o xkuxet koʼontontik ek xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jpastik yoʼ masuk to xijmuyubaje.

Sventa xkaʼibetik smelolal kʼusi jaʼ li melel kuxetel oʼontonale, xi jkoʼoltastike: li buchʼu lek xbat ta uchʼel yuʼun poxe, jaʼ xkaltik li jun jyakubele, xuʼ van xjajun noʼox ta tseʼimol. Pe mi la xkux une, chvul ta sjol yan velta li svokoltake, chlik svul yoʼonton yan velta. Mukʼta jal noʼox ti xmuyubaj yilele. Li kʼusi laj yaʼie maʼuk kuxetel oʼontonal ta melel (Prov. 14:13).

Jaʼuk li melel kuxetel oʼontonale, jaʼ xkaltik li kuxetel oʼontonal chakʼ Diose, toj jelel tajek. Yuʼun jaʼ jun muyubajel ti tsʼunul lek ta koʼontontik ta skoj ti oy kʼusi kuʼuntike o ti oy kʼusi lek ta jmalatike. Jaʼ skʼan xal xtok ti jech-o xkuxet koʼontontik akʼo mi lek o mi chopol li kʼusitik chkʼot ta jtojolaltike (1 Tes. 1:6). Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ xkuxet noʼox koʼontontik akʼo mi chopol chkaʼitik li kʼusi ta jnuptantike. Jech kʼuchaʼal liʼe, akʼo mi lek laj yichʼik jisbel chʼojon li jtakboletik ta skoj ti chalbeik skʼoplal li Kristoe, li Vivliae chal ti «lokʼik batel li ta Sanedrine, xkuxet noʼox batel yoʼontonik, yuʼun jaʼ matanal chilik ti laj yil svokolik ta skoj li sbi [Kristoe]» (Ech. 5:41). Pe maʼuk jaʼ xkuxet-o yoʼontonik ti laj yichʼik jisbel chʼojone, moʼoj, jaʼ ta skoj ti snaʼojik ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal li Diose.

Mu junuk buchʼu yichʼoj tal melel kuxetel oʼontonal kʼalal ch-ayane xchiʼuk muʼyuk te chtal ta stuk noʼox. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li melel kuxetel oʼontonale jaʼ chakʼ li xchʼul espiritu Diose. Jaʼ tskoltautik ta slapel xtok ‹li achʼ talelale›, ti te onoʼox tsakal skʼoplal ti jtatik li melel kuxetel oʼontonale (Efes. 4:24; Gal. 5:22). Mi la jtatik une, tstsal kuʼuntik li kʼusitik chtal ta jtojolaltike.

Li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova kʼalal la spas li balumile jaʼ ti muʼyukuk vokolile, maʼuk ti jech kʼuchaʼal li avie. ¿Mi bat-o van xkuxetel yoʼonton Jeova ta skoj taje? Mi jsetʼuk. Xi chal li ta Skʼope: «Toj ep svuʼel, toj jun yutsil [o xkuxet noʼox chaʼi] ti bu nacale» (1 Crón. 16:27). Xkuxet tajek yoʼonton xtok kʼalal chil ti lekik kʼusi tspas li yajtuneltake (Prov. 27:11).

¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jeovae? Jaʼ ti mu jvul tajek koʼontontik kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike. Li kʼusi xuʼ jpastike jaʼ ti jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik snopel li kʼusitik lekik oy kuʼuntik avie xchiʼuk ta  sjunuluk koʼonton jmalatik x-echʼ o xchapaj li jvokoltike. *

Li ta Vivliae te ta jtabetik sloʼilal yajtuneltak Dios ta voʼne ti jech-o muyubajik akʼo mi tsotsik tajek li kʼusi echʼ ta stojolalike. Jech kʼuchaʼal li Abraane ep akʼbat svokol yuʼun yan krixchanoetik xchiʼuk ep ta velta laj yakʼ ta vokol xkuxlejal noxtok (Gén. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9). Akʼo mi jech, muʼyuk onoʼox bu xtupʼ li melel xkuxetel yoʼontone. ¿Kʼuxi laj yut? Yuʼun te ta sjol ta yoʼonton ti chkʼot onoʼox ta pasel ti chkuxi li ta achʼ balumil ti jaʼ tsventain li ajvalil Mesiase (Gén. 22:15-18; Evr. 11:10). Xi laj yal li Jesuse: «Li atotik Abraane xkuxet tajek yoʼonton ta skoj ti spatoj yoʼonton ti ta xil li jkʼakʼalile» (Juan 8:56). ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Abraane? Jaʼ ti xkuxetuk noʼox koʼonton jnopbetik skʼoplal ek skotol li kʼusi poʼot xa ta jkʼupintike (Rom. 8:21).

