Li Blessing * kʼalal kʼot ta Europae, albat ti ch-abtej ta jlokʼ jolale. Pe kʼalal echʼ xa ox lajuneb kʼakʼal ti laj yichʼ majel xchiʼuk laj yichʼ albel ti oy kʼusi tspasbeik li yutsʼ yalale, laj yichʼ sujel sventa chchon sba.

Skʼan spas kanal jujun akʼobal 200 o 300 euro, sventa stoj li yil ti oy mas ta 40 mil euroe, * ti jech yepal yaloj li buchʼu sbainoj li antsetik ti chchon sbaike (madama). Xi chal li Blessing: «Ep ta velta la jnop ti chijatave, pe ta jxiʼta li kʼusi xuʼ spasbeik li kutsʼ kalale. Mu xa kʼusi xuʼ jpas laj kaʼi». Li kʼusi la snuptane, xkoʼolaj kʼuchaʼal li kʼusi snuptanoj te van chanib miyon krixchanoetik ti mosoinbilik yuʼun li empresaetik ti jaʼ sventa li chiʼinejbail ta vayele.

Oy xa van ta chanmil jabile, oy buchʼutik la xchon batel ta mosoil jun uni kerem. Li kerem taje jaʼ sbi Josee, kʼot ta mosoil ta sna jun jkʼulej utsʼ alalil ta Ejipto. Ta slikebal li Josee lek ichʼat ta kʼux yuʼun li yajvale, pe li Blessinge mu jechuk kʼot ta stojolal. Pe kʼalal la spʼaj ti albat ti akʼo xchiʼin sbaik ta vayel xchiʼuk li yajnil yajvale, li antse la sjutbe smul ti tskʼan ox ch-ilbajinate. Jaʼ yuʼun tikʼat ta chukel li Josee xchiʼuk chukat ta kadena xtok (Génesis 39:1-20; Salmo 105:17, 18).

Li Josee jaʼ jun mosoil ta voʼne, pe li Blessinge jaʼ jun mosoil li ta jkʼakʼaliltike. Xchaʼvoʼalik laj yil-o svokolik ti kʼusi jech onoʼox nopem xaʼiik spasel talel ta voʼnee: ti jaʼ li xchonel krixchanoetike, ti jaʼ jun abtelal ti jech chilik kʼuchaʼal spʼolmajelik li krixchanoetike, yuʼun jaʼ noʼox batem ta yoʼontonik li takʼine.

Li ta paskʼopetike jaʼ mas ep te tsta smosoik. Li kʼusi aʼibil kʼalal la spasik kʼop li jkanaanetike, li ajvalil ta Ejipto ti jaʼ li Tutmosis III laj yikʼ batel 90  mil mosoiletik sventa te ch-abtejik yuʼun ta minaetik, tspasik chʼulnaetik xchiʼuk tspolik be voʼetik.

Kʼalal jaʼo tspas mantal li jromaetike, li ta paskʼopetike ep chkomik ta mosoil, pe bakʼintike, ta skoj ti ep tajek mosoiletike te chlik-o kʼop. Li ta baʼyel sigloe, oʼlol li buchʼutik te nakalik ta Romae jaʼik mosoiletik. Epal mosoiletik li ta Ejipto xchiʼuk ta Romae toj echʼ noʼox laj yichʼik ilbajinel. Jaʼ yuʼun jaʼ noʼox van 30 jabil chkuxiik li mosoiletik ta Roma ta skoj ti te ch-abtejik li ta minaetike.

Kʼalal echʼ kʼuk sjalile, muʼyuk lekub. Li ta siglo 16 xchiʼuk ta 17, jaʼ jun lekil pʼolmajebal ta spʼejel Balumil laj yilik ti kʼu yelan chchonbe sbaik mosoiletik li ta África xchiʼuk ta Americae. Jech kʼuchaʼal chal li UNESCO ti te van 25 o 30 miyon viniketik, antsetik xchiʼuk ololetik laj yichʼik tsakel sventa xichʼik chonel. Jech kʼuchaʼal nabile, ta smilal noʼox chamik kʼalal echʼ xtuchʼik li Atlanticoe. Li Olaudah Equiano, ti kuxul kome, xi chale: «Ti solel x-avetik li antsetike xchiʼuk ti te x-aylajetik li buchʼutik chchamik xae solel mu xa stakʼ alel ti kʼu yelan yakal chkʼot ta pasele».

Kʼux ta alel, pe li mosoinele maʼuk noʼox li kʼusi tsots kʼotem ta pasel ta jkuxlejaltike. Jech kʼuchaʼal chal li Oficina Internacional del Trabajo, te van 21 miyon krixchanoetik ch-abtejik kʼuchaʼal mosoiletik xchiʼuk toj jutuk chichʼ stojolik o muʼyuk. Li mosoiletik avi kʼakʼale, te ch-abtejik ta minaetik, ta snail jtsʼisometik, sfavrikail ladriyoetik, snail jchonbail antsetik xchiʼuk ta naetik. Akʼo mi muʼyuk lek ilbil ta stojolal li ajvaliletike, pe yakal ch-epaj batel li mosoinele.

Ta skoj ti ch-ilbajinatik tajek li mosoiletike, la spasik kʼop sventa xkolik lokʼel li ta mosoile. Li ta baʼyel siglo kʼalal maʼuk toʼox jkʼakʼaliltike, li jpas kʼop ti jaʼ sbi Espartaco jaʼ la sbeiltas te van sien mil mosoetik ta jun paskʼop ti la spasik xchiʼuk li jromaetike, pe muʼyuk kuch yuʼunik. Li ta siglo 18, la stoy sbaik ta stojolal yajvalik li mosoiletik li ta lum joyol ta nab ti La Española sbie, ti te xkom ta Caribee. Ta skoj ti muʼyuk kʼuxubinatik kʼalal te ch-abtejik ti bu tstsʼunbeik svaʼleʼal askale, jaʼ te lik-o li paskʼop ti jalij 13 jabil ti jaʼ te la xchʼak-o sba li Haití ta 1804.

Li bu mas ojtikinbil ti laj yichʼik koltaelik lokʼel li ta mosoile, jaʼ li j-israeletik kʼalal lokʼik ta Ejiptoe. Te van oxib miyon, jun mukʼta lum, laj yichʼik koltael lokʼel ta mosoil li ta Ejiptoe. Ta melel, tskʼan ti oyuk buchʼu xkoltaatik-oe, yuʼun li Vivliae chal ti «iʼacʼbat spasic scotol» yuʼun li j-ejiptoetike xchiʼuk «tsots mozoinel laj yichʼic» (Éxodo 1:11-14).  Li faraone laj yal mantal ti akʼo xichʼ milel skotol li ololetik sventa mu x-epajik li j-israeletike (Éxodo 1:8-22).

Stuk noʼox jech li kʼusi kʼot ta stojolal li j-israeletik ta skoj ti jaʼ koltaatik yuʼun li Diose. Xi laj yalbe li Moisese: «Jnaʼoj lec scotol ti cʼu xʼelan chichʼic vocole. Jaʼ yuʼun liyal tal; tal jcolta loqʼuel» (Éxodo 3:7, 8). Li judaetik ta spʼejel Balumil ta jkʼakʼaliltike, jech-o tspasik jujun jabil li kʼin Koltael sventa tsvules ta sjolik li kʼusi kʼot ta pasel taje (Éxodo 12:14).

Xi chal li Vivliae: «Li Mucʼul Dios cuʼuntique muʼyuc chopol chapanel te». Jech xtok chalbutik ti muʼyuk bu jelem-oe (2 Crónicas 19:7; Malaquías 3:6). Li Diose la stak tal Jesus «sventa [chcholbe] skʼoplal skolebal li buchʼutik chukbilike xchiʼuk [...] sventa [chakʼbe] skolebal li buchʼutik lilijem yoʼontonike» (Lukas 4:18). Taje maʼuk me skʼan xal ti tal ta Balumil Jesus sventa tal skolta li buchʼutik oyik ta mosoil ta melele, yuʼun jaʼ sventa tal skolta li buchʼutik mosoinbilik yuʼun li mulile xchiʼuk li lajele. Xi laj yal li Jesuse: «Jaʼ chakʼ akolebalik li kʼusi melele» (Juan 8:32). Li kʼusi melel laj yakʼ ta chanele jech-o tskolta li krixchanoetik avie (kʼelo li rekuadro « Kolel ta jun mosoinel ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal ta voʼnee»).

Li Diose la skolta li Jose xchiʼuk li Blessing ti kʼalal oyik ta mosoinele, akʼo mi jelel ti kʼu yelan laj yichʼik koltaele. Li ta skapituloal 39 kʼalal ta 41 ta slivroal Genesise xuʼ xakʼelbe li sloʼil xkuxlejal Josee. Xchiʼuk jech kʼuchaʼal ta jkʼelbetik batel skʼoplale, toj labal sba ti kʼu yelan laj yichʼ koltael li Blessing eke.

Kʼalal laj yichʼ lokʼesel batel ta Europa li Blessinge, te bat ta España. Jaʼ te laj yojtikin li stestigotak Jeovae xchiʼuk jaʼ te lik xchan li Vivliae. Jpʼel ta yoʼonton ti tsjel li xkuxlejale, jaʼ yuʼun la saʼ yabtel xchiʼuk laj yalbe li buchʼu sbainoj li antsetik ti chchon sbaike ti akʼo xjutukajesbat ti kʼu yepal chakʼbe jujun ue. Jun veltae, kʼoponat ta telefono yuʼun li buchʼu sbainoj li antsetik ti chchon sbaike. Albat ti chchʼaybat li yile xchiʼuk kʼanbat perton. ¿Kʼu van yuʼun? Yuʼun ta xa xchan Vivlia xchiʼuk li stestigotak Jeova eke. Li Blessing xi chale: «Muʼyuk bu jech kilojtik-o ti kʼu yelan chkoltavan li kʼusi melele».

Li Jeovae kʼux laj yaʼi kʼalal chil ti ch-ilbajinatik yuʼun j-ejiptoetik li steklumale, taje jaʼ jech chaʼi kʼalal chil ti muʼyuk tukʼilal li avie. Pe sventa xlaj-o skʼoplal li jeltos mosoineletik oy avie, oy kʼusi skʼan xichʼ jelel; taje jaʼ jech oy ta yoʼonton tspas li Diose. «Oy achʼ vinajel xchiʼuk jun achʼ balumil ti jmalaojtik ti jech onoʼox yaloje, oy-o xa tukʼilal te» (2 Pedro 3:13).