1, 2. 1) ¿Kʼusi matanal smalaoj tstaik li yajtuneltak Jeovae? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu xchʼay ta jsatik li matanale? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

XI LAJ yal li jtakbol Pabloe: «Jnutsoj batel li matanal ta jkʼan ta jta sventa li takel ta ikʼel ta akʼol yuʼun [Diose]». Li yajtsʼaklomtak Kristo avi ti tʼujbil chbatik ta vinajele, ta sjunul yoʼonton tsmalaik ek li matanal taje (Filip. 3:14). Jech xtok, oy tajek ta yoʼontonik ti xbat xchiʼinik ta ajvalilal ta vinajel li Jesuse xchiʼuk ti skoltautik tal sventa xijpas ta tukʼil krixchanoe (Apok. 20:6). ¡Taje toj lek li matanal akʼbilik yuʼun li Jeovae! Pe li yan chijetike jelel li smoton ch-akʼbatike. ¿Kʼusi jaʼ taje? Jaʼ ti xuʼ xkuxiik ta sbatel osil liʼ ta Balumile, taje jaʼ ch-akʼbat-o tajek smuyubajelik ek (2 Ped. 3:13).

² Li Pabloe oy tajek ta yoʼonton tskolta li yermanotak sventa tukʼuk xakʼ sbaik yoʼ staik li matanale, jaʼ yuʼun xi laj yalanbee: «Teuk me oy-o anopbenik ta sventa li kʼusitik ta akʼole» (Kol. 3:2). Taje jaʼ skʼan xal ti skʼan te oyuk ta snopbenik li spatobil yoʼontonik ti chkuxiik ta vinajele (Kol. 1:4, 5). Jaʼ yuʼun chaʼa, sventa mu xchʼay ta jsatik li matanal eke, jaʼ mas lek ti jnopbetik skʼoplal li bendisionetik chakʼ Jeovae, akʼo mi jpatoj koʼontontik chijkuxi ta vinajel o liʼ ta Balumile (1 Kor. 9:24).

3. ¿Kʼusitik jamal laj yalbe yermanotak Pablo ti jaʼ xuʼ xmakatik ta be sventa mu sta-o li smotonike?

 ³ Li Pabloe laj to spʼijubtasan yermanotak xtok ta sventa li kʼusitik xuʼ xmakatik ta stael li matanale. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal la stsʼibabe batel karta li tsobobbail ta Kolosase laj yal ti oy jecheʼ yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼ noʼox chchʼunbeik li Smantal Moises sventa lekuk la x-ilatik yuʼun li Diose, pe ti jaʼ muʼyuk chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li Kristoe (Kol. 2:16-18). Maʼuk noʼox, yuʼun laj to yalbe skʼoplal xtok ta sventa li kʼusitik chopol tskʼan koʼontontike, kʼalal chlik jkʼoptik xchiʼuk junuk ermanoe xchiʼuk li vokolil ta utsʼ alalile. Jaʼ yuʼun, li pʼijubtasel laj yakʼ Pabloe toj jtunel-o kuʼuntik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li avie jaʼ jech ta jnuptantik ek. Jech oxal, ta jkʼeltik batel junantik pʼijubtaseletik ti la stsʼibabe batel li jkolosasetike.

4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ smakutik li kʼusi tskʼan koʼontontike?

