1, 2. 1) Li kerem tsebetike, ¿kʼu yuʼun yakal tspasik ta kanal li Satanas xchiʼuk spukujtake? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼusi ta jchantik batel li ta xchanobil liʼe?

LI JTAKBOL Pabloe laj yal ti xkoʼolaj ta jun soltaro ti yakal ta paskʼop li jun yajtsʼaklom Kristoe. Pe mu xkiltik li buchʼutik ta jtsaktik ta kʼope. ¿Buchʼutik jaʼ li kajkontratike? Jaʼik li Satanas xchiʼuk spukujtake. Li kerem tsebetike yikʼaluk van tsnopik ti mu spasik ta kanal li kajkontratike, yuʼun mu xkil ta jsatik xchiʼuk xtojobik lek ta paskʼop li stukike. Pe ¿mi jech van ta melel? ¿Mi stsal van yuʼunik li yajkontraik ti toj chopolike? Xuʼ, yuʼun jech xa onoʼox spasojik talel. ¿Kʼuxi pasem talel yuʼunik? Jaʼ ta skoj ti ‹jech-o tsta batel sjuʼelik ta stojolal li Kajvaltik Jeovae› xchiʼuk ti jaʼik soltaroetik ti slapojik lek «li abtejebal likem talel ta stojolal Dios ti lek tsʼakale» (kʼelo Efesios 6:10-12).

² Li Pabloe jaʼ van la snopbe skʼoplal li abtejebal tstunesik li soltaroetik ta Roma kʼalal laj yal ta sventa li kabtejebtik ta mantale (Ech. 28:16). Li ta xchanobil liʼe jaʼ ta jchanbetik batel skʼoplal li skoʼoltasobil laj yal Pabloe. Xchiʼuk ta jkʼeltik kʼuxi staojbeik sbalil kerem tsebetik li abtejebaletik taje akʼo mi vokol chaʼiik ta stunesel.

3, 4. Li chukil tstunesik li soltaroetik ta Romae, ¿kʼuxi xkoʼolaj-o xchiʼuk li kʼusitik melel ta Vivliae?

³ (Kʼelo Efesios 6:14). ¿Kʼusi yakal chalbe skʼoplal Pablo kʼalal skʼan ‹chukul ta jchʼutik kʼuchaʼal jun chukil li kʼusi melel› xie? Jaʼ skʼoplal li chukil tstunesik li soltaroetik ta Romae. Li chukil taje yichʼoj pechajtik takʼinetik ti jaʼ chchabibat li xchukbenalike, jech xtok, jaʼ chkoltaatik sventa mu toj oluk xaʼiik li smak yoʼontonike. Junantik chukiletike oy bu stakʼ sjokʼan yespadaik o junuk xkuchiloik. Kʼalal xchukoj lek xchuk li jun soltaroe, xuʼ jun tajek yoʼonton chbat li ta paskʼope.

⁴ Taje jaʼ xkoʼolaj xchiʼuk li kʼusitik melel jchanojtik ta Vivliae, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa mu xijlaj ta loʼlael li ta jecheʼ chanubtaseletike (Juan 8:31, 32; 1 Juan 4:1). Mas me kʼun chkaʼitik ‹slapel li tukʼilal› kʼalal jkʼanojtik tajek li kʼusitik melele, jaʼ xkaltik, ti mas kʼun chkaʼitik ti jechuk xijkuxi batel kʼuchaʼal chal li smantal Diose (Sal. 111:7, 8; 1 Juan 5:3). Mi xkaʼibetik lek smelolal xtok li kʼusitik melele, jun me koʼonton ta jpakbetik skʼoplal kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi chale (1 Ped. 3:15).

5. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lek mi ta jutik kʼope?

⁵ Mi ‹chukul lek ta jchʼutik kʼuchaʼal jun chukil li kʼusi melele›, jech chijkuxi kʼuchaʼal chal li chanubtaseletik yuʼun Jeovae xchiʼuk muʼyuk ta jutik kʼop. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk lek mi ta jutik kʼope? Yuʼun jaʼ smero petsʼ li Satanase xchiʼuk ta jta jvokol jtuktik xchiʼuk chkakʼbetik svokol li yantike (Juan 8:44). Akʼo mi jpas mulilutik, pe chkakʼtik tajek persa sventa mu jutik kʼope (Efes. 4:25). Vokol onoʼox chkaʼitik bakʼintik. Xi chal Abigail ti 18 sjabilale: «Bakʼintike sta-o yaʼeluk ti mu meleluk xijkʼopoje, mas to kʼalaluk oy bu jtikʼoj jbatik ta kʼope». Pe ¿kʼu yuʼun chakʼ persa ti mu sjut kʼope? Xi to chal kaʼitike: «Yuʼun mas jun koʼonton ta stojolal Jeova kʼalal melel chikʼopoje. Xuʼ spat yoʼontonik ta jtojolal xtok li jtot jmeʼ xchiʼuk li kamigotake». Xi chal ek li Victoria ti 23 sjabilale: «Xuʼ xkichʼtik-o ilbajinel o labanel kʼalal melel jnaʼ xijkʼopoj xchiʼuk kʼalal ta jpakbetik skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike. Pe ep tajek sbalil, yuʼun mas nopol chkaʼi jbatik ta stojolal li Jeovae, jun noʼox koʼontontik xchiʼuk chlik yichʼutik ta mukʼ li buchʼu skʼanojutike». Jamal xvinaj ti xlokʼ venta ti jchuktik lek ta jchʼutik kʼuchaʼal jun chukil li kʼusi melele.

6, 7. Li stukʼil mantaltak Jeovae, ¿kʼuxi xkoʼolaj-o xchiʼuk li smak yoʼonton jun soltaroe?

⁶ Li smak yoʼonton tstunesik li soltaroetik ta Roma ta baʼyel sigloe pasbil lek ta tsatsal takʼinetik ti ta kʼatal akʼbil sventa xpixbat li stiʼ yoʼontonike, jlom xtoke ta vaʼal akʼbil sventa xmakbat li snekebike xchiʼuk stakʼ xpuxilan sba. Sventa lekuk chukul ta jujuntal li takʼinetike, tstunesik bikʼit nukuletik ti oy stsaklebe. Skotol taje xuʼ van mu xa xjoybij lek li jun soltaroe, jech oxal, tsots skʼoplal ti skʼel lek mi jaʼ jech chukul li takʼinetike. Yuʼun jaʼ tsmak sventa mu x-och junuk flecha o espada ta jotukal sbekʼtal o li ta yoʼontone.

⁷ ¿Kʼuxi xkoʼolaj-o li smak yoʼonton jun soltaro xchiʼuk li stukʼil mantaltak Jeovae? Yuʼun li stukʼil mantaltak Jeovae chchabi li koʼontontike (Prov. 4:23). Li jun soltaroe snaʼoj ti mu xlokʼ venta ti sjel li smak yoʼonton ta junuk ti mas abol sbae. Li voʼotik eke muʼyuk ta jeltik ta jpʼijil jtuktik li smantaltak Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk ep kʼusi xkojtikintik xchiʼuk mu xchabiutik li jpʼijil jtuktike (Prov. 3:5, 6). Jaʼ yuʼun, skʼan me jkʼelilantik ti lekuk chukul li stakʼinaltak smak koʼontontike.

8. ¿Kʼu yuʼun oy sbalil ti jchʼunbetik li smantaltak Jeovae?

⁸ ¿Mi xkoʼolaj kʼuchaʼal alal ikatsil chavaʼi  xchiʼuk ti ep kʼusi muʼyuk chakʼ akʼupin li smantaltak Diose? Xi chal sloʼil li Daniel ti 21 sjabilale: «Oy kʼuuk sjalile muʼyuk jun koʼonton laj kaʼi jba xchiʼuk lichibaj, yuʼun li jchiʼiltak ta chanun xchiʼuk li jmaestrotake tslabanikun ta skoj ti chkakʼ ta jkuxlejal li kʼusi chal Vivliae». ¿Kʼusi van koltaat? Xi to chale: «Pe laj kakʼ venta ta tsʼakal ti oy sbalil ti ta jpas li kʼusi chal Jeovae xchiʼuk ti chchabivan ta melele. Oy junantik kamigotake toj abol sbaik ta kʼelel ti bu beal la stamik batele, yuʼun lik slajesik droga xchiʼuk laj yiktaik-o chanun li jlome». Xi chchapbutik ek li Madison ti 15 sjabilale: «Vokol chkaʼi ti jchʼunbe smantal li Jeovae xchiʼuk ti mu jchanbe stalelal li jchiʼiltak kʼalal oy kʼusi tspasik ti lek noʼox chaʼi li stukike». ¿Kʼusi tsvules ta sjol sventa xkuch yuʼun li sujele? Xi chal kaʼitike: «Jaʼ chtal ta jol ti kichʼojbe sbi li Jdiostike xchiʼuk ti jaʼ spetsʼ Satanas kʼalal chkichʼ sujele. Vaʼun xkuxet xa koʼonton kʼalal ta jtsal junuk sujele».

9-11. 1) ¿Kʼusi smelolal ti jlapoj jxonobtik li yajtsʼaklomutik Kristoe? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa junuk noʼox koʼonton jcholtik mantal?

⁹ (Kʼelo Efesios 6:15). Kʼalal muʼyuk slapoj xonob sventa paskʼop li jun soltaroe, mu stakʼ xbat li ta paskʼope. Toj lek pasbil li xonobil taje, yuʼun oxkʼol to nukul yichʼoj ti sta-o lek li yokike, lek xkuch yuʼun xchiʼuk lek tajek ta lapel.

¹⁰ Kʼalal chbatik ta paskʼop li soltaroetik ta Romae, tslap batel lek xonobik. Li voʼotik eke xkoʼolaj ti ta jlap jxonobtik kʼalal chkaltik batel ti ch-ayan jun oʼontonal ta tsʼakale (Is. 52:7; Rom. 10:15). Pe skʼan oyuk stsatsal koʼontontik kʼalal oy bu stakʼ jcholtik mantale. Xi chal Roberto * ti 20 sjabilale: «Chakʼ tajek xiʼel chkaʼi ti jcholbe mantal li jchiʼiltak ta chanune, mu jnaʼ mi jaʼ van ta skoj ti chikʼexave. Mu xkaʼibe smelolal kʼu yuʼun ti jech toʼox chkaʼi jbae, pe avie ta jkʼupin tajek xcholbel mantal li keremetik ti koʼol jvaʼlejkutike».

¹¹ Xi chal epal kerem tsebetike: «Jun tajek koʼonton ta jcholtik mantal kʼalaluk lek jchapanoj jbatik skotol orae». ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa jechuk xavaʼi aba ek? Xi chal Julia ti 16 sjabilale: «Kʼalal chibat ta eskuelae skotol ora chkichʼ batel ta jmochila vunetik ti chalbe skʼoplal Vivliae. Ta jchikinta kʼusi chalik li jchiʼiltak ta chanune xchiʼuk ta sventa li kʼusi xchʼunojike. Vaʼun, jaʼ jech chkakʼ venta kʼuxi xuʼ jkoltaik. Kʼalal lek chapalune, xuʼ jloʼiltabeik li kʼusi jtunel yuʼunike». Xi chal sloʼil ek li Maria ti 23 sjabilale: «Sventa xavakʼ venta kʼusi vokol chaʼi li achiʼiltake, skʼan ti oyuk slekil avoʼonton xchiʼuk ti xachikinta li kʼusi chalike. Ta jchan skotol li kʼusi chichʼ lokʼesel sventa kerem tsebetike, taje jaʼ tskoltaun yoʼ xkakʼbeik yil junuk koltael li ta jpajinatik ta Internet o li ta Vivliae». Kʼalal chapalutik skotol ora sventa jcholtik mantale, xkoʼolaj ti jlapojtik junuk xonobil ti sta-o lek li koktike.

12, 13. ¿Kʼusitik tstunes Satanas ti xkoʼolaj ta flechaetik ti tsanajtik skʼakʼale?

¹² (Kʼelo Efesios 6:16). Li soltaroetik ta Romae lek mukʼtik li eskudo tstunesike, yuʼun chchabibat sjol yakanik kʼalal to ta snekebik. Chtun xtok sventa smak li espadaetike, li flechaetike xchiʼuk yan abtejebaletik.

¹³ ¿Kʼusitik tstunes Satanas ti xkoʼolaj ta flechaetik ti tsanajtik skʼakʼale? Jaʼ ti oy kʼusi chopol chalbutik ta stojolal li Jeovae. Xkoʼolaj ti xi chalbutike: «Muʼyuk abalil chilot li Jeovae» o «muʼyuk skʼanojot maʼ li Adiose». Xi chal Aida ti 19 sjabilale: «Muʼyuk oyun ta yoʼonton chkaʼi bakʼintik li Jeovae xchiʼuk ti mu skʼan xkamigoine». ¿Kʼusi van koltaat sventa mu jechuk snope? Xi chal stuke: «Jaʼ  li tsobajeletike, yuʼun xkoʼolaj ti chpoxtabun li xchʼunel koʼontone. Taje mu jechuk toʼox chkaʼi, yuʼun kʼalal chibat ta tsobajeletike chotlej noʼox chibat xchiʼuk xnel noʼox chkaʼi ti mu xkakʼ jloʼile. Ta jnop ti chʼabal buchʼu tstsakbun ta ventae. Pe avi une, ta xa jchapan jba lek li ta tsobajeletike xchiʼuk chkakʼ persa ti xkakʼ jloʼil chib oxibuk velta akʼo mi vokol chkaʼi. Kʼalal jech ta jpase, xkuxet noʼox koʼonton. Jech xtok, li ermanoetike tspatik tajek koʼonton. Kʼalal chlaj jujukoj li tsobajele, chkakʼ venta ti skʼanojun li Jeovae».

14. ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan Aidae?

¹⁴ ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan Aidae? Li mukʼta eskudo ti jaʼ li xchʼunel koʼontontike, xuʼ xbikʼtaj o xuʼ xmukʼib. Jech oxal, voʼotik oy ta jbatik ti kʼu smukʼul ta jkʼantike, mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li eskudo tstunesik li soltaroetik ta Roma ti staoj-o smukʼule (Mat. 14:31; 2 Tes. 1:3). Jamal ta kʼelel ti toj tsots skʼoplal ti jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontike.

15, 16. ¿Kʼuxi xkoʼolaj-o ta smak sjol jun soltaro li ‹spatobil koʼontontike›?

¹⁵ (Kʼelo Efesios 6:17). Li smak sjol tstunesik li soltaroetik ta Romae jaʼ sventa chchabibat li sjolike, li snukʼike xchiʼuk li satike. Oy junantik xtoke yichʼoj yuni chechobiltak.

¹⁶ ¿Kʼuxi xkoʼolaj-o ta smak sjol jun soltaro li ‹spatobil koʼontontik sventa kolebale›? Yuʼun li spatobil koʼontontik taje jaʼ chchabi li  jnopbentike, jaʼ xkaltik, ti xijtojobuk lek ta snopele (1 Tes. 5:8; Prov. 3:21). Tskoltautik xtok sventa skotoluk ora te ta joltik li kʼusi yaloj chakʼbutik Jeovae (Sal. 27:1, 14; Ech. 24:15). Pe ¿kʼusi van skʼan jpastik sventa xchabiutik li smak joltik ta mantale? Skʼan ti jlapojtikuk leke, maʼuk ti jecheʼ noʼox jchechojtik batele. ¿Kʼuxi smelolal taje? Jaʼ ti skʼan teuk lek ta jnopbentik li kʼusitik jmalaojtik ta jelavele.

17, 18. 1) Li Satanase, ¿kʼusitik xuʼ spas sventa jlokʼtik li smak joltik ta mantale? 2) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk chkakʼ akʼo sloʼlautik li Satanase?

¹⁷ Li Satanase oy kʼusitik xuʼ spas sventa jlokʼtik li smak joltik ta mantale. ¿Kʼuxi tspas yuʼun taje? Kalbetik skʼoplal li kʼusi la spas ta stojolal Jesuse. Li Satanase snaʼoj lek ti baʼyel skʼan xil svokole, ti xichʼ milele xchiʼuk ti tsmala to kʼuk sjalil yoʼ sventain talel li krixchanoetike. Jech oxal, li Satanase laj yakʼ ta preva sventa xakʼbe noʼox ta anil yaloj li kʼusitik smalaoje. Xkoʼolaj ti xi laj yalbee: «Chkakʼbot ta anil skotol li kʼusitik amalaoje, jaʼ noʼox ta jkʼan ti xavichʼun ta mukʼ junuk veltae» (Luk. 4:5-7). ¿Kʼusi chakʼ jchantik liʼe? Li Satanas eke te ta sjol ti skʼan jmalatik xchiʼuk ti xuʼ van persa skʼan jtsʼiktik vokoliletik sventa jkʼupintik li kʼusitik yaloj chakʼbutik Jeova ta tsʼakale. Jech oxal, chakʼutik ta preva sventa jaʼuk baʼyel jsaʼtik li kʼusi chtun kuʼuntike, ti jkʼupintik lek li jkuxlejaltik avie xchiʼuk ti mu xa jsaʼtik li Ajvalilale (Mat. 6:31-33).

¹⁸ Oy epal kerem tsebetike muʼyuk yakʼoj sbaik ta loʼlael yuʼun li Satanase. Kalbetik skʼoplal li Karina ti 20 sjabilale, xi chale: «Jnaʼoj lek ti jaʼ noʼox xuʼ xchapan jvokoltik li Ajvalilal yuʼun Diose». ¿Kʼuxi chkoltaat ti jaʼ jech chaʼi sba xchiʼuk ti jech tsnope? Xi chale: «Ta skoj ti jnaʼoj ti chtal jun Paraisoe jaʼ tskoltaun sventa jtʼuj lek li kʼusi ta jkʼan ta jta ta jkuxlejale. Li kʼusitik xitojob spasele maʼuk chkakʼ ta koʼonton stael takʼin o ti jsa-o kabtel ti mas tsotsik skʼoplale. Li kʼusi ta jpase jaʼ ti ta jchʼak jkʼakʼal xchiʼuk kipal sventa jaʼuk jpas li kʼusitik ta mantale».

19, 20. ¿Kʼuxi xuʼ jchantik lek stunesel li Skʼop Diose?

¹⁹ Li espada tstunesik ta paskʼop li soltaroetik ta Roma ta skʼakʼalil jtakbol Pabloe jaʼ 50 sentimetro snatil. Ta skoj ti chchanilanik jujun kʼakʼale xtojobik lek ta stunesel.

²⁰ Li Pabloe la skoʼoltas ta jun espada li Vivlia ti jaʼ yakʼojbutik li Jeovae. Jaʼ yuʼun, skʼan me lek xijtojob stunesel kʼalal ta jpakbetik skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike o kʼalal oy kʼusi ta jel ta jnopbentike (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). ¿Kʼuxi xuʼ jchantik lek stunesel? Xi chal kaʼitik Sebastian ti 21 sjabilale: «Yakal ta jpas jun lista sventa li jkʼupil tekstotake, yuʼun ta jtsak komel junuk versikulo li ta jujun kapitulo kʼalal ta jchan li Jvivliae. Vaʼun, mas xkoʼolaj jnopben chkaʼi jech kʼuchaʼal li Jeovae». Xi chal ek li Daniel ti laj kalbetik skʼoplal li ta parafo 8: «Kʼalal ta jchan li Jvivliae, ta jtʼuj versikuloetik ti xuʼ jtunes li ta cholmantale. Kakʼoj venta ti chchikintaik-o mantal kʼalal chilik ti oy sbalil chkiltik li Vivliae xchiʼuk kʼalal chkakʼtik persa skoltaelike».

21. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jxiʼtatik li Satanas xchiʼuk spukujtake?

²¹ ¿Kʼusi chakʼ jchantik li sloʼil xkuxlejal kerem tsebetik ti la jkʼelbetik tal skʼoplale? Jaʼ ti mu stakʼ jxiʼtatik li Satanas xchiʼuk spukujtake. Tsots onoʼox sjuʼelik, pe xuʼ stsal kuʼuntik xchiʼuk muʼyuk te oyik-o ta sbatel osil. Li ta Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Kristoe jaʼo te chichʼik chukel ta jun xab xchiʼuk muʼyuk xa kʼusi chopol xuʼ spasbeik li krixchanoetike. Ta slajeb une, chichʼik lajesel (Apok. 20:1-3, 7-10). Xkojtikintik xa lek li smanyatak kajkontratike xchiʼuk li kʼusi tskʼan ta jtojolaltike. Xuʼ me jtsaltik li Satanase, yuʼun jaʼ tskoltautik stuk li Jeovae.