1. ¿Kʼusitik xuʼ jnuptantik li yajtunelutik Jeovae?

¿MI OY kʼusi tsots yakal chanuptan? Xuʼ van oy kʼusi chopol laj yalbutik o la spasbutik junuk ermano (Sant. 3:2). Yikʼaluk van tslabanutik jchiʼiltik ta abtel o ta chanun ta skoj ti chijtun ta stojolal Jeovae (1 Ped. 4:3, 4). O xuʼ van mu xakʼ batkutik ta tsobajel junuk kutsʼ kalaltik o mu xakʼ jcholtik mantal (Mat. 10:35, 36). Kʼalal toj tsots ta jnuptan jvokoltike, xuʼ van jnoptik ti jaʼ lek ti xkikta jbatik ta mantale. Pe xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ti jaʼ chakʼ jpʼijiltik xchiʼuk kiptik sventa xkuch kuʼuntik kʼusiuk noʼox prevaile.

2. Jech kʼuchaʼal chal ta Romanos 15:4, ¿kʼusi sbalil ta jtatik kʼalal chkaptatik li Skʼop Diose?

² Li Jeovae laj yakʼ ta tsʼibael ta Skʼop ti kʼu yelan kuch yuʼunik tsatsal vokolil li yajtuneltak ta voʼnee. Ti jech laj yakʼ ta tsʼibaele jaʼ sventa oyuk kʼusi jchantik. Jaʼ jech laj yakʼbe akʼo stsʼiba jtakbol Pablo li ta Romanos 15:4 (kʼelo). Kʼalal ta jkʼeltik li loʼiletik ta Vivliae, tspat koʼontontik. Pe maʼuk noʼox skʼan xkaptatik li Vivliae, yuʼun oy kʼusitik skʼan jpastik sventa jel li jnopbentike xchiʼuk ti xkʼot ta koʼontontike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi mu jnaʼ kʼusi ta jpastik sventa stsal kuʼuntik jtosuk vokolile, xuʼ jpastik li chantos liʼe: 1) jpastik orasion, 2) teuk xa jkʼelojtik yilel, 3) jnopbetik skʼoplal xchiʼuk 4) kakʼ ta jkuxlejaltik. Ta jkʼeltik batel kʼusi smakojbe skʼoplal jujutos taje. * Jech xtok, ta jkʼeltik kʼusi la snuptanik li ajvalil David xchiʼuk li jtakbol Pabloe. Vaʼun, ta jkʼeltik kʼuxi ta pasel li chantos laj xa kaltike.

3. ¿Kʼusi skʼan jpastik baʼyuk kʼalal mu to ta jkʼel Jvivliatike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

 ³ 1) Jpastik orasion. Kʼalal mu to ta jkʼel Jvivliatike, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jtabetik sbalil li kʼusi ta jkʼeltike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi ta jkʼan ta jnaʼtik kʼuxi ta jtsaltik jtosuk jvokoltike, jkʼanbetik vokol Jeova sventa skoltautik ta stael beiltaseletik ti jtunel kuʼuntike (Filip. 4:6, 7; Sant. 1:5).

4. ¿Kʼusitik xuʼ skoltautik sventa meleluk xa xkaʼitik li kʼusi chal ta Vivliae?

⁴ 2) Teuk xa jkʼelojtik yilel. Li Jeovae yakʼoj jmotontik ti jkʼelojtikuk xa yilel li kʼusi ta jnoptike. Sventa meleluk xa xkiltik li kʼusitik chal ta Vivliae, jnopbetik skʼoplal li kʼusi yakal chkʼot ta pasele xchiʼuk voʼotikuk xa yilel li buchʼu chalbe skʼoplale. Kakʼtik persa ti jkʼelojtikuk xa yilel li kʼusi laj yil li buchʼu te chalbe skʼoplal ta Vivliae xchiʼuk jechuk xkaʼi jbatik ti kʼu yelan laj yaʼi sbae.

5. ¿Kʼusi skʼan xal ti ta jnopbetik skʼoplale, xchiʼuk kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik?

