1. ¿Kʼu yuʼun jtunel kuʼuntik li kʼejojetike?

XI LAJ yal jun vinik ti tstsʼiba kʼejojetike: «Oy kʼusi chakʼ jnoptik yuʼun li kʼusi chal jun kʼejoje; li sonale tstij koʼontontik. Vaʼun kʼalal ta jchikintatik une, ch-och kʼalal to ta yut koʼontontik xchiʼuk ta jnopbentik». Li yajtunelutik Jeovae muʼyuk kʼusi yan xuʼ lek chkaʼi jbatik yuʼun kʼalal «tstij koʼontontik» junuk kʼejoj ti jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi ta jnoptik ta stojolal li Jtotike. Jech oxal, pasbil kʼejojetik sventa yichʼobil ta mukʼ Jeova ti chakʼ ta ilel ti kʼu to yepal jkʼanojtike. Jkotoltik jnaʼojtik ti jaʼ yichʼobil ta mukʼ kʼalal chijkʼejine, akʼo mi chijkʼejin jtuktik o mi te jchiʼuktik li ermanoetik ta tsobobbaile.

2, 3. 1) ¿Kʼu van yuʼun oy junantik vokol chaʼiik ti tsotsuk xkʼejinik li ta tsobajeletike? 2) ¿Kʼusi ta jtakʼtik batel li ta xchanobil liʼe?

² ¿Mi tsots chijkʼejin li ta tsobajeletike o mi chijkʼexav-o? Ta junantik lume muʼyuk lek chaʼi sbaik li viniketik ti kʼalal chkʼejinik ti bu ep tsobolike. Taje xuʼ jech xkʼot ta pasel li ta tsobobbaile, mas to mi mu ta sjunuluk yoʼonton chkʼejinik li moletik ta tsobobbaile o mi yan-o kʼusi tspasik ti kʼalal jaʼo yorail kʼejoje (Sal. 30:12).

³ Kʼalal chkaʼibetik lek smelolal ti jaʼ sventa yichʼobil ta mukʼ Jeova kʼalal chijkʼejine, muʼyuk me kʼusi yan ta jpastik kʼalal  jaʼo yorail chijkʼejin li ta jtsobajeltike. Jaʼ yuʼun, xi jakʼbe jbatike: «¿Mi tsots skʼoplal chkil ti chikʼejin li ta tsobajeletike? ¿Kʼusi xuʼ jpas mi mu ta sjunuluk koʼonton chikʼejine? ¿Kʼusi xuʼ jpas yoʼ xvinaj ti xkaʼibe smelolal kʼusi chal li kʼejojetike?».

4, 5. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti tsots skʼoplal laj yilik kʼejojetik li j-israeletik yoʼ xichʼik ta mukʼ li Jeovae?

⁴ Oy xa ta epal sigloetik stunesojik tal kʼejoj li yajtuneltak Dios yoʼ xichʼik ta mukʼe. Kʼalal tukʼ toʼox yakʼoj sbaik li j-israeletike toj tsots skʼoplal laj yilik ti skʼejintaik Jeova yoʼ xichʼik ta mukʼe. Kʼalal la stʼuj viniketik li ajvalil David yoʼ xtunik li ta temploe, laj yakʼ chanmil jlevietik yoʼ ‹skʼejintaik Mukʼul Dios ta sonetik›. Pe jaʼ noʼox 288 ti lek chanemik li ta kʼejoje (1 Crón. 23:5; 25:7).

⁵ Li j-israeletike toj tsots skʼoplal laj yilik li kʼejojetik kʼalaluk laj yakʼik ta stojolal Jeova li temploe, yuʼun xi chal li Vivliae: «Jech scotolic jmoj lic sjupanic li oqʼuesetique; tsots lic qʼuejinicuc sventa chichʼic ta mucʼ, tstojbeic ta vocol li Mucʼul Diose. La sjupanic li yoqʼuesique, xchiʼuc la stijic scotol li yabtejebic sventa sonetic cʼalal jaʼo jech chqʼuejinique [...] yuʼun inoj ta xojobal Mucʼul Dios li chʼul nae». Ti jech la spasike tsatsubtasbat tajek xchʼunel yoʼonton li j-israeletike (2 Crón. 5:13, 14; 7:6).

6. ¿Kʼuxi la stunesik kʼejoj li j-israeletik kʼalal jaʼo ch-ajvalilaj ta Jerusalen li Nehemiase?