⁴ Kʼalal laj xa ox svulesbe ta sjol yermanotak ta sventa li spatobil yoʼontonike, xi toj laj yalanbee: «Milik li stsʼakbenaltak abekʼtalik ti jaʼ noʼox sventa sba balumile: ta sventa li mulivajele, li kʼusitik ibal sbae, ti oy tajek ta avoʼontonik chachiʼinvanik ta vayele, ti chopol kʼusi tskʼan avoʼontonike xchiʼuk li pichʼ [oʼontonale]» (Kol. 3:5). Jaʼ yuʼun li voʼotike, skʼan jkʼel jbatik sventa mu stsalutik li kʼusitik tskʼan koʼontontike, yuʼun bakʼintike xuʼ van toj tsots spasutik ta mantal, vaʼun xuʼ xchʼay-o kuʼuntik li kʼulejal jtaojtike. Jaʼ xkaltik ti mu xa jtatik li spatobil koʼontontike xchiʼuk ti mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Kalbetik skʼoplal jun ermano ti jaʼ la spas li kʼusi tskʼan yoʼontone xchiʼuk ti sut tal ta mantal ta mas tsʼakale. Xi chale: «Ta skoj ti muʼyuk laj kakʼ venta bu la jtikʼ jbae jaʼ la jpas li kʼusi tskʼan tajek koʼontone, jaʼ to vul jchʼulel kʼalal jpasoj xa ox jmule».

5. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jchabi jbatik kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike?

⁵ Kʼalal oy kʼusi ta jnuptantik ti xuʼ stij koʼontontik ta spasel li kʼusi chopol ti mu jechuk chal li smantaltak Jeovae toj tsots me skʼoplal ti jchabi jbatike. Kalbetik junchibuk skʼelobil, li buchʼutik slekom sbaike skʼan xchabi sbaik ti kʼu sjalil ta xojtikin sbaike, skʼan oyuk noʼox spʼisol ti kʼu yelan chakʼik ta ilel ti skʼanoj sbaike, mas to kʼalal stuk noʼox bu oyike (Prov. 22:3). Li yajtsʼaklomtak Kristo ti nom chlokʼik batel ta abtel xtoke xibal me sba kʼusi xuʼ snuptanik ek. Jech xtok, li ermanoetik ti chchiʼinik ta abtel antsetike o li ermanaetik ti chchiʼinik ta abtel li viniketike, xibal me sba ti stsʼujik ta mulile (Prov. 2:10-12, 16). Jaʼ yuʼun, tsots me tajek skʼoplal skʼan jkʼel jbatik, akʼo vinajuk ta jtalelaltik ti jaʼutik stestigo Jeovae xchiʼuk jvules ta joltik li vokoliletik yichʼoj tal mi ta jloʼlabetik sjol li yantike. Oy to bu yan skʼan jkʼel jbatik xtok, jaʼo kʼalal jtuk chkaʼi jbatike xchiʼuk kʼalal chibajem koʼontontike, ¿kʼu yuʼun ti skʼan jkʼel jbatike? Yuʼun kʼalal jech chkaʼi jbatik taje xuʼ van ta jkʼantik tajek ti oyuk buchʼu spat koʼontontike xchiʼuk ti oyuk jbalil chkaʼi jbatik yuʼune, pe li kʼusi chopol une, jaʼ ti buchʼuuk xa noʼox van xkalbetik li jvokoltike, taje toj xibal me sba. Jaʼ yuʼun, sventa mu kʼusi smakutik ta stael li matanale, jaʼ mas lek ti jkʼanbetik koltael li Jeovae xchiʼuk li kermanotaktike (kʼelo Salmo 34:18; Proverbios 13:20).

6. ¿Kʼusi skʼan jtsaktik ta venta kʼalal ta jchʼay koʼontontike?

⁶ Jutuk mu skotoluk li chʼayob oʼontonal avie xkoʼolajik tajek kʼuchaʼal li voʼneal jteklum ta Sodoma xchiʼuk Gomorrae (Jud. 7). Yuʼun li buchʼutik tspasik tal li chʼayob oʼontonaletike muʼyuk chopol chilik ti chetʼesik o chakʼik ta ilel li mulivajele. Jech oxal, sventa jpʼajtik ta j-echʼel li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike, skʼan mu jkʼeltik jsetʼuk li chopol chʼayob oʼontonaletike xchiʼuk skʼan ti mu lekuk xa xkiltik li kʼusi tspukbeik skʼoplale. Yuʼun mi muʼyuk lek la jtʼujtik li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike xuʼ me xchʼay kuʼuntik li matanale, ti jaʼ li kuxlejale (Prov. 4:23).