⁵ 3) Jnopbetik skʼoplal. Taje jaʼ skʼan xal ti kʼun ta jkʼelbetik batel skʼoplal li kʼusi ta jchantike xchiʼuk ti jkʼeltik kʼusi xuʼ xchanubtasutike. Mi jech ta jpastike, jaʼ tskoltautik sventa xkiltik li jujutos kʼusi chkʼot ta pasele xchiʼuk ti xkaʼibetik smelolal sjunul li loʼile. Kʼalal muʼyuk ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jkʼeltik ta Vivliae, xkoʼolaj kʼuchaʼal skaptak veʼlil ti muʼyuk to meltsanbile. Pe kʼalal ta jnopbetik lek skʼoplal li kʼusi ta jkʼeltik ta Vivliae, xkoʼolaj kʼuchaʼal skaptak veʼlil ti jkapojtik xa ta lakanel ti jun to smuile. Sventa spas kuʼuntik taje, lek ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi la spas sventa xchapaj yuʼun li kʼusi la snuptane? ¿Kʼuxi koltaat yuʼun li Jeovae? ¿Kʼusi xuʼ jchanbe sventa xkuch kuʼun li jvokol eke?».

6. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike?

⁶ 4) Kakʼ ta jkuxlejaltik. Mi mu xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike xijkoʼolaj kʼuchaʼal li jun vinik ti laj yalbe skʼoplal Jesus ti la smeltsan sna ta ba jiʼtike. Tsots abtej, pe jeche’ echʼ svokol. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mi tal tsatsal voʼ xchiʼuk mi noj li ukʼume, chjin li snae (Mat. 7:24-27). Jaʼ jech ek, akʼo mi ta jpastik orasion, mi te xa jkʼelojtik yilel li kʼusi ta jchantik ta Vivliae xchiʼuk ak’o mi ta jnopbetik skʼoplal, pe mi muʼyuk chkakʼ ta jkuxlejaltike, jecheʼ me ch-echʼ jvokoltik. Yuʼun mi la jnuptantik preva o mi laj kichʼtik kontrainele, mu xkuch kuʼuntik ta skoj ti muʼyuk tsots li xchʼunel koʼontontike. Yan mi chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike, mas lek li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike, mas jun koʼontontik xchiʼuk mas tsots xchʼunel koʼontontik (Is. 48:17, 18). Jtunestik tana li chantos laj xa kalbetik skʼoplale yoʼ jkʼeltik kʼusi xuʼ jchantik li kʼusi la snuptan li ajvalil Davide.

7. ¿Kʼusi loʼilal ta Vivlia chkalbetik batel skʼoplal?

⁷ ¿Mi oy kʼusi chopol la spasbot junuk avamigo o junuk avutsʼ avalal? Mi jeche, ep chatabe sbalil mi la akʼelbe skʼoplal li kʼusi la spas Absalon ti jaʼ xnichʼon li ajvalil Davide. Li Absalone la skontrain li stote xchiʼuk tskʼan ox tspojbe li yabtel ta ajvalilale (2 Sam. 15:5-14, 31; 18:6-14).

8. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa skoltautik li Jeovae?

⁸ 1) Jpastik orasion. Teuk ta joltik li loʼil taje, vaʼun jamal kalbetik Jeova kʼu yelan chkaʼi jbatik ta skoj li kʼusi chopol lijpasbate (Sal. 6:6-9). Laj ne, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jtatik junuk beiltasel ta Vivlia yoʼ jnaʼ kʼusi ta jpastik.

9. ¿Kʼuxi xuʼ xaval ta jpʼelchaʼpʼel noʼox kʼop li kʼusi kʼot ta stojolal li David xchiʼuk Absalone?

⁹ 2) Teuk xa jkʼelojtik yilel. Jnoptik li kʼusitik chalbe skʼoplal li loʼil liʼe xchiʼuk ti kʼu yelan laj yaʼi sba li ajvalil Davide. Li Absalone oy  jayibuk jabil ti la sloʼlabe yoʼonton jnaklejetik sventa lekuk x-ilate (2 Sam. 15:7). Kʼalal jaʼ xa yorail laj yile, la stak batel jayvoʼuk viniketik ta sjunul Israel sventa xchapan sbaik yoʼ xtikʼat ta ajvalil. Jech xtok, la sloʼla li Aitofel ti jaʼ toʼox yamigo xchiʼuk ti jaʼ yajtojobtasvanej li Davide. Vaʼun, li Absalone laj yal stuk ti jaʼ xa ch-och ta ajvalile xchiʼuk tskʼan xa ox tsmil yaʼi li David ti jaʼo tsots ip li vaʼ kʼakʼale (Sal. 41:1-9). Kʼalal kʼot ta xchikin li Davide, lokʼ batel li ta Jerusalene. Ta tsʼakale, li yajsoltarotak Absalone la stsakik ta kʼop li yaj-abteltak Davide, pe jaʼ chʼay li yajsoltarotak Absalone xchiʼuk laj yichʼ milel li stuke.

