1, 2. ¿Kʼusi tsots skʼoplal lik sbain Josue kʼalal cham li Moisese?

LI Josuee te to ta snopben li kʼusi albat yuʼun Jeova liʼe: «Ta sventa ti icham xa li cajtunel Moisese, liʼ ta orae voʼot xa chavicʼ jelovel ta jot ucʼum Jordán scotol li achiʼiltac ta israelale yuʼun chabatic xa te ta banamil ti bu chacacʼboxuque» (Jos. 1:1, 2). ¡Toj anil noʼox kʼusi jel ta xkuxlejal li Josuee! Yuʼun jutuk mu 40 jabil tun ta yajtunel li Moisese, pe avi une, jaʼ xa tsbeiltas li j-israeletike.

² Li Moisese jal tajek la sbeiltas talel li jteklum Israele, jaʼ yuʼun xuʼ van xi la sjakʼbe sba li Josuee: «¿Kʼu van yelan chaʼi sbaik ti jaʼ xa chlik jbeiltas li jchiʼiltake?» (Deut. 34:8, 10-12). Li buchʼutik chchanbeik skʼoplal Vivliae, xi chalik ta sventa li teksto ta Josué 1:1 xchiʼuk 2: «Leʼ xa onoʼox tal ta voʼnee, mu aniluk chnop chaʼi li krixchanoetik kʼalal chkʼex junuk ajvalile».

3, 4. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti oy sbalil kʼalal la spat yoʼonton ta stojolal Jeova li Josuee? 2) ¿Kʼusi van xuʼ jakʼbe jbatik?

³ Li Josuee ta ora noʼox la spat yoʼonton ta stojolal Jeova akʼo mi oy srasonal ti xiʼ jutuke (Jos. 1:9-11). Toj lek ti jech la spase. Li Vivlia  chal ti la stunes jun yaj-anjel Jeova sventa sbeiltas li Josue xchiʼuk li jteklum Israele. ¿Buchʼu van li anjel taje? Mu ta naʼeteluk ti jaʼ «li Kʼope», jaʼ xkaltik, li sba Nichʼon Diose (Juan 1:1; Éx. 23:20-23).

⁴ Koliyal ti koltaatik yuʼun Jeova li j-israeletike, muʼyuk mas vokol laj yaʼiik sventa xlik spasik li kʼusi chal Josue ti jaʼ xa jbeiltasvanej yuʼunike. Li avi eke, ep tajek kʼusitik chjelanuk ti muʼyuk bu jech kilojtik-oe. Jech oxal, xuʼ van xi xlik jakʼbe jbatike: «Ta skoj ti anil tajek chanav batel li s-organisasion Jeovae, ¿mi oy srasonal kuʼuntik sventa jpat koʼontontik ta stojolal Jesus ti jaʼ li Jbeiltasvanej kuʼuntike?» (Kʼelo Mateo 23:10). Jkʼeltik batel kʼuxi la sbeiltas steklumal ta mas voʼne li Jeova kʼalal jaʼo oy kʼusitik chjelanuke.

5. ¿Buchʼu li vinik ti snupoj kʼotel ta be Josue li ta stsʼel Jerikoe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

⁵ Kʼalal achʼtik toʼox xtuchʼojik ukʼum Jordan li j-israeletike, li Josuee oy buchʼu la snup ta be li ta stsʼel Jerikoe, jaʼ jun vinik ti stsakoj batel jun yespadae. Ta skoj ti mu xojtikine, xi la sjakʼbee: «¿Me vuʼuncutic tal acoltauncutic, o me jaʼ tal acolta li cajcontracutique?». Chʼayal to kʼot yoʼonton kʼalal albat kʼusi yabtel yichʼoj li vinike, yuʼun jaʼ li mero ‹bankilal soltaro yuʼun Jeova› ti chapal xa lek sventa spoj li steklumal Diose (kʼelo Josué 5:13-15). Li ta yan tekstoetik ta Vivliae chal ti jaʼ Jeova li buchʼu la skʼopon li Josuee, pe jaʼ la stunes jun yaj-anjel jech kʼuchaʼal tspas onoʼoxe (Éx. 3:2-4; Jos. 4:1, 15; 5:2, 9; Ech. 7:38; Gal. 3:19).

