Jnaʼuk xijtsakvan ta mukʼ xchiʼuk oyuk slekil koʼontontik kʼuchaʼal li Jeovae
«Xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo oy ta yoʼnton [o tstsak ta mukʼ] meʼonetique» (SAL. 41:1).
KʼEJOJ: sjj 115, sn 50
1. ¿Kʼuxi chvinaj ti jkʼanoj jbatik li yajtunelutik Jeovae?
LI YAJTUNELUTIK Jeovae jaʼutik jun utsʼ alalil ti lek ojtikinbilutike, yuʼun jnaʼ jkʼanan jbatik (1 Juan 4:16, 21). Li kʼanelal chkakʼtik ta ilele maʼuk noʼox kʼalal oy kʼusi mukʼtik ta jpastike, yuʼun jaʼ te chkakʼtik ta ilel kʼalal lek chijkʼopoje xchiʼuk kʼalal stsʼet noʼox jsatik xvinaje. Jech oxal, kʼalal oy slekil koʼontontik ta stojolal li yantike xchiʼuk ti ta jtsaktik ta mukʼe, jaʼ jech ta ‹jchanbetik li kʼusi tspas Diose, yuʼun jaʼutik xnichʼnabutik› (Efes. 5:1).
2. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti snaʼ xkʼanvan jech kʼuchaʼal li Stote?
2 Li Jesuse toj lek la xchanbe stalelal li Stote, yuʼun skotol ora lek yoʼonton ta stojolal li krixchanoetike. Xi laj yalanbee: «Laʼik ta jtojolal akotolik, voʼoxuk ti tsots tajek cha-abtejike xchiʼuk ti ol avikatsike, voʼon ta jsikubtas avoʼontonik». Xi to laj yale: «Yuʼun manxoun xchiʼuk bikʼit kakʼoj jba, vaʼun chata siketel avoʼontonik» (Mat. 11:28, 29). Mi ta jchanbetik stalelal Jesus xchiʼuk mi ta jtsaktik ta mukʼ li «meʼonetique», lek me chilutik li Jtotik ta vinajele xchiʼuk chijmuyubajutik tajek (Sal. 41:1). Jaʼ yuʼun jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ xijtsakvan ta mukʼ li ta kutsʼ kalaltike, li ta tsobobbaile xchiʼuk li ta cholmantale.
JNAʼUK XIJTSAKVAN TA MUKʼ LI TA KUTSʼ KALALTIKE
3. ¿Kʼu yelan skʼan stsak ta mukʼ yajnil li jun malalile? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).
3 ¿Buchʼu baʼyel skʼan stsakvan ta mukʼ li ta utsʼ alalile? Jaʼ li malaliletike (Efes. 5:25; 6:4). Jaʼ yuʼun xi ch-albatik yuʼun li Vivliae: «Aʼibeik me lek smelolal ti kʼu yelan chaʼi sbaik [li avajnilike]» (1 Ped. 3:7). Pe sventa jtsaktik ta mukʼ junuk krixchanoe, skʼan xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan chaʼi sbae. Li jun malalil ti snaʼ stsak ta mukʼ yajnile, snaʼoj ti jaʼ yajkoltaobba kʼoteme xchiʼuk snaʼoj ti jelajtik tajek ta jujuntale, jech oxal, muʼyuk chal ti mas pekʼel skʼoplal li yajnile (Gén. 2:18). Li kʼusi tspase jaʼ ti chakʼ ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae, chichʼ ta mukʼ xchiʼuk chkʼuxubin. Xi chal kaʼitik jun ermana ta Canadae: «Li jmalale tstsak lek ta mukʼ ti kʼu yelan chkaʼi jbae xchiʼuk muʼyuk bu xi chalbune: ‹¿Kʼu yuʼun ti jech chavaʼi aba taje?›. Jech xtok, toj lek snaʼ xchikinta li kʼusi chkalbee xchiʼuk ta yutsil yoʼonton chalbun kʼalal chil ti skʼan jel li jnopbene».
