1. ¿Kʼusi van xuʼ jakʼbe jbatik kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi spasoj Jeovae?

KʼALAL ta jnopbetik skʼoplal kʼu yelan la spas vinajel xchiʼuk balumil li Jeovae, xuʼ van jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li Davide. Xi la sjakʼbe jun velta Jeova ta s-orasione: «Kʼalal ta jkʼel li vinajele, li yabteltak sniʼ akʼobe, li lunae xchiʼuk li kʼanaletik ti voʼot apasoje, ¿mi yuʼun tsots skʼoplal li vinik ti te oy ta ajole xchiʼuk mi yuʼun tsots skʼoplal li xnichʼon krixchano sventa xachabie?» (Sal. 8:3, 4). Jech kʼuchaʼal li Davide, xuʼ van muʼyuk mas tsots jkʼoplal chkaʼi jbatik kʼalal chkiltik kʼu yelan toj labal sba pasbil li kʼanaletike xchiʼuk mu van chʼunbaj chkaʼitik ti oyutik ta yoʼonton li Jeovae. Pe ta jkʼeltik batel ti maʼuk noʼox oy ta yoʼonton Adan xchiʼuk Eva li Jeovae, yuʼun kʼotik ta yutsʼ yalal.

2. ¿Kʼusi toʼox tskʼan Jeova ti akʼo spasik li Adan xchiʼuk Evae?

² Li Adan xchiʼuk Evae jaʼik toʼox li baʼyel xnichʼnabtak Jeova ta balumile xchiʼuk kʼot ta jkʼanvanej Totil yuʼunik. Li Jeovae tskʼan ti akʼo skolta sbaik li ta yutsʼ yalale. Xi laj yalanbee: «Epajanik, pʼolanik, nojesik li balumile, ventainik» (Jen. 1:28). Li Jeovae tskʼan ox ti xil yalab xnichʼnabike xchiʼuk ti xchabiik li balumile. Ti lajuk spasik li kʼusi oy ta yoʼontone, jaʼik-o yutsʼ yalal Jeova ta sbatel osil jechuk li Adan xchiʼuk Evae xchiʼuk li yalab xnichʼnabike.

3. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti tsots skʼoplal ilatik ta yutsʼ yalal Jeova li Adan xchiʼuk Evae?

³ Li Jeovae laj yakʼ ta ilel ti la stsak ta mukʼ li Adan xchiʼuk Eva kʼalal tsots skʼoplal ilatik li ta yutsʼ yalale. Li Davide xi laj yalbe Jeova ta sventa ti kʼu yelan pasbilutike: «Mas bikʼit jutuk skʼoplal la apas li stuke, jaʼ mas mukʼ skʼoplal jutuk li anjeletike xchiʼuk laj avakʼbe skorona ta sventa  smukʼulal xchiʼuk ta sventa yutsilal» (Sal. 8:5, tsʼib ta yok vun). Li Diose maʼuk jech tajek la spas krixchanoetik jech kʼuchaʼal li anjeletike. Yuʼun mu xkoʼolaj yipalik, spʼijilik xchiʼuk li kʼusi xuʼ yuʼunik spasele (Sal. 103:20). Pe jaʼ xa noʼox «mas bikʼit jutuk skʼoplal» la spas krixchanoetik kʼuchaʼal li tsatsal anjeletike. ¡Toj labal sba! Kʼalal la spas baʼyel jtot jmeʼtik li Jeovae, toj jun yutsil li xkuxlejal laj yakʼanbee.

4. ¿Kʼusi kʼot ta stojolalik li Adan xchiʼuk Evae, xchiʼuk kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

 ⁴ Li Adan xchiʼuk Evae muʼyuk la xchʼunik mantal, jaʼ yuʼun maʼuk xa yutsʼ yalal Jeova kʼotik. Ta skoj taje, laj yil-o svokol li yalab xnichʼnabik jech kʼuchaʼal ta jchantik batel li ta xchanobil liʼe. Pe li Jeovae muʼyuk jelem-o li kʼusi oy ta yoʼontone: tskʼan ti xkʼot ta xnichʼnabtak ta sbatel osil li buchʼutik chchʼun mantale. Ba’yel ta jkʼeltik kʼuxi yakʼoj ta ilel Jeova ti stsakojutik ta mukʼe. Ta tsʼakale, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti ta jkʼan chijkʼot ta yutsʼ yalale. Ta slajeb une, ta jkʼeltik kʼusi bendisionetik tskʼupinik ta sbatel osil li xnichʼnabtak liʼ ta balumile.

5. ¿Kʼuxi xuʼ jtojbetik ta vokol Dios ti jaʼ slokʼol la spasutike?

⁵ Jaʼ slokʼol la spasutik li Jeovae (Jen. 1:26, 27). Ta skoj ti jaʼ slokʼolutike, xuʼ jchanbetik li stalelale. Jech kʼuchaʼal kʼanelal, xkʼuxul oʼontonal, tukʼil oʼontonal xchiʼuk tukʼilal (Sal. 86:15; 145:17). Kʼalal chkakʼtik persa ti jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal stuke, chkichʼtik-o ta mukʼ xchiʼuk jaʼ jech ta jtojbetik ta vokol (1 Ped. 1:14-16). Mi ta jpastik li kʼusi lek chile, xijmuyubaj noʼox. Jech xtok, ta skoj ti jaʼ slokʼolutike, xuʼ stʼujutik sventa xijkʼot ta yutsʼ yalal.

6. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti stsakojutik ta mukʼ kʼalal la spas li balumile?

⁶ Laj yakʼbutik jun kʼupil sba balumil li Jeovae. Kʼalal jal toʼox tajek skʼan spas Adan li Diose, baʼyel la xchapan li balumile (Job 38:4-6; Jer. 10:12). Ta skoj ti toj ep slekil yoʼontone, mu xa noʼox albajuk kʼusitik la spas sventa jkʼupintik (Sal. 104:14, 15, 24). Kʼalal la snopbe skʼoplal li kʼusitik la spase, «lek laj yil» (Jen. 1:10, 12, 31). Laj yakʼ ta ilel ti stsakoj ta mukʼ krixchanoetik kʼalal laj yakʼbe sventain skotol li kʼusitik spasoj ta balumil ti alakʼik sba tajeke (Sal. 8:6). Li Diose tskʼan ti jkʼupintik xchabiel ta sbatel osil li kʼusitik spasoje. ¿Mi nopem xkaʼitik stojbel ta vokol Jeova ti jech oy ta yoʼonton chakʼbutike?

7. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel Josue 24:15 ti xuʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike?

⁷ Li Jeovae yakʼoj jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike (kʼelo Josue 24:15). Li Jdiostik Jeovae xmuyubaj kʼalal jaʼ ta jnop chijtun ta stojolale (Sal. 84:11; Prov. 27:11). Ep butik xuʼ xkakʼtik ta ilel ti lek kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. Jkʼeltik kʼusi xuʼ jchanbetik li Jesuse.

8. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti lek kʼusi kʼot ta nopel yuʼune? Albo junuk skʼelobil.

⁸ Li Jesuse jaʼ mas tsots skʼoplal laj yil li kʼusi chtun yuʼun yantike, jaʼ yuʼun lek ti jchanbetik stalelale. Jun velta kʼalal lubemik xa ox tajek li Jesus xchiʼuk yajtakboltake, batik ti bu stsʼijlan sventa xkuxike. Pe kʼot epal krixchanoetik ti tskʼanik chanubtasel yuʼun li Jesuse. Muʼyuk x-ilin li Jesuse, kʼuxubaj ta yoʼonton li krixchanoetik taje, vaʼun «ep kʼusitik lik yakʼbe xchan» (Mar. 6:30-34). Kʼalal ta jchʼak  jkʼakʼaltik xchiʼuk ta jtunes kipaltik sventa jkoltatik yantik jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, chkakʼtik-o ta ichʼel ta mukʼ li Jtotik Jeovae (Mat. 5:14-16). Jech xtok, jaʼ jech chkakʼbetik yil ti ta jkʼan chijkʼot ta yutsʼ yalale.

9. ¿Kʼusi matanal yakʼojbutik li Jeovae?

⁹ Li Jeovae yakʼoj ti akʼo xkil kalab jnichʼnabtike xchiʼuk ti jkoltatik sventa skʼanik xchiʼuk ti xtunik ta stojolale. Mi oy avalab anichʼnabe, ¿mi chakʼuxubin li kʼupil sba matanal taje? Li Jeovae laj yakʼbe sjuʼel li anjeletik sventa oyuk kʼusi labal sba spasike, pe muʼyuk laj yakʼ ti akʼo xil xnichʼnabike. Jaʼ yuʼun, li totil meʼiletike skʼan stojik ta vokol ti oy yalab xnichʼnabike. Jaʼ oy ta sbaik stukʼibtasel xchiʼuk ti xalbeik mantal jech kʼuchaʼal tskʼan Jeovae (Deut. 6:5-7; Sal. 127:3; Efes. 6:4). Sventa xichʼik koltael li totil meʼiletike, oy kʼusitik slokʼesoj li s-organisasion Jeova ti lokʼemik ta Vivliae, jech kʼuchaʼal vunetik, videoetik, kʼejojetik xchiʼuk mantaletik ta Internet. Jamal xvinaj ti skʼanoj kalab jnichʼnabtik li Jeova xchiʼuk Xnichʼone (Luk. 18:15-17). Lek tajek chil Jeova kʼalal chakʼ venta ti spatoj yoʼontonik ta stojolal li totil meʼiletike xchiʼuk ti chakʼik persa sventa xkʼuxubin li yalab xnichʼnabike. Kʼalal jech tspas li totil meʼiletike, tskolta yalab xnichʼnabik sventa xkʼotik ta yutsʼ yalal Jeova ta sbatel osil.

10, 11. ¿Kʼusi xuʼ jtatik ta skoj ti laj yakʼ chamuk ta jtojolaltik Xnichʼon li Jeovae?

¹⁰ Li Jeovae laj yakʼ chamuk Xnichʼon sventa xuʼuk xijkʼot ta yutsʼ yalale. Jech kʼuchaʼal la jkʼeltik ta  parafo 4, li Adan xchiʼuk Evae maʼuk xa yutsʼ yalal Jeova kʼotik xchiʼuk li yalab xnichʼnabike (Rom. 5:12). Ta skoj ti lokʼ ta yoʼonton stukik li Adan xchiʼuk Eva ti la stoy sbaik ta stojolal Diose, mu xa staik-o ti xkʼotik ta yutsʼ yalale. Pe ¿li yalab xnichʼnabik une? Ta skoj ti skʼanojutik li Jeovae, laj yakʼ chamuk Xnichʼon yoʼ xkʼot ta yutsʼ yalal li buchʼutik chchʼun mantale (Juan 3:16; Rom. 5:19). Koliyal taje, kʼot ta xnichʼnab Dios li 144 mil krixchanoetik ti tukʼ chakʼ sbaike (Rom. 8:15-17; Apok. 14:1).

¹¹ Li avie, ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik yakal tspasik li kʼusi tskʼan Diose. Mi kuch yuʼunik li slajeb preva kʼalal mi nel li jmil jabile, xuʼ xkʼotik ta yutsʼ yalal Jeova (Sal. 25:14; Rom. 8:20, 21). Ta skoj ti spatoj yoʼonton tstaik taje, «Jtotik» xa chalbeik li Jeovae (Mat. 6:9). Jech xtok, li buchʼutik chchaʼkuxiik tale xuʼ xchanik ek li kʼusi chkʼanbatik yuʼun Jeovae. Mi la xchʼunbeik smantale, xuʼ me xkʼotik ta yutsʼ yalal ek.

12. ¿Kʼusi ta jtakʼtik batel?

¹² Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li Jeovae ep kʼusitik spasoj sventa xakʼ ta ilel ti stsakojutik ta mukʼe. Jaʼ xa xnichʼnabtak chil li buchʼutik chbatik ta vinajele xchiʼuk yaloj ti chkʼot ta xnichʼnabtak ek li «epal krixchanoetik» li ta achʼ balumile (Apok. 7:9). ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xkakʼbetik yil Jeova ti ta jkʼan chijkʼot ta yutsʼ yalal ta sbatel osile?

13. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan chijkʼot ta yutsʼ yalal Jeovae? (Markos 12:30).

¹³ Ta sjunuluk koʼontontik xijtun ta stojolal Jeova yo’ xkak’betik yil ti jk’anojtike (kʼelo Markos 12:30). Ep kʼusitik yakʼojbutik ta slekil yoʼonton li Diose. Jun ti bu mas ep sbalile jaʼ ti xuʼ xkichʼtik ta mukʼe. Kʼalal ta jchʼunbetik li  smantaltake, chkakʼbetik yil ti jkʼanojtike (1 Juan 5:3). Jtos smantale jaʼ ti jpastik ta jchankʼop li krixchanoetik xchiʼuk ti xkakʼbetik yichʼ voʼ jech kʼuchaʼal laj yal Jesuse (Mat. 28:19). Jech xtok, laj yal ti skʼan jkʼan jbatik ta jujuntale (Juan 13:35). Li Jeovae jaʼ chakʼ kʼotuk ta yutsʼ yalal li buchʼutik chchʼun mantale (Sal. 15:1, 2).

14. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike? (Mateo 9:36-38; Romanos 12:10).

¹⁴ Jkʼantik li yantike. Li kʼanelale jaʼ li stalelal Jeova ti mas tsots skʼoplale (1 Juan 4:8). Akʼo mi mu toʼox xkojtikintik, skʼanojutik xa onoʼox li stuke (1 Juan 4:9, 10). Kʼalal jkʼanojtik li yantike, jaʼ jech ta jchanbetik stalelal (Efes. 5:1). Jtos ti kʼu yelan chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike jaʼo kʼalal chkakʼbetik yojtikinik Jeova yoʼ to oy yoraile (kʼelo Mateo 9:36-38). Vaʼun, jaʼ jech xuʼ jkoltatik yoʼ xkʼotik ta yutsʼ yalal Jeova li ta mas jelavele. Kʼalal oy buchʼu chichʼ voʼe, skʼan jechuk-o xkakʼbetik yil ti jkʼanojtike xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼe (1 Juan 4:20, 21). Jech kʼuchaʼal liʼe, kakʼbetik yil ti jpatoj koʼontontik ta stojolale xchiʼuk mu jnoptik ti ta xchopolil yoʼonton li kʼusi tspase o ti jaʼ noʼox tspas li kʼusi tskʼane. Jaʼ lek kakʼbetik yil ti jtsakojtik ta mukʼe xchiʼuk masuk tsots skʼoplal xkiltik (kʼelo Romanos 12:10; Filip. 2:3).

15. ¿Buchʼutik skʼan xkakʼbetik yil xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk slekil koʼontontik?

¹⁵ Oyuk xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk lekuk koʼontontik ta stojolal li yantike. Mi ta jkʼantik chijkʼot ta yutsʼ yalal Dios ta sbatel osile, skʼan jkuxlebintik li kʼusi chal Vivliae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Jesuse laj yal ti skʼan oyuk xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk ti oyuk slekil koʼontontik ta stojolal skotol krixchanoetik manchuk mi jaʼ kajkontratik (Luk. 6:32-36). Pe xuʼ van vokol chkaʼitik spasel bakʼintik taje. Mi jech chkaʼitike, skʼan jchanbetik ti kʼu yelan tsnop xchiʼuk tspas Jesuse. Kʼalal chkakʼtik persa ta jchʼunbetik smantal Jeova xchiʼuk ta jchanbetik stalelal Jesuse, chkakʼbetik yil Jtotik Jeova ti ta jkʼan chijkʼot ta yutsʼ yalal sbatel osile.

16. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa lekuk xbat skʼoplal kuʼuntik li yutsʼ yalal Jeovae?

¹⁶ Lekuk xbat skʼoplal kuʼuntik li yutsʼ yalal Jeovae. Li ta jun utsʼ alalile, stalel onoʼox ti chchanbeik stalelal sbankilik xchiʼuk xvixik li mas kʼoxike. Mi tstsakik ta venta kʼusitik chal Vivlia li buchʼutik mas mukʼtike, lek kʼusi chakʼbeik xchan li xchiʼilik ta vokʼel ti mas kʼoxike. Pe mi mu jechuk tspasike, xuʼ van chopol kʼusi tspasik ek. Jaʼtik jech li ta yutsʼ yalal Jeova eke. Mi oy junuk ermano muʼyuk tukʼ chakʼ sba ta stojolal Jeova, tsvalopatin mantal, chlik sokuk xkuxlejal o chlik mulivajuke, xuʼ van xlik xchan li yantik eke. Maʼuk noʼox, yuʼun tsokbeik skʼoplal li steklumal Jeovae (1 Tes. 4:3-8). Mu jchanbetik stalelal li buchʼutik chopol kʼusi tspasike xchiʼuk mu xkakʼtik ti oyuk kʼusi snamajesutik ta stojolal li jkʼanvanej Totil kuʼuntik ta vinajele.

17. ¿Kʼusi skʼan mu jnoptik, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁷ Jpat koʼontontik ta stojolal Jeova, maʼuk li ta kʼusitik x-ayan kuʼuntike. Mi ta jsaʼtik baʼyel li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk mi ta jchʼunbetik li smantaltak Jeovae, yaloj ti chakʼ jveʼeltik, jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk bu xuʼ xijnakiutik (Sal. 55:22; Mat. 6:33). Jaʼ yuʼun, mu jnoptik ti jaʼ chchabiutik xchiʼuk chakʼ jmuyubajeltik li kʼusitik x-ayan ta balumile, jnaʼojtik ti jaʼ no’ox jun-o koʼontontik ta melel mi ta  jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae (Filip. 4:6, 7). Akʼo mi oy jtakʼintik sventa ep kʼusitik jmantik, skʼan jnopbetik skʼoplal mi oy yorail kuʼuntik sventa jtunestik, sventa jchabitik o mi tslajes tajek kipaltik. Xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ batem tajek ta koʼonton li kʼusitik x-ayan kuʼune?». Jvules ta joltik ti Jeovae tskʼan ti jkolta jbatik ta abtel li ta yutsʼ yalale, jaʼ yuʼun skʼan mu kʼusi xchʼay-o koʼontontik. Mu jkʼantik ti jechukutik kʼuchaʼal li vinik ti laj yakʼbe ta aʼiel Jesus ti mu skʼan xtun ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti mu skʼan xkʼot ta yutsʼ yalal ta skoj ti jaʼ batem ta yoʼonton li kʼusitik x-ayan yuʼune (Mar. 10:17-22).

18. ¿Kʼusitik tskʼupinik ta sbatel osil li buchʼutik chchʼunik mantale?

¹⁸ Li buchʼutik chchʼunik mantale tskʼupinik li matanal ti stuk noʼox jeche: ti tskʼanik li Jeovae xchiʼuk ti chichʼik ta mukʼ sbatel osile. Li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik liʼ ta balumile tskʼupinik xchabiel xtok li kʼupil sba balumil smeltsanoj Jeovae. Li Ajvalilal yuʼun Diose poʼot xa slekubtas li balumile xchiʼuk skotol li kʼusitik x-ayane sventa jechuk xkom kʼuchaʼal toʼoxe. Li Jesuse tslajesbe skʼoplal skotol li vokoliletik la slikesik Adan xchiʼuk Eva ta skoj ti la spʼajik li yutsʼ yalal Diose. Li Jeovae ta xchaʼkuxes ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik xchiʼuk oy kʼusi tspas sventa xkuxiik ta sbatel osil li ta Paraiso ti bu muʼyuk xa chameletike (Luk. 23:42, 43). Kʼalal tukʼil krixchanoetik xa ox li yutsʼ yalaltak Jeova ta balumile, ta jujuntal chakʼik ta ilel li smukʼulalik xchiʼuk li yutsilalik jech kʼuchaʼal laj yal li Davide (Sal. 8:5).

19. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik?

¹⁹ Oy kʼusi alakʼ sba chata mi te kapal akʼoplal li ta epal krixchanoetike. Skʼanojot li Diose xchiʼuk tskʼan ti xakʼot ta yutsʼ yalale. Jaʼ yuʼun, paso ti bu kʼalal xuʼ avuʼun sventa lekuk xilote. Teuk ta ajol jujun kʼakʼal li kʼusitik yaloj tspase. Oyuk sbalil xavil ti xuʼ xavichʼ ta mukʼ li jkʼanvanej Totil kuʼuntike xchiʼuk tsotsuk skʼoplal xavil ti xuʼ xavichʼ ta mukʼ sbatel osile.