6-8. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ van muʼyuk smelol yilel junantik li mantaletik akʼbatik yuʼun Jeova li j-israeletike? 2) ¿Kʼu yuʼun oy sbalil xchiʼuk sta-o li mantaletik laj yakʼ Jeovae? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vune).

⁶ Li Josuee yichʼoj xa onoʼox albel kʼusitik skʼan spas yoʼ stsal li jteklum Jerikoe. Ta kʼelel noʼoxe, xuʼ van muʼyuk smelolal junantik li kʼusitik albat akʼo spasike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Jeovae laj yal mantal ti skʼan xichʼik sirkunsision skotol li viniketike. Pe oy kʼusi vokol, yuʼun li soltaroetik ta Israele mu xa stakʼ xbatik ta paskʼop jayibuk kʼakʼal. ¿Mi lek van ti jaʼo xichʼik sirkunsision li vaʼ orae? (Gén. 34:24, 25; Jos. 5:2, 8).

⁷ Xuʼ van xi la sjakʼbe sbaik li soltaroetike: «¿Kʼuxi ta jchabi kutsʼ kalaltik ti jech xtal stsakutik ta kʼop ta anil li kajkontratike?». Pe muʼyuk bu jech xkʼot ta pasel, yuʼun li soltaroetik ta Jerikoe ochem xa ox xiʼel ta yoʼontonik xchiʼuk oy kʼusi la spasik ti muʼyuk bu jech la snopik li j-israeletike. Xi chal kaʼitik li Vivliae: «Li coralton yuʼun lum Jericoe batsʼi lec smacojbeic scotol li stiʼe. Me junuc muʼyuc bochʼo xuʼ ta xlocʼ, muʼyuc bochʼo xuʼ ta xʼoch te ta lum ta scoj ti ta xiʼic yuʼun li israeletique» (Jos. 6:1). Li j-israeletike muʼyuk smalaojik ti jech tspasik li yajkontraike, jaʼ yuʼun mas to la spat yoʼontonik ti kʼu yelan chbeiltasvan li Jeovae.

⁸ Maʼuk noʼox, yuʼun li Jeovae laj yalbe j-israeletik ti mu to stsakik ta kʼop li Jerikoe. Xi albatik li kʼusi skʼan spasike: «Bat joyibtaic jun velta ta jujun cʼacʼal li lume. Vaquib cʼacʼal jech xapasic. [...] Ta svucubal cʼacʼale joyibtaic vucubuc velta li lume». Junantik soltaroetike xuʼ van xi la snopike: «Jecheʼ noʼox chbat kakʼ jvokoltik jnaʼ xchiʼuk jecheʼ noʼox ta jchʼay jkʼakʼaltik». Pe li Jeova ti jaʼ li Jbeiltasvanej ta Israele, snaʼoj lek ti kʼu yuʼun jech laj yale. Ta skoj ti la xchʼunik li kʼusi albatike, tsal yuʼunik li Jerikoe xchiʼuk muʼyuk la stsakik ta kʼop li soltaroetike. Jech xtok, jaʼ tsatsub-o li xchʼunel yoʼontonike (Jos. 6:2-5; Evr. 11:30). *

9. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik li kʼusitik chal s-organisasion Jeovae? Albo junuk skʼelobil.

⁹ ¿Kʼusi chakʼ jchantik li jun loʼil liʼe? Bakʼintike xuʼ van mu xkaʼibetik lek smelolal li kʼusitik  chkʼot ta nopel yuʼun li s-organisasion Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta voʼnee laj yichʼ alel ti mu stakʼ jtunestik li selularetik, komputadoraetik o yan kʼusitik kʼalal chijchanunaj ta jtuktike, kʼalal ta jcholtik mantale xchiʼuk kʼalal chijbat ta tsobajeletike. Pe li avie, xuʼ van chkakʼtik venta ti oy sbalil kʼalal ta jtunestik mi jaʼo xuʼ chkiltike. Jech oxal, skʼan jchʼuntik li kʼusitik chal s-organisasion Jeova akʼo mi mu xkaʼibetik lek smelolal li kʼusi chichʼ kʼanele. Kʼalal chkiltik ti oy sbalil ti ta jchʼuntike, mas stsatsub-o li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk mas to jmoj tsobolutik.

