JUN ants ti Doreen sbie, batsʼi nom to kʼot kʼalal laj yaʼi ti chʼiem tumor ta xchinab li smalal ti 54 to sjabilale. * Albatik yuʼun doktor ti jayib xa noʼox u kuxule. Xi chale: «Batsʼi mi jaʼuk jchʼun tajek, batsʼi jecheʼ xchʼayet jnopben laj kaʼi jayibuk xemana. Yan-o buchʼutik jech snuptanojik yaʼel, mu noʼox jchʼun mi voʼon jech jnuptanojkutik. Muʼyuk bu chapalun laj kaʼi».

Toj kʼux ta alel, pe jutuk mu jkotoltikuk ti jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li Doreene. Xuʼ me oy buchʼu jech x-ipaj kuʼuntik ek ti mu xa x-echʼ yuʼune. Ep krixchanoetike staik-o kʼupil kʼoptael, yuʼun ta sjunul yoʼonton chchabi yutsʼ yalalik kʼalal jech ch-ipajike. Pe ti jamal lek xkaltike, toj tsots onoʼox ta chabiel. ¿Kʼusi stakʼ spasik li utsʼ alalil sventa spatbeik yoʼonton xchiʼuk xchabiik li buchʼu ip yuʼunik ti mu xa x-echʼ yuʼune? ¿Kʼuxi xuʼ xkuch batel yuʼunik at-oʼonton li buchʼutik chchabiik li jchamele? Kʼalal poʼot xa xcham li buchʼu ipe, ¿kʼusi van xuʼ xkʼot ta pasel? Jkʼeltik baʼyel kʼu yuʼun toj tsots ta chabiel avi kʼakʼal li buchʼu ip ti mu xa x-echʼ yuʼune.

Leʼtik to ta sien jabile mas toʼox ep buchʼutik chcham manchuk mi jaʼ li ta lumetik ti mas oy stakʼinike. Yuʼun ta ora noʼox chchamik ta skoj infeksion o ta skoj ti oy kʼusi tsots tsnuptan li krixchanoetike. Jutuk tajek ti buchʼutik chbatik ta ospitale, yuʼun jaʼ ep ti te noʼox chkʼelat yuʼun yutsʼ yalal ta snaike xchiʼuk ti te chchamike.

Li avie spasojik xa tal tsatsal poxiletik li sientifikoetike, sventa snatubtasbeik xkuxlejal li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun li avie, ta to me xkuxiik jayibuk jabil mas li buchʼutik ti xuʼ xtuchʼbat ta be xkuxlejalik yuʼun jtosuk chamele. Pe taje maʼuk skʼan xal ti chpoxtaj li xchamelike. Yuʼun jutuk mu skotoluk  veltae, toj ip chaʼiik ti mu xa xkʼel yuʼun sba stukike. Jech oxal, toj tsots ta kʼelel kʼalal jeche xchiʼuk chijlub tajek yuʼun.

Jaʼ yuʼun mas xa ep krixchanoetik ti te chchamik ta ospitale, jaʼ mas jutuk li ta snaike. Jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk bu yilojik ti kʼu yelan chcham li jun krixchanoe. Ta skoj ti mu snaʼ kʼusi tspasike, xuʼ van mu xtojobik lek ta xchabiel li buchʼu ip yuʼunike. ¿Kʼusi xuʼ xkoltaatik?

Jech kʼuchaʼal la snuptan Doreene, ep buchʼutik ti mu xa snaʼ kʼusi tspasik kʼalal oy buchʼu ch-ipaj yuʼunik ti mu xa x-echʼ yuʼune. Ati jech xanuptane, ¿kʼusi van xuʼ skoltaot ta skoj ti chavat tajek avoʼontone, ti xmichʼet avoʼonton chavaʼie xchiʼuk ti chaxiʼe? Xi la spas orasion jun yajtunel Dios ti tukʼ yakʼoj sbae: «Chanubtasuncutic un chaʼe cʼu sʼelan ta jtunescutic ti jujun cʼacʼal ta xʼechʼe yoʼ jech ta xbijub ti jol coʼntoncutique» (Salmo 90:12, Ch). Albo ta orasion Dios ti akʼo skoltaot ta ‹stunesel lek li jujun kʼakʼale›, ta skoj ti muʼyuk xa jal kuxul li avutsʼ avalale.

Skʼan jchapan jbatik lek. Mi xlokʼ to lek xkʼopoj li avutsʼ avalale xchiʼuk mi oy ta yoʼonton chloʼilaj ta sventa li xchamele, jakʼbeik buchʼu tskʼan ti jaʼuk snop ti kʼusi skʼan pasel kʼalal mi mu xa xlokʼ xkʼopoje. Kʼalal jamal lek chal mi tskʼan to tikʼel ta ospital, mi tskʼan to akʼbel jtosuk poxile o mi tskʼan to sutesel tal kʼalal yuʼun xa chbate, jaʼ me chkoltavan sventa mu masuk xil svokol o chopol xaʼi sba li yutsʼ yalal ti jaʼ oy ta sba snopel kʼu yelan chichʼ kʼelel li buchʼu ipe. Kʼalal lek onoʼox jamal chkalbetik skʼoplal ta slikebale, jaʼ me chkoltavan sventa lekuk xichʼ chabiel li buchʼu yantik xkʼunib batel jujun kʼakʼale. Xi chal li Vivliae: «Me muʼyuc bu ta jacʼtique xuʼ muʼyuc stu chcʼot li cʼusi ta jnoptique; yan me oy ep bochʼotic chtojobtasvanique, oy lec stu chcʼot li cʼusi chichʼ nopele» (Proverbios 15:22).

Li kʼusi mas oy ta sba li jchabivaneje jaʼ ti spatbe yoʼonton li buchʼu ipe. Skʼan albel ti kʼanbile xchiʼuk ti mu stukuk xaʼi sbae. ¿Kʼuxi xuʼ xichʼ koltael? Jaʼ ti jkʼelbetik vunetik ti lokʼem ta Vivliae xchiʼuk ti jkʼejintabetik kʼejojetik ti lek chaʼie xchiʼuk ti xpatbat yoʼontone. Jech xtok, oy buchʼutik toj lek chaʼiik ti stsakbat skʼobik yuʼun li yutsʼ yalalike xchiʼuk ti lek xa xkʼoponatike.

Toj lek me xtok ti xal sbiik ti buchʼutik chbat skʼelike. Xi chal jlik vune: «Li kʼusi la kʼun chchʼay batele, jaʼ ti xkaʼitik to kʼoponele. Jech oxal, xuʼ van xaʼi to akʼo mi vayem tajek yilel li buchʼu ipe.  Jaʼ yuʼun chaʼa, mu me kʼusi xaval mi mu xakʼan xaʼie».

Mi stakʼe jmoj xapasik orasion. Li Vivliae chal ti la snuptanik tsatsal vokolil jun velta li Pablo xchiʼuk xchiʼiltake, jaʼ yuʼun la snopik mi te xa chchamik-o. ¿Bu la skʼanik koltael? La skʼanbe vokol yamigotakik ti akʼo spasik orasion ta stojolalike (2 Korintios 1:8-11). Kʼalal mu xa jnaʼ kʼusi ta jpastike xchiʼuk mi jnuptanojtik jtosuk tsatsal chamele, toj ep me tskoltautik mi ta sjunul koʼonton ta jpastik orasione.

Batsʼi chkat-o tajek koʼontontik kʼalal chkaʼitik ti oy buchʼu chcham kuʼuntike. Mu labaluk sba ti jech chkaʼi jbatike, yuʼun mu staleluk jech pasbilutik ti chijchame. Jaʼ yuʼun toj chopol chkaʼitik (Romanos 5:12). Jamal onoʼox chal Skʼop Dios ti jaʼ «jkontrainvanej» kuʼuntik li lajelale (1 Korintios 15:26). Jaʼ yuʼun, stalel onoʼox ti vokol chkaʼitik ta chʼunel ti oy buchʼu chcham kuʼuntike.

Pe kʼalal te xa ta sjolik ti kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel li utsʼ alalile, jaʼ me chkoltaatik ti mu chʼayaluk to yoʼonton xtaatik mi oy kʼusi kʼot ta pasele xchiʼuk jaʼ me chkoltaatik sventa mu vokoluk tajek xaʼiik li kʼusi tsnuptanike. Li ta rekuadro « Kʼalal junchib xa noʼox xemana kuxule», te chal kʼu yelan chaʼi sba o kʼu yelan xvinaj li buchʼu chcham xae. Mu skotoluk jchameletik ti jech chaʼi sbaike o ti jech xa xcholet chaʼiik kʼuchaʼal chal li rekuadroe. Akʼo mi jech, ta noʼox xvinaj ti jech chaʼi junchibuke.

Kʼalal mi cham ti buchʼu ip yuʼunike, toj lek me ti xchiʼin ta loʼil junuk yamigoik ti oy onoʼox ta yoʼonton chkoltavane. Skʼanik patbel yoʼontonik li buchʼutik chabivane xchiʼuk li yutsʼ yalal animae, skʼanik albel ti echʼ xa li kʼusi mas vokole xchiʼuk ti muʼyuk xa chil svokol li buchʼu chame. Xi chal ta slekil yoʼonton li Jpasvanej kuʼuntike: «Li bochʼotic chamenic xae mu xa cʼusi snaʼic o» (Eclesiastés 9:5).

Tsots skʼoplal ti jpat koʼontontik ta stojolal Diose, maʼuk noʼox kʼalal ch-ipaj junuk kutsʼ kalaltik ti mu xa x-echʼ yuʼune, yuʼun skʼan jech jpat-o koʼontontik kʼalal chamem xa oxe. Ti kʼu yelan tspat koʼontontik li Diose jaʼo kʼalal lek kʼusi chalbutik o lek kʼusi tspasbutik li jchiʼiltaktike. Xi chal li Doreene: «La jchan xchʼamel skotol li koltaele. Ta melel, muʼyuk bu jnopojkutik mi toj echʼem ta jtakutik koltael. Batsʼi jpʼel jpatoj koʼontonkutik xchiʼuk jmalal ti jaʼ xi chalbunkutik stuk li Jeovae: ‹Liʼ jchiʼinojoxuk sventa ta jkoltaoxuk ta stsalel li avokolike›. Muʼyuk ta jchʼay ta jol taje».

Ta melel, li buchʼu toj lek xuʼ xchabiutike jaʼ li Jeovae. Ta skoj ti jaʼ spasojutike xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Oy ta yoʼonton tskoltautik xchiʼuk xuʼ spat koʼontontik sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltike. Pe li kʼusi mas toj leke, jaʼ ti yaloj ta melel chakʼbe slajeb sbatel osil li lajelale xchiʼuk ti ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik chchaʼkuxes ti te oy ta snopbene (Juan 5:28, 29; Apokalipsis 21:3, 4). Kʼalal mi kʼot ta pasel taje, jaʼ me jech chkaltik kʼuchaʼal laj yal li jtakbol Pabloe: «¿Bu oy li atsatsale lajelal? ¿Bu oy li avenenoe lajelal?» (1 Korintios 15:55).