⁶ Kʼalal la xchaʼvaʼanik smuroaltak Jerusalen li j-israeletike, li Nehemiase la stʼuj jlevietik yoʼ xkʼejinik xchiʼuk stijik li sonetike. Vaʼun kʼalal laj yakʼbeik ta stojolal Jeova li muroetike, la stijik sonetik yoʼ stijbe yoʼonton skotol li j-israeletik sventa masuk xmuyubajike. Laj yichʼ chʼakel ta chaʼvokʼ li buchʼutik chkʼejinik «sventa tstojbeic ta vocol» li Jeovae. Ta jujujot batik yoʼ sjoyibtaik sjunul li sba muroe, vaʼun te la sta sbaik yoʼ bu nopol li temploe. Tsots tajek chkʼejinik yuʼun nom to bu xkaʼitik (Neh. 12:27, 28, 31, 38, 40, 43). Solel xmuyubaj tajek Jeova ta skoj ti ta sjunul yoʼonton kʼejinik li j-israeletike.

7. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti skʼan tsotsuk skʼoplal xil yajtuneltak Dios li kʼejojetike?

⁷ Li ta skʼakʼalil Jesuse toj tsots onoʼox skʼoplal laj yilik li kʼejojetik sventa yichʼobil ta mukʼ li Jeovae. Yuʼun kʼalal laj xa ox spas Jesus xchiʼuk yajchankʼoptak li Veʼlil ta bat kʼakʼal yuʼun Kajvaltike, lik kʼejinikuk (kʼelo Mateo 26:30).

8. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe?

⁸ Li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe laj yakʼ kiltik ti toj tsots skʼoplal ti jmoj jkʼejintatik Jeova sventa xkichʼtik ta mukʼe. Akʼo mi ta jun xa noʼox na la stsobilan sbaik li stukike, pe jech-o ta sjunul yoʼonton kʼejinik. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Jechuk-o xachanubtas abaik xchiʼuk jechuk-o xapatbe aba avoʼontonik ta jujuntal ta salmoetik, ta skʼupil kʼoptael Dios, ta kʼejimoletik sventa yichʼobil ta mukʼ Dios ti ta kʼejimol chichʼ tojel ta vokole» (Kol. 3:16). Jaʼ jech skʼan jkʼejintatik ek li «kʼejimoletik sventa yichʼobil ta mukʼ Diose». Li kʼejojetik taje jaʼ jtos veʼlil ta mantal chakʼbutik «li tukʼil xchiʼuk pʼijil [mosoile]» (Mat. 24:45).

9. 1) ¿Kʼu yuʼun vokol chaʼiik junantik yoʼ tsotsuk xkʼejinik li ta tsobajeletike xchiʼuk li ta asambleaetike? 2) ¿Kʼu yelan skʼan jkʼejintatik li Jeovae, xchiʼuk buchʼutik skʼan xakʼik ta ilel? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁹ Xuʼ van vokol chkaʼitik chijkʼejinutik  ta skoj ti muʼyuk jech nopem xkaʼitik li ta kutsʼ kalaltike o jaʼ ta skoj li jlumaltike. Jech xtok, xuʼ van muʼyuk lek chkaʼi jbatik kʼalal ta jkoʼoltas jbatik xchiʼuk li jkʼejimoletik ta television o ta radioe. Pe maʼukuk me smakutik yoʼ jkʼejintatik li Jeovae. Li kʼusi xuʼ jpastike jaʼ ti jtoytik lek li svunal jkʼejimoltike, jtoytik lek li joltike xchiʼuk ta sjunuluk koʼonton xijkʼejin (Esd. 3:11; kʼelo Salmo 147:1). Li avie oy Salonetik sventa Tsobobbail ti yakʼojik pantayaetik ti bu chakʼ ta ilel sletrail li kʼejoje. Taje jaʼ tskoltautik yoʼ lekuk tsots xijkʼejin. Jech xtok, li ta Chanob vun sventa j-abteletik yuʼun Ajvalilal yuʼun Dios sventa moletik avie, xchʼakojbeik xa yorail sventa xkʼejinik. ¿Kʼusi ch-akʼbat xchanik li moletik taje? Jaʼ ti skʼan xakʼbeik yil ermanoetik ti tsots skʼoplal xijkʼejin li ta tsobajeletike.

10. ¿Kʼusi skʼan jnopbetik skʼoplal mi mu tsotsuk xijkʼejine?

