1, 2. Jech kʼuchaʼal chal Mateo 5:11, ¿kʼu yelan skʼan xkaʼi jbatik kʼalal ta jnuptantik vokoliletike?

LI Jesuse laj yalbe ta jamal yajchankʼoptak ti chmuyubajik ta melele, pe albatik xtok ti ta onoʼox xil svokolik mi skʼanojik li Jesuse (Mat. 10:22, 23; Luk. 6:20-23). Xijmuyubajutik ti jaʼutik yajtsʼaklom Kristoe. Akʼo mi jech, xuʼ xijxiʼutik kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti xuʼ spʼajutik li kutsʼ kalaltike, ti snutsutik li ajvaliletike o ti sujutik jchiʼiltaktik ta chanun o ta abtel ta spasel li kʼusitik chopol chil Jeovae.

² Ta melel, kʼalal chkichʼtik nutsele, maʼuk ti xijmuyubaj xae. Pe li Vivliae chalbutik ti skʼan jech xkaʼi jbatike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Santiagoe la stsʼiba ti skʼan xijmuyubaj noʼox mi oy jvokoltike, maʼuk ti jvulilan-o koʼontontike (Sant. 1:2, 12). Li Jesuse laj yal ek ti skʼan xijmuyubaj akʼo mi xkichʼtik nutsel (kʼelo Mateo 5:11). Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ xijmuyubaj akʼo mi ta jnuptantik vokoliletik? Ep kʼusitik xuʼ jchantik li ta karta la stsʼibabe batel li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristo li Santiagoe. Baʼyel jkʼeltik kʼusi vokoliletik la snuptanik.

3. ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal mu toʼox jaluk yochel ta yajchankʼop Jesus li Santiagoe?

³ Kʼalal mu toʼox jaluk yochel ta jchankʼop li Santiago ti jaʼ xchaʼitsʼin Jesuse, ta buyuk xa noʼox lik yichʼik kontrainel li yajtsʼaklomtak Kristo ta Jerusalene (Ech. 1:14; 5:17, 18). Kʼalal laj yichʼ milel li jchankʼop Estebane, epal yajtsʼaklomtak Kristo jatavik batel li ta jteklume xchiʼuk «la spuk sbaik batel skotolik ta sjunlej slumal Judea xchiʼuk ta Samaria». Junantike batik kʼalal to «ta Chipre xchiʼuk ta Antiokia» (Ech. 7:58–8:1; 11:19). ¿Mi xnop xa noʼox kuʼuntik li vokoliletik la snuptanik li jchankʼopetik taje? Akʼo mi jech, ta  muyubajel la xcholik-o batel li lekil aʼyejetik ti bu batike xchiʼuk ayan tsobobbailetik ta sjunul li Romae (1 Ped. 1:1). Pe maʼuk noʼox te laj svokolik li ermanoetik ta baʼyel sigloe.

4. ¿Kʼusi vokoliletik kuch yuʼunik li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe?

⁴ Li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe jeltos vokoliletik kuch yuʼunik. Jech kʼuchaʼal liʼe, tetik van ta sjabilal 50, li ajvalil ta Roma ti Klaudio sbie laj yal mantal ti akʼo lokʼikuk batel ta Roma skotol li judaetike. Ta skoj taje, li judaetik ti jaʼik xa ox yajtsʼaklom Kristoe laj yikta komel snaik xchiʼuk yan-o bu batik ta naklej (Ech. 18:1-3). Tetik van ta sjabilal 61, la stsʼiba jtakbol Pablo ti ta sat krixchanoetik laj yichʼik chopol kʼoptael li ermanoetike, ochik ta chukel xchiʼuk pojbatik li kʼusitik oy yuʼunike (Ebr. 10:32-34). Laj yil svokolik jech kʼuchaʼal li yan krixchanoetike, yuʼun laj yilik povreal xchiʼuk junantik ermanoetike ipajik (Rom. 15:26; Filip. 2:25-27).

5. ¿Kʼusi ta jtakʼtik batel?