7. ¿Kʼusi vokolil xuʼ jnuptantik li ta tsobobbaile?

⁷ ¿Kʼusi yan tskoltautik sventa mu xchʼay ta jsatik li matanale? Jaʼo kʼalal muʼyuk bu ta jchʼay jbatik  li ta tsobajeletike xchiʼuk kʼalal ta sjunul koʼonton ta jkolta jbatik ta jujuntale. Ta melel, jaʼ jun matanal chkaʼitik ti jmoj ta jtsob jbatik xchiʼuk li kermanotaktike. Pe bateltike xuʼ van xlik jkʼoptik ta skoj ti maʼuk jech li kʼusi chalik ta jtojolaltike. Mi muʼyuk la jchapan li jkʼoptike xuʼ me xlik ayanuk skʼakʼal koʼontontik (kʼelo 1 Pedro 3:8, 9).

8, 9. 1) ¿Kʼusi talelaletik tskoltautik sventa jtatik li matanale? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa junuk noʼox koʼontontik kʼalal oy kʼusi chopol chij-albate?

⁸ ¿Kʼusi stakʼ jpastik sventa mu smakutik li skʼakʼal koʼontontike? Jkʼeltik kʼusi pʼijubtasel akʼbatik li jkolasaetike: «[Voʼoxuk] ti tʼujbiloxuk yuʼun Dios ti chʼuloxuk xchiʼuk ti kʼanbiloxuke, lapik me li smukʼul xkʼuxul avoʼontonike, li slekil avoʼontonike, ti bikʼit chavakʼ abaike, ti manxoukoxuke xchiʼuk tsʼikuk me avuʼunik. Jechuk-o me tsʼikbo abaik ta jujuntal xchiʼuk mu me xajalanbe abaik ta jujuntal ti chapasbe abaik pertone, akʼo mi oy buchʼu tsaʼ smul ta atojolalik. Jech kʼuchaʼal muʼyuk la sjalanboxuk perton li Jeovae, jech me skʼan xapasik ek. Pe maʼuk noʼox skotol taje, lapik me li kʼanelal xtoke, yuʼun jaʼ batsʼi jpasvanej ta jun» (Kol. 3:12-14).

⁹ Jech kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, li kʼusi xuʼ skoltautik sventa xkakʼtik li pertone jaʼ mi jnaʼ xijkʼanvane xchiʼuk mi oy slekil koʼontontike. Jnoptik ta sventa liʼe, ¿kʼusi ta jpastik mi oy junuk ermano ti chopol kʼusi la spasbutik o laj yalbutike? Jaʼ lek jvules ta joltik ti oy jech jpasojtik eke, yuʼun xuʼ van oy buchʼu chopol laj yaʼi sba kuʼuntik ta skoj li kʼusi laj kalbetike. Ta melel, ta jtojbetik tajek ta vokol ti snaʼ xkʼanvan xchiʼuk ti oy slekil yoʼonton li kermanotaktike, yuʼun muʼyuk la stikʼ ta yoʼontonik li kʼusitik chopol jpasojbetike (kʼelo Eclesiastés 7:21, 22). Pe jaʼ mas to ta jtojbetik ta vokol li slekil yoʼonton Jesuse, yuʼun jmoj stsobojutik sventa xkichʼtik ta mukʼ li melel Diose (Kol. 3:15). Jech xtok, jun noʼox li Dios chkichʼtik ta mukʼe, jmoj skʼoplal li aʼyej chkaltik batele, maʼuk noʼox, yuʼun ep ta velta ti koʼol ti kʼu yelan chkil jvokoltike. Jech oxal, mi jkʼanojtik li kermanotike, mi oy slekil koʼontontike xchiʼuk mi muʼyuk ta jalantik yakʼel li pertone, jaʼ chkoltavan sventa jmojuk oy li tsobobbaile xchiʼuk ti jaʼ batemuk ta koʼontontik stael li matanale.

