1, 2. 1) ¿Kuxi tspat koʼontontik li Jeovae? 2) Jech kʼuchaʼal chal ta Skʼope, ¿kʼusi ti oy tajek ta yoʼontone?

JUN chex ermano ti Eduardo chkalbetik sbie, oy kʼusi tsvul-o tajek yoʼonton. Jaʼ tsnopbe skʼoplal li kʼusi chal ta 1 Korintios 7:28 ti bu chal ti «chil tsots svokol stukik li buchʼu chnupunike». Jaʼ yuʼun xi la sjakʼbe jun mol ta tsobobbail ti Stephen sbie xchiʼuk ti nupunem xae: «¿Kʼusi jaʼ li ‹tsots svokol› taje, xchiʼuk kʼuxi xuʼ stsal kuʼun mi linupune?». Xi albat baʼyel yuʼun li Stephene, ti jaʼ mas xa ep sjabilale: «Vuleso me ta ajol xtok li kʼusi laj yal jtakbol Pablo liʼe: ‹Li Jeovae jaʼ li Totil ti kʼuxutik tajek ta yoʼontone xchiʼuk jaʼ li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole›» (2 Kor. 1:3, 4).

² Ta melel, li Jeovae jaʼ li Totil ti skʼanojutik tajeke xchiʼuk ti tspat koʼontontik kʼalal oy jvokoltike. Xuʼ van chvul ta ajol ti ep ta velta sbeiltasojot xchiʼuk skoltaojot li Jeovae. Xuʼ van jaʼ te la sbeiltasot li ta Skʼope. Xuʼ jchʼuntik ta melel ti tskʼan tajek ti xijmuyubaj li avie, jech kʼuchaʼal la skʼan ta stojolal li yajtuneltak ta voʼnee (kʼelo Jeremías 29:11, 12).

3. ¿Kʼusi sjakʼobiltak ta jkʼelbetik batel skʼoplal?

 ³ Kʼusiuk ti ta jnuptan ta jkuxlejaltike, mi jnaʼojtik kʼusi ta skoje mas me kʼun chkaʼitik ta xchapanel. Jaʼ yuʼun, mi jnaʼojtik kʼu yuʼun ti yakal chkil jvokoltik li ta jnupuneltik o li ta kutsʼ kalaltike mas me kʼun chkaʼitik ta stsʼikel. Pe, ¿kʼusi van ta skoj ti «chil tsots svokol stukik li buchʼu chnupunike»? ¿Kʼusi skʼelobiltak ta voʼne xchiʼuk ta jkʼakʼaliltik ti xuʼ tskoltautik sventa spatbutik koʼontontike? Mi la jnabetik li stakʼobiltake jaʼ me tskoltautik sventa stsʼik batel kuʼuntik.

4, 5. Alo kʼusitik ti ch-akʼbat «tsots svokol stukik li buchʼu chnupunike»

⁴ Xi laj yal Jeova kʼalal laj yakʼ nupunuk li baʼyel vinik xchiʼuk li baʼyel antse: «Li vinique ta scomtsan stot smeʼ, yuʼun ta xicʼ yajnil. Li chibic toʼoxe jun noʼox sbecʼtal ta xcʼotic» (Gén. 2:24). Akʼo mi jech, ta skoj ti jpasmulilutike oy onoʼox kʼusitik ta jnuptantik kʼalal chijnupune (Rom. 3:23). Jech xtok, li malaliletike jaʼ chlik sbainik spasel li kʼusi jaʼ toʼox tspasik li stotike, yuʼun li Jeovae jech yaloj ti jaʼuk jolil li ta utsʼ alalile (1 Kor. 11:3). Xuʼ van vokol chaʼiik junantik malaliletik li kʼusi achʼ tsbainik taje. Jech ek li junantik ajnilaletike xuʼ van vokol chaʼi chchʼunik li kʼusi ch-albat yuʼun li smalalike, yuʼun nopem xaʼiik ti jaʼ toʼox tsbeiltasatik yuʼun li stot smeʼike. Maʼuk noʼox, li achʼ jnupuneletike xuʼ van xil svokolik ta skoj li yutsʼ yalalike.

⁵ Kʼalal chaʼiik ti xchiʼinoj xa yol li ajnilale, xkuxet tajek yoʼontonik. Pe chat yoʼontonik xtok, yuʼun chiʼik mi oy kʼusi xkʼot ta pasel kʼakʼal skʼan toʼox x-ayan li olole o kʼalal ayanem xa oxe. Jech xtok mas xa ep tslajes stakʼinik. Pe taje maʼuk noʼox, yuʼun li meʼile jaʼ xa mas ep chchʼakbe yorail sventa skʼel li yole. Li totile oy to kʼusi yan tsbain ek, yuʼun skʼan skʼel ti oyuk skotol li kʼusi chtun yuʼun li yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun, li nupultsʼakale muʼyuk xa me mas xokolik jech kʼuchaʼal toʼoxe.

6-8. ¿Kʼu van yelan chaʼi sbaik junantik nupultsʼakal mi mu xil yalab xnichʼnabike?

⁶ Junantik nupultsʼakaletike oy yan svokolik, ¿kʼusi jaʼ? Jaʼ ti mu xil yalabik akʼo mi tskʼanik tajek. Kʼalal chijnupun o kʼalal oy kalab jnichʼnabtike maʼuk skʼan xal ti jpʼel xa skʼoplal chijmuyubaj yuʼune. Pe kʼalal oy ta koʼonton ta jkʼan kalab jnichʼnabtik pe ti mu xkiltik-o junuke, xuʼ me jaʼ xakʼ ‹tsots jvokoltik› li ta jnupuneltike. Junantik ajnilaletike batsʼi chopol tajek chaʼi sbaik ti mu xchiʼin yolike (Prov. 13:12). Li ta skʼakʼalil Vivliae chopol tajek chilik li buchʼutik mu xil yalabike. Jaʼ yuʼun li yajnil Jakob ti Rakel sbie toj echʼ xa noʼox kʼux laj yaʼi ti mu snaʼ x-alaj jech kʼuchaʼal li xvixe (Gén. 30:1, 2). Oy junantik misioneroetik ti jaʼ te chtunik ti bu ep yalab xnichʼnabik li krixchanoetike, chjakʼbatik kʼu yuʼun ti muʼyuk yalab xnichʼnabik li stukike. Li misioneroetike ta slekil yoʼonton chalbeik smelolal, pe xi chtakʼbatik bakʼintike: «¡Toj chopol chkaʼi! Pe mu kʼu xal avoʼontonik, ta jpaskutik orasion ta atojolalik».

⁷ Kalbetik skʼoplal jun ermana ta Inglaterra ti tskʼan tajek yole. Pe kʼalal la sta li sjabilal ti mu xa xuʼ x-alaje batsʼi chopol tajek laj yaʼi sba, yuʼun snaʼoj ti muʼyuk xa chil-o junuk yol li ta mol balumil liʼe. Vaʼun kʼot ta nopel yuʼunik xchiʼuk smalal ti tskʼanik junuk olole. Akʼo mi jech, xi laj yal xtoke: «Spajebal xa noʼox kʼux laj kaʼi, xkoʼolaj ti oy buchʼu cham kuʼun yaʼele. Yuʼun jnaʼoj ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal kol jtuke».

 ⁸ Melel onoʼox ti chal Vivlia ti «ta xichʼik chabiel mi laj yil [yalabik]» li ermanaetike (1 Tim. 2:15). Pe taje maʼuk skʼan xal ti jaʼ xa te tsta-o xkuxlejalik sbatel osil mi laj yil yalabike. Moʼoj, li kʼusi skʼan xale jaʼ ti chchabiat sventa muʼyuk bu tsloʼilta batel yantik xchiʼuk muʼyuk tstikʼ sba ta skʼop yantik mi oy xa yalabtake xchiʼuk mi oy xa sna sventa tskʼele (1 Tim. 5:13). Akʼo mi jech, te onoʼox me oy li vokolil ta nupunel xchiʼuk li ta utsʼ alalile.

9. ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun tsatsal preva kʼalal oy buchʼu chcham snup xchiʼile?

⁹ Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik xuʼ snuptanik li nupultsʼakaletike, oy jtos ti mu masuk chtal ta joltike, ¿kʼusi taje? Jaʼ ti oy buchʼu chcham junukal yuʼunike. Li buchʼu jech tsnuptane xuʼ van mi jsetʼuk bu snopoj mi jech chkʼot ta stojolal li avie. Pe li yajtsʼaklomutik Kristoe jchʼunojtik lek ti chkʼot ta pasel li spatobil koʼontontik ta sventa li chaʼkuxesele, taje jaʼ chpatbat yoʼonton li buchʼu chcham snup xchiʼile (Juan 5:28, 29). Li jkʼanvanej Jtotik Jeovae jaʼ jech tspatbe yoʼonton ta Skʼop li buchʼutik tsots tajek svokolike. Jkʼeltik avil kʼu yelan yaʼioj sbaik junantik yajtuneltak xchiʼuk ti kʼuxi koltabilik ta sventa ti kʼu yelan tspat koʼontontik li Jeovae.

10. ¿Kʼuxi la sta spatobil yoʼonton li Anae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

¹⁰ Kalbetik skʼoplal li yajnil Elcana ti Ana sbie. Oy jtos svokol ti tsots tajeke; yuʼun mu snaʼ x-alaj, jaʼuk li yan yajnil Elcana ti Penina sbie oy yalabtak (kʼelo 1 Samuel 1:4-7). Li Anae jujun jabil chnaʼleat yuʼun li Peninae, ta skoj taje chat-o tajek yoʼonton. ¿Kʼuxi la sta spatobil yoʼonton? Li Vivliae chal ti ‹jal [tskʼopon] Mukʼul Dios› sventa chalbe li svokole. Xchʼunoj ta melel ti chtakʼbat s-orasion yuʼun li Diose. Jaʼ yuʼun «muʼyuc xa laj yat yoʼnton» (1 Sam. 1:12, 17, 18). Spatoj lek yoʼonton ti ch-akʼbat junuk yole o ti oy onoʼox kʼuxi yan chpatbat yoʼontone.

11. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li orasione?

¹¹ Li avie kuxulutik ta jun balumil ti jaʼ sventainoj li Satanase xchiʼuk jpasmulilutik, jaʼ yuʼun jech-o to chkil jvokoltik (1 Juan 5:19). Pe jnaʼojtik ti jaʼ tskoltautik «li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole». Li stuke ta me skoltautik kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantik mi jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal li Anae, ti ta sjunul yoʼonton la spas orasione. Maʼuk noʼox skʼan xkalbetik li jvokoltike, yuʼun skʼan jcholbetik skotol ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk ti xijvokolet jkʼanbetik ta sjunul koʼontontik ti akʼo skoltautike (Filip. 4:6, 7).

12. ¿Kʼusi koltae Ana sventa xmuyubajuk noʼox?

¹² Akʼo mi muʼyuk xa jbalil chkaʼi jbatik ta skoj ti muʼyuk kalab jnichʼnabtik o ti chamem jnup jchiʼiltike, xuʼ me jta spatobil koʼontontik. Jnopbetik skʼoplal li meʼ j-alkʼop ta skʼakʼalil Jesus ti Ana sbie. Cham smalal kʼalal naka toʼox vukub jabil snupunele, xchiʼuk li Vivliae muʼyuk bu chal mi laj yil junuk yol. Akʼo mi 84 xa ox sjabilal, pe «muʼyuk bu yiktaoj sba chbat ta templo, ta kʼakʼal-akʼobal chkʼot yichʼ ta mukʼ Dios, tspas ayuno xchiʼuk tskʼan vokol» (Luk. 2:37). Jaʼ te la sta spatobil yoʼonton ti chichʼ ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk jaʼ te la sta-o smuyubajel.

13. Mi mu spat koʼontontik li kutsʼ kalaltike, ¿kʼuxi tspat koʼontontik li jlekil amigotike?

¹³ ¿Kʼusi to yan xuʼ spat koʼontontik? Jaʼ li jlekil amigotik ta tsobobbaile (Prov. 18:24). Kalbetik junuk skʼelobil. Oy jun tseb ti Paula sbie; kʼalal kʼajomal toʼox voʼob sjabilale laj yikta mantal li smeʼe, ta skoj taje laj yat-o tajek yoʼonton. Mu kʼunuk  laj yaʼi ta skoj ti bikʼit toʼoxe. Pe ta tsʼakal jutuke patbat tajek yoʼonton yuʼun jun prekursora ti Ann sbie. Xi chal li Paulae: «Akʼo mi maʼuk kutsʼ kalal li Anne, la skoltaun tajek kʼalal laj kil ti oyun tajek ta yoʼontone xchiʼuk ti skʼanojun tajeke». Xi to chal xtoke: «Taje jaʼ la skoltaun sventa jechuk-o xitun batel ta stojolal Jeova». Ta tsʼakale sut tal ta mantal li smeʼe, taje jaʼ ch-akʼbat-o smuyubajel li Paulae. Jaʼ jech li Ann eke xmuyubaj ti la skolta Paula sventa mu xikta sba ta spasbel yabtel li Jeovae.

14. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil kʼalal ta jpatik oʼontonale?

¹⁴ Ep sbalil ta jtabetik ek kʼalal chkakʼtik ta ilel ti chijkʼanvane xchiʼuk ti oy ta koʼontontik ta melel li yantike, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa mu xkat koʼontontik. Li epal ermanaetik ti nupunemike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk nupunemike snaʼojik lek ti ch-akʼbat xkuxetel yoʼontonik kʼalal tskolta sbaik ta xcholel li lekil aʼyeje. Yuʼun li kʼusi oy ta yoʼontonike jaʼ ti xichʼik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk ti spasbeik li kʼusi tskʼane. Junantik ermanaetike xkoʼolaj kʼuchaʼal poxil chaʼiik li cholmantale. Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, jaʼ jech chijkoltavan sventa jmojuk noʼox oyutik ta tsobobbail kʼalal oy ta koʼontontik li kermanotaktike xchiʼuk li yan krixchanoetike (Filip. 2:4). Taje jaʼ li kʼusi la spas jtakbol Pabloe. Yuʼun la xchabi li ermanoetik ta Tesalonikae, jaʼ jech la  spas kʼuchaʼal chchabivan «li jun meʼile», xchiʼuk la spatbe yoʼonton jech kʼuchaʼal jun totil ta mantal (kʼelo 1 Tesalonisenses 2:7, 11, 12).

15. ¿Buchʼutik oy ta sba xchanubtasel ta mantal li alab nichʼnabiletike?

¹⁵ Tsots me tajek skʼoplal xtok ti jnoptik kʼuxi xuʼ jpatbetik yoʼonton xchiʼuk jkoltatik li utsʼ alaliletike. Sventa xchanubtas ta mantal yalab xnichʼnabik li ermanoetik ti muʼyuk to jal yochelik ta mantale, bakʼintike tskʼanbeik koltael yan ermanoetik ti mas xa ep kʼusitik snaʼike. Bakʼintik xtoke, tskʼanbeik ti akʼo x-akʼbat estudio li yalab xnichʼnabike. Li Chʼul Tsʼibetike chal ti jaʼ oy ta sbaik xchanubtasel yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike (Prov. 23:22; Efes. 6:1-4). Tstojik tajek ta vokol kʼalal chichʼik koltaele, akʼo mi jech, jaʼo me oy ta sbaik xchanubtasel. Jaʼ yuʼun, tsots me skʼoplal ti jechuk-o xchiʼinik ta loʼil li yalab xnichʼnabike.

16. ¿Kʼusitik skʼan teuk ta joltik mi oy buchʼu skʼanbutik ti akʼo jkoltatik ta mantal li yalab xnichʼnabike?

¹⁶ Mi oy la skʼanbutik junuk totil ti akʼo xkakʼbetik estudio li xnichʼone, teuk me ta joltik ti muʼyuk ta jpojbetik li kʼusi sbainoje. Li buchʼu maʼuk jchiʼiltik ta chʼunolajel xtoke xuʼ van skʼanbutik ti akʼo jchanubtastik ta Vivlia li xnichʼon eke. Jaʼ yuʼun, tsots me skʼoplal ti teuk-o ta joltik ti maʼuk xa voʼotik totil o meʼilutik ta jpas jbatik kʼalal chijkoltavane. Lek me xtok ti teuk oy stot smeʼ o junuk ermano ti yij xa ta mantal kʼalal chbat jchanubtastik ta snaʼ li alab nichʼnabiletike, o xuʼ van jchanubtastik ti bu oy krixchanoetike. Jaʼ me jech chkakʼ ta ilel jpʼijiltik mi jech la jpastike, yuʼun muʼyuk buchʼu chopol kʼusi chlik snop. Vaʼun ta tsʼakale, skʼan me jaʼ xa xlik xchanubtasik ta mantal li yalab xnichʼnabike, jech kʼuchaʼal chal li Jeovae.

17. ¿Kʼuxitik xuʼ spat koʼontontik li ololetike?

¹⁷ Kʼalal chchanik kʼuxi xuʼ skʼanik xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xchʼunbeik smantal Jeova li alab nichʼnabiletike, ta me xakʼbeik spatobil yoʼonton li stot smeʼike, ¿kʼuxi? Jaʼo kʼalal chichʼ ta mukʼ li stot smeʼike, kʼalal tskolta sbaik yoʼ oyuk noʼox jutuk stakʼinike xchiʼuk kʼalal tskolta sbaik yoʼ lekuk noʼox oy ta mantal li yutsʼ yalalike. Oy jun yajtunel Dios ta voʼne, jaʼ snitilulal li Sete xchiʼuk jaʼo kuxi kʼalal skʼan toʼox xtal li Nojelal ta voʼe, Lamek sbi li vinik taje. Xi laj yal li kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun li xnichʼone, ti jaʼ li Noee: «Li querem liʼi jaʼ ta xacʼ jcux coʼntontic ta sventa li jvocoltique, ta sventa li tsots abtele, yuʼun li Mucʼul Diose la soques li banamile». Taje jaʼo kʼot ta pasel kʼalal la slajes li kʼusitik chopol ta balumil li Jeovae (Gén. 5:29; 8:21). Jaʼ jech li avi eke, xuʼ me spat koʼontontik kʼalal tspakbeik skʼoplal kʼusitik melel ta mantal li ololetike. Xuʼ me skolta yutsʼ yalalik sventa stsʼik yuʼunik li prevaetike xchiʼuk ti skoltaik sventa kuxul xkomik li ta mukʼta lajelal ti jutuk xa tajek skʼan xtale, ti jaʼ mas to tsots jech kʼuchaʼal li Nojelal ta voʼe.

18. ¿Kʼusi tskoltautik kʼalal oy kʼusitik ta jnuptantike?

¹⁸ Li avie ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik te tsta spatobil yoʼontonik kʼalal tspasik orasione, kʼalal tsnopbeik skʼoplal li kʼusi la snuptan li krixchanoetik ta voʼne chal Vivliae xchiʼuk kʼalal chamigoinik li yajtuneltak Diose (kʼelo Salmo 145:18, 19). Jnaʼojtik ti jaʼ noʼox xuʼ xakʼ spatobil koʼontontik ta melel li Jeovae. Taje jaʼ me tskoltautik sventa stsʼik batel kuʼuntik kʼusiuk vokolil ta jnuptantik li avie xchiʼuk li ta tsʼakale.