1. ¿Kʼusi tstij koʼontontik spasel li Jeovae?

LI Jeovae kʼupil sba chil li tukʼil kʼanelale (Os. 6:6). Tstij koʼontontik sventa jechuk xkiltik ek. Laj yalbe Mikeas ti akʼo jkʼantik li tukʼil kʼanelale (Mik. 6:8, tsʼib ta yok vun). Pe sventa spas kuʼuntike, skʼan jnaʼtik kʼusi skʼan xal li tukʼil kʼanelale.

2. ¿Kʼusi skʼan xal li tukʼil kʼanelale?

² Li tukʼil kʼanelale chvinaj te van 230 ta velta li ta Xchʼul Kʼop Dios sventa Achʼ Balumile. Pe ¿kʼusi skʼan xal? Xi chal li glosarioe: «Jaʼ skʼoplal li buchʼu chakʼ ta ilel kʼanelal ta skoj ti oy kʼusi jamal yaloje, ti tukʼ yoʼontone, ti tskʼan tukʼ chakʼ sbae xchiʼuk ta skoj ti jmoj tajek oyike. Jaʼtik onoʼox skʼoplal xtok ti kʼu yelan skʼanoj krixchanoetik li Diose xchiʼuk ti kʼu yelan skʼanoj sbaik li krixchanoetike». Taje jaʼ jech stalelal li Jeovae. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼu yelan chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li krixchanoetike. Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xakʼbe sbaik ta ilel tukʼil kʼanelal li yajtuneltake.

3. ¿Kʼusi albat yuʼun Jeova li Moisese?

³ Kʼalal muʼyuk toʼox jal slokʼelik ta Ejipto li j˗israeletike, li Moisese albat yuʼun Jeova ti kʼusi skʼan xal li sbie xchiʼuk li stalelaltake. Xi albate: «Jeova, Jeova, jaʼ jun Dios ti oy xkʼuxul yoʼontone, oy slekil yoʼonton, mu ta aniluk chlik skʼakʼal yoʼonton, ep tukʼil kʼanelal yuʼun xchiʼuk melel snaʼ xkʼopoj. Ta smilal noʼox buchʼu chakʼbe ta ilel tukʼil  kʼanelal, chakʼ ta perton li buchʼu oy kʼusi chopol tspase, li buchʼu mu xchʼun mantale xchiʼuk li buchʼu tsaʼ smule» (Eks. 34:6, 7). Kʼalal jech laj yal li Jeovae, te laj yakʼ ta aʼiel kʼu yelan li tukʼil kʼanelal yuʼune. Jkʼeltik kʼusi jaʼ.

4, 5. 1) ¿Kʼusi laj yal li Jeovae? 2) ¿Kʼusitik ta jtakʼtik batel?

⁴ Li Jeovae laj yal ti «ep tukʼil kʼanelal yuʼune». Oy yan versikuloetik ta Vivlia ti chakʼ ta aʼiel ti ep tukʼil kʼanelal yuʼun li Jeovae. * Pe jaʼ noʼox chalbe skʼoplal li Jeovae, maʼuk li krixchanoetike. ¿Mi mu jechuk ti labal sba ta aʼiel ti ep ta velta chalbe skʼoplal ti oy tukʼil kʼanelal yuʼun li Jeovae? Jamal xvinaj ti toj tsots skʼoplal chil li talelal taje. Jaʼ yuʼun, xi lokʼ ta yoʼonton laj yal li Davide: «Kajval Jeova, kʼalal to ta vinajel chkʼot li tukʼil kʼanelal avuʼune [...]. ¡Toj echʼ xa noʼox ep sbalil li tukʼil kʼanelal avuʼune, Dios kuʼun! Ta yolon axikʼ tsaʼ snakʼobbailik li xnichʼnab krixchanoetike» (Sal. 36:5, 7). ¿Mi jaʼ jech ep sbalil chkiltik li tukʼil kʼanelal yuʼun Dios jech kʼuchaʼal laj yil Davide?

⁵ Sventa xkaʼibetik lek smelolal kʼusi skʼan xal li tukʼil kʼanelale, jtakʼtik batel liʼe: ¿buchʼutik chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae? xchiʼuk ¿kʼuxi ta jtabetik sbalil ti kʼu yelan chakʼ ta ilel tukʼil kʼanelale?

6. Li Jeovae, ¿buchʼutik chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal?

⁶ ¿Buchʼutik chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae? Li Vivliae chal ti ep kʼusitik xuʼ jkʼantike, jech kʼuchaʼal «li abtel ta osiltike», li «chanubtasele», «li yojtikinobile», «li vinoe», «li aseitee» xchiʼuk «li pʼijilale». Taje jaʼ noʼox junchib skʼelobiltak (2 Kron. 26:10; Prov. 12:1; 21:17; 29:3). Pe li tukʼil kʼanelale jaʼ noʼox xuʼ xichʼ akʼbel ta ilel li krixchanoetike. ¿Mi jaʼ skʼan xal ti buchʼuuk noʼox chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae? Moʼoj, jaʼ noʼox chakʼbe ta ilel li buchʼu lek tajek xil sba xchiʼuke. Li Jdiostike tukʼ chakʼ sba ta stojolal li yamigotake. Oy kʼusi kʼupil sba tspas ta stojolalik xchiʼuk muʼyuk chiktaan.

7. ¿Kʼuxi yakʼoj ta ilel ti skʼanoj skotol krixchanoetik li Jeovae?

⁷ Li Jeovae skʼanoj skotol li krixchanoetike. Xi albat yuʼun Jesus li Nikodemoe: «Skʼanoj tajek krixchanoetik li  Diose, jaʼ yuʼun laj yakʼ li jun noʼox Xnichʼon sventa mu xichʼ lajesel li buchʼu chakʼ xchʼunel yoʼonton ta stojolale, moʼoj, yuʼun jaʼ sventa tsta˗o xkuxlejal sbatel osil» (Juan 3:1, 16; Mat. 5:44, 45).

8, 9. 1) Li Jeovae, ¿kʼu yuʼun chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li yajtuneltake? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel?

⁸ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, li Jeovae jaʼ noʼox chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li buchʼutik lek tajek chil sba xchiʼuke, jaʼ xkaltik, li yajtuneltake. Jaʼ jech jamal xvinaj ta skoj li kʼusi laj yalik li ajvalil David xchiʼuk li j˗alkʼop Daniele. Jech kʼuchaʼal liʼe, xi la stsʼiba li Davide: «Jechuk˗o me xavakʼ ta ilel tukʼil kʼanelal avuʼun ta stojolal li buchʼutik xojtikinikote» xchiʼuk «li tukʼil kʼanelal yuʼun Jeovae te oy˗o sbatel osil ta stojolal li buchʼutik chiʼtaate». Xi laj yal li Daniele: «Kajval Jeova, voʼot li melel Diosote, voʼot [...] chavakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li buchʼu tskʼanote xchiʼuk li buchʼu chchʼunbot amantale» (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4). Jech kʼuchaʼal chkiltike, li Jeovae chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li yajtuneltak ta skoj ti xojtikinike, ti xiʼtaojike, ti skʼanojike xchiʼuk ti chchʼunbeik li smantaltake. Jaʼ noʼox chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li buchʼutik jaʼ jech chichʼik ta mukʼ kʼuchaʼal tskʼane.