10, 11. 1) ¿Kʼu yuʼun chopol ti xkakʼtik ayanuk li yitʼixal koʼontontike? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu xakʼ yibel ta koʼontontik li itʼixale?

¹⁰ Li Skʼop Diose chal ti toj echʼ xa noʼox xibal sba mi laj kakʼtik ayanuk li yitʼixal koʼontontike, yuʼun xuʼ me jaʼ smak ta be li jmotontik ta jtatik ta tsʼakale. Sventa jkʼeltik mi jech ta melele, jkʼeltik kʼusi la spas li Kaine, li stuke lik yitʼixta li yitsʼine xchiʼuk la smil. Li yan xtoke jaʼik li Kore, Datán xchiʼuk Abiram ti lik yitʼixtaik li Moisese, vaʼun lik skontrainik. Li mol ajvalil Saul eke jaʼ itʼixaj-o yoʼonton li kʼusitik lekik tspas li Davide, jaʼ yuʼun ayan ta yoʼonton ti tskʼan tsmile. Melel tajek li kʼusi chal li Vivlia liʼe: «Buyuk noʼox ti oy itʼixal xchiʼuk kontrainvaneje te oy xtok li kʼusi muʼyuk stukʼile xchiʼuk skotol li kʼusitik chopole» (Sant. 3:16).

¹¹ Mi la jchʼiestik li kʼanelal xchiʼuk li slekil oʼontonale jaʼ me tskoltautik sventa mu x-ayan ta koʼontontik li itʼixale. Yuʼun li Skʼop Diose xi chale: «Li kʼanelale xmalaj yuʼun xchiʼuk lek yoʼonton. Li kʼanelale mu snaʼ x-itʼixaj» (1 Kor. 13:4). Pe sventa mu xakʼ yibel ta koʼontontik li itʼixale skʼan jechuk xkiltik li kermanotaktik jech kʼuchaʼal chil li Jeovae. Skʼan xkaʼibetik smelolal ti jaʼutik jun bekʼtalil xchiʼuk li kermanotaktik ta tsobobbaile. Jech kʼuchaʼal chal li teksto liʼe: «Mi chichʼ ichʼel ta mukʼ jtosuk stsʼakbenal jbekʼtaltike, xmuyubaj li yantik eke» (1 Kor. 12:16-18, 26). Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu tsta smotonike jaʼ lek muyubajkutik ta stojolalik. Kalbetik avaʼi skʼoplal li Jonatane, ti jaʼ li xnichʼon ajvalil Saule. Li stuke maʼuk tʼujat yuʼun Jeova sventa x-och ta ajvalil, jaʼ laj yichʼ tʼujel li Davide. Pe muʼyuk x-itʼixaj yoʼonton ti kʼalal laj yaʼi ti maʼuk ch-och ta ajvalile, kʼajomal laj yakʼ ta ilel ti skʼanoje xchiʼuk ti oy slekil yoʼonton ta stojolale. Maʼuk noʼox, yuʼun la spatbe yoʼonton xchiʼuk la skolta (1 Sam. 23:16-18). ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Jonatane?

12. ¿Kʼusi beiltasel ta Vivlia xuʼ xkoltaatik li utsʼ alaliletik ta stael li matanale?