10. ¿Buchʼu la sbeiltas li jtsop jbeiltasvanej ta Jerusalen kʼalal oy kʼusi la xchapanike?

¹⁰ Te van 13 jabil ta tsʼakal kʼalal pas ta yajtsʼaklom Kristo li Kornelio ti jaʼ jyanlum krixchano xchiʼuk ti muʼyuk yichʼoj sirkunsisione, oy junantik yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetike tsots-o skʼoplal chilik li sirkunsisione (Ech. 15:1, 2). Vaʼun kʼalal lik kʼop ta Antiokia ta skoj taje, laj yichʼ albel Pablo ti akʼo xbat ta Jerusalen sventa xbat yalbe li jtsop jbeiltasvaneje. Pe ¿buchʼu yakal tsbeiltas taje? Xi laj yal li Pabloe: «Limuy batel ta skoj ti oy kʼusi li-akʼbat kile». Xuʼ jchʼuntik ti jaʼ beiltasatik yuʼun Kristo li jtsop jbeiltasvanej sventa xchapanik li kʼope (Gal. 2:1-3).

11. 1) ¿Kʼu yelan chilik sirkunsision li epal yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼik judaetike? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Pablo ti la xchʼunbe smantal li moletik ta Jerusalene? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vune).

¹¹ Li jtsop jbeiltasvanej ti beiltasat yuʼun li Kristoe, jamal laj yal ti mu persauk xichʼik sirkunsision li buchʼutik maʼuk judaetike, akʼo mi jech, epal judaetike oy jayibuk jabil ti jech-o chakʼbeik sirkunsision li yalab xnichʼnabike (Ech. 15:19, 20). Pe kʼalal laj yaʼi moletik ta Jerusalen ti muʼyuk xa la yakal chchʼun Pablo li Mantal ta sventa li sirkunsisione, oy kʼusi laj yalbeik akʼo spas ti muʼyuk bu jech smalaoje (Ech. 21:20-26). * Laj yalbeik ti akʼo yikʼ batel chanvoʼ viniketik li ta templo sventa sakubtas sbaik kʼuchaʼal chal li Mantale xchiʼuk sventa xilik yantik ti chchʼun li Mantaletike. Xuʼ ox van xi la stakʼ li Pabloe: «Mu persauk ti jech jpase, yuʼun jaʼ smul li judaetik ti mu xaʼibeik lek smelolal ti mu xa  persauk xichʼik sirkunsisione». Pe mu jechuk laj yal, yuʼun la spas li kʼusi laj yichʼ albel sventa jmojuk-o tsobolik li ermanoetik jech kʼuchaʼal oy ta yoʼonton li moletike. Xuʼ van xi jakʼbe jbatike: «Li Mantal yuʼun Moisese jaʼo laj sbalil kʼalal cham li Jesuse, pe ¿kʼu yuʼun laj yakʼ ti xjalij sventa xchapaj li kʼope?» (Kol. 2:13, 14).

12. ¿Kʼu van yuʼun mu aniluk la xchapan kʼop li Jesuse?

¹² Junantik ermanoetike vokol chaʼiik sventa xlik spasik li mantaletik ti achʼ kʼu yelan chichʼ aʼibel smelolale. Li judaetik ta mas voʼne eke jal tajek jelav sventa sjel snopbenik ta sventa li sirkunsisione (Juan 16:12). ¿Kʼu yuʼun? Junantike mu xchʼun laj yaʼiik ti xuʼ lek x-ilatik yuʼun Dios mi muʼyuk chichʼik sirkunsisione (Gén. 17:9-12). Li yantik xtoke ta xiʼik mi xichʼik kontrainel ta slumalik ta skoj ti jelelike (Gal. 6:12). Ta mas tsʼakale, li Jesuse laj yakʼ yan beiltaseletik ta kartaetik ti jaʼ la stsʼiba li Pabloe (Rom. 2:28, 29; Gal. 3:23-25).

13. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa jchʼuntik li beiltasel chakʼ Jesus avie?

¹³ Li Jesuse lek ta jyalel sbeiltasoj talel li yajtuneltak Dios sventa xchabi, stsatsubtasbe xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk sventa skolta yoʼ jmojuk oyike, jech kʼuchaʼal la spas li ta skʼakʼalil Josue xchiʼuk li ta baʼyel sigloe (Evr. 13:8). Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusi mu xkaʼibetik smelolal ta sventa li kʼusitik tsjel li j-organisasiontike, jaʼ jvules ta joltik kʼu yelan sbeiltasoj talel li ta voʼnee.

14-16. Kʼalal chakʼ beiltasel Jesus ta stojolal «li tukʼil xchiʼuk pʼijil [mosoile]», ¿kʼuxi chakʼ ta ilel ti oy ta yoʼonton li jlekilaltik ta mantale?

¹⁴ «Li tukʼil xchiʼuk pʼijil [mosoile]» ta yorail noʼox chakʼbutik li beiltaseletike (Mat. 24:45). Taje jaʼ svinajeb ti skʼanojutik li Jesuse xchiʼuk ti oy ta yoʼonton li jlekilaltik ta mantale. Xi chal kaʼitik li Marc ti oy chanvoʼ xnichʼnabe: «Li Satanase jaʼ tstsak ta kʼop li utsʼ alaliletik sventa skʼunibtas li tsobobbailetike. Achʼtik noʼox chkichʼtik vulesbel ta joltik ti skʼan jpastik jujun xemana li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike. Jamal xvinaj ti xi ch-albatik li joliletike: Chabiik li avutsʼ avalalike».

¹⁵ Kʼalal chkiltik kʼu yelan tsbeiltasutik li Jesuse, te chkaʼibetik smelolal ti oy ta yoʼonton tskoltautik sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike. Xi chal jun mol ta tsobobbail ti Patrick sbie: «Junantik ermanoetike chchibaj-o chaʼiik kʼalal ta grupoetik xa chlokʼik ta cholmantal li ta savado o ta domingoe». Pe laj yal xtok ti jaʼ te chvinaj jtos stalelal li Jesuse: ti oy ta yoʼonton skotol li ermanoetike. Xi to chal batel li Patricke: «Koliyal li kʼusi laj yichʼ jelele, li ermanoetik ti stsʼijetik noʼoxe o ti jutuk chlokʼik ta cholmantale mas xa ichʼbil ta mukʼ chaʼi sbaik xchiʼuk oy xa sbalil chaʼi sbaik. Avi une, mas xa chakʼbeik yipal spasel batel li yabtel Jeovae».

¹⁶ Li Jesuse maʼuk noʼox tskʼel li kʼusitik chtun kuʼuntik ta mantale, moʼoj, yuʼun tskoltautik sventa jaʼuk-o xkakʼ ta koʼontontik spasel li jun abtelal ti toj tsots skʼoplale (kʼelo Markos 13:10). Kalbetik skʼoplal André ti jaʼ jun mol ta tsobobbail ti achʼ to yichʼoj biiltasele pe ti tskʼel batel li achʼ beiltaseletik chakʼ j-organisasiontike, xi chale: «Kʼalal laj yichʼ jutukajesel li ermanoetik ti chtunik ta Betele jaʼ tsvules ta joltik ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike xchiʼuk ti skʼan xkakʼ ta koʼontontik li cholmantale».

17, 18. ¿Kʼu yuʼun lek ti jnopbetik skʼoplal li sbaliltak ta jtabetik mi la jchʼuntik li kʼusitik achʼ to yichʼoj jelele?