10. ¿Kʼusi ox la spas jechuk li ajvalil Davide?

¹⁰ Jnoptik kʼu van yelan laj yaʼi sba li Davide. Skʼanoj li Absalone xchiʼuk spatoj yoʼonton ta stojolal li Aitofele. Pe kontrainat xchaʼvoʼalik. Toj ep laj yakʼbeik svokol li Davide xchiʼuk tskʼan ox tsmilik. Li Davide xuʼ ox van la snop ti laj xa spas ta jmoj sjolik xchiʼuk Absalon li yan yamigotake xchiʼuk muʼyuk xa la spat yoʼonton ta stojolalik jechuke. Xuʼ ox van jaʼ bat ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae xchiʼuk stuk jatav lokʼel jechuk li ta jteklume. Xuʼ ox van chibaj ta skoj ti toj ep xa laj yil svokole. Pe mu jechuk la spas, yuʼun tsal yuʼun li svokoltake manchuk mi toj tsotsik. ¿Kʼuxi laj yut?

11. ¿Kʼusi la spas ajvalil David kʼalal toj tsots laj yil svokole?

¹¹ 3) Jnopbetik skʼoplal. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li loʼil liʼe? Xuʼ xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi la spas David sventa stsal yuʼun li svokoltake?». Muʼyuk tsalat yuʼun li xiʼele xchiʼuk muʼyuk ti anil xa kʼusi la snop tspase. Li kʼusi noʼox la spase jaʼ ti la skʼanbe Jeova sventa xkoltaate xchiʼuk la skʼanbe yamigotak ti akʼo xkoltaate. Kʼalal oy kʼusi tsnop tspase, tspas noʼox ta anil. Manchuk mi toj ep laj yil svokol li Davide, maʼuk ti mu xa kʼusi skʼane o ti mu xa spat yoʼonton ta stojolal li yantike. Jech-o la spat yoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li yamigotake.

12. ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Jeova li Davide?

¹² ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Jeova li Davide? Mi ta jsabetik mas skʼoplale, te chkakʼtik venta ti akʼbat yipal yuʼun Jeova sventa xkuch yuʼun li svokole (Sal. 3:1-8; sloʼilal). Li Jeovae laj yakʼbe bendision li kʼusi kʼot ta nopel yuʼun Davide xchiʼuk la skoltabe li yamigotak ti la spasik kʼop sventa spojik li ajvalil Davide.

13. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik David mi oy buchʼu chopol kʼusi la spasbutike? (Mateo 18:15-17).

¹³ 4) Kakʼ ta jkuxlejaltik. Xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼuxi xuʼ jchanbe li kʼusi la spas Davide?». Jtos kʼusi xuʼ jpastike jaʼ ti jchapantik noʼox li jkʼoptike. Manchuk mi jelajtik li kʼusi ta jnuptantike, xuʼ jech jpastik o jtsaktik ta venta li beiltaseletik laj yal Jesus ta Mateo kapitulo 18 (kʼelo Mateo 18:15-17). Pe mu me ta aniluk kʼusi jnop jpastik kʼalal jaʼo kapemutike. Jaʼ lek jkʼanbetik Jeova ti junuk noʼox koʼontontike xchiʼuk jkʼanbe jpʼijiltik sventa jchapan li jkʼoptike. Jechuk-o jpat koʼontontik ta stojolal li kamigotaktike xchiʼuk jchʼamtik li koltael chakʼbutike (Prov. 17:17). Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti jchʼuntik li beiltasel chakʼbutik Jeova te oy ta Skʼope (Prov. 3:5, 6).