⁵ Kʼalal skʼan toʼox li sjabilal 62, li Santiagoe la stsʼiba skarta, yuʼun snaʼoj li kʼusi yakal tsnuptan yermanotake. Akʼbat snaʼ yuʼun Jeova sventa stsʼibabe batel karta li ermanoetike xchiʼuk ti xalbe tojobtaseletik ti chkoltaatik sventa xmuyubajikuk noʼox akʼo mi oy svokolik. Jchaʼkʼeltik li skarta Santiagoe xchiʼuk jtakʼtik batel li sjakʼobiltak liʼe: ¿kʼusi skʼan xal li xkuxetel oʼontonal laj yal Santiagoe?, ¿kʼusi vokoliletik xuʼ jnuptantik ti xuʼ xchʼay-o li xkuxetel koʼontontike? xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ skoltautik li jpʼijiltik, li xchʼunel koʼontontik xchiʼuk li stsatsal koʼontontik sventa xkuxet noʼox koʼontontik mu ventauk mi jnuptantik vokoliletik?

6. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 6:22 xchiʼuk 23, ¿kʼu chaʼal xmuyubaj noʼox li jun yajtsʼaklom Kristo manchuk mi snuptan prevae?

⁶ Ep buchʼutik tsnopik ti jaʼ noʼox la xuʼ xijmuyubaj mi muʼyuk iputike, mi ep jtakʼintike xchiʼuk mi xmuyubaj noʼox li kutsʼ kalaltike. Pe li xkuxetel oʼontonal laj yalbe skʼoplal Santiagoe jaʼ jtos talelal ti chakʼ li xchʼul espiritu Diose, maʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatik ta skoj li kʼusitik ta jnuptan ta jkuxlejaltike (Gal. 5:22). Li voʼotike jaʼ xijmuyubaj-o ta melel kʼalal jnaʼojtik ti lek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae xchiʼuk kʼalal ta jchanbetik stalelal li Jesuse (kʼelo Lukas 6:22, 23; Kol. 1:10, 11). Li muyubajel oy ta yut koʼontontike xkoʼolaj kʼuchaʼal jun kantil ti lek bajal sventa mu xtupʼ ta voʼ o ta ikʼe. Jech-o xijmuyubaj manchuk mi xij-ipaj, mi chʼabal ep jtakʼintik, mi tslabanutik o mi tskontrainutik kutsʼ kalaltik o yantik. Akʼo mi ep chakʼ jvokoltik li krixchanoetike, mas to xijmuyubaj. Ti jech chkichʼtik kontrainel ta skoj li kʼusitik jchʼunojtike jaʼ svinajeb ti voʼotik melel yajchankʼoputik Kristoe (Mat. 10:22; 24:9; Juan 15:20). Jaʼ yuʼun, xi laj yal li Santiagoe: «Kuxetuk noʼox me avoʼontonik ta skotol kʼalal chanuptanik ep ta tos prevaetike» (Sant. 1:2).

7, 8. ¿Kʼusi lek chkʼot ta pasel kʼalal ta jnuptantik prevaetike?

⁷ Li Santiagoe laj yalbe yan srasonal ti kʼu yuʼun jun noʼox yoʼontonik chkuch yuʼunik tsatsal vokolil li yajtsʼaklomtak Kristoe. Xi laj yale: «Mi laj yichʼ akʼel ta preva li xchʼunel avoʼontonike, jaʼ tskoltaoxuk sventa xkuch avuʼunik» (Sant. 1:3). Kʼalal chkil jvokoltike, mas to tstsatsub li xchʼunel koʼontontike, yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal jun espada kʼalal chichʼ chikʼel ta kʼokʼe, mi sikube, mas to tsots chkom li espadae. Jaʼ yuʼun, xi la stsʼiba li Santiagoe: «Mi jech-o chkuch avuʼunike, jaʼ tskoltaoxuk sventa xatsak avipik, jech lek oyoxuk xchiʼuk lek chapaloxuk ta skotol» (Sant. 1:4). Kʼalal chkiltik ti mas tstsatsub-o xchʼunel koʼontontik yuʼun li prevaetike, xijmuyubaj noʼox me chkuch batel kuʼuntik.