4. ¿Kʼuxi chakʼbe yil yajnil li jun malalil ti snaʼ stsak ta mukʼe?
4 Li jun malalil ti snaʼ stsakvan ta mukʼe, tstsak ta venta kʼu yelan chaʼi sba li yajnile. Jech oxal, muʼyuk tsloʼlabe sjol yan antsetik mi jaʼuk oy kʼusi yan chakʼbe yil kʼalal tskʼoponane. Ta skoj ti tskʼan tukʼ chakʼ sba ta stojolal li yajnile, muʼyuk bu tskʼopon yan ants xtok li ta redes sosialese xchiʼuk mi jaʼuk ta internet (Job 31:1). Pe mas to jech tspas yuʼun skʼanoj tajek li Jeovae xchiʼuk spʼajoj li kʼusi chopole (kʼelo Salmo 19:14; 97:10).
5. ¿Kʼuxi xuʼ stsak ta mukʼ smalal li jun ajnilale?
5 Li malaliletike xuʼ me x-ichʼatik ‹lek ta mukʼ yuʼun yajnilik› mi jaʼ chchanbeik stalelal li Jesukristo ti jaʼ jolil yuʼunike (Efes. 5:22-25, 33). Vaʼun, li antse xuʼ me stsak ta mukʼ smalal kʼalal oy kʼusitik tspas ta sventa li tsobobbaile o kʼalal oy vokoliletik ti jaʼ chat-o yoʼontone. Xi chal kaʼitik jun ermano ta Gran Bretañae: «Bakʼintike, li kajnile chakʼ venta ti oy kʼusi ta jvul-o koʼontone yuʼun chijel ti kʼu kelan onoʼoxe. Pe chakʼ ta xkuxlejal li kʼusi chal Proverbios 20:5, yuʼun bateltike tsabe yorail yoʼ ‹sjakʼbun› li kʼusi oy ta koʼontone, jaʼ xa noʼox muʼyuk chkalbe mi yuʼun oy kʼusi mu stakʼ alele».
6. 1) ¿Kʼuxi xuʼ xijkoltavan jkotoltik yoʼ x-ichʼvanik ta mukʼ li kʼoxetike? 2) ¿Kʼusi sbalil tstaik li kʼoxetik mi jech ta jpastike?
6 Kʼalal lek snaʼ xichʼ sbaik ta mukʼ li totil meʼiletike, toj lek kʼusi chakʼbeik xchan li yalab xnichʼnabike. Pe jaʼ me oy ta sbaik ti xchanubtasik yoʼ snaʼuk stsakik ta mukʼ li yantike. Kalbetik junuk skʼelobil, li totil meʼiletike xuʼ xalbe yalab xnichʼnabik ti akʼo mu x-anilajik li ta yut salone o ti skʼan baʼyeluk xakʼbeik stam sveʼelik li buchʼutik oy xa sjabilalik kʼalal chbatik ta junuk reunion sosiale. Pe jkotoltik stakʼ jkoltatik li totil meʼiletike. Jnopbetik skʼoplal liʼe, mi laj kiltik ti oy kʼusi lek la spasbutik junuk kʼox kereme skʼan me jkʼupil kʼoptatik akʼo mi naka noʼox la sjambutik li tiʼ nae. Toj ep me sbalil mi jech ta jpastike xchiʼuk te chkom-o ta yoʼontonik ti «jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe» (Ech. 20:35).
JNAʼUK XIJTSAKVAN TA MUKʼ LI TA TSOBOBBAILE
7. 1) ¿Kʼuxi la stsak ta mukʼ jun pakʼchikin li Jesuse? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spase?
7 Jun velta kʼalal jaʼo te oy ta yosilal Dekapolis li Jesuse, laj yikʼbeik «tal jun vinik ti pakʼchikine xchiʼuk ti vokol chkʼopoje» (Mar. 7:31-35). Vaʼun li Jesuse «parte laj yikʼ batel li vinike» xchiʼuk la xpoxta. ¿Kʼu yuʼun maʼuk te ta yeloval krixchanoetik la xpoxta li Jesuse? Ta skoj ti pakʼchikine, yikʼaluk van laj yakʼ venta ti mu junuk yoʼonton chaʼi sba ti te tsobol li krixchanoetike. Li voʼotike mu spas kuʼuntik skʼelobiltak juʼelal, pe xuʼ kuʼuntik skʼelel li kʼusi chtun yuʼunik li kermanotaktike xchiʼuk ti kʼu yelan chaʼi sbaike. Xi la stsʼiba komel li jtakbol Pabloe: «Skʼan me oyuk ta koʼonton jbatik ta jujuntal yoʼ jtijbe jba koʼontontik sventa jkʼan jbatik xchiʼuk ti jpastik li kʼusitik toj leke» (Evr. 10:24). ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Jesus ti la stsak lek ta mukʼ li jun pakʼchikine?
8, 9. ¿Kʼuxi xuʼ jtsaktik ta mukʼ li buchʼutik yijik xae xchiʼuk li buchʼutik ipike? (Albo junantik skʼelobil).
8 Jtsaktik ta mukʼ li buchʼutik yijik xae xchiʼuk li buchʼutik ipike. Li kʼusi tsots skʼoplal skʼan jpastik li ta tsobobbaile jaʼ ti jkʼan jbatik ta jujuntale, maʼuk ti ep kʼusi jpastike (Juan 13:34, 35). Mi jkʼanoj jbatik ta jujuntale, tstij koʼontontik sventa jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkikʼtik batel ta tsobajeletik xchiʼuk ta cholmantal li buchʼutik yijik xae xchiʼuk li buchʼutik ipike. Jech ta jpastik akʼo mi mu spas yuʼunik skotol li kʼusi oy ta yoʼontonike (Mat. 13:23). Jun ermano ti Michael sbi xchiʼuk ti ta siya de rueda oye, tstoj tajek ta vokol ti chkoltaat yuʼun li yutsʼ yalale xchiʼuk li ermanoetik ti koʼol sgrupoik ta cholmantale. Xi chale: «Toj lek li kʼusi tspasik ta jtojolale, yuʼun jutuk mu skotoluk velta chilokʼ ta cholmantal xchiʼuk chikʼot li ta tsobajeletike. Li kʼusi mas ta jkʼupine jaʼ li cholmantal ti bu oy ep krixchanoetike».
9 Ta epal Beteletike oy ermanoetik ti yijik xae xchiʼuk ti ipik noʼoxe. Li buchʼutik sbainojik skʼelel li Beteletike, ¿kʼuxi chakʼbeik ta ilel xkʼuxul yoʼontonik xchiʼuk ti tstsakik ta mukʼe? Jaʼ ti skoltaik kʼuxi xuʼ xcholik mantal ta karta o ta telefonoe. Jun ermano ti Bill sbie, 86 xa sjabilal xchiʼuk chcholbe mantal li krixchanoetik ti nom to bu chʼikilik batele, xi chal kaʼitike: «Ta jtojkutik ta vokol ti xuʼ jcholkutik mantal ta kartae». Xi chal ek li Nancy ti 90 xa sjabilale: «Voʼone, te smakojbe skʼoplal chkil cholmantal kʼalal ta jtsʼiba kartaetike, maʼuk noʼox ti ta jtikʼ vunetik ta junuk sovree. Skʼan xojtikinik mantal li krixchanoetike». Xi chal kaʼitik xtok li Ethel ti vokʼ ta 1921: «Kʼuxik noʼox chkaʼi skotol ora li jbekʼtale. Bateltike, vokol chlap kuʼun li jkʼuʼe». Akʼo mi jech, li ermanae tskʼupin tajek li cholmantal ta telefonoe xchiʼuk oy staoj junantik srevisita ti lek chaʼiike. Xi chal ek li Barbara ti 85 xa sjabilale: «Vokol noʼox chkaʼi ti xilokʼilan li ta cholmantale yuʼun ipun noʼox chkaʼi. Pe jaʼ xuʼ kuʼun ti jchiʼin ta loʼil li krixchanoetik ta telefonoe. Jaʼ yuʼun xi chkale: ‹¡Kolaval tajek Jeova!›». Oy jtsop ermanoetik ti yijik xae, la xcholik mantal 1,228 oraetik, la stsʼibaik 6,265 kartaetik, la skʼoponik mas ta chaʼmil krixchanoetik ta telefono xchiʼuk la spukik 6,315 vunetik, skotol taje mu sta jun jabil laj yichʼ yuʼunik spasel. ¡Xkuxet tajek yoʼonton yuʼunik li Jeovae! (Prov. 27:11).
10. ¿Kʼuxi xuʼ jkolta jbatik sventa stabeik lek sbalil tsobajeletik li kermanotaktike?
10 Jnaʼuk xijtsakvan ta mukʼ li ta tsobajeletike. Sventa xkakʼtik ta ilel ti ta jtsaktik ta mukʼ li ermanoetike, skʼan jkʼeltik kʼuxi xuʼ stabeik lek sbalil li tsobajeletike. Pe ¿kʼuxi xuʼ jpastik taje? Jaʼ ti sobuk noʼox xijkʼot li ta tsobajeletik sventa mu jchʼaybetik yoʼonton li yantike. Bateltike, oy onoʼox tsʼakal xa chijkʼot ta skoj ti oy kʼusi kʼot ta pasel ti mu jechuk jnopojtike. Pe mi chkakʼtik venta ti jaʼ xa jech nopemutike, skʼan me jchotan jbatik ta snopel kʼusitik skʼan jeltik sventa xkakʼtik lek ta ilel ti ta jtsaktik ta mukʼ li kermanotaktike. Teuk ta joltik xtok ti jaʼ me yikʼojutik tal ta tsobajel li Jeova xchiʼuk Xnichʼone (Mat. 18:20). Jaʼ yuʼun, staik-o ti xkichʼtik lek ta mukʼe.
11. Li ermanoetik ti chetʼes sparteik ta tsobajeletike, ¿kʼu yuʼun skʼan xchʼunik li kʼusi chal 1 Korintios 14:40?
11 ¿Kʼuxi to yan xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jtsaktik ta mukʼ li kermanotaktike? Jaʼ ti jchʼuntik li jun mantal liʼe: «Oyuk me smelolal skotol li kʼusitik chapasike xchiʼuk lekuk me xchapet avuʼunik skotol» (1 Kor. 14:40). Kalbetik skʼoplal li ermanoetik ti chetʼes sparteik ta tsobajeletike, li stukike skʼan me skʼelik ti mu x-echʼ yorail yuʼunik li sparteike. Vaʼun jaʼ jech tstsak ta venta li yan ermanoetik ti chetʼes li sparteik eke xchiʼuk li ermanoetik ti te oyike. ¿Kʼu yuʼun ti skʼan jech jpastike? Yuʼun junantik ermanoetike xuʼ van nom to nakalik, li yantik xtoke persa skʼan stsakik batel jkotuk karo o xuʼ van nom chanavik batel yoʼ sut echʼel ta snaike. Jech xtok, junantik ermanoetike maʼuk stestigo Jeova li snup xchiʼilike vaʼun tskʼanik ti sut noʼox batele.
12. ¿Kʼu yuʼun sta-o ti jkʼantik xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼ li moletike? (Kʼelo li rekuadro ti xi sbie: « Kichʼtik ta mukʼ li buchʼutik ep kʼusi sbainojik ta slumal Jeovae»).
12 Li jchabichijetik ta tsobobbaile tsots tajek ch-abtejik xchiʼuk ta sjunul yoʼonton chakʼik ta ilel ti skʼan jcholtik mantale. Jech oxal, sta-o me ti xkichʼtik lek ta mukʼe (kʼelo 1 Tesalonicenses 5:12, 13). Ep tajek sbalil chkiltik li kʼusi tspasik ta jtojolaltike, jaʼ yuʼun jkoltatik me xchiʼuk koʼoluk xij-abtej batel. Yuʼun li stukike ‹yakal chchabiutik xchiʼuk chichʼik chapanel ti kʼu yelan chchabiutike› (Evr. 13:7, 17).
JNAʼUK XIJTSAKVAN TA MUKʼ LI TA CHOLMANTALE
13. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan la xkʼuxubin krixchanoetik li Jesuse?
13 Xi laj yal li j-alkʼop Isaias ta sventa li Jesuse: «Maʼuc chchaʼcʼas li aj bu vochʼem xae; maʼuc chchaʼtuʼp li mecha ti chtuʼp xae» (Is. 42:3). Skʼanoj tajek krixchanoetik li Jesuse xchiʼuk laj yaʼibe smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik li buchʼutik vochʼem chaʼi sbaik kʼuchaʼal junuk aje o li buchʼutik smelol xa te xleblun skʼakʼalik kʼuchaʼal junuk mechae. Jech xtok, li kʼoxetike lek xnopajik ta stojolal li Jesuse yuʼun snaʼ stsakvan ta mukʼ, oy slekil yoʼonton xchiʼuk oy smalael yuʼun (Mar. 10:14). Li voʼotike mu xchan kuʼuntik li kʼusi la spas Jesus ti xaʼibe smelolal xchiʼuk ti xtojob lek ta xchanubtasel li krixchanoetike. Pe oy kʼusi spas kuʼuntik, jaʼ ti jtsaktik ta mukʼ li krixchanoetik kʼalal ta jcholbetik mantale. Jkʼeltik batel kʼu yelan skʼan jkʼopontik li krixchanoetike, ti kʼusi ora skʼan jchiʼintik ta loʼile xchiʼuk ti kʼu sjalil skʼan jkʼopontike.
14. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼeltik lek ti kʼu yelan ta jkʼopontik li krixchanoetike?
14 ¿Kʼu yelan skʼan jkʼopontik li krixchanoetike? Li bankilal politikoetike, li yajval mukʼta pʼolmajebaletike xchiʼuk li bankilaletik ta relijione naka chopol kʼusi tspasik ta stojolal li epal krixchanoetike xchiʼuk muʼyuk tukʼ tspas li yabtelike. Jaʼ yuʼun, tenbil ta oʼontonal xchiʼuk ilbajinbil chaʼi sbaik (Mat. 9:36). Mu xa spat yoʼontonik ta stojolal junuk krixchano, mu xa xchʼunik li kʼusi chichʼik albele xchiʼuk muʼyuk xa spatobil yoʼonton chaʼi sbaik. Jech oxal, skʼan xvinaj ti oy smalael kuʼuntik kʼalal ta jkʼopontik li krixchanoetike xchiʼuk ti ta slekiluk koʼonton jpastike. Kakʼojtik venta ti jaʼ chchikintaik-o mantal krixchanoetik kʼalal chkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk mi laj kakʼbetik yilik ti oyik ta koʼontontike, maʼuk noʼox ti ep kʼusi jchanojtik ta Vivliae o ti xijtojob tajek ta yalbel smelolal li kʼusi chkalbetike.
15. ¿Kʼuxitik xuʼ jtsaktik ta venta li krixchanoetik kʼalal ta jcholbetik mantale?