14. ¿Bakʼin xuʼ spat koʼontontik li kʼusi chal ta 2 Timoteo 1:12-16 xchiʼuk 4:6-11, 17-22?

¹⁴ ¿Mi tskontrainutik kutsʼ kalaltik ta skoj ti chijtun ta stojolal Jeovae? O ¿mi jaʼ te nakalutik ti bu mu xakʼ jpas kabteltike? Mi jeche, xuʼ spat koʼontontik li kʼusi chal 2 Timoteo 1:12-16 xchiʼuk 4:6-11, 17-22. * Li tekstoetik liʼe jaʼ la stsʼiba jtakbol Pablo kʼalal jaʼo tikʼil ta chukele.

15. ¿Kʼusi xuʼ jkʼanbetik li Jeovae?

 ¹⁵ 1) Jpastik orasion. Kʼalal mu to ta jkʼeltik li tekstoetik liʼe, baʼyel kalbetik Jeova li jvokoltike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Xchapetuk kalbetik ti kʼu yelan jvokoltike. Jaʼ yuʼun, kʼalal ta jkʼeltik li kʼusitik la snuptan Pabloe, jkʼanbetik vokol Jeova sventa skoltautik ti kʼuxi xuʼ jtatik beiltaseletik ti chtun kuʼuntik eke.

16. ¿Kʼusitik la snuptan li Pabloe?

¹⁶ 2) Teuk xa jkʼelojtik yilel. Voʼotikuk xa yilel li kʼusi la snuptan Pabloe. Te tikʼil ta chukel ta Roma. Akʼo mi oy xa onoʼox laj yichʼ tikʼel ta chukel, pe li avie snaʼoj lek ti te xa chichʼ-o milele. Iktaat yuʼun jlom xchiʼiltak xchiʼuk chʼabal xa tajek yipal chaʼi (2 Tim. 1:15).

17. ¿Kʼusi ox la snop jechuk li Pabloe?

¹⁷ Li Pabloe xuʼ ox van xi la snope: «¿Kʼu chaʼal ti likʼot ta yajtsʼaklom Kristoe? Ti yanuk kʼusi la jnop jpase muʼyuk liʼ tikʼilun ta chukel jechuke». Jech xtok, xuʼ ox van te xkapet-o sjol ta stojolal li krixchanoetik ta yosilal Asia ta skoj ti la xchʼak sbaik ta stojolale xchiʼuk ti mu xa spat yoʼonton ta stojolal li yan yamigotake. Pe taje mu jechuk la spas. ¿Kʼusi koltaat sventa jechuk-o spat yoʼonton ta stojolal yamigotak xchiʼuk ta stojolal li Jeovae?

18. ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal Pablo kʼalal laj yil svokole?

¹⁸ 3) Jnopbetik skʼoplal. Xuʼ xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi la spas Pablo sventa stsal yuʼun li svokoltake?». Akʼo mi snaʼoj ti chichʼ xa milele, jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil ti stoybe skʼoplal Jeovae. Jech xtok, la skʼel kʼuxi xuʼ spatbe-o yoʼonton li yermanotake xchiʼuk nopolik noʼox la skʼopon Jeova ta skoj ti spatoj yoʼonton ta stojolale (2 Tim. 1:3). Maʼuk la snopilanbe tajek skʼoplal li buchʼutik iktaat komele, jaʼ noʼox la stoj ta vokol ti kʼanbil yuʼun li yan yamigotake xchiʼuk ti koltaate. Jech-o la xchan li Skʼop Dios xtoke (2 Tim. 3:16, 17; 4:13). Li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yaʼie jaʼ ti snaʼoj ti kʼanbil yuʼun li Jeova xchiʼuk Jesuse, ti muʼyuk ch-iktaate xchiʼuk ti ch-akʼbat smoton mi tukʼ laj yakʼ sbae.

19. ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Jeova li Pabloe?

¹⁹ Li Jeovae yalojbe xa onoʼox Pablo ti chichʼ kontrainel ta skoj ti jaʼ yajtsʼaklom Kristoe (Ech. 21:11-13). ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Jeova li Pabloe? Takʼbat s-orasion xchiʼuk tsatsubtasbat yoʼonton (2 Tim. 4:17). Jech xtok, albat ta jamal ti ch-akʼbat smoton ta skoj ti tsots abtej ta spasbel li yabtele xchiʼuk la stijbe yoʼonton yamigotak Pablo sventa xkoltaat.