⁹ Li Jeovae skʼanojutik xa onoʼox kʼalal muʼyuk toʼox chijtun ta stojolale (Sal. 104:14). Pe kʼalal lik kichʼtik ta mukʼe, lik yakʼbutik ta ilel tukʼil kʼanelal. Xi onoʼox chalbe steklumal li Jeovae: «Li tukʼil kʼanelal kuʼune mu xuʼ xichʼ lokʼesel ta atojolal» (Is. 54:10). Li Davide laj yil ta xkuxlejal stuk li kʼusi laj yal liʼe: «Toj lek chil Jeova li buchʼu tukʼ chakʼ sba ta stojolale» (Sal. 4:3). ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal chkakʼtik venta ti stuk noʼox jech kʼu yelan skʼanojutik li Jeovae? Jun jtsʼibajom yuʼun salmoe xi laj yale: «Ti buchʼu oy spʼijile tsnopbe skʼoplal li kʼusitik taje xchiʼuk tskʼelbe lek skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeova ta skoj li tukʼil kʼanelal yuʼune» (Sal. 107:43). Li tojobtasel liʼe jaʼ chalbutik li Jeovae. Jaʼ yuʼun, jkʼeltik oxib sbaliltak kʼalal chakʼbutik ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae.

10. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil ti te oy˗o sbatel osil li tukʼil kʼanelal yuʼun Diose? (Salmo 31:7).

¹⁰ Li tukʼil kʼanelal yuʼun Diose te oy˗o sbatel osil. Jaʼ jech chal 26 ta velta li ta Salmo 136. Xi chal li baʼyel versikuloe: «Albeik kolaval li Jeovae, yuʼun li stuke toj lek; te oy˗o sbatel osil li tukʼil kʼanelal yuʼune» (Sal. 136:1). Li ta versikulo 2 kʼalal ta 26, chchaʼal li jpʼelantik kʼop liʼe: «Yuʼun te oy˗o sbatel osil li tukʼil kʼanelal avuʼune». Kʼalal ta jchantik li salmo liʼe, labal sba chkiltik ti jeltos kʼu yelan chakʼbutik ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae. Li jpʼelantik kʼop «yuʼun te oy˗o sbatel osil li tukʼil kʼanelal yuʼune» chakʼ ta ilel ti jech˗o skʼanoj steklumal li Diose. ¡Tstsatsubtas tajek koʼontontik ti muʼyuk chikta yajtuneltak li Jeovae! Yuʼun chchabi li buchʼutik chtunik ta stojolale, mas to kʼalal chil tsots svokolike. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil? Xijmuyubaj kʼalal jnaʼojtik ti chchabiutik li Jeovae, ti tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li jvokoltike xchiʼuk ti tskoltautik sventa jechuk˗o xijtun ta stojolale (kʼelo Salmo 31:7).

11. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 86:5, ¿kʼusi chtijbat yoʼonton Jeova sventa x˗akʼvan ta perton?

¹¹ Li tukʼil kʼanelal yuʼun Diose jaʼ chtijbat yoʼonton sventa xakʼ perton. Kʼalal chil Jeova ti sutesoj yoʼonton xchiʼuk ti tsjel stalelal li jun krixchanoe, li tukʼil kʼanelal yuʼune jaʼ chtijbat yoʼonton sventa xakʼ ta perton. Ta jun salmoe, li Davide xi laj yal ta stojolal li Jeovae: «Maʼuk jech spasojbutik ti kʼu yelan jmultike, mu jechuk spakojbutik sutel ti kʼu yelan sta˗o li jpaltailtike» (Sal. 103:8˗11). Li Davide yaʼioj ta xkuxlejal stuk ti chopol tajek chkaʼi jbatik kʼalal oy kʼusi chopol jpasojtike. Pe laj yakʼ venta xtok ti ch˗akʼvan ta perton li Jeovae. Jun velta kʼalal la spas orasion li Davide, laj yal kʼusi chtijbat yoʼonton Jeova sventa x˗akʼvan ta perton (kʼelo Salmo 86:5). Ta melel, li Jeovae chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li buchʼutik tskʼanik pertone.

12, 13. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik mi chopol tajek chkaʼi jbatik yuʼun li kʼusi chopol la jpastik ta voʼnee?