15 Ep ta tos kʼuxi xuʼ jtsaktik ta mukʼ li krixchanoetik kʼalal ta jcholbetik mantale. Kalbetik junuk skʼelobil, kʼalal chijchanubtasvane toj tunel kilojtik ti oyuk kʼusi jakʼtike, pe kʼalal oy kʼusi ta jakʼtike skʼan me xij-ichʼvan ta mukʼ xchiʼuk ta slekiluk koʼontontik jpastik. Kalbetik skʼoplal jun prekursor ti tun toʼox ta jun lum ti bu mu noʼox snaʼ kʼusi xalik li jnaklejetike. Li prekursore laj yakʼ venta ti skʼan mu sjakʼ li kʼusitik mu snabeik stakʼobile, yuʼun xuʼ van xkʼexavik-o. Muʼyuk bu xi tsjakʼanbee: «¿Mi xa naʼik kʼusi sbi li Diose? ¿Mi xa naʼik kʼusi jaʼ li Ajvalilal yuʼun Diose?». Li kʼusi tspase jaʼ ti xi chalbee: «Li Vivliae xchanubtasojun ti oy sbi li Diose, ¿mi xuʼ xkakʼbot avil kʼusi sbi?». Mu me stakʼ xkakʼtik mantaletik ti kʼu yelan skʼan jcholtik mantal ta jujun lume, yuʼun jelajtik ti kʼu yelan jkuxlejaltike xchiʼuk jelajtik ta jujuntal li krixchanoetike. Pe skʼan me xijtsakvan ta mukʼ skotol ora xchiʼuk ti xij-ichʼvan ta mukʼe. Jaʼ yuʼun, skʼan me xkojtikintik lek kʼu yelan li krixchanoetik ti bu ta jcholtik mantale.
16, 17. 1) ¿Kʼusi ora skʼan xbat jvulaʼantik li krixchanoetik sventa xkakʼbetik yilik ti jnaʼ xijtsakvan ta mukʼe? 2) ¿Kʼu sjalil skʼan jchiʼintik ta loʼil sventa xkakʼbetik yilik ti jnaʼ xijtsakvan ta mukʼe?
16 ¿Kʼusi ora skʼan jchiʼintik ta loʼil li krixchanoetike? Li krixchanoetike maʼuk ti te xa smalaojutik kʼalal chkʼot jcholtik mantal ta snaike, yuʼun jnaʼojtik ti muʼyuk stakojutik ta ikʼele. Jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti jaʼo xbat jkʼeltik kʼalal mas van xokolik sventa jchiʼintik ta loʼile (Mat. 7:12). Jnopbetik skʼoplal liʼe: Ti bu ta jcholtik mantale, ¿mi toyol kʼakʼal snaʼ xlikik li krixchanoetik ta savado o ta domingoe? Mi jaʼ jeche, xuʼ me baʼyel jcholtik mantal ta karito o ta kayeetik o ti xbat jchaʼvulaʼantik li buchʼutik sob snaʼ xlikik kilojtike.
17 ¿Kʼu sjalil skʼan jkʼopontik li krixchanoetike? Ta skoj ti toj ep kʼusitik tspasik li krixchanoetike, mas van lek ti mu jaluk jchiʼintik ta loʼil kʼalal jaʼ to sba velta ta jkʼopontike, yuʼun jaʼ chopol mi lijalijutik tajeke (1 Kor. 9:20-23). Li krixchanoetike xuʼ van xchʼamutik to ta yan velta kʼalal chilik ti ta jtsaktik ta venta li kʼusi tspasike o kʼalal chkiltik mu noʼox xokobike. Ta me ‹jchiʼintik ta abtel Dios› mi chkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ chʼul espiritue. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ van stunesutik Jeova sventa jkoltatik junuk krixchano yoʼ xojtikin li mantale (1 Kor. 3:6, 7, 9).
18. ¿Kʼusitik bendisionetik ta jtatik mi ta jtsaktik ta mukʼ li yantike?
18 Li ta xchanobil liʼe laj kiltik ti skʼan xkakʼtik persa jkotoltik sventa jnaʼuk xijtsakvan ta mukʼ li ta kutsʼ kalaltike, li ta tsobobbaile xchiʼuk li ta cholmantale. Vaʼun mi jech la jpastike, ta me jtatik bendision li avie xchiʼuk li ta mas jelavele. Xi chalbutik li Salmo 41:1 xchiʼuk 2: «Xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo oy ta yoʼnton [o tstsak ta mukʼ] meʼonetique, yuʼun jaʼ chcoltaat yuʼun Mucʼul Dios ti cʼalal yorail oy svocole». Jech xtok, ‹xkuxet noʼox yoʼnton chjelav li ta balumile›.
