• «Xkoʼolaj ti yakal tsmukul satiun li jmalal kʼalal tskʼel jujukoje».

• «Chopol tajek chkaʼi, muʼyuk xa kʼupil jba chkaʼi xchiʼuk muʼyuk jbalil chkaʼi jba».

• «Jtuk xa noʼox yaʼel chkil jvokol xchiʼuk muʼyuk buchʼu kalojbe».

• «La jnop ti muʼyuk kʼanbilun yuʼun li Jeovae».

Li kʼusi laj yichʼ alel liʼe chakʼ ta aʼiel kʼu yelan chaʼi sba jun ajnilal kʼalal tskʼel pornografia li smalale. Xuʼ van mu xa spat yoʼonton ta stojolal smalal mi oy xa ta jayibuk u o jabil ta mukul skʼeloj talel pornografiae. Xi chal jun antse: «Bakʼintike xkoʼolaj ti mu xkojtikin li jmalale. La jnop mi oy to yan kʼusi mukul tspas».

¿Mi tskʼel pornografia li amalale? a Li mantal liʼe laj yichʼ chapanel sventa voʼoxuk ermanaetik ti jech yakal chavil avokolike. Te chichʼ albel batel skʼoplal beiltaseletik ta Vivlia ti tspat avoʼontonike, ti chakʼboxuk ta ilel ti skʼanojoxuk li Jeovae xchiʼuk ti tskʼan tskoltaoxuk sventa junuk noʼox avoʼontonik xchiʼuk ti lekuk oyoxuk ta mantale. b

Melel onoʼox ti mu kʼusi stakʼ xapas ta sventa li kʼusi tspas amalale, pe xuʼ oy kʼusi xapas sventa junuk noʼox avoʼontone. Jkʼeltik batel junantik.

Mu xaval ti voʼot ta amule. Xuʼ van jaʼ ta smul chaʼi li jun ajnilal kʼalal tskʼel pornografia li smalale. Kalbetik skʼoplal Alice, c li stuke la snop ti jaʼ ta smul ti tskʼel pornografia li smalale xchiʼuk xi ta sjakʼbe sbae: «¿Kʼu yuʼun ti jaʼ lek chaʼi tskʼel yan antsetik li jmalale?». Junantik ajnilaletike tsnopik ti jaʼ ta smulik ta skoj ti kʼu yelan chaʼi sbaike. Li Danielae xi chale: «Chkap-o tajek jol ti jech-o tskʼel pornografia li jmalale. Toj chopol tajek laj kaʼi xchiʼuk la jnop ti jaʼ ta jmul ti yakal tsok li jnupunelkutike».

Mi jech chavaʼi abae, teuk me ta ajol ti Jeovae muʼyuk chakʼ amulin li kʼusi tspas amalale. Xi chal Santiago 1:14: «Ta jujuntal chichʼik  akʼel ta preva kʼalal tijbil yoʼontonik xchiʼuk loʼlabilik ta skoj li kʼusi tskʼan yoʼonton stukike» (Rom. 14:12; Filip. 2:12). Jech kʼuchaʼal laj kiltike li Jeovae muʼyuk chakʼ amulin, yuʼun ep sbalil chil ti tukʼ chavakʼ abae (2 Kron. 16:9).

Mi tskʼel pornografia li amalale, maʼuk skʼan xal ti voʼot ta amule. Jaʼ yuʼun, mu chopoluk xavaʼi aba. Li buchʼu tskʼel pornografiae mas to ch-ayan ta yoʼonton chiʼinejbail ta vayel ti mu xa staleluk jech ti kʼu yelan chchiʼin sbaik ta vayel jun ants xchiʼuk jun vinike.

Mu masuk xavakʼ ta avoʼonton. Li Caterine chal ti te xnopnun-o ta kʼakʼal akʼobal ta skoj ti tskʼel pornografia li smalale. Li Francese xi chale: «Kʼalal mu jnaʼ bu oy li jmalale, solel ta jvul tajek koʼonton sjunul kʼakʼal ti mu xa jnaʼ kʼusi ta jpase». Yan ajnilaletike chalik ti chkʼexavik tajek kʼalal te xchiʼuk ermanoetik ti snaʼojik kʼusi yakal chkʼot ta pasel li ta snupunelike. Yantik xtoke chalik ti stuk chaʼi sbaik ta skoj ti tsnopik ti muʼyuk buchʼu x-aʼibat smelolal li kʼusi yakal tsnuptanike.

Stalel ti jech chavaʼi abae, pe mi te xanopnun-oe, mas to me chavul-o avoʼonton. Mas lek ti jaʼuk xavakʼ ta avoʼonton ti lekuk xavil aba xchiʼuk li Jeovae, yuʼun jaʼ chakʼ avipal sventa xkuch avuʼun li avokole (Sal. 62:2; Efes. 6:10).

¿Kʼuxi xuʼ skoltaot mi la achan Avivlia xchiʼuk mi la anopbe skʼoplale? Li ta Vivliae te ta jtabetik sloʼil antsetik ti tsots laj yil svokolike xchiʼuk ti jaʼ to jun yoʼonton laj yaʼi sbaik kʼalal laj yalbeik li Jeovae. Akʼo mi mu skotoluk velta lokʼesbat li svokolike, akʼbatik jun oʼontonal. Nopo avaʼi li kʼusi kʼot ta stojolal li Anae, «mu xa noʼox x-echʼ yatel yoʼonton chaʼi». Li k’usi la spase jaʼ ti jal la skʼopon li Jeovae, vaʼun jun xa yoʼonton laj yaʼi akʼo mi mu toʼox snaʼ kʼusi chkʼot ta stojolal (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4).

Kʼanbo koltael li moletike, yuʼun «chkʼotik kʼuchaʼal nakʼobbail kʼalal oy ikʼe, jun nakʼobbail kʼalal oy tsatsal ikʼaloʼe» (Is. 32:2). Yuʼun xuʼ van skʼanbeik junuk ermana sventa spat avoʼonton xchiʼuk ti xavalbeik ti kʼu yelan chavaʼi abae (Prov. 17:17).

¿Mi xuʼ van xakolta amalal sventa xikta skʼelel li pornografiae? Xuʼ van, li Vivliae chal ti jaʼ mas lek mi jchaʼvoʼaltik kʼalal ta jtsaltik junuk  kʼop o junuk kajkontratike (Ekl. 4:9-12). Oy buchʼutik chalik ti kʼalal jmoj tskolta sbaik li nupultsʼakaletike, mas kʼun chaʼi yiktael pornografia li malalile. Vaʼun, chlik me spat yoʼonton yan velta ta stojolal smalal li ajnilale.

Jtos ti kʼusi skʼan xatsak ta venta mi ta melel tskʼan chikta skʼelel pornografia li amalale, jaʼ mi oy ta yoʼontone. ¿Mi anaʼoj ti skʼanojbe koltael Jeova sventa x-akʼbat yipal xchiʼuk mi skʼanojbe koltael li moletike? (2 Kor. 4:7; Sant. 5:14, 15). ¿Mi oy kʼusi spasoj sventa mu xa stsʼuj ta skʼelel yan velta? Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi muʼyuk xa mas tstunes selular, stavleta o yan kʼusitik ti xuʼ jaʼ xlik skʼel-o yan veltae? (Prov. 27:12). ¿Mi tskʼan ti xakoltae xchiʼuk ti xalbot ta jamