1, 2. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti lekuk jlap jkʼuʼ jpokʼtik li stestigoutik Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

XI LAJ yal jlik periodiko ta Holanda ta sventa li stsobajelik jnitvanejetik ta relijione: «Naka jaʼ ti buchʼutik muʼyuk lek skʼuʼ spokʼ slapojike, mas to ta skoj ti kʼixine». Pe li periodiko taje laj yal ti mu la jechuk li stestigotak Jeova ti batik ta jun asambleae, xi laj yale: «Li viniketike, li keremotike xchiʼuk li buchʼutik oy xa sjabilalike, slapoj lek sakoik xchiʼuk oy lek skorvataik. Jaʼ jech li uni tsebetik eke xchiʼuk li antsetike [...] slapoj batel sfaldaik ti achʼ to lokʼeme xchiʼuk ti lek nate». Nopajtik noʼox ti chkʼupil kʼoptaatik li stestigotak Jeova ta skoj ti chchʼunik li mantal liʼe: «Lekuk noʼox me smeltsan sba ta skʼuʼ spokʼik li antsetike, oyuk me smelolalik xchiʼuk akʼo me yichʼ spʼijilik, [...] jaʼuk me jech spasik jech kʼuchaʼal tspasik li [buchʼutik] yichʼojik ta mukʼ Diose» (1 Tim. 2:9, 10). Akʼo mi jaʼ yakal chalbe skʼoplal antsetik li jtakbol Pabloe, li mantal taje skʼan me xchʼunik ek li viniketike.

² Li yajtunelutik Diose toj tsots skʼoplal chkiltik ti lekuk jlap jkʼuʼ jpokʼtike, yuʼun jaʼ jech toj tsots skʼoplal chil li Jdiostike (Gén. 3:21, TNM). Ta skoj ti jaʼ Ajvalil ta vinajelbalumil li Jeovae jamal chalbutik ta Vivlia ti kʼu yelan skʼan jlap jkʼuʼ jpokʼtik li yajtunelutike. Jaʼ yuʼun chaʼa, li jkʼuʼ jpokʼtik ti lek chkiltike skʼan me  lekuk xil ek li Jeovae, ti jaʼ Jdiostike xchiʼuk ti jaʼ Ajvalil kuʼuntike. Taje jaʼ me li kʼusi mas tsots skʼoplale.

3. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li Smantal Moises ta sventa ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike?

³ Li ta Smantal Moisese te chal kʼuxi xuʼ xchabi sbaik j-israeletik sventa mu xchanbeik stalelal li jyanlumetik ti lek xaʼiik mulivajele. Li ta Mantale te laj yal ti batsʼi muʼyuk lek chil Jeova ti mu xa lekuk xvinaj buchʼu vinik o ants ta skoj ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼike. Jaʼ jech li avi eke, koʼol xa noʼox yilel ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼ li antsetik xchiʼuk viniketike (kʼelo Deuteronomio 22:5). Li ta Mantale jamal laj yal Jeova ti muʼyuk lek chil ti ants xa yilel li jun vinik ta skoj ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼe, jech xtok muʼyuk lek chil ti vinik xa yilel li jun ants ta skoj ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼe. Maʼuk noʼox, yuʼun chopol chil xtok ti koʼol noʼox xvinaj skʼuʼ spokʼ li vinik xchiʼuk antse.

4. ¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk jtʼujtik li jkʼuʼ jpokʼtike?

⁴ ¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk jtʼujtik li jkʼuʼ jpokʼtike? Jaʼ li beiltaseletik ta Vivliae. Yuʼun mu ventauk ti kʼu sikil o xkʼixnal ti bu nakalutike, ti kʼu yelan li jkuxlejaltike o ti bu jlumaltike, toj jtunel me kuʼuntik li beiltaseletik taje. Jech xtok, mu persauk ti xcholet xa chij-albat ti kʼusitik stakʼ jlaptike. Ti kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivliae, ti jaʼ tskoltautik sventa jaʼuk jlaptik li kʼusi lek chkiltike. Jkʼeltik avil jayibuk beiltaseletik ta Vivlia sventa lekuk jtʼuj li jkʼuʼ jpokʼtike. Vaʼun jaʼ jech chkakʼtik venta «li kʼusi [lek chil Diose], li kʼusi chʼambile xchiʼuk li kʼusi tukʼ tskʼan yoʼonton» ta sventa li jkʼuʼ jpokʼtike (Rom. 12:1, 2).

5, 6. ¿Kʼu yelan skʼan xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtike?

⁵ Li Jeovae laj yakʼbe snaʼ jtakbol Pablo li beiltasel ti toj tsots skʼoplal ta 2 Korintios 6:4 (kʼelo). Li krixchanoetike xilik ta jpat jxokontik ti kʼu kelantike xchiʼuk jaʼ me jech chalik jkʼoplaltik (1 Sam. 16:7). Ta skoj ti yajtunelutik Diose skʼan me jkʼeltik lek ti kʼusi ta jlaptike, yuʼun mu jaʼuk noʼox ta jtsaktik ta venta mi lek jtatik-oe o mi lek chkiltike. Jaʼ yuʼun, kakʼ me ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivlia sventa mu pakʼaluk tajek xvinaj o ti yan xa sba ta kʼelel li jkʼuʼ jpokʼtik ta jlaptike. Jaʼ xkaltik, mu jlaptik li kʼuʼiletik ti jamal chakʼ ta ilel ti kʼu yelan jbekʼtaltike. Vaʼun muʼyuk me buchʼu chopol chaʼi sba kuʼuntik o ti tsjoypʼin batel sat ta skoj ti muʼyuk lek li jkʼuʼ jpokʼtike.

⁶ Kʼalal lek atinemutik, lek chukʼbil jkʼuʼ jpokʼtik, lek ta jmeltsan jbatik xchiʼuk ti lek noʼox sba jkʼuʼ jpokʼtike, jaʼ me chkoltavan sventa xichʼik mas ta mukʼ j-organisasiontik li krixchanoetike xchiʼuk ti mu xkichʼtik chopol kʼoptael li yajtunelutik Jeovae. Yikʼaluk van jaʼ mas x-ayan-o ta yoʼontonik xtok yojtikinel li Jdiostike xchiʼuk mas van oy ta yoʼonton xchikintaik li mantal ta jcholbetike.

7, 8. ¿Kʼusi ora ti lek jkʼuʼ jpokʼtik skʼan jlaptike?

⁷ ¿Kʼu yuʼun skʼan lekuk xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtik ta jlaptike? Jaʼ ta skoj ti kichʼojtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale, sventa xichʼ kʼupil kʼoptael li jchʼul Diostike xchiʼuk li mantal ta jcholtike (Rom. 13:8-10). Toj tsots me skʼoplal ti jechuk jpastike, mas to kʼalal chijbat ta jtsobajeltik xchiʼuk ta cholmantale. Yuʼun skʼan me jamaluk xvinaj ti kichʼojtik ta mukʼ Diose (1 Tim. 2:10). Melel onoʼox chaʼa, yikʼaluk van lek xvinaj jlomuk jkʼuʼ jpokʼtik ta skoj ti yan-o bu oyutike, pe yikʼaluk van ta yan lume mu lekuk xvinaj. Jaʼ yuʼun mu ventauk bu jlumaltik li stestigoutik Jeovae, skʼan me jkʼeltik lek ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike sventa mu chopoluk xaʼi sba kuʼuntik li yantike.

 ⁸ (Kʼelo 1 Korintios 10:31). Kʼalal chijbat ta asambleae skʼan me lekuk jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ti lekuk noʼox xvinaje. Mu me jaʼuk jchanbetik ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼ li buchʼutik muʼyuk chtunik ta stojolal Jeovae. Jech xtok, mu me toj yanuk xa sba jkʼuʼ jpokʼtik o ti muʼyuk xa lek ta kʼelel kʼalal mi lajem xa ox li asambleae, mi jaʼuk kʼalal naka to chijkʼot ta otele o kʼalal yuʼun chijlokʼ xae. Jech oxal, mi lek noʼox sba li jkʼuʼ jpokʼtike xijmuyubaj noʼox me chkaltik skotol ora ti jaʼutik stestigo Jeovae xchiʼuk ta jcholtik mantal.

9, 10. ¿Kʼuxi tskoltautik Filipenses 2:4 sventa lekuk li jkʼuʼ jpokʼtik ta jlaptike?

⁹ (Kʼelo Filipenses 2:4). ¿Kʼu yuʼun skʼan jtsaktik ta venta kʼu yelan chil kermanotaktik ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike? Jun srasonale jaʼ ti chkakʼ ta koʼontontik li mantal liʼe: «Milik li stsʼakbenaltak abekʼtalik ti jaʼ noʼox sventa sba balumile: ta sventa li mulivajele, li kʼusitik ibal sbae, ti oy tajek ta avoʼontonik chachiʼinvanik ta vayele» (Kol. 3:2, 5). Kʼalal maʼuk toʼox stestigo Jeova jlom ermanoetike chmulivajik toʼox, jaʼ yuʼun xuʼ van vokol to chaʼiik ta stsalel li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonike. Jech oxal chaʼa, yikʼaluk van mas to tsots chaʼiik ta xchʼunbel smantal Jeova xchiʼuk ta stsalel li kʼusi chopol tskʼan yoʼontonik ta skoj ti muʼyuk smelol li jkʼuʼ jpokʼ ta jlaptike (1 Kor. 6:9, 10). Ta melel, mu jkʼantik ti voʼotik ta jmultik ti jech chkʼot ta pasele.

¹⁰ Kʼalal te oyutik ta salon o ta junuk reunion sosiale skʼan me lekuk li jkʼuʼ jpokʼtike. Toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastike, yuʼun jaʼ sventa xchabiutik li ta mulivajele. Melel onoʼox ti xuʼ jtʼuj jtuktik ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike. Pe skʼan me jkʼeltik lek kʼu yelan li  jkʼuʼ jpokʼ ta jlaptike, sventa jkolta kermanotaktik ti lekuk sak snopbenik, skʼopojelik xchiʼuk ti lekuk stalelalik ta stojolal li Diose (1 Ped. 1:15, 16). Yuʼun xi chal Vivlia ta sventa li kʼanelale: «Maʼuk ti mu xichʼ smelolal ti kʼu yelan tspas sbae, maʼuk tsaʼ li kʼusi lek chaʼi stuke» (1 Kor. 13:4, 5).

11, 12. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik Eclesiastés 3:1 xchiʼuk 17 sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik?

¹¹ Ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike jaʼ skʼan jtsaktik ta venta ti kʼusi ta jpastike xchiʼuk ti kʼusi orae (Ecl. 3:1, 17). Yuʼun ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike jaʼ ta jtsaktik ta venta mi kʼixin, mi sik, mi chakʼ voʼ o mi moʼoj. Akʼo mi jech, muʼyuk onoʼox me chjel li smantal Jeovae (Mal. 3:6).

¹² Ti bu toj kʼixine mas to tsots chkaʼitik ti lekuk noʼox sba xchiʼuk ti oyuk noʼox smelol ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike. Akʼo mi jech, mas me jun yoʼonton kermanotaktik ti mu jaʼuk ta jlaptik li jkʼuʼ jpokʼtik ti solel pakʼal xa tajek xvinaje o ti xpujet tajek smukʼul ti jamal chakʼ ta ilel jbekʼtaltike (Job 31:1). Jech xtok, mi yakal ta jkux koʼontontik ta tiʼ nab o ti bu xuʼ xijnuxinaje, skʼan me lekuk noʼox sba xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtike (Prov. 11:2, 20). Ep krixchanoetike jutuk xa noʼox te timil ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼik kʼalal chnuxinajike. Pe li voʼotike skʼan me jtukʼulan li jkʼuʼ jpokʼtike, sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae, li chʼul Diose.

13. ¿Kʼu yuʼun skʼan teuk ta joltik li kʼusi chal 1 Korintios 10:32 xchiʼuk 33 sventa lekuk li jkʼuʼ jpokʼtik ta jlaptike?

¹³ Oy to me yan beiltasel ta Vivlia ti skʼan jtsaktik ta ventae, jaʼ ti mu chopoluk xaʼi sjol yoʼonton kermanotaktik ta skoj li jkʼuʼ jpokʼtike (kʼelo 1 Korintios 10:32, 33). Mu me jaʼuk jlaptik li kʼusi muʼyuk lek chil kermanotaktik xchiʼuk krixchanoetike. Yuʼun xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Ta jujuntal jaʼ jpastik li kʼusi lek chaʼi yantike, sventa slekilalik xchiʼuk sventa jtsatsubtasbetik yoʼontonik». Laje xi laj yal ti kʼusi srasonale: «Yuʼun maʼuk la spas Kristo ek li kʼusi lek chaʼi stuke» (Rom. 15:2, 3). Li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yaʼi ta xkuxlejal li Jesuse jaʼ ti spasbe li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote xchiʼuk ti skolta li krixchanoetike, maʼuk li kʼusi tskʼan stuke. Jaʼ me jech skʼan jpastik ek. Jech oxal, muʼyuk me ta jlaptik li jkʼuʼ jpokʼtik ti jaʼ tsmak-o yok li kermanotaktike xchiʼuk ti jaʼ mu xchʼamik-o mantal li krixchanoetike.

14. ¿Kʼuxi xuʼ xchanubtas yalab xnichʼnabik li totil meʼiletik sventa skʼupil kʼoptaik li Jeovae?

¹⁴ Li totil meʼiletik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe skʼan me xchanubtas yalab xnichʼnabik sventa xakʼ ta xkuxlejalik li beiltaseletik ta Vivliae. Skʼan xchanubtasik ti lekuk slap skʼuʼ spokʼike xchiʼuk ti lekuk noʼox sba smeltsan sbaik yoʼ xmuyubaj yuʼunik li Jeovae (Prov. 22:6; 27:11). ¿Kʼu yelan xuʼ xchanubtas li yalab xnichʼnabike? Jaʼ ti lekuk ta chanbel stalelalike xchiʼuk ti ta slekiluk yoʼonton xchanubtasik ti bu xuʼ sman li skʼuʼ spokʼike xchiʼuk ti kʼu yelane. Jech xtok, skʼan me xakʼbeik xchan ti mu jaʼuk mas tsots skʼoplal ti bu lek chil stukike, yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti ta sjunuluk yoʼonton xakʼik ta ojtikinel Jeova xchiʼuk ti skʼupil kʼoptaik ta sventa ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼike.

15. ¿Kʼusi tskoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik?

¹⁵ Li Vivliae jaʼ me tskoltautik yoʼ lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik sventa jkʼupil kʼoptatik li Diose. Akʼo mi jech, ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike jaʼ te chvinaj ti kʼu yelan ta jkʼupintike. Kʼalal ta jman jkʼuʼ jpokʼtike mu xkoʼolaj kʼuchaʼal skʼuʼ spokʼ yantik ta skoj ti jelel kʼu yelan ta jkʼupintike. Pe skʼan me lekuk chukʼbil, ti muʼyuk jateme xchiʼuk ti lekuk noʼox sba xvinaje. Jech xtok, skʼan me  jtsaktik ta venta ti kʼusi ta jpastik sventa jechuk jlap li jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk ti muʼyuk chopol chilik ti bu nakalutike.

16. ¿Kʼu yuʼun toj ep sbalil ti lekuk li jkʼuʼ jpokʼtik ta jlaptike?

¹⁶ Ta melel, toj vokol ta tael li jkʼuʼ jpokʼtik ti lek noʼox sba xvinaje. Yuʼun jaʼ mas chchonik li kʼusitik achʼ to chlokʼanuk tale. Jech oxal li antsetike skʼan me xchʼakbeik skʼakʼalil xchiʼuk xakʼ yipalik sventa mu jaʼuk saʼik li tsekiletik, faldaetik o vestidoetik ti toj bikʼit o ti toj komkom xvinaje, ti skʼel lek ti kʼu yelan li skʼuʼ tsmanike, li xchilike o yan kʼusitik. Jaʼ jech skʼan spas li viniketik eke, skʼan me mu jaʼuk smanik li sakoetik xchiʼuk vexiletik ti mu xa lekuk xvinaje. ¿Kʼu yuʼun toj ep sbalil ti jechuk jpastike? Baʼyuke, jaʼ ta skoj ti chil kermanotaktik ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk mas me jun yoʼontonik kʼalal chilik ti lek noʼox sba kʼu yelan xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk ti alakʼ sbae. Xchibale, jaʼ ti ta jkʼupil kʼoptatik li Jtotik ta vinajel ti skʼanojutik tajeke. Taje jaʼ mas tsots skʼoplal ti jkʼupil kʼoptatik li Jeovae, jaʼ muʼyuk tsots skʼoplal mi muʼyuk ta jlaptik jlikuk kʼuʼil ti lek tajek chkiltike.

17. ¿Kʼusi skʼan stsak ta venta li ermano mi tskʼan chakʼ chʼiuk yisim ta sjunul xokon sate?

¹⁷ ¿Mi lek van ti chakʼ chʼiuk yisim ta sjunul xokon sat li ermanoetike? Li ta Smantal Moisese te albatik viniketik ti skʼan xakʼ chʼiuk yisim ta xokon satike. Pe li yajtsʼaklomutik Kristoe muʼyuk xa bu ta jchʼuntik li Smantal Moisese (Lev. 19:27; 21:5; Gal. 3:24, 25). Ta jlom lumetike muʼyuk chopol chilik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chalik ti jech tspas li viniketike. Jech oxal muʼyuk chopol ch-ilatik ti bu chcholik mantale. Li ta lumetik taje kʼalal ta ermanoetik ti oy yabtelik ta tsobobbaile oy yisim ta sjunul xokon satik. Akʼo mi jech, oy onoʼox ermanoetik ti jaʼ lek chaʼiik ti tslokʼ yisimike (1 Kor. 8:9, 13; 10:32). Pe ta jlom lumetike mu lekuk xvinaj ti jech tspas li viniketike xchiʼuk muʼyuk lek chilik ti oy yisim ta sjunul xokon satik li stestigotak Jeovae. Ti jech spas junuk ermano tee, xuʼ van mu xa «lekuk skʼoplal» xchiʼuk ti muʼyuk xa yakal tskʼupil kʼopta li Diose (1 Tim. 3:2, 7; Rom. 15:1-3).

18, 19. ¿Kʼuxi tskoltautik li kʼusi chal Miqueas 6:8?

¹⁸ Ta jtojbetik tajek ta vokol Jeova ti muʼyuk bu bikʼitik xa chalbutik ti kʼusi stakʼ jlaptike xchiʼuk ti kʼu yelan ta jmeltsan jbatike. Moʼoj, yuʼun tskʼan ti xkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivliae, sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik. Manchuk mi muʼyuk tsots skʼoplal yilel, skʼan me bikʼit xkakʼ jbatik kʼalal ta jkʼeltik lek ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtik li yajtunelutik Diose, jech kʼuchaʼal chal Miqueas 6:8.

¹⁹ Skʼan me bikʼit xkakʼ jbatik sventa teuk ta joltik ti toj sak xchiʼuk ti jaʼ chʼul Dios li Jeovae. Teuk me ta joltik xtok ti stuk noʼox jech li mantaletik chakʼbutike. Mi bikʼit chkakʼ jbatike ta me xkakʼ ta jkuxlejaltik li smantaltake. Jech xtok, kʼalal jech jtalelaltike jaʼ me tskoltautik sventa jtsaktik ta venta ti kʼu yelan chaʼi sba li yantike xchiʼuk ti kʼusi tsnopike.

20. ¿Kʼu yelan skʼan xvinaj li jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk ti kʼu yelan ta jmeltsan jbatike?

²⁰ Skʼan lekuk xvinaj ta jkʼuʼ jpokʼtik ti jaʼ yajtunelutik Jeovae. Yuʼun manchuk mi vokol ta chʼunbel smantal li Diose, ta sjunul koʼonton ta jchʼunbetik. Ta melel, jutuk mu skotoluk li ermanoetike toj lek ti kʼu yelan tslap skʼuʼ spokʼike xchiʼuk lek stalelalik, jaʼ yuʼun staik-o kʼupil kʼoptael. Vaʼun jaʼ jech chnopaj tal yuʼunik ta mantal li krixchanoetik ti jaʼ tsta-o xkuxlejalike, tskʼupil kʼoptaik Jeova xchiʼuk ti xmuyubaj yoʼonton yuʼunike. Mi ta jnoptik lek ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike, jech-o me ta jkʼupil kʼoptatik li Dios ti xi chichʼ albel skʼoplale: «Toj echʼem amucʼul, Dios cuʼun; jaʼ alapoj o yaʼyel li alequilal, axojobale» (Sal. 104:1, 2).