⁸ Li ta skarta Santiagoe, te chalbe skʼoplal junantik vokoliletik ti jaʼ muʼyuk xa chijmuyubaj-o yuʼune. ¿Kʼusitik jaʼ li vokoliletik taje xchiʼuk kʼusitik stakʼ jpastik sventa jtsaltik?

9. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk jpʼijiltik?

⁹ Li vokolile: kʼalal mu jnaʼ kʼusi ta jpastike. Kʼalal oy jvokoltike, ta jkʼantik ti lekuk xil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, ti tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolale xchiʼuk ti stabeikuk sbalil li ermanoetike (Jer. 10:23). Skʼan jpʼijiltik sventa jnaʼtik kʼusi ta jpastik xchiʼuk ti kʼusi xuʼ jtakʼbetik  li buchʼutik tskontrainutike. Kʼalal mu jnaʼ kʼusi ta jpastike, xuʼ xijchibaj-o yuʼun xchiʼuk muʼyuk xa noʼox xijmuyubaj.

10. Jech kʼuchaʼal chal Santiago 1:5, ¿kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan jpʼijiltike?

¹⁰ Li kʼusi xuʼ jpastike: jkʼanbe jpʼijiltik li Jeovae. Kʼalal oy jvokoltike, jkʼopontik Jeova sventa jkʼanbe jpʼijiltik yoʼ mu xchʼay kuʼuntik li muyubajele xchiʼuk ti xijtojobuk lek snopel li kʼusi skʼan jpastike (kʼelo Santiago 1:5). Pe ¿kʼu van yelan chkaʼitik mi mu noʼox stakʼbutik yilel ta anil li j-orasiontike? Li Santiagoe laj yal ti jechuk-o jkʼanilanbetik li Diose, yuʼun muʼyuk chtavan xaʼi, muʼyuk ch-ilin kʼalal te ta jkʼanilanbetik jpʼijiltike. Li Jtotik Jeovae ta sjunul yoʼonton chakʼ jpʼijiltik sventa xkuch kuʼuntik li prevaetike (Sal. 25:12, 13). Xil li jvokoltike, xaʼibe smelolal xchiʼuk tskʼan tskoltautik. ¿Mi mu jechuk ti chakʼ jmuyubajeltik taje? Pe ¿kʼuxi chakʼ jpʼijiltik li Jeovae?

11. ¿Kʼusi to yan skʼan jpastik sventa jta jpʼijiltik?

¹¹ Li Jeovae tstunes Skʼop sventa xakʼ jpʼijiltik (Prov. 2:6). Jaʼ yuʼun, skʼan jchantik li Vivliae xchiʼuk li vunetik oy kuʼuntike. Pe mu me baluk noʼox ti ep xa kʼusi jchanojtike, skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik chakʼ Jeovae. Xi laj yal li Santiagoe: «Pasik me li kʼusi chal skʼop Diose, maʼuk ti jecheʼ noʼox chachikintaike» (Sant. 1:22). Kʼalal chkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik chakʼ Diose, mas lek koʼontontik, lek xijtojob snopel xchiʼuk chijkʼuxubinvan (Sant. 3:17). Li talelaletik taje jaʼ tskoltautik sventa ta muyubajeluk noʼox stsʼik batel kuʼuntik li prevaetike.

12. ¿Kʼu yuʼun toj ep sbalil ti xkaʼibetik lek smelolal li kʼusi chal Vivliae?

¹² Li Skʼop Diose xkoʼolaj kʼuchaʼal jun nen, yuʼun chakʼ kiltik li kʼusitik skʼan jel ta jkuxlejaltike xchiʼuk ti kʼusi skʼan jpastike (Sant. 1:23-25). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta jchantik li Vivliae, chkakʼtik venta ti skʼan  to jel jtalelaltike. Tskoltautik Jeova sventa mu xijkap o manxoutik noʼox kʼalal oy jvokoltik o kʼalal oy kʼusi chopol tspasbutik li yantike. Mi manxoutike, jaʼ tskoltautik sventa xkuch noʼox kuʼuntik li vokoliletike. Jech xtok, mas me xijtojob ta snopel li kʼusi ta jkʼan ta jpastike (Sant. 3:13). ¡Toj ep me sbalil ti xkaʼibetik smelolal li kʼusi chal Vivliae!

13. ¿K’u yuʼun skʼan jchanbetik skʼoplal kʼusi la spasik li tukʼil yajtuneltak Jeova ta voʼnee?

¹³ Bakʼintike, jaʼ to te ta jchantik kʼalal muʼyuk lek kʼusi chbat ta pasel kuʼuntike. Pe taje toj vokol, jaʼ mas lek ti jaʼuk jchanbetik li buchʼutik lek kʼusi la spasike xchiʼuk ti jaʼ xkichʼ-o jpʼijiltik li kʼusi kʼot ta stojolalik li buchʼutik muʼyuk la xchʼunik mantale. Jaʼ yuʼun, li Santiagoe tstij koʼontontik ti akʼo jchanbetik skʼoplal li kʼusi la spasik Abraan, Raab, Job xchiʼuk Elias (Sant. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18). Li tukʼil yajtuneltak Jeova taje xmuyubaj noʼox echʼik manchuk mi tsots laj yil svokolik. Taje jaʼ chakʼ kiltik ti tskoltautik Jeova sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltik eke.

14, 15. ¿Kʼu yuʼun skʼan jsabetik skʼoplal kʼalal oy kʼusi xijnaʼet yuʼune?

¹⁴ Li vokolile: kʼalal oy kʼusi xijnaʼet yuʼune. Xuʼ van bakʼintike vokol chkaʼibetik smelolal li kʼusi chal Vivliae o xuʼ van mu jechuk tstakʼ j-orasiontik Jeova ti kʼu yelan ta jkʼantike. Ta skoj taje, xuʼ van oy kʼusi mu xa xkaʼibetik-o smelolal. Mi muʼyuk ta jsabetik skʼoplale, ta xkʼunib li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk muʼyuk xa lek chkil jbatik-o xchiʼuk li Jeovae (Sant. 1:7, 8). Jech xtok, xuʼ van mu xa jpat koʼontontik yuʼun li kʼusi jmalaojtik chtal ta tsʼakale.

¹⁵ Li jtakbol Pabloe laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ankla li spatobil koʼontontike (Ebr. 6:19). Li anklae jaʼ chkoltavan sventa mu xnik ta ikʼ li varkoe xchiʼuk ti mu smaj sba ta tone. Taje jaʼ noʼox me chtun mi lek tsots tsakal ta varko li kadenae. Kʼalal oy kʼusi xijnaʼet yuʼune, chkʼunib batel li xchʼunel koʼontontike, jech kʼuchaʼal chlaj batel li kadena mi lik kuxinuke. Mi lik yichʼ kontrainel li buchʼu oy kʼusi xnaʼet yuʼune, xuʼ mu xa xchʼun li kʼusi jamal yaloj tspas Jeova ta jelavele. Vaʼun, mi chʼay li xchʼunel koʼontontike, muʼyuk xa kʼusi jpatoj-o koʼontontik. Li Santiagoe laj yal ti buchʼu xnaʼete «xkoʼolaj kʼuchaʼal yok nab ti xyukʼlajet ta ikʼe xchiʼuk ti chjipat batel ta jujujote» (Sant. 1:6). ¿Mi xijmuyubaj to van mi jech xijnaʼete?

16. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi oy kʼusi xijnaʼet-o yuʼune?

¹⁶ Li kʼusi xuʼ jpastike: jtsatsubtastik li xchʼunel koʼontontike. Muʼyuk me lek mi te noʼox xijnaʼete. Li ta skʼakʼalil j-alkʼop Eliase, li steklumal Jeovae mu noʼox xnop yuʼunik li kʼusi tskʼanike. Jaʼ yuʼun, xi albatik yuʼun li Eliase: «¿Bakʼin to chnop avuʼunik li kʼusi chapasike? ¡Mi jaʼ melel Dios li Jeovae, jaʼ tsʼakliik; pe mi jaʼ li Baale, jaʼ tsʼakliik!» (1 Rey. 18:21). Taje xuʼ me jech xkʼot ta pasel ta jtojolaltik ek. Jaʼ yuʼun, skʼan jsabetik skʼoplal yoʼ xkʼot ta koʼontontik ti jaʼ melel Dios li Jeovae, ti jaʼ Skʼop li Vivliae xchiʼuk ti jaʼ steklumal li stestigotak Jeovae (1 Tes. 5:21). Mi jech ta jpastike, muʼyuk xa me xijnaʼet chijkom, mas tstsatsub li xchʼunel koʼontontike. Mi mu saʼ kuʼuntik jtuktike, xuʼ jkʼanbetik koltael li moletik ta tsobobbaile. Pe jsabetik noʼox me skʼoplal li kʼusi xijnaʼet-o yuʼune sventa jechuk-o xijmuyubaj xijtun ta stojolal Jeova.

17. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi laj li yipal koʼontontike?

¹⁷ Li vokolile: kʼalal chijchibajutike. Xi chal li Vivliae: «Mi chachibaj li ta yorail vokolile, ta xkʼunib li avipe» (Prov. 24:10). Li ta ebreo kʼop kʼalal «chachibaj» xie, jaʼ skʼan xal ti chlaj yipal koʼontontike. Vaʼun, mi laj li yipal koʼontontike, muʼyuk xa noʼox xijmuyubaj.

18. ¿Kʼusi skʼan xal ti chkuch kuʼuntike?

 ¹⁸ Li kʼusi xuʼ jpastike: jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ti chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntike. Skʼan oyuk yipal koʼontontik sventa xkuch kuʼuntik li vokolile (Sant. 5:11). Kʼalal laj yal Santiago ti chkuch kuʼuntike, jaʼ van chtal ta joltik li buchʼu mu xnik ti bu oye. Xuʼ van xtal ta joltik jun soltaro ti lek tsots yoʼonton ti muʼyuk chjatav batel kʼalal tstsakat ta kʼop yuʼun yajkontratake.

19. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li jtakbol Pabloe?

¹⁹ Li jtakbol Pabloe toj lek ta chanbel ti kʼu yelan kuch yuʼune xchiʼuk ti lek tsots yoʼontone. Bakʼintike, mu xa xuʼ yuʼun laj yaʼi, pe spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova ti jaʼ ch-akʼbat yipal sventa xkuch batel yuʼune (2 Kor. 12:8-10; Filip. 4:13). Mi bikʼit chkakʼ jbatik xchiʼuk mi jnaʼojtik ti chtun onoʼox kuʼuntik li koltael chakʼ Jeovae, jaʼ chakʼ stsatsal koʼontontik ek (Sant. 4:10).

20, 21. ¿Kʼusi ti jpʼel ta koʼontontike?

²⁰ Xuʼ jchʼuntik ti maʼuk kastigo chakʼ talel Jeova li prevaetik ta jnuptantike. Yuʼun xi jamal laj yal li Santiagoe: «Mu me buchʼu xi chal kʼalal tsnuptan prevae: ‹Chakʼun ta preva li Diose›. Yuʼun muʼyuk buchʼu xuʼ xakʼ ta preva ta kʼusitik chopol li Diose, jaʼ jech li Dios eke muʼyuk buchʼu chakʼ ta preva» (Sant. 1:13). Mi jaʼ jech jpʼel ta koʼontontik taje, mas me chijnopaj ta stojolal li jkʼanvanej Dios kuʼuntike (Sant. 4:8).

²¹ Li Jeovae «mu snaʼ xjel» (Sant. 1:17). Jech kʼuchaʼal la skolta li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristo kʼalal laj yil svokolike, jaʼ jech tskoltautik li avi eke. Jkʼanbetik vokol Jeova sventa xakʼ jpʼijiltik, sventa stsatsub xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti tsotsuk koʼontontike, vaʼun tstakʼ li j-orasiontike. Jpat koʼontontik ti tskoltautik sventa jechuk-o xijmuyubaj akʼo mi chkil jvokoltik.