1, 2. ¿Kʼusi chlik kaʼibetik smelolal kʼalal chijchʼi batel ta mantale? Albo junuk skʼelobil.

LI TOTIL MEʼILETIKE xi chalbeik yalab xnichʼnabik kʼalal ch-akʼbat yuni motonike: «Kolaval chian». Akʼo mi maʼuk ta yoʼonton chlokʼ, pe «kolaval» xi onoʼox. Vaʼun mi la sta svaʼleje, chlik yaʼibe tal smelolal kʼu yuʼun ti jech ch-albat yuʼun li stot smeʼe. Jech oxal mu xa persauk ti oy buchʼu x-albat ti akʼo stoj ta vokole, yuʼun chlokʼ xa ta yoʼonton stuk. Jech chkʼot ta pasel ta skoj ti jech xa snopben kʼuchaʼal li stot smeʼe xchiʼuk snaʼ xa stojel ta vokol.

² Jaʼ jech xkoʼolaj kʼalal chlik kojtikintik li kʼusitik melel ta Vivliae, yuʼun chlik kaʼibetik smelolal kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jchʼuntik li mantaletik chal Jeovae. Kʼalal chijchʼi batel ta mantale, mas to chlik kaʼibetik smelolal li kʼusitik lek chil Jeovae o li kʼusitik muʼyuke xchiʼuk ti kʼu yelan chil li kʼusitik chichʼ pasele. Mi jaʼ xa jech chijrasonaj kʼuchaʼal li Jeovae xchiʼuk mi laj kakʼbetik sventain jnopbentik kʼalal oy kʼusi ta jpastik o ta jnoptike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti xkoʼolaj xa jnopbentik kʼuchaʼal li stuke.

3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ van vokol chkaʼitik ti koʼoluk jnopbentik xchiʼuk li Jeovae?

³ Ta skoj ti jpasmulilutike, vokol chkaʼitik sventa jechuk tajek jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae akʼo mi oy ta koʼontontik ti jechuk  jpastike. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Xuʼ van vokol chkaʼitik ta yaʼibel smelolal kʼu yelan chil Dios li saʼel kʼulejale, li cholmantale, ti sakuk jtalelaltike xchiʼuk li stunesel chʼichʼe. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa masuk to xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae? Xchiʼuk, ¿kʼuxi tskoltautik kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastik avie xchiʼuk li ta mas jelavele?

4. ¿Kʼusi smelolal kʼalal ta jel li jnopbentike?

⁴ (Kʼelo Romanos 12:2). Li jtakbol Pabloe jamal chakʼ kiltik li kʼusi skʼan jpastik sventa xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae. Li xchanobil echʼe la xchanubtasutik ti skʼan jpʼajtik li kʼusi chal li sba balumile xchiʼuk li kʼusi tspasike, yuʼun jaʼ tskoltautik yoʼ mu ‹jechuk jpastik kʼuchaʼal tspas li kʼusitik oy ta balumile›. Li Pabloe laj to yal ti jtunel tajek ti jel li jnopbentike. Pe ¿kʼusi xuʼ skoltautik? Jaʼ ti jchantik li Skʼop Dios sventa jnaʼtik li kʼusi tskʼan yoʼontone, ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike xchiʼuk jkʼeltik ti xkoʼolajuk jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae.

5. ¿Kʼusi sjelbenal kʼalal anil ta jchantik xchiʼuk kʼalal ta jsabetik lek skʼoplale?

⁵ Li jpʼel kʼop chijchanunaj xie maʼuk me skʼan xal ti anil ta jkʼeltik batel li kʼusi ta jchantike o ti jbontik noʼox komel ta anil li stakʼobil kʼusitik chichʼ jakʼele. Moʼoj, skʼan jsabetik lek skʼoplal kʼusi chchanubtasutik ta stojolal li Jeovae, ti kʼu yelan snopben xchiʼuk li kʼusi tspase. Kakʼtik persa yaʼibel smelolal kʼu yuʼun chalbutik Jeova ti oy kʼusitik mu stakʼ jpastike. Jech xtok, jchotan jbatik ta snopel li kʼusi skʼan jel ta jnopbentik xchiʼuk ta jkuxlejaltike. Melel onoʼox ti mu xnop kuʼuntik skotol li kʼusi laj xa kalbetik skʼoplal kʼalal yakalutik ta chanune. Pe lek me tajek ti jchʼakbetik yorail oʼloluk ti kʼu sjalil chijchanunaj sventa jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike (Sal. 119:97; 1 Tim. 4:15).

6. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik tsnop Jeovae?

⁶ Oy kʼusi toj labal sba chkʼot ta pasel kʼalal nopem tajek xkaʼitik snopbel skʼoplal li kʼusi ta jchantik ta Vivliae. Yuʼun chkil ta jsat jtuktik ti toj lek li kʼusitik tsnop Jeovae. Chlik kaʼibetik smelolal li kʼusitik tsnope xchiʼuk jaʼ xa jech chlik jnoptik ek. Jech oxal, chlik achʼubuk li kʼusi ta jnoptike xchiʼuk ta kʼunkʼun chlik rasonajkutik kʼuchaʼal li Jeovae.

7, 8. 1) ¿Kʼu yelan chil Jeova li saʼel kʼusitik x-ayan ta balumile? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼusi mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik mi jaʼ jech jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae?

⁷ Ti kʼu yelan chkaʼi jbatik xchiʼuk li kʼusitik ta jpastike jaʼ chakʼ ta ilel li kʼusi ta jnoptike (Mar. 7:21-23; Sant. 2:17). Kalbetik junchibuk skʼelobil sventa xkaʼibetik lek smelolale. Baʼyel, ¿kʼu yelan chil Jeova li saʼel kʼusitik x-ayan ta balumile? Li ta Evanjelioetike jamal chakʼbutik ta ilel li kʼusi tsnop ta sventa taje. Li Jeovae la stʼuj lek buchʼu xuʼ stsʼitesbat li Xnichʼone, jaʼ laj yakʼbe sbain jun nupultsʼakal ti jutuk noʼox kʼusi x-ayan yuʼunike (Lev. 12:8; Luk. 2:24). Li Vivliae xi chalbutik li kʼusi la spas Maria kʼalal vokʼ li Jesuse: «La xpix ta pokʼ xchiʼuk la xpuchʼan ta veʼeb vakax, yuʼun muʼyuk xa xokol la staik li na sventa vayebale» (Luk. 2:7). Ti lajuk skʼan Jeova ti lekuk tajek bu x-ayan li Xnichʼone, mu vokoluk laj yaʼi jechuke. Pe li stuke jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil ti teuk xchʼi ta jun utsʼ alalil ti jaʼ mas tsots skʼoplal chilik li kʼusitik ta mantale.

⁸ Kʼalal ta jchanbetik skʼoplal li loʼil liʼe, te chkakʼtik venta kʼu yelan chil Jeova li saʼel kʼusitik x-ayan ta balumile. Oy junantik totil  meʼiletike mu sventaik mi xlubtsajik ta mantal li yalab xnichʼnabike, yuʼun jaʼ noʼox tsots skʼoplal chilik mi chakʼbeik skotol ti kʼusi chtun yuʼunike. Pe jamal xkiltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal chil Jeova li kʼusitik sventa mantale. Li voʼotik eke, ¿mi jaʼ jech ta jnoptik kʼuchaʼal li Diose? ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike? (Kʼelo Evreos 13:5).

9, 10. Mi xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae, ¿kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk ta jmakbetik yok li yantike?