¹² Mi la jsaʼ jmultike, toj lek xchiʼuk ta  jtabetik sbalil mi chopol chkaʼi jbatike, yuʼun jaʼ tskoltautik sventa jsutes koʼontontik xchiʼuk ti jel jtalelaltike. Pe oy junantik yajtuneltak Diose chopol˗o tajek chaʼi sbaik ta skoj li kʼusi la spasik ta voʼnee. Akʼo mi sutesoj xa yoʼontonik, tsnopik ti muʼyuk ch˗akʼatik˗o ta perton yuʼun li Jeovae. Mi jaʼ jech chavaʼi abae, tskoltaot me mi laj avaʼibe smelolal ti oy ta yoʼonton chakʼbot ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae.

¹³ ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil? Akʼo mi jpasmulilutik, xuʼ jun koʼonton xijtun ta stojolal Jeova xchiʼuk ti lekuk sak li jol koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun «tsakubtas skotol jmultik li xchʼichʼel Xnichʼon ti jaʼ li Jesuse» (1 Juan 1:7). Mi chibajemutik ta skoj ti oy kʼusi chopol jpasojtike, jvules ta joltik ti oy tajek ta yoʼonton chakʼ ta perton Jeova li buchʼutik tsutes yoʼontonike. Jkʼeltik kʼu yelan la skoʼoltajes David li tukʼil kʼanelal xchiʼuk li yakʼel pertone. Xi la stsʼibae: «Jech kʼuchaʼal mas toyol li vinajel kʼuchaʼal li balumile, jaʼ jech smukʼul li tukʼil kʼanelal yuʼun ta stojolal li buchʼu chiʼtaate. Jech kʼuchaʼal toj nom xil sbaik li slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk smaleb kʼakʼale, jaʼ jech nom tajek yakʼoj batel ta jtojolaltik li jmultike» (Sal. 103:11, 12). Ta melel, li Jeovae oy tajek ta yoʼonton chakʼutik ta perton (Is. 55:7).

14. ¿Kʼuxi laj yalbe skʼoplal David ti chchabiutik li tukʼil kʼanelal yuʼun Diose?

¹⁴ Li tukʼil kʼanelal yuʼun Diose chchabiutik ta mantal. Li Davide xi laj yalbe Jeova ta jun s˗orasione: «Kʼotemot ta jnakʼobbail; voʼot chachabiun li ta yorail vokolile. Joyol ta jtojolal avuʼun li avanel ta muyubajel sventa kolebale». Xi to laj yale: «Li buchʼu spatoj yoʼonton ta stojolal Jeovae joyobtabil li ta tukʼil kʼanelal yuʼune» (Sal. 32:7, 10). Li ta voʼnee, li muroetik ti sjoyoj li jteklume chchabiatik sventa mu x˗och li yajkontraike. Jaʼ noʼox jech ek, li tukʼil kʼanelal yuʼun Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal jun muro ti chchabiutik ta mantale. Jech xtok, tskoltautik sventa xijnopaj ta stojolal (Jer. 31:3).

15. ¿Kʼuxi xkoʼolaj ta jun nakʼobbail xchiʼuk pojobbail li tukʼil kʼanelal yuʼun Jeovae?

¹⁵ Li Davide la stunes yan skoʼoltasobil sventa xalbe smelolal kʼu yelan chchabi steklumal li Diose. Xi laj yale: «Jaʼ jlekil nakʼobbail li Diose, li Dios ti chakʼbun kil tukʼil kʼanelale». Xi to laj yale: «Jaʼ chakʼ kil tukʼil kʼanelal xchiʼuk jaʼ jtsatsal pojobbail, jaʼ jlekil nakʼobbail xchiʼuk jaʼ jkoltavanej kuʼun, jaʼ j˗eskudo xchiʼuk jaʼ li buchʼu te jsaʼoj jnakʼobbail ta stojolale» (Sal. 59:17; 144:2). ¿Kʼu yuʼun laj yal David ti xkoʼolaj kʼuchaʼal nakʼobbail xchiʼuk pojobbail li tukʼil kʼanelal yuʼun Jeovae? Mu ventauk ti bu nakalutike, mi jech˗o chijtun ta stojolal li Jeovae jech˗o chchabiutik sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk. Li buchʼu la stsʼiba li Salmo 91 xi laj yal eke: «Xi chkalbe li Jeovae: ‹Voʼot jnakʼobbailot xchiʼuk voʼot jtsatsal pojobbailot›» (Sal. 91:1˗3, 9, 14). Taje jaʼtik jech laj yal li Moises eke (Sal. 90:1, tsʼib ta yok vun). Kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame, oy to kʼusi laj yal ti chkʼot tajek ta koʼontontike. Xi la stsʼibae: «Voʼne xa onoʼox ti jaʼ jun nakʼobbail li Diose, li skʼob ti te oy˗o sbatel osile ta skoltaot» (Deut. 33:27). ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova kʼalal «li skʼob ti te oy˗o sbatel osile ta skoltaot» xie?

16. ¿Kʼusi chaʼtos bendision yakal ta jkʼupintik? (Salmo 136:23).

¹⁶ Kʼalal ta jsaʼ jnakʼobbailtik ta stojolal  Jeovae, jun noʼox koʼontontik. Akʼo mi jech, bakʼintike xuʼ van chkat tajek koʼontontik xchiʼuk chibajemutik tajek. ¿Kʼusi tspas Jeova ta jtojolaltik kʼalal jech chkaʼi jbatike? (Kʼelo Salmo 136:23). Tsnitutik likel xchiʼuk ta slekil yoʼonton tskoltautik (Sal. 28:9; 94:18). ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil? Jaʼ ti jnaʼojtik ti tskoltautik li Diose, taje tskoltautik sventa teuk ta joltik li chaʼtos liʼe: baʼyel, mu ventauk bu nakalutik oy bu xuʼ jta jnakʼobbailtik; xchibal, skʼanojutik tajek li Jtotik ta vinajele.

17. Ta skoj ti oy tukʼil kʼanelal yuʼun li Diose, ¿kʼusi xuʼ jpʼel ta koʼontontik? (Salmo 33:18˗22).

¹⁷ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, kʼalal chkil jvokoltike, xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti tskoltautik Jeova sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal (2 Kor. 4:7˗9). Xi onoʼox laj yal li j˗alkʼop Jeremiase: «Ta skoj ti oy tukʼil kʼanelal yuʼun li Jeovae, muʼyuk lajemutik˗o, yuʼun muʼyuk spajeb ti chkʼuxubinvane» (Lam. 3:22). Xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti jech˗o chakʼbutik ta ilel tukʼil kʼanelal li Jeovae, jech kʼuchaʼal laj yal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Te oy sat Jeova ta stojolal li buchʼu xiʼtaojike, li buchʼu spatoj yoʼontonik li ta tukʼil kʼanelal yuʼune» (kʼelo Salmo 33:18˗22).

18, 19. 1) ¿Kʼusi la jchantik talel? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁸ Jvules ta joltik li kʼusi la jchantike. Li Jeovae skʼanojutik xa onoʼox kʼalal muʼyuk toʼox chijtun ta stojolale. Pe kʼalal lik kichʼtik ta mukʼe, lik yakʼbutik ta ilel tukʼil kʼanelal. Li kʼanelal taje jaʼ chtijbat yoʼonton sventa xchabiutik xchiʼuk ti stoyutik likele. Nopol oy ta jtojolaltik xchiʼuk tspas li kʼusi snopoj ta jtojolaltike. Tskʼan ti lekuk xbat li jkuxlejaltike (Sal. 46:1, 2, 7). Jaʼ yuʼun, mu ventauk li kʼusi xkil˗o jvokoltike li Jeovae tskoltautik sventa tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal.

¹⁹ Laj xa jchantik ti chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal yajtuneltak li Jeovae. Pe tskʼan ti jaʼuk jech xkakʼbe jbatik ta ilel eke. Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jpastik.