Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

KʼUSITIK KʼOT TA PASEL TA VOʼNE

«Jcholmantaletik sventa Ajvalilal yuʼun Dios ta Gran Bretaña, ¡julavanik me!»

«Jcholmantaletik sventa Ajvalilal yuʼun Dios ta Gran Bretaña, ¡julavanik me!»

TAJE jaʼ jech laj yal li Informador ti (Kabteltik sventa Dios la sbiin ta mas tsʼakale) ti lokʼ ta disiembre ta 1937 (sventa Londres). Li ta subtituloale, xi laj yale: «Muʼyuk bu epajem-o tal li cholmantal li vaʼ lajuneb jabil echʼem tale». Li ta baʼyel pajinae, laj yalbe skʼoplal ti muʼyuk epajem tal li cholmantal ti laj yichʼ pasel ta 1928 kʼalal to ta 1937.

¿MI YUʼUN TOJ EP LI PREKURSORETIKE?

¿Kʼuchaʼal ti jutukaj li cholmantal ta Gran Bretañae? Yaʼeluk li tsobobbailetike, oy jayibuk jabiletik muʼyuk bu laj yakʼbeik yipal li cholmantale. Li Betele laj yal ti xuʼ noʼox ta chib sien prekursoretik xcholik mantal li ta Gran Bretañae. Jech noxtok maʼuk te chcholik mantal li ta stsobobbailike, yuʼun laj yichʼik takel batel ta yan yosilal cholmantal. Li buchʼutik tskʼan chtunik ta prekursore, albatik yuʼun Betel ti chʼabal xa ep yosilal cholmantal li ta Gran Bretañae, pe tijbat yoʼontonik ti xuʼ xbat tunikuk ta yan lumetik jech kʼuchaʼal ta Europae. Toj lek li kʼusi la spasik jlom prekursoretike, yuʼun bat nakiikuk ta yan lumetik jech kʼuchaʼal li ta Franciae, akʼo mi mu snaʼik li kʼope xchiʼuk mu xojtikinik noxtok li lum taje.

JUN TAKEL TA IKʼEL YOʼ ANIL X-ABTEJIKE

Lokʼ jun mantal li ta informador ta 1937 ti bu chal ti skʼan xcholik mantal jun miyon ora li ta sjabilal 1938. Yoʼ staik taje, skʼan xcholik mantal voʼlajuneb ora ta u li jcholmantaletike xchiʼuk li prekursoretike skʼan staik 110 ora ta u. Yan ti kʼusi albatik ti akʼo spasik xtok li jcholmantaletike, jaʼ ti akʼo spasik grupoetik sventa xcholik mantal voʼob ora ta kʼakʼal xchiʼuk ti akʼo spasik revisitae. Jech xtok albatik ti akʼo jech spasik ta jujun mal kʼakʼal li ta xokol kʼakʼale.

Li baxbol prekursoretike jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik li cholmantale.

Solel muyubajik kʼalal laj yaʼiik ti kʼuxi xuʼ xepajesik li yoraik ta cholmantale. Xi chvul ta sjol li Hilda Padgett *: «Li Betele yakal tstij koʼontonkutik ta yepajesel li korakutik ta cholmantale, taje jaʼ li kʼusi onoʼox ta jkʼankutike. Xchiʼuk toj lek li kʼusi kʼot ta pasele». Xi laj yal jun ermana ti Wallis sjol sbie: «Toj lek tajek li kʼusi kʼot ta nopel ti voʼob ora skʼan jcholkutik mantal ta jun kʼakʼale. Solel chakʼ xkuxetel oʼontonal kʼalal chijtun sjunul kʼakʼal ta stojolal Diose. Akʼo mi lubem chisutkutik tal pe xi muyubajkutik tajek». Li Stephen Miller, laj yakʼ venta ti toj tsots skʼoplal kʼalal laj yaʼi li mantal taje, vaʼun lik spas noʼox ta anil, yoʼ to ti xuʼ yuʼune. Chvul to ta sjol ti oy jayibuk ermanoetik chcholik mantal sjunul kʼakʼal ta visikletae. Xchiʼuk li ta yorail kʼepelale, ta jujun mal kʼakʼal chakʼik ta aʼyel li mantaletik ti pasbil gravare. Jech noxtok ta sjunul yoʼontonik la xcholik mantal ta mukʼta vunetik xchiʼuk la spukik revistaetik li ta kayeetike.

Li ta Informadore xi to laj yale: «Chtun mil prekursoretik sventa li cholmantale». Ta skoj ti jel kʼu yelan chcholik mantale, li prekursoretike muʼyuk xa bu chcholik mantal stukik, yuʼun koʼol xa chcholik mantal xchiʼuk li tsobobbaile, yoʼ jmoj xa skolta sbaik xchiʼuk tstsatsubtas sbaik. Xi laj yal li Joyce Ellise: «Ep ermanoetik laj yakʼik venta ti skʼan x-ochik ta prekursore. Akʼo mi oxlajuneb toʼox jabilal, pe oy xa onoʼox ta koʼonton ti chitun ta prekursorae». Vaʼun li ta julio ta 1940, kʼalal voʼlajuneb xa ox sjabilale och ta prekursora. Peter ti nupun ta mas tsʼakal xchiʼuk li Joyce, jaʼ tijbat yoʼonton sventa xtun ta prekursor kʼalal laj yaʼi li mantal «¡julavanik me!». Li ta junio ta 1940, kʼalal vuklajuneb xa ox sjabilale xanav 105 kilometro ta visikleta sventa xkʼot ta Scarborough, ti jaʼo te lik tunuk ta prekursore.

Kʼalal achʼ toʼox yochelik ta prekursor li Cyril xchiʼuk Kitty Johnson, solel yakʼojbeik tajek yipal li cholmantale, yuʼun la xchon snaik xchiʼuk li kʼusi x-ayan yuʼunike, xi laj yal li Cyrile: «Xi muyubajkutik yuʼun li kʼusi kot ta nopel kuʼunkutike yuʼun ta sjunul koʼontonkutik xchiʼuk ta muyubajel la jpaskutik».

NAETIK SVENTA PREKURSORETIK

Ta skoj ti epaj ta anil li prekursoretike, li ermanoetik ti sbainojik cholmantale, la skʼelik kʼuxi xuʼ skoltaik li prekursoretike. Jaʼ yuʼun la snopik ti akʼo xichʼ meltsanel naetik sventa prekursoretik li ta lum taje. Yoʼ mu epuk xlaj takʼine, albatik ti akʼo jmoj xnakiik xchiʼuk ti jmoj xtunike. Li ta sjabilal 1938 li Jim Carr, ti tun ta siervo de zona (ti jkʼelvanej ta sirkuito sbiik avie) la xchʼun li beiltasel taje. Li ta Sheffielde te laj yichʼ chʼamunel jun mukʼta na ti lik xchabi jun ermano ti yij ta mantale. Li tsobobbailetik ti tey noʼox nopole laj yakʼik matanal takʼin xchiʼuk ep kʼusitik la skʼelanik. Xi laj yal li Jime: «Skotol koltavanik sventa lek kʼusi xkʼot ta pasel». Te bat nakiikuk lajuneb prekursoretik ti baxbolik ta abtele xchiʼuk ti nopem xaʼiik xchanel Svivliaike. Xi to laj yal li Jime: «Kʼalal skʼan toʼox xveʼik jujun sobe jmoj tskʼelik li kʼusi chal li teksto sventa jujun kʼakʼale. Vaʼun jujun kʼakʼal chbat xcholik mantal li ta mukʼta lum ti bu akʼbil sbainike».

Li achʼ prekursoretike kʼel yuʼunik sjunul yosilal cholmantal ta Gran Bretaña.

Li jcholmantaletik xchiʼuk li prekursoretike la xchʼunik li takel ta ikʼele, vaʼun li ta 1938 tsʼaki yuʼunik li jun miyon orae. Xchiʼuk epaj li kʼusitik la spukik ta cholmantal xtoke, vaʼun ta voʼob noʼox jabil epaj oxib to velta li jchol mantaletik ta Gran Bretañae. Ta skoj ti lik yakʼbeik yipal yan velta li cholmantale, jaʼ koltaatik sventa chkuch yuʼunik li vokoliletik ta skoj li pas kʼop ti poʼot xa ox xlike.

Li avi, ti yantik chnopaj li Armajedone, yakal-o ch-epaj yan velta li prekursoretik ta Gran Bretañae. Li lajuneb jabil echʼem tale solel epajem tajek li prekursoretike, yuʼun li ta oktuvre ta 2015 kʼot ta 13,224. Li prekursoretik taje, snaʼojik lek ti jaʼ noʼox xuʼ jkʼupin jkuxlejaltik kʼalal chijtun ta stojolal Jeova ta tsʼakal orae.

^ par. 8 Te chatabe li sloʼil xkuxlejal li ermana Hilda Padgett li ta revista La Atalaya ta 1 yuʼun oktuvre ta 1995, ta pajina 19 kʼalal ta 24.