⁹ Li xchibal skʼelobil chkalbetik skʼoplale jaʼ kʼalal ta jmakbetik yok li yantike, jaʼ xkaltik, ti tsaʼo smulik kuʼuntike o ti mu xa skʼan xtunik ta stojolal Jeovae. ¿Kʼu yelan chil Jeova taje? Xi laj yal li Jesuse: «Li buchʼu tsmakbe yok junuk li buchʼu bikʼit yakʼoj sba ti oy xchʼunel yoʼontone, jaʼ me mas lek mi tsjokʼanbeik mukʼta ton ta snukʼ jech kʼuchaʼal li bu tsjoyoyin vuroe xchiʼuk ti akʼo yichʼ jipel ochel ta nabe» (Mar. 9:42). Mu ta naʼeteluk ti chopol tajek chil Jesus ti jech chichʼ pasele. Ta skoj ti jech stalelal li Stot eke, xuʼ jchʼuntik ti chopol tajek chil Jeova kʼalal oy buchʼu mu sventauk chaʼi mi smakbe yok ta mantal junuk yajtsʼaklom Kristoe (Juan 14:9).

¹⁰ ¿Mi jaʼ jech ta jnoptik kʼuchaʼal li Jeova xchiʼuk Jesuse? ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li kʼusitik ta jpastike? Kaltik noʼox ti nopem tajek xkaʼitik ti jmeltsan jbatik lek xchiʼuk ti ta jtʼujtik lek li jkʼuʼ jpokʼtike, pe jaʼ to chkaʼitike oy la junantik ermanoetik ti chopol chaʼi sba kuʼuntike o ti chtijbat-o yoʼontonik sventa xmulivajike. ¿Kʼusi van ta jpastik? ¿Mi ta van jten ta koʼontontik li kʼusi lek chkil jtuktik sventa xkakʼbetik yilik ti jkʼanojantike? (1 Tim. 2:9, 10).

11, 12. Kʼalal jnaʼ jpajes jbatik xchiʼuk ti jpʼajojtik li choplejale, ¿kʼuxi tskoltautik sventa mu xijtsʼuj ta mulil?

¹¹ Kalbetik skʼoplal li yoxibal skʼelobile: li Jeovae chopol chil li kʼusi muʼyuk tukʼ chichʼ pasele xchiʼuk li choplejale (Rom. 1:18). Spʼajoj li kʼusi chopole xchiʼuk chalbutik ti jechuk jpʼajtik eke akʼo mi te ta sjol ti oy onoʼox kʼusi chopol chbat ta pasel kuʼuntik ta skoj ti jpasmulilutike (kʼelo Amos 5:15). Mi la jnopbetik skʼoplal ti kʼu yuʼun spʼajoj ta j-echʼel choplejal li Jeovae, jaʼ tskoltautik yoʼ jechuk jnoptik ek xchiʼuk jaʼ tstij koʼontontik sventa jpʼajtik.

¹² Oy yan kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil kʼalal xkoʼolaj jnopbentik xchiʼuk li Jeovae. Jaʼ tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal ti oy kʼusitik muʼyuk lek chil li Jeovae akʼo mi muʼyuk jamal chal li Vivliae. Kalbetik junuk skʼelobil: avie pukem xa tajek skʼoplal jtos ibal sba akʼot ti lap dance sbie. Junantike chalik ti muʼyuk la chopol li akʼot taje yuʼun la maʼuk chiʼinejbail ta vayel. * Pe ¿mi jech van chil li Jeovae? Skʼan teuk ta joltik ti spʼajoj skotol li kʼusi chopole, jaʼ yuʼun jchantik spajesel jbatik xchiʼuk jpʼajtik li kʼusitik spʼajoje (Rom. 12:9).

13. ¿Kʼu yuʼun baʼyel skʼan jnopbetik skʼoplal kʼu yelan chil Jeova li kʼusi ta jnop ta jpastike?

¹³ Kʼalal chijchanunaj ta jtuktike, lek me ti jnopbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ skoltautik li snopben Dios kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastik ta jelavele. Vaʼun kʼalal oy kʼusi ta jnuptantik ta anile, jnaʼojtik me kʼusi xuʼ jpastik (Prov. 22:3). Jkʼeltik batel junantik skʼelobil ta Vivlia.

14. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik Jose kʼalal loʼlabat ox sjol yuʼun li yajnil Potifare?

 ¹⁴ Jnopbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolal li Josee. Chloʼlabat xa ox sjol yuʼun li yajnil Potifare, pe li stuke ta anil noʼox la spʼaj. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel taje? Jaʼ ti snopojbe xa onoʼox skʼoplal ti tskʼan Jeova ti tukʼuk xakʼ sbaik li nupultsʼakaletike (kʼelo Génesis 39:8, 9). Xi laj yalbe li yajnil Potifare: «¿Cʼu yuʼun ta jpas li cʼusi toj chopole, xchiʼuc ti jaʼ sventa ta jta o jmul ta stojol Diose?». Taje chakʼ ta ilel ti jech snopben kʼuchaʼal li Jeovae. Li voʼotik eke skʼan jnoptik kʼusi xuʼ jpastik mi oy junuk jchiʼiltik ta abtel ti chlik sloʼla joltik o ti tskʼoponutike, ti xvul junuk lokʼol ta jselulartik o junuk mensaje ti chakʼ ta ilel mulivajele. * Jaʼ yuʼun, mi baʼyel xa onoʼox jnopojbetik skʼoplal kʼu yelan chil li Jeovae, mi jaʼ xa jech jnopbentik kʼuchaʼal li stuke xchiʼuk mi baʼyel xa onoʼox jnopojtik kʼusi ta jpastike, tukʼ me chkakʼ jbatik ta stojolal.

15. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova kʼuchaʼal la spas li oxvoʼ j-evreoetike?

¹⁵ Kalbetik skʼoplal xtok li oxvoʼ j-evreoetike: jaʼ li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe. Li ajvalil Nabukodonosore laj yakʼ ta meltsanel jun mukʼta lokʼol ti pasbil ta oroe xchiʼuk laj yal mantal ti akʼo xichʼ ichʼel ta mukʼe. Pe li oxvoʼ j-evreoetike jpʼel ta yoʼontonik ti muʼyuk chichʼik ta mukʼe, yuʼun xaʼibeik lek smelolal kʼusi skʼan xal ti tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae (Éx. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jnoptik noʼox ti chal jpatrontik ti akʼo xkakʼtik takʼin sventa junuk kʼin ti snitoj sba ta jecheʼ relijione. ¿Kʼusi van ta jpastik? Lek me ti kak xa noʼox jnoptik kʼu yelan chil li Jeovae, mu jaʼuk to jnoptik kʼalal jech xa yakal ta jnuptantike. Mi jech ta jpastike, mas me kʼun chkaʼitik spasel li kʼusi lek jech kʼuchaʼal la spas li oxvoʼ j-evreoetike.

16. Kʼalal jnaʼojtik li kʼusi tsnop Jeovae, ¿kʼuxi tskoltautik kʼalal tsots chij-ipaje?

¹⁶ Kʼalal kak xa noʼox jnopojtik ti tsots skʼoplal ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae, jaʼ me tskoltautik kʼalal mi tsots lij-ipaje. Jpʼel ta koʼontontik ti muʼyuk ta jchʼamtik li chʼichʼe o jtosuk li ta xchantosal  smukʼta chʼakbenal chʼichʼe (Ech. 15:28, 29). Pe oy onoʼox kʼusitik ti skʼan jnop jtuktik ta sventa li chʼichʼe, jech oxal skʼan jsaʼtik beiltasel ta Skʼop Dios sventa jnaʼtik kʼu yelan chil li Jeovae. ¿Kʼusi van ora skʼan jsabetik skʼoplal? Maʼuk kʼalal te xa telelutik ta ospital ti chijlaj xa chkaʼitike. Li kʼusi mas leke jaʼ ti jsabetik xa noʼox skʼoplal avie, ti jnojestik jlikuk vun ti oy sbalil ta stojolal ajvalile, jech kʼuchaʼal li Directriz médica ti bu chal kʼu yelan ta jkʼantik poxtaele xchiʼuk ti jchiʼintik ta loʼil li doktore. *

17-19. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jkʼeltik xa noʼox avi li kʼusi tsnop Jeovae? Albo junuk skʼelobil ti bu kak xa noʼox skʼan jchapan jbatike.