Li jtakbol Pablo xchiʼuk Silase jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik ek li kʼusitik yaloj chakʼ Dios ta tsʼakale. Akʼo mi ep laj yil svokolik, jech-o xkuxet yoʼontonik ta skoj ti lek tsots li xchʼunel yoʼontonike. Jun veltae, xibal sba kʼu yelan jisbatik teʼ xchiʼuk sukatik ta chukel. Pe xi chal li Vivliae: «Te van ta oʼlol batel akʼobale, yakal tspasik orasion li Pablo xchiʼuk Silase xchiʼuk yakal tskʼupil kʼoptaik Dios ta kʼejoj» (Ech. 16:23-25). Akʼbat yip yoʼontonik ta sventa li kʼusi smalaojik ta jelavele xchiʼuk jech-o xkuxet yoʼontonik ta skoj ti snaʼojik ti yakal chil svokolik ta skoj li sbi Kristoe. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jchanbetik li stalelalike? Skʼan teuk ta joltik li kʼusitik lek chkʼot ta pasel kʼalal jpʼel ta koʼonton chijtun ta stojolal Diose (Filip. 1:12-14).

Li avie oy ep kermanotaktik ti xuʼ jchanbetik stalelalik eke, yuʼun akʼo mi ep tsta svokolik, jech-o xkuxet yoʼontonik. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta noviembre ta 2013 ta Filipinase echʼ mukʼta tsatsal ikʼaloʼ ti Haiyan sbie. La smes o la slajes skotol li kʼusitik x-ayan li ta yutil lume. Jin sna epal ermanoetik; akʼo mi jech, xi laj yal li ermano George ta jteklum Taclobane: «Akʼo mi xibal sba li kʼusi tal ta jtojolalkutike, xkuxet noʼox yoʼontonik li ermanoetike. Mu x-al kuʼun ti kʼu to yelan ximuyubajkutike». ¿Kʼusi xuʼ jpastik ek sventa xijmuyubajuk noʼox kʼalal oy kʼusitik tsots ta jnuptantike? Jaʼ mi la jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeova ta jtojolaltik avie xchiʼuk mi ta jtojbetik ta vokole. Pe, ¿kʼusitik to yakʼojbutik Jeova sventa xkuxetuk noʼox koʼontontik?

Li kʼusi mas chakʼ jmuyubajeltike jaʼ ti lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Xkojtikintik li Ajvalil ta vinajelbalumile. Jaʼ Jtotik, jaʼ Jdiostik xchiʼuk jaʼ Kamigotik (Sal. 71:17, 18).

Li yan kʼusi chakʼ xkuxetel koʼontontike jaʼ ti oy jkuxlejaltike xchiʼuk ti xuʼ jkʼupintik lek ti jayib kʼakʼal kuxulutike (Ecl. 3:12, 13). Yikʼojutik tal xtok ta stojolal li Jeovae, yakʼoj jnaʼtik li kʼusi oy ta yoʼonton tspase xchiʼuk yalojbutik li kʼusi tskʼan akʼo jpastike (Kol. 1:9, 10). Vaʼun oy lek sbalil chkaʼi li jkuxlejaltike xchiʼuk chapal lek kuʼuntik li kʼusitik ta jpastike. Jaʼuk li yan krixchanoetike, jutuk mu skotolikuk mu snaʼik kʼu chaʼal talik li ta balumile. Xi laj yal li Pabloe: «‹Muʼyuk bu yiloj ta satik, muʼyuk bu yaʼioj ta xchikinik, mi jaʼuk bu talem ta snopbenik li kʼusi xchapanoj Dios ta sventa li buchʼu skʼanojik Diose›. Yuʼun voʼotik yakʼoj jnaʼtik Dios ta xchʼul espiritu» (1 Kor. 2:9, 10). Jech oxal chaʼa, ti jnaʼojtik li kʼusi tskʼan xchiʼuk li kʼusi snopoj tspas li Diose, jaʼ li kʼusi yan chakʼbutik melel kuxetel oʼontonale.

Jkʼeltik to batel kʼusitik yan spasoj ta jtojolaltik Jeova sventa xkuxetuk noʼox koʼontontike. Muʼyuk la sjalanbutik li Xnichʼone, moʼoj, yuʼun laj yakʼbutik sventa xichʼ chʼayel li jmultike (1 Juan 2:12). Ta skoj li xkʼuxul yoʼonton xtoke, laj yakʼ spatobil koʼontontik; jamal yaloj ti chakʼ kuxikutik ta jun achʼ balumil ti jutuk xa tajek skʼan xkʼot ta pasele (Rom. 12:12). Yakʼojbutik kutsʼ kalaltik o kermanotik ta spʼejel balumil sventa jmoj xkichʼtik ta mukʼ li Diose (Sal. 133:1). Jech xtok, li Jeovae yaloj ta Skʼop ti chchabi li steklumale, mu xakʼ ti xlaj ta ilbajinel yuʼun li Satanas xchiʼuk li spukujtake (Sal. 91:11). Jaʼ yuʼun, mi ta jnopbetik skʼoplal skotol li bendisionetik yakʼojbutik Diose, mas to me xkuxet koʼontontik jujun kʼakʼal (Filip. 4:4).