¹² Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivlia li ta kutsʼ kalaltike, xijmuyubaj noʼox me, jun noʼox koʼontontik xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa jtatik li jmotontike. ¿Kʼusi tojobtasel laj yakʼbe utsʼ alaliletik ta Kolosas li jtakbol Pabloe? Xi laj yalanbee: «Ajnilaletik, ichʼo me ta mukʼ amalalik, yuʼun kʼupil sba chil li Kajvaltike. Malaliletik, jechuk-o me xakʼan avajnilik xchiʼuk mu me xkʼakʼetuk tajek avoʼontonik ta stojolalik. Alab nichʼnabiletik, chʼunbo me smantal atot ameʼik ta kʼusiuk noʼox, yuʼun jaʼ kʼupil sba ta stojolal li Kajvaltike. Totiletik, mu me xasabe skʼakʼal yoʼonton anichʼnabik sventa mu xchibaj yoʼontonik» (Kol. 3:18-21). Ta melel, li malaliletik, li ajnilaletik xchiʼuk li alab nichʼnabiletik avie jech-o me xuʼ xkoltaatik yuʼun li beiltasel liʼe.

13. ¿Kʼusi xuʼ spas jun ermana sventa xlik yichʼ ta mukʼ Jeova li smalale?

¹³ Jnopbetik skʼoplal liʼe, ¿kʼusi xuʼ spas jun ermana kʼalal tsnop ti muʼyuk lek chkʼuxubinat yuʼun smalal ta skoj ti maʼuk stestigo Jeovae? ¿Mi mas lek ti stsak ta utel sventa xalbe ti muʼyuk lek chilbe li stalelale? Veno, xuʼ onoʼox van spas kanal sventa xchʼunbat li yaʼyeje, pe, ¿mi ch-ayan van ta yoʼonton sventa xtun ta stojolal Jeova li smalale? Xuʼ mu jechuk xkʼot ta pasel. Pe kʼalal chichʼ ta  mukʼ smalal ta skoj ti jaʼ jolil li ta utsʼ alalile, mas toj lek kʼusi chkʼot ta pasel. Yuʼun xuʼ mas jun yoʼontonik li ta yutsʼ yalale, lek chbat skʼoplal yuʼun li Jeovae xchiʼuk xuʼ van x-ayan ta yoʼonton xtun ta stojolal Jeova li smalale. Mi jech la spas li ermanae, yikʼaluk van jmoj staik li matanal ta jelavele (kʼelo 1 Pedro 3:1, 2).

14. Li jun ermanoe, ¿mi mas van ch-ichʼat ta mukʼ yuʼun yajnil kʼalal tsotsik xa tajek ye tskʼopone?

¹⁴ Li avie jnopbetik xa skʼoplal jun ermano ti xuʼ van snop ek ti muʼyuk lek ch-ichʼat ta mukʼ yuʼun yajnil ta skoj ti maʼuk stestigo Jeovae. ¿Mi mas van ch-ichʼat ta mukʼ kʼalal tsotsik xa tajek ye tskʼopon sventa chakʼ ta ilel ti yuʼun jaʼ tspas mantal li ta nae? Muʼyuk sbalil ti jech tspase. Yuʼun li Jeovae tskʼan ti akʼo xkʼuxubin li yajnile xchiʼuk ti xchanbe stalelal li Jesuse (Efes. 5:23). ¿Kʼu yuʼun skʼan xchanbe stalelal li Jesuse? Yuʼun li stuke oy smalael yuʼun xchiʼuk ta slekil yoʼonton tsbeiltas li tsobobbaile (Luk. 9:46-48). Vaʼun, mi jech tspas li ermanoe, xuʼ me stijbe yoʼonton yajnil sventa xlik skʼan xchiʼuk ti xlik tunuk ta stojolal li Jeovae.

15. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel ti skʼanoj yajnil li jun ermanoe?