¹⁷ Jaʼ xa kalbetik skʼoplal li kʼusi la stakʼ Jesus kʼalal xi albat yuʼun li Pedroe: «Oyuk slekil avoʼonton ta atojolal, Kajval». Pe snopojbe xa onoʼox skʼoplal Jesus li kʼusi tskʼan Jeovae, snaʼoj xtok li kʼusitik yaloj Vivlia ta stojolale xchiʼuk ti chichʼ milele. Skotol taje jaʼ koltaat yoʼ jpʼeluk-o ta yoʼonton ti tukʼ xakʼ sbae xchiʼuk ti ta sjunuluk yoʼonton xcham ta jtojolaltike (kʼelo Mateo 16:21-23).

¹⁸ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti xijpas ta yamigoe xchiʼuk ti xkakʼtik persa bu kʼalal xuʼ kuʼuntik ta spasbel li yabtele (Mat. 6:33; 28:19, 20; Sant. 4:8). Pe xuʼ van oy buchʼu ta slekil yoʼonton xalbutik ti mu jechuk jpastik jech kʼuchaʼal albat li Jesuse. Kalbetik junchibuk skʼelobil. Jnoptik noʼox ti xkichʼtik akʼbel junuk abtelal ti mas leke xchiʼuk ti mas xa toyol chkichʼtik tojele. Pe li kʼusi vokol une jaʼ ti tsmakutik ta spasbel yabtel li Jeovae. Kerem tseb, nopo ti chavichʼ koltael sventa xachanunaj to batele, pe ti persa skʼan xavikta komel atot ameʼe. ¿Mi lek van ti jaʼ to te xakʼanbe koltael Jeova, ti xasabe skʼoplal li ta jvuntike, ti xakʼanbe koltael avutsʼ avalal xchiʼuk li moletik ta tsobobbaile? Mas me lek ti xakʼel xa noʼox avi li kʼusi tsnop Jeovae xchiʼuk ti jechuk xlik anop eke. Jaʼ yuʼun, kʼalal jech ta jpastike, kʼun xa noʼox chkaʼitik ta stsalel mi jech la jnuptantike xchiʼuk jnaʼojtik xa lek li kʼusi ta jkʼan ta jtatike. Vaʼun, jaʼ xa noʼox ch-ayan ta koʼontontik spasel li kʼusi leke.

¹⁹ Xuʼ van oy to yan kʼusitik jnuptantik ta anil li ta jkuxlejaltike. Pe mu van stakʼ jchapan jbatik ta skotol. Akʼo mi jech, mi nopem xkaʼitik snopbel skʼoplal ti kʼu yelan snopben Jeova kʼalal chijchanunaj ta jtuktike, ta me xtal ta joltik li kʼusi jchanojtike xchiʼuk jaʼ me chkakʼ ta jkuxlejaltik. Jech oxal, kakʼtik me persa yojtikinel li snopben Diose, ti jechuk xlik jnoptik eke xchiʼuk jkʼeltik kʼuxi xuʼ skoltautik mi oy kʼusi ta jnop ta jpastik li avie xchiʼuk li ta jelavele.

20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti oy noʼox spajeb li jkolebaltik ta achʼ balumile? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xijmuyubaj xa noʼox li avie?

²⁰ Jutuk mu jkotoltikuk ti liʼ jmalaojtik chijkuxi sbatel osil ta balumile xchiʼuk ta jkʼantik xa tajek ti xtal li achʼ balumile. Li Ajvalilal yuʼun Diose tskoltautik lokʼel ta yok skʼob li kʼusi chakʼ jvokoltik avie. Li ta achʼ balumile jech-o kolemutik ta stʼujel li kʼusi ta jkʼupintike xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontontike.

²¹ Pe maʼuk me skʼan xal ti muʼyuk spajeb li jkolebaltike. Yuʼun mi oy kʼusi tsnop tspasik li krixchanoetike, jaʼ xa me tstsakik ta mukʼ li mantaletik xchiʼuk li snopben Jeovae. Taje jaʼ xijmuyubaj noʼox yuʼun xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontike (Sal. 37:11). Pe xuʼ me xijmuyubaj xa noʼox avi mi jaʼ jech jnopbentik kʼuchaʼal li Jeovae.