20. Jech kʼuchaʼal chal ta Romanos 8:38 xchi’uk 39, ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik xchʼunel yoʼonton li Pabloe?

²⁰ 4) Kakʼ ta jkuxlejaltik. Xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼuxi xuʼ jchanbe li kʼusi la spas Pabloe?». Jnaʼojtik ti chkichʼtik kontrainel kʼuchaʼal Pablo ta skoj li kʼusi jchʼunojtike (Mar. 10:29, 30). Sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova kʼalal oy jvokoltike, tsots skʼoplal ti jpasilantik orasione xchiʼuk ti jchanilan Jvivliatike. Skʼan mu xchʼay ta joltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti jtoybetik skʼoplal li Jeovae. Jpʼeluk me ta koʼonton jchʼuntik ti muʼyuk chiktautik li Jeovae xchiʼuk muʼyuk buchʼu chmakat ta be sventa skʼanutike (kʼelo Romanos 8:38, 39; Ebr. 13:5, 6).

21. ¿Kʼusi koltaatik-o li Aya xchiʼuk Hector sventa stsal yuʼunik li kʼusi vokol chaʼiike?

²¹ Li loʼiletik chal ta Vivliae xuʼ me stsatsubtas koʼontontik kʼalal ta jnuptantik kʼusiuk prevae. Jech kʼuchaʼal liʼe, jun prekursora ta Japón ti Aya sbie laj yal ti ep chkoltaat li sloʼilal Jonas sventa mu masuk xiʼ xchol mantal ti bu oy ep krixchanoetike. Li Hector ti te nakal ta Indonesia xchiʼuk ti maʼuk stestigotak Jeova li stot smeʼe chal ti ep la chkoltaat li  sloʼilal Rut sventa xojtikin mas li Jeovae xchiʼuk ti xtun ta stojolale.

22. ¿Kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil li videoetik, li audiodramaetik xchiʼuk ti bu chal: «Jchanbetik li xchʼunel yoʼontonike»?

²² ¿Bu xuʼ jtabetik mas skʼoplal li loʼiletik ta Vivlia ti tstsatsubtas koʼontontike? Te ta jtatik ta videoetik, ta audiodramaetik, ta jvuntik xchiʼuk ta jpajinatik ta Internet ti bu chal: «Jchanbetik li xchʼunel yoʼontonike». Yuʼun jaʼ tskoltautik sventa kʼupiluk sba xkiltik li loʼiletik ta Vivliae. * Kʼalal mu to ta jkʼeltik o ta jchikintatike, jkʼanbetik vokol Jeova sventa skoltautik yoʼ jtabetik sbalil ta jkuxlejaltik. Voʼotikuk xa yaʼeluk li buchʼu te chalbe skʼoplale. Jnopbetik skʼoplal li kʼusi la spase xchiʼuk ti kʼu yelan koltaat yuʼun Jeova sventa xkuch batel yuʼun li svokoltake. Laj ne, kakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi la jchantike. Ta slajebe, jtojbetik ta vokol Jeova ti ep skoltaojutike. Sventa xkakʼtik ta ilele, jkʼeltik k’u yelan xuʼ jpatbetik yoʼonton li ermanoetike xchi’uk ti k’u yelan xu’ jkoltatike.

23. ¿Kʼusi jpʼel skʼoplal chalbutik Jeova li ta Isaias 41:10 xchiʼuk 13?

²³ Ta skoj ti jaʼ sventainoj balumil li Satanase, toj ep vokolil xuʼ ta jnuptantik xchiʼuk bakʼintike mu xa jnaʼ kʼusi ta jpastik (2 Tim. 3:1). Pe mu xijxiʼ xchiʼuk mu jvul tajek koʼontontik, yuʼun li Jeovae snaʼoj li kʼusi yakal ta jnuptantike. Kʼalal chtun kuʼuntik koltaele, chikutik lek ta sbatsʼikʼob (kʼelo Isaias 41:10, 13). Jpatoj lek koʼontontik ti ta skoltautik li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ chakʼ kipaltik li Skʼop sventa xkuch batel kuʼun li jvokoltike.