¹⁵ Li Vivliae xi chalbe li malaliletike: «Jechuk-o me xakʼan avajnilik xchiʼuk mu me xkʼakʼetuk tajek avoʼontonik ta stojolalik» (Kol. 3:19). Pe, ¿kʼu yelan chakʼ ta ilel ti skʼanoj yajnil li jun ermanoe? Jaʼo kʼalal chchikintabe li kʼusi chale xchiʼuk kʼalal tstsakbe ta mukʼ li sloʼile (1 Ped. 3:7). Jech xtok, lek me kʼusi chkʼot ta nopel yuʼun kʼalal tsjakʼbe yaʼyej li yajnile akʼo mi mu skotoluk velta tspas li kʼusi ch-albate (Prov. 15:22). Li buchʼu skʼanoj yajnile muʼyuk ta suj ti akʼo x-ichʼat ta mukʼe. Jech oxal, mi skʼanoj yajnil xchiʼuk xnichʼnab li jun ermanoe, xuʼ me mas xmuyubaj xtunik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti staik li kuxlejale.

16, 17. ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa mu xkap ajol kʼalal tstojobtasoxuk li atot ameʼe?

¹⁶ Kerem tseb, bakʼintike xuʼ van xlik anop ti toj tsotsik li mantal chakʼ atot ameʼe xchiʼuk ti mu xaʼiboxuk smelolal ti kʼu yelan chavaʼi abae. Kʼalal jech chanop taje, xuʼ van xkap ajol xchiʼuk ti mu xa xakʼan xatun ta stojolal li Jeovae. Pe, ¿kʼusi chkʼot ta pasel mi la avikta li mantale? Te chavakʼ venta ti muʼyuk tstsakoxuk ta mukʼ li yan krixchanoetike, ti jaʼ oyoxuk ta yoʼonton ta melel li atot ameʼe xchiʼuk li ermanoetik ta tsobobbaile.

¹⁷ Li tukʼibtasel chakʼ li totil meʼiletike toj tsots me skʼoplal. Pe mi muʼyuk tstukʼibtasoxuke, ¿mi jaʼ skʼan xal ti skʼanojoxuk ta melele? (Evr. 12:8). Bateltike xuʼ van chopol chavaʼi ti kʼu yelan tstukʼibtasoxuke. Pe sventa mu jaʼuk xbat ta avoʼonton taje, jaʼ nopo ti kʼu yuʼun jech ta xalboxuke. Mas lek ti oyuk stsʼikemal avuʼune xchiʼuk ti mu xakap ta anile, yuʼun li Vivliae xi chale: «Li bochʼo bije tspajes sba ta loʼil; li bochʼo oy lec srazone snaʼ spajesel sba» (Prov. 17:27). ¿Kʼusi tskoltaot sventa xachʼam kʼalal chavichʼ junuk tojobtasele? Jaʼ ti jechuk xapas atalelal kʼuchaʼal jun yijil krixchanoe, yuʼun mi jech la apase ta me xatabe sbalil xchiʼuk jaʼ muʼyuk xa chatsak ta venta ti kʼu yelan chalboxuke (Prov. 1:8). Jaʼ yuʼun, toj ep me sbalil chatabe ti skʼanojik tajek Jeova li atot ameʼe. Yuʼun li stukike oy tajek ta yoʼonton tskoltaoxuk sventa xata li kuxlejale.

18. ¿Kʼu yuʼun jpʼel ta avoʼonton chakʼan chata li matanale?

¹⁸ Jkotoltik xuʼ jtatik li kʼupil sba matanale, mu ventauk mi jaʼ li kuxlejal ta vinajel ti mu snaʼ xlaj-oe o mi jaʼ li kuxlejal ta sbatel osil ta jun Paraisoe. Li spatobil koʼontontik taje persa onoʼox chkʼot ta pasel, yuʼun jaʼ jech yaloj stuk li Jpasvanej kuʼuntike. Xi yaloje: «Chnoj ta yotquinel Mucʼul Dios sbejel li banamile» (Is. 11:9). Skotol li buchʼutik chkuxiik liʼ ta Balumile chichʼik chanubtasel yuʼun li Diose. Ta melel, mu jecheʼuk noʼox mi laj kakʼbetik yipale. Jech oxal chaʼa, mu me kʼusi xkakʼ smakutik xchiʼuk mu me xchʼay ta jsatik li matanal yaloj chakʼbutik li Jeovae.