¿Mi xuʼ van mas to xchʼi o x-epaj batel li xkuxetel koʼontontike? Xuʼ. Jaʼ jech laj yakʼ ta aʼyel li Jesuse, xi laj yale: «Jaʼ jech laj kalboxuk li kʼusitik liʼe, sventa te oyuk-o ta atojolalik li xkuxetel koʼontone, vaʼun jaʼ jech xkuxet-o avoʼontonik ta j-echʼel» (Juan 15:11). Li xkuxetel oʼontonale jaʼ jech kʼuchaʼal li kʼokʼe. Mi ta jkʼantik ti te tsakemuk-oe, skʼan xkakʼbetik mas siʼil sventa mu xtupʼ. Jaʼ noʼox jech ek, mi ta jkʼantik ti x-epaj batel li xkuxetel koʼontontike, skʼan xkakʼbetik mas siʼil, jaʼ xkaltik, ti jkʼanbetik xchʼul espiritu li Jeovae. Jaʼ yuʼun, jechuk-o me jkʼanbetik li xchʼul espiritue xchiʼuk jnopbetik skʼoplal li kʼusi chal Vivliae, yuʼun ta chʼul espiritu laj yichʼ akʼel ta naʼel (Sal. 1:1, 2; Luk. 11:13).

Li kʼusi yan xuʼ jpastik sventa masuk to x-epaj batel li xkuxetel koʼontontike jaʼ ti jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik spasel li kʼusi lek chil Jeovae (Sal. 35:27; 112:1). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li kʼusi snopoj kʼalal la spasutike jaʼ ti jpastik li kʼusi tskʼane. Xi chal li Vivliae: «Ichʼo me ta mucʼ li Diose; chʼunbo scotol li smantaltaque. Jaʼ noʼox jech oy ta sventa acʼo spas li cristianoetique» (Ecl. 12:13). Jech oxal, stalel-o ti jaʼ chakʼ jmuyubajeltik kʼalal chijtun ta stojolal li Jeovae. *

Mi kichʼojtik li melel kuxetel oʼontonale, maʼuk noʼox me lek chkaʼi jbatik yuʼun. Moʼoj, yuʼun ep ta jtabetik sbalil xtok. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal chijtun ta stojolal li Jtotik ta vinajel akʼo mi oy jvokoltike, jun tajek yoʼonton kuʼuntik (Deut. 16:15; 1 Tes. 5:16-18). Kʼalal kichʼojtik li melel kuxetel oʼontonal xtoke, maʼuk me chbat ta koʼontontik stsobel li jkʼulejaltike, moʼoj, jaʼ chakʼ ti xlokʼ ta koʼontontik yiktael komel li kʼusi oy kuʼuntik sventa xijtun mas ta stojolal li Diose (Mat. 13:44). Kʼalal chkilbetik slekil li kabteltike, mas to chakʼ jmuyubajeltik, jun koʼonton chkaʼitik xchiʼuk ch-ayan mas ta koʼontontik skoltael yantik sventa jechuk staik ek li melel muyubajele (Ech. 20:35; Filip. 1:3-5).

Mi mas chkepajestik xtok li xkuxetel koʼontontike, xuʼ me mu xa masuk xij-ipaj. Xi chal li Vivliae: «Me xcuxet noʼox coʼntontique jaʼ lequilal sventa jbecʼtaltic» (Prov. 17:22). Taje jaʼ jechtik laj yal jun doktor ta Universidad ta jteklum Nebraska (Estados Unidos) ti lek xchanojbe skʼoplale. Xi laj yale: «Mi xamuyubaj noʼox li avie, mi jun noʼox avoʼontone, xuʼ van muʼyuk xa mas chatsake ta chamel ta jelavel».

Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, xuʼ me xkuxet koʼontontik ta melel akʼo mi solel muʼyuk smelolal li kuxlejal avie. Pe sventa jechuk xkʼot ta pasel une, skʼan jkʼanilantik ta orasion li xchʼul espiritu Diose, ti jchantik xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal li Vivliae. Mi ta jkʼantik akʼo x-epaj li melel xkuxetel koʼontontike, skʼan jnopbetik skʼoplal li bendisionetik ta jkʼupintik avie, ti jchanbetik xchʼunel yoʼontonik li yajtuneltak Diose xchiʼuk ti xkakʼtik persa spasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae. Mi jech la jpastike, xuʼ me jech xkaʼi jbatik jech kʼuchaʼal chal li Salmo 64:10: «Toj xcuxet noʼox yoʼntonic, xpatet noʼox yoʼntonic ta stojol Mucʼul Dios li bochʼotic lec [o tukʼ] yoʼntonique».