¹⁷ Li beiltasel chakʼbutik Jesus ti jaʼ Ajvalil kuʼuntike, jaʼ sventa skoltautik li avie xchiʼuk li ta mas jelavele. Jaʼ yuʼun, nopbo skʼoplal kʼuxi ataojbe sbalil ti achʼunoj li kʼusitik achʼ to yichʼoj jelele. Li ta yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike xuʼ jaʼo jnopbetik skʼoplal li kʼusitik jelem xa ta tsobajeletik, ta cholmantal xchiʼuk ti kʼuxi skoltaojutik talele. Vaʼun, xuʼ tspat koʼontontik.

¹⁸ Mi te ta jnopbentik ti ep sbalil chichʼ tabel kʼalal ta jchʼuntik li beiltasel chakʼbutik li  s-organisasion Jeovae, mas kʼun chkaʼitik sventa jchʼuntik xchiʼuk ti jta jmuyubajeltike. Kʼupil sba ta kʼelel ti mas xa jutuk chlaj takʼin xchiʼuk ti jutuk xa ta jpastik imprimir li jvuntik kʼalal ta jtunestik li kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale. Koliyal taje, xuʼ chichʼ cholel-o batel mantal ta spʼejel balumil. Jech oxal, mi xuʼ chkiltike, jaʼuk jtunestik li vunetik ta jselulartik o ta jtavletatike xchiʼuk li kʼusitik pasbilik gravare. Mi jech la jpastike, chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼantik ti lekuk xichʼ tunesel li kʼusitik oy yuʼun j-organisasiontik jech kʼuchaʼal tskʼan li Jesuse.

19. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik li beiltaseletik chakʼbutik Jesuse?

¹⁹ Kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jchʼuntik li beiltasel chakʼbutik li Kristoe, jaʼ chkoltavan sventa jmojuk noʼox oyutik xchiʼuk jaʼ tstsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. Li André laj kalbetik skʼoplal lek to jlikele, xi laj yal kʼalal laj yichʼ jutukajesel ta spʼejel balumil li buchʼutik chtunik ta Betele: «Kʼalal chkil ti xchʼamojik li achʼ beiltaseletik li buchʼutik lokʼemik ta Betele, tstij koʼonton sventa xkichʼik ta mukʼ xchiʼuk mas to ta jpat koʼonton ta stojolal li Jesuse». Li ermanoetik taje xmuyubajik ti buyuk noʼox xtunike, vaʼun jaʼ jech chakʼik ta ilel ti jmoj chanavik batel xchiʼuk li skareta Jeovae.

20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal Jesus ti jaʼ li Jbeiltasvanej kuʼuntike? 2) ¿Kʼusi chkalbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?

²⁰ Li Jesukristo ti jaʼ li Jbeiltasvanej kuʼuntike, poʼot xa ‹stsutses li paskʼop yuʼune› xchiʼuk oy kʼusitik labalik sba chkʼot ta pasel yuʼun (Apok. 6:2; Sal. 45:4). Pe avie, yakal to chchapan li yajtuneltak Dios sventa snaʼik kʼu yelan skʼan xkuxiik li ta achʼ balumile xchiʼuk ta sventa li mukʼta abtelal chichʼ pasele, ¿kʼusi jaʼ li abtelal taje? Jaʼ ti chichʼ chanubtasel li buchʼutik chchaʼkuxiik tale xchiʼuk ti xichʼ pasel ta kʼupil sba paraiso li balumile.

²¹ Li Ajvalil kuʼuntike jaʼ tsnitutik jelavel li ta achʼ balumile, pe skʼan jpat koʼontontik ta stojolal akʼo mi oy kʼusi jnuptantik li avie (kʼelo Salmo 46:1-3). Melel onoʼox ti vokol chkaʼitik bakʼintik sventa jchʼuntik li kʼusitik chjelanuke, mas to van kʼalal oy kʼusi chjel ta anil ta jkuxlejaltike. Jaʼ yuʼun li ta yan xchanobile jaʼ ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ junuk noʼox koʼontontik kʼalal jech chkʼot ta pasele xchiʼuk ti jpat-o lek koʼontontik ta stojolal li Jeovae.