¹⁰ Junantik xtoke mu skʼan tsots xkʼejinik, yuʼun xuʼ van xi tsnopike: «Mi tsots likʼejine, xuʼ van voʼon noʼox jtuk xi-avet tajek chaʼiik», o xi chalik li yantike: «Mi jsetʼuk lek li yechʼomal kee». Pe jnoptik ta sventa liʼe: kʼalal chijkʼopoje «ep ta velta» bu chijchʼay, pe maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa bu chijkʼopoj-oe (Sant. 3:2). Jaʼ me jech skʼan jpastik ek, mu me xkikta jbatik ta skʼejintael li Jeovae akʼo mi mu masuk lek li yechʼomal ketike.

11, 12. ¿Kʼusitik tojobtaseletik xuʼ skoltautik yoʼ jchantik lek li kʼejimole?

¹¹ Yikʼaluk van chijxiʼ noʼox ta skoj ti mu jnaʼtik kʼuxi chijkʼejine. Jkʼeltik batel junantik tojobtaseletik ti tskoltautik yoʼ xlekub batel ti kʼu yelan chijkʼejine. *

¹² Jtos kʼusi tskoltautik yoʼ tsotsuk xijkʼejine, jaʼ ti jchantik lek ti kʼu yelan  chkichʼtik ikʼe. Sventa lek xakʼ xojobal li jun fokoe, skʼan lek tsotsuk slusal. Jaʼ jech ek, sventa lek tsots xijkʼejin xchiʼuk tsots xijkʼopoje, skʼan lek xkichʼtik ikʼ. Skʼan mas tsots xijkʼejin, ti jaʼ mu sta kʼalal chijkʼopoje, (kʼelo li tojobtaseletik li ta livro Tabo sbalil li Chanob vun sventa Kabteltik yuʼun Diose, ta pajina 181 kʼalal ta 184, ti xi sbie «Tojoban lek ta yichʼel ikʼ»). Li Vivliae chal ti skʼan ta sjunuluk yoʼonton skʼejintaik Jeova li yajtuneltake (Sal. 33:1-3).

13. Alo kʼusi stakʼ pasel yoʼ tsotsuk xijkʼejine.

¹³ Kʼalal ta jpastik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike o kʼalal jtuk oyutike, jpastik liʼe: jsaʼtik junuk kʼejoj ti bu mas ta jkʼupintike, tsots lek jchantik xchiʼuk ta sjunuluk koʼonton jpastik, ichʼo lek ikʼ xchiʼuk chano jutebuk li kʼejoje xchiʼuk jechuk-o stsatsal xachan batel, vaʼun mi laj xa ox achane jechuk stsatsal xakʼejin jech kʼuchaʼal la achanilane (Is. 24:14). Mi jech ta jpastike lek tsots chlokʼ kuʼuntik li kʼejojetike, jaʼ yuʼun mu me xijxiʼ xchiʼuk mu xijkʼexav.

14. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jachʼ lek ketik kʼalal chijkʼejine? (Kʼelo li rekuadro « Kʼuxi xuʼ lek xijkʼejin»). 2) Alo kʼusitik xuʼ jpastik yoʼ xlekub batel li yechʼomal ketike.

¹⁴ Yan ti kʼusi xuʼ jpastik yoʼ lekuk tsots xijkʼejine, jaʼ ti skʼan lek jachʼ li ketike, ti jaʼ xkom to jech kʼalal chijkʼopoje. ¿A ti mi toj kʼun xchiʼuk jichʼil li yechʼomal ketike? Ta jtatik mas tojobtaseletik yoʼ xlekub batel li yechʼomal ketik li ta livro Tabo sbalil li Chanob vun sventa Kabteltik yuʼun Diose, ta pajina 184 li ta rekuadro, «Kʼusi xuʼ jpastik mi oy kʼusi vokol chkaʼitik kʼalal chijkʼopoje».

15. 1) ¿Kʼusi lekil aʼyej laj yichʼ alel li ta 2016? 2) ¿Kʼu yuʼun laj yichʼ achʼubtasel li kʼejojetike?

¹⁵ Li tsobajeletik tspasik jujun jabil li Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania ti echʼ ta 2016 te laj yichʼ alel jun aʼyej ti toj kʼupil sbae. Li ermano Stephen Lett, ti jaʼ jun li ta Jtsop Jbeiltasvaneje,  laj yal ti lokʼ li achʼ svunal kʼejoj ti xi sbie: Nichimuk koʼontik jkʼejintatik li Jeovae. Li ermano Lette laj yalbe srasonal ti kʼu yuʼun laj yichʼ achʼubtasel li kʼejojetike; laj yal ti jaʼ ta skoj ti laj yichʼ achʼubtasel ek li Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras ta inglés ta 2013. Jaʼ yuʼun laj yichʼ lokʼesel li jpʼelantik kʼop ti muʼyuk xa te chvinaj li ta achʼ Vivliae. Jech xtok, yichʼoj achʼ kʼejojetik ti chalbe skʼoplal ta sventa li cholmantale xchiʼuk ta sventa stojel ta vokol li matanal pojelale. Ta skoj ti jaʼ yichʼobil ta mukʼ Jeova li kʼejojetike, li Jtsop Jbeiltasvaneje lek tajek la spasik li svunale, yuʼun xkoʼolaj tajek kʼuchaʼal li Traducción del Nuevo [Mundoe].

16, 17. ¿Kʼusitik laj yichʼ jelel li ta achʼ kʼejoje?

¹⁶ Yoʼ kʼunuk ta tunesel li achʼ kʼejoje, yichʼoj cholel ta jujun stemail. Jech kʼuchaʼal liʼe, li baʼyel 12 kʼejoje jaʼ chalbe skʼoplal li Jeovae, li yan vaxakib kʼejoje jaʼ chalbe skʼoplal li Jesuse xchiʼuk li pojelale, jaʼ jech xcholet-o chbat. Ta slikebal li kʼejoje yichʼoj jun slistail ti te skotol li stemailtake. Jaʼ xuʼ te saʼik kʼusi kʼejoj tstunesik li ta mantal sventa skotol krixchanoetike.

¹⁷ Yoʼ ta sjunuluk koʼonton xijkʼejin xchiʼuk ti xkaʼibetikuk lek smelolale, oy kʼusitik laj yichʼ jelel li ta junantik kʼejojetike. Jech kʼuchaʼal li kʼejoj: «Li staleltak Jeovae». Li avie xi xa sbie: «Kʼupilik sba stalelaltak li Jeovae». Jech xtok, laj yichʼ jelel jpʼelantik kʼopetik ta skoj ti mu kʼunuk ta aʼibel smelolale, jech kʼuchaʼal liʼe: «Bu mas mukʼe jaʼ li kʼanele». Yan srasonal ti kʼu yuʼun laj yichʼ jelbel sbi xchiʼuk jpʼelantik kʼop li ta kʼejojetike, jaʼ sventa kʼunuk noʼox ta kʼejintael xkaʼitik xchiʼuk ti stijbe yoʼonton li ermanaetike, li kerem tsebetike xchiʼuk li buchʼutik achʼ to chkʼotik ta tsobajel o ta asambleae. Jaʼ jech chtijbat-o yoʼontonik sventa xakʼbeik yipal ta stael li matanal chakʼbutik li Jeovae.

18. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchantik lek li achʼ kʼejojetike? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vune).

¹⁸ Ti kʼu yelan laj yichʼ tsʼibael li kʼejojetik Nichimuk koʼontik jkʼejintatik li Jeovae xkoʼolaj ti yakal ta jpastik orasione. Taje jaʼ tskoltautik yoʼ xkalbetik Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Yan xtoke tstij koʼontontik yoʼ jkʼantik li kermanotaktik xchiʼuk ti lekuk kʼusi jpastike (Evr. 10:24). Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me ep ta velta jkʼeltik li kʼejoje xchiʼuk ti jchikintatik kʼu yelan chbat li sonale. Sventa spas kuʼuntike jsaʼtik li kʼejojetik li ta jpajinatik ta jw.org sventa jkʼeltik o jchikintatik kʼu yelan chkʼejinik li ermanoetike. Mi ta jchanilantik ta jnatik li kʼejojetike ta me jchantik lek xchiʼuk ta sjunul koʼontontik chijkʼejin. *

19. Li ta tsobobbaile, ¿kʼuxi xuʼ xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

¹⁹ Skʼan jvules ta joltik ti jaʼ sventa yichʼobil ta mukʼ Jeova kʼalal chijkʼejine. Yuʼun jaʼ jech chkakʼbetik yil ti jkʼanojtike xchiʼuk ti ta jtojbetik ta vokole (kʼelo Isaías 12:5). Jaʼ yuʼun, kʼalal ta sjunul koʼontontik chijkʼejin xchiʼuk ta muyubajel ta jpastike, xuʼ me jtijbetik yoʼonton li yantik yoʼ jech spasik eke. Jkotoltik, mi kerem tsebutik, mi oy xa jabilaltik o mi achʼ to chijkʼot ta tsobajel skʼan me ta sjunul koʼontontik xijkʼejin, yuʼun jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jaʼ yuʼun jchʼuntik li mantal liʼe: «Jqʼuejintatic [...] li Mucʼul Diose». ¡Nichimuk koʼonton jkʼejintatik li Jeovae! (Sal. 96:1).