1. ¿Kʼu yelan chalbe skʼoplal Vivlia li tukʼibtasele?

¿KʼUSI chtal ta anopben kʼalal chavaʼi li jpʼel kʼop «tukʼibtasel» xie? Li Vivliae lek chalbe skʼoplal li tukʼibtasele, ep ta veltae jmoj chalbe skʼoplal xchiʼuk li yojtikinobile, li pʼijilale, li kʼanelale xchiʼuk li kuxlejale (Prov. 1:2-7; 4:11-13). Kʼalal tstukʼibtasutik li Diose, jaʼ chakʼ ta ilel ti skʼanojutike xchiʼuk ti oy ta yoʼonton xijkuxi ta sbatel osile (Evr. 12:6). Sventa stukʼibtasutike xuʼ van xakʼbutik kastigo, pe maʼuk ti chjelav ta mas yuʼune o ti mu xa stsʼik kuʼuntike. Li jpʼel kʼop «tukʼibtasel» xie jmoj tajek skʼoplal xchiʼuk li chanubtasele. Jech kʼuchaʼal kʼalal chchanubtas yuni nichʼon li jun totil ta skoj ti skʼanoje.

2, 3. ¿Kʼusi chaʼtos smakoj bakʼintik li tukʼibtasele? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

² Sventa xkaʼibetik smelolal kʼusi smakoj li tukʼibtasele, kalbetik junuk skoʼoltasobil. Jnoptik noʼox ti oy jun kʼox kerem ti Carlos sbie; te xpʼitpʼun ta tajimol ta pelota li ta yut snaike, pe xi ch-albat yuʼun li smeʼe: «Carlitos, oy xa me junchib velta kalojbot ti mu xatajin ta pelota li ta yut jnatike, yuʼun naka me oy kʼusi xavokʼ». Pe li kʼox Carlose muʼyuk xaʼi skuy sba, te xpʼitpʼun ta tajimol. Jaʼtoe, lek la spujbe batel li spʼinal xnichimike, ¡xchekʼlij to yalel! ¿Kʼusi van tspas xanaʼ li smeʼ Carlos sventa stukʼibtas li yole? Jaʼ ti xchanubtase xchiʼuk ti xakʼbe kastigoe. Pe, ¿kʼuxi chut taje? Sventa xchanubtase, chalbe lek  smelolal kʼu yuʼun chopol ti jech la spase. Chalbe ti jaʼ sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ti ch-albat mantal yuʼun li stot smeʼe, ti oy lek srasonale xchiʼuk ti toj jtunel ti jech ch-albate. Vaʼun, sventa oyuk kʼusi xchan li kʼox Carlose, li meʼile la snop ti jaʼ mas lek ti xakʼbe kastigoe. La snop ti tspojbe jayibuk kʼakʼal li spelotae. Akʼo mi chopol chaʼi li Carlose, pe jaʼ sventa xchan ti chopol kʼusitik tsnuptan mi tspʼaj mantale.

³ Li yajtsʼaklomutik Kristoe liʼ nakalutik «li ta sna Diose» (1 Tim. 3:15). Jaʼ yuʼun, te ta joltik ti jaʼ oy sderecho Jeova sventa xakʼbutik mantaletik xchiʼuk ti stukʼibtasutik kʼalal ta jpʼajbetik li smantale. Kʼalal chopol kʼusi ta jnuptantik ta skoj ti muʼyuk ta jchʼunbetik li smantale xchiʼuk kʼalal tstukʼibtasutike, jaʼ tsvules ta joltik ti tsots tajek skʼoplal ti jchʼunbetik smantaltak li Jtotik Jeovae (Gal. 6:7). Skʼanojutik ta jyalel li Jdiostike xchiʼuk mi jsetʼuk oy ta yoʼonton ti xkil jvokoltike (1 Ped. 5:6, 7).

4. 1) ¿Kʼu yelan skʼan xijchanubtasvan sventa xakʼbe bendision li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jkʼelbetik batel skʼoplal?

⁴ ¿Kʼuxi xuʼ jkolta kalab jnichʼnabtik xchiʼuk li buchʼutik ta jchanubtastik ta Vivlia sventa xakʼ ta yoʼonton ti xkʼotik ta yajtsʼaklom Kristoe? Jaʼ mi la jtsaktik ta venta li beiltaseletik ta Vivlia kʼalal chijtukʼibtasvane. Yuʼun li Skʼop Diose jaʼ mero kabtejebtik o jaʼ li kʼusi tsots skʼoplal skʼan jtunestik kʼalal chijchanubtasvane xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa ‹tukʼ xijtukʼibtasvan›. Kʼalal jech ta jpastike, li kalab jnichʼnabtik o li buchʼutik ta jchanubtastik ta Vivliae ta me xaʼibeik smelolal xchiʼuk ta xchʼunik li mantal laj yal komel Jesuse (2 Tim. 3:16; Mat. 28:19, 20). ¿Kʼu yelan chil Jeova kʼalal jech chijchanubtasvane? Lek tajek chil xchiʼuk chakʼbe bendision. Yuʼun li buchʼutik ta jchanubtastik ta Vivliae jaʼ chchapanatik sventa spasik ta yajchankʼop Jesus li krixchanoetike (kʼelo Tito 2:11-14). Li ta xchanobil liʼe ta jkʼelbetik skʼoplal oxib sjakʼobiltak ti tsots tajek skʼoplale. Baʼyel, ¿kʼuxi ti jaʼ svinajeb ti skʼanojutik Jeova kʼalal tstukʼibtasutike? Xchibal, ¿kʼusi chakʼ jchantik li buchʼutik laj yichʼik tukʼibtasel yuʼun Jeovae? Xchiʼuk yoxibal, ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik Jeova xchiʼuk Jesus ta sventa ti kʼu yelan chtukʼibtasvanike?

5. ¿Kʼu yelan chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae?

⁵ Ta skoj ti skʼanojutik tajek li Jeovae, tstukʼibtasutik xchiʼuk chchanubtasutik. Tskʼan ti jaʼuk-o kamigotike xchiʼuk ti xijkuxi ta sbatel osile (1 Juan 4:16). Muʼyuk onoʼox bu chakʼutik ta kʼexlal mi jaʼuk ti muʼyuk xa jbalil chkaʼi jbatik yuʼune (Prov. 12:18). Moʼoj, yuʼun mas to tstoy jkʼoplaltik, jaʼ tskʼel li jlekil talelaltike xchiʼuk tstsak ta venta ti xuʼ jtʼuj jtuktik li kʼusi ta jkʼantike. Pe kʼalal tstukʼibtasutik ta Vivlia, ta jvuntik o ta stojolal li moletike, ¿mi jaʼ to van jech chkiltik li Jeovae? Li moletike ta slekil yoʼonton tstojobtasutik kʼalal mu xkakʼtik venta bu chijchʼay ta bee. Jaʼ jech chakʼik ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae (Gal. 6:1).

6. ¿Mi jaʼ to van svinajeb ti skʼanojutik Jeova mi chʼay jmotontik ta skoj ti laj kichʼtik tukʼibtasele?

⁶ Bakʼintik kʼalal tstukʼibtasutik li moletike, maʼuk noʼox ti tstojobtasutik o ti chalbutik mantaletike, yuʼun mi tsots li mulil la jpastike, xuʼ van xchʼay li jmoton jtaojtik ta tsobobbaile. Pe maʼuk me skʼan xal ti yuʼun mu xa skʼanutik li Jeovae, moʼoj, jaʼ svinajeb ti skʼanojutike. Yuʼun jaʼ tskoltautik yoʼ xkakʼtik venta ti mas to skʼan jchʼakbetik yorail ti xijchanunaj ta jtuktike, ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike xchiʼuk ti jpastik orasione. Mi jech la jpastik une, mas to chlekub ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (Sal. 19:7). Xuʼ van ta tsʼakale jtatik yan velta li jmotontike. ¿Pe mi jaʼ to van svinajeb ti chkʼanvan Jeova mi laj kichʼtik lokʼesel ta tsobobbail xtoke? Jaʼ, yuʼun tstabe sbalil li tsobobbaile, jaʼ jech mu xchanik li jchopol talelaltike (1 Kor. 5:6, 7, 11). Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun ta skoj ti tukʼ kʼu yelan chtukʼibtasvan li Jeovae, ta me jtabetik sbalil ek, chkakʼtik venta  ti toj chopol li kʼusi la jpastike xchiʼuk tskoltautik yoʼ jsutes koʼontontik (Ech. 3:19).

7. ¿Buchʼu jaʼ li Sebnae, xchiʼuk kʼusi lik spas?

⁷ Sventa xkiltik ti toj ep sbalil ta melel li tukʼibtasele, kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ yajtuneltak Jeova ti laj yichʼik tukʼibtasele. Li june jaʼo kuxi ta skʼakʼalil ajvalil Esekias, Sebna sbi; li yane jaʼ ta jkʼakʼaliltik, Graham sbi. Baʼyel kalbetik skʼoplal li Sebnae. Li stuke toj tsots yabtel, yuʼun ‹jaʼ li buchʼu sventainojbe spasobmantal li ajvalil Esekiase› (Is. 22:15). Pe oy kʼusi kʼux kʼot ta stojolal, yuʼun lik stoy sba xchiʼuk lik saʼ yichʼel ta mukʼ stuk. La spas jun smukinal ti kʼupil tajek sba xvinaje xchiʼuk xkajet noʼox ta karetaetik ti solel yan xa sba ta kʼelele (Is. 22:16-18).

8. ¿Kʼuxi tukʼibtasat yuʼun Jeova li Sebnae, xchiʼuk kʼusi lek kʼot ta pasel?

⁸ Li vaʼ orae, li ajvalil Senaquerib ta Asiriae lik snop tstsak ta kʼop li Jerusalene. La stak batel ta Jerusalen «li bochʼotic tsots yabtelique» xchiʼuk epal soltaroetik sventa stikʼbeik xiʼel ta yoʼonton li judaetike xchiʼuk sventa xakʼ sba ta kʼabal li ajvalil Esekiase (2 Rey. 18:17-25). Kʼalal xyaket chkʼot ta pasel taje, jaʼo lik pojbatuk yabtel yuʼun Jeova li Sebnae, vaʼun jaʼ och ta xkʼexol li Eliakime. Jaʼ jech laj yichʼ tukʼibtasel ta skoj ti jaʼ lik saʼ yichʼel ta mukʼ stuke (Is. 22:19-21). Kʼalal laj yaʼi ajvalil Esekias ti talik xa ta Jerusalen li soltaroetik ta Asiriae, la stak batel sviniktak sventa xbat snupik ta be. Jaʼ la stak batel li Eliakim, Sebna xchiʼuk yan xchiʼilik. Li Sebnae kʼajomal xa noʼox ta yajsekretario ajvalil chtun li vaʼ orae. Akʼo mi chopol laj yaʼi sba ti pojbat li yabtele, muʼyuk laj yakʼ tsalatuk yuʼun li skʼakʼal yoʼontone, moʼoj, mas to bikʼit laj yakʼ sba, yuʼun la xchʼam jun abtelal ti mas xa pekʼel skʼoplale. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li loʼil liʼe? Jkʼeltik oxtosuk.

9-11. 1) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal li Sebnae? 2) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba ti kʼu yelan tukʼibtasat yuʼun Jeova li Sebnae?

⁹ Li kʼusi baʼyel chakʼ jchantik ti laj yichʼ pojbel yabtel li Sebnae jaʼ ti melel li kʼusi chal Vivlia liʼe: «Li toybaile jaʼ chacʼutic ta vocol; me mucʼ noʼox chcacʼ jbatique jaʼ chisyalesutic ta lum» (Prov. 16:18). Xuʼ van oy kʼusitik tsots abainoj ek li ta tsobobbaile xchiʼuk xuʼ van mas toyol akʼoplal chiloxuk li yantike. Mi jaʼ jeche, ¿mi chavakʼ persa sventa jechuk-o bikʼit xavakʼ aba? ¿Mi jaʼ chavakʼ ta ichʼel ta mukʼ Jeova kʼalal lekik kʼusi chkʼot ta pasel avuʼune? (1 Kor. 4:7). Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Chkalbe [...] ti buchʼutik te jmoj oyoxuke, ti mu me snopik ti mukʼ skʼoplal xaʼi sba stukike; jaʼ akʼo snopik ti kʼu yelan jaʼ sventa lekil nopbenale» (Rom. 12:3).

¹⁰ Li xchibal kʼusi chakʼ jchantike jaʼ ti snaʼoj Jeova ti xuʼ xjel Sebna mi laj yichʼ tukʼibtasele (Prov. 3:11, 12). Mi chʼay jmotontik ta  tsobobbail eke, ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Sebnae? Akʼo mi chopol onoʼox chkaʼitik, pe mu me teuk-o xijkapet. Li kʼusi skʼan jpastik eke jaʼ ti xijtun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Kʼotuk ta koʼontontik ti jaʼ svinajeb ti skʼanojutik Jeova ti jech chkichʼtik tukʼibtasele. Jvules ta joltik ti persa onoʼox chakʼ jmotontik mi bikʼit chkakʼ jbatike (kʼelo 1 Pedro 5:6, 7). Ta jkʼan jechutik kʼuchaʼal kʼunil achʼel ti lek tajek chaʼi ta patel Jeova kʼalal tstukʼibtasutike.

¹¹ Li yoxibal kʼusi chakʼ jchantike jaʼ ta sventa ti kʼu yelan tukʼibtasat yuʼun Jeova li Sebnae xchiʼuk ti kʼu yelan ilate. ¿Kʼusi ch-akʼbat xchanik li buchʼutik oy ta sba chtukʼibtasvanik, jech kʼuchaʼal li totil meʼiletik xchiʼuk li moletike? Veno, kʼalal chtukʼibtasvan li Jeovae, chakʼ ta ilel ti spʼajoj tajek li kʼusi chopole, pe jaʼ svinajeb xtok ti jech-o skʼanoj li buchʼu la spas smule. Jaʼ tskʼelbe li slekil talelale. Mi latukʼibtasvan leʼ okʼom chaʼeje, ¿mi jech chapas kʼuchaʼal li Jeovae? (Jud. 22, 23).

12-14. 1) ¿Kʼu yelan chaʼi sbaik junantik kʼalal chichʼik tukʼibtasele? 2) ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Skʼop Dios li Grahame, xchiʼuk kʼusi bendisional la sta?

¹² Kʼalal chichʼik tukʼibtasel li junantike, solel yayijem chkom chaʼiik, vaʼun chnamajik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk chiktaik-o li tsobobbaile (Evr. 3:12, 13). ¿Mi xuʼ to van jkoltatik sventa stam sbaik likel li buchʼutik jech chkʼot ta stojolalike? Sventa jtakʼtik taje, jkʼeltik xa avil kʼusi kʼot ta stojolal li Grahame. Baʼyel laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail, pe laj yakʼbe yipal xchiʼuk cha-och ta stestigo Jeova. Kʼalal echʼ kʼuuk sjalil une, sikub yan velta ta mantal. Ta tsʼakal kʼalal jelav xa ox junchibuk jabile, lik yamigoin sbaik xchiʼuk jun mol ta tsobobbail xchiʼuk laj yalbe ti akʼo xchanubtasat ta Vivliae.

¹³ Xi chal li mol ta tsobobbaile: «Li kʼusi chyalesat-o ta lum li Grahame jaʼ li stoyobbaile. Jaʼ mu xlaj yal-o ti muʼyuk la lek xichʼ chapanel yuʼun li moletike. Jaʼ yuʼun, lik jchankutik jaykojuk kʼusi chal Vivlia ta sventa li toyobbaile xchiʼuk ti kʼu yelan ch-ilbajinvane. Kʼalal la skʼel sba ta Skʼop Dios ti xkoʼolaj kʼuchaʼal nene, lik yakʼ venta ti kʼu yelan ta melele, chopol tajek laj yaʼi. Laj yakʼ venta ti jaʼ makbil sat yuʼun li toyobbaile, ti jaʼ jech kʼuchaʼal «tsʼamteʼ» ti te xtelet ta sate xchiʼuk ti jaʼ chlubtsanat-o kʼalal jaʼ tskʼelbe li jsetʼjuteb spaltail yantike. Jaʼ yuʼun, lik noʼox sjel li stalelale. Muʼyuk xa bu la xchʼay-o sba li ta tsobajeletike, la stambe xchanel li Vivliae xchiʼuk lik spas orasion jujun kʼakʼal. Maʼuk noʼox, yuʼun laj yakʼ ta yoʼonton xtok li yabtel ta jolil ta utsʼ alalile. Kʼalal jech lik spase, muyubaj tajek li yajnil xchiʼuk li stsebetake» (Luk. 6:41, 42; Sant. 1:23-25).

¹⁴ Xi to chal li mol ta tsobobbaile: «Li Grahame oy kʼusi laj yalbun ti kʼot tajek ta koʼontone. Xi laj yale: ‹Oy xa skʼakʼalil kochel tal li ta mantale xchiʼuk tunemun ta prekursor noxtok, akʼo mi jech, li avie jaʼ to jkʼanoj chkaʼi ta melel li Jeovae›. Jech-o laj yakʼbe yipal li Grahame, mu ta sjaliluke lik sta smoton li ta tsobobbaile. Albat ti xuʼ xkoltavan ta sjelubtasel li mikrofonoe, solel ep tajek sbalil laj yil li smotone. Kʼalal laj kil taje, oy kʼusi laj yakʼ jchan. Laj kakʼ venta ti tsta epal bendision li buchʼu tsbikʼtajes sba ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti chchʼam li tukʼibtasel yuʼune».

15. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xchʼamik li tukʼibtasel chkakʼtike?

¹⁵ Sventa xijkʼot ta lekil jchanubtasvaneje, skʼan baʼyel xkichʼtik chanubtasel ek (1 Tim. 4:15, 16). Jaʼ noʼox jech xtok, mi tstunesutik Jeova sventa xijtukʼibtasvane, skʼan bikʼit xkakʼ jbatik xchiʼuk skʼan xkakʼ akʼo sbeiltasutik li Jeovae. Yuʼun kʼalal chilik ti bikʼit kakʼoj jbatike, chichʼutik ta mukʼ li yantike xchiʼuk kʼun chaʼi chchʼunbutik li tojobtasel chkakʼbetike. Jkʼeltik avil li kʼusi laj yakʼ jchantik komel li Jesuse.

16. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan chanubtasvan xchiʼuk ti kʼu yelan tukʼibtasvan li Jesuse?

¹⁶ Li Jesuse skotol ora la xchʼunbe smantal li  Stote xchiʼuk jech-o la spas akʼo mi jaʼo vokol tajek laj yaʼi (Mat. 26:39). Muʼyuk bu la stoy sba ta skoj ti lek pʼije xchiʼuk ti lek xtojob ta chanubtasvaneje, moʼoj, jamal laj yal ti jaʼ te likem talel ta stojolal li Diose (Juan 5:19, 30). Ta skoj ti bikʼit tajek laj yakʼ sbae xchiʼuk ti jech-o jchʼunej mantale, ta slekil xkʼuxul yoʼonton chanubtasvan. Vaʼun li krixchanoetike lek tajek chaʼi chnopajik batel ta stojolal (kʼelo Mateo 11:29). Skotol li kʼusi chlokʼ ta yee chkʼot kʼalal to ta yut yoʼonton li krixchanoetike, chpatbat tajek yoʼonton li buchʼutik chibajemike xchiʼuk li buchʼutik lilijem chaʼi sbaik jech kʼuchaʼal jteluk aj ti vochʼem xae o kʼuchaʼal junuk mecha ti jutuk xa te xleʼmlune (Mat. 12:20). Jech xtok, kʼalal lik stoy sbaik li yajtakboltake xchiʼuk kʼalal lik skʼanik li kʼusi oy ta yoʼonton stukike, jech-o lek laj yakʼ ta ilel stalelal xchiʼuk ta slekil yoʼonton la stukʼibtasan (Mar. 9:33-37; Luk. 22:24-27).

17. ¿Kʼusi skʼan spasik li moletik sventa lekuk xchabiik li tsobobbaile?

¹⁷ Kʼalal chtukʼibtasvanik ta Vivlia li moletike, skʼan xchanbeik stalelal li Jesuse. Jaʼ jech chakʼik ta ilel ti tskʼan jaʼuk xbeiltasatik yuʼun li Jeova xchiʼuk Jesuse. Xi laj yal li jtakbol Pedroe: «Jechukoxuk me kʼuchaʼal jchabichij ti chachabibeik li jtsop xchij Dios ti oy ta abaike, tunanik me ta jkʼelvanejetik, mu me sujbiluk xavaʼi abaik, ta slekiluk me avoʼonton xapasik ta stojolal Dios; jech xtok mu me jaʼuk ta skoj ti chakʼanik takʼine, ti chaloʼlavanike, moʼoj, ta sjunuluk me avoʼonton xapasik; mu me jpʼeluk xa xavalik ta stojolal li buchʼutik jaʼ yuʼuntak Diose, moʼoj, akʼo yilik ti lek ta chanel atalelalik li jtsop chije» (1 Ped. 5:2-4). Jaʼ jech, kʼalal ta sjunul yoʼonton chakʼ sbaik ta beiltasel yuʼun Jeova xchiʼuk Kristo ti jaʼ li Jolil ta tsobobbaile, tstabeik sbalil stukik xchiʼuk li buchʼutik oy ta sbaik skʼelele (Is. 32:1, 2, 17, 18).

18. 1) ¿Kʼusi skʼan spasik li totil meʼiletike? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xkoltaatik yuʼun li Jeovae?

¹⁸ ¿Kʼu van yelan skʼan stukʼibtas yalab xnichʼnabik ek li totil meʼiletike? Xi ch-albatik mantal li joliletik ta utsʼ alalile: «Totiletik, mu me xasabeik skʼakʼal yoʼonton li anichʼnabike, tukʼibtasik me sventa xachabiik xchiʼuk albeik mantal jech kʼuchaʼal tskʼan Jeovae» (Efes. 6:4). ¿Mi tsots skʼoplal ta melel ti stukʼibtasik li yalab xnichʼnabike? Toj tsots skʼoplal, yuʼun li ta Proverbios 19:18 chakʼ ta ilel ti jaʼ chkom ta sbaik mi laj yichʼik lajesel ta skoj ti muʼyuk stukʼibtasike. Jaʼ chchapanatik yuʼun li Jeovae (1 Sam. 3:12-14). Kʼalal tskʼanbeik Jeova ti akʼo x-akʼbat spʼijilik, yipik xchiʼuk kʼalal tsaʼik beiltasel ta Vivlia xchiʼuk ti chakʼ sbaik ta beiltasel yuʼun li chʼul espiritue, ta slekil yoʼonton chkoltaatik yuʼun li Jeovae (kʼelo Santiago 1:5).

19, 20. 1) ¿Kʼusitik bendisional ta jtatik kʼalal ta jchʼamtik li tukʼibtasel yuʼun Jeovae? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁹ Kʼalal ta jchʼamtik li tukʼibtasel chkichʼtike xchiʼuk kʼalal jech chijtukʼibtasvan kʼuchaʼal li Jeova xchiʼuk Jesuse, ta busanbil noʼox chkichʼtik bendision. Jun tajek koʼonton chkaʼitik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike xchiʼuk li ta tsobobbaile; jkotoltik kʼanbilutik chkaʼitik xchiʼuk ep jbalil chkaʼitik. Jaʼ jech ta jkʼupintik avi li epal bendision ta jtatik ta tsʼakale (Sal. 72:7). Li tukʼibtasel yuʼun Jeovae jaʼ chchapanutik sventa jmojuk noʼox oyutik xchiʼuk junuk noʼox koʼonton xijkuxi kʼuchaʼal jun utsʼ alalil kʼalal mi lijkuxi ta sbatel osile, ti bu jaʼ xa stuk Jeova chchabiutike (kʼelo Isaías 11:9). Mi la jnopbetik skʼoplal taje, jaʼ me tskoltautik sventa jechuk xkiltik li tukʼibtasel kʼuchaʼal chil li Jeovae: ti jaʼ sventa xakʼ kiltik ti skʼanojutike.

²⁰ Li ta yan xchanobile ta to jchanbetik mas skʼoplal kʼuxi xuʼ stukʼibtas yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jtabetik lek sbalil li tukʼibtasel ta tsobobbaile. Ta jchantik xtok ti kʼuxi xuʼ jtukʼibtas jba jtuktike xchiʼuk ta jkʼeltik kʼusi xuʼ skoltautik sventa mu jaʼuk jpastik li kʼusi mas to kʼux jech kʼuchaʼal li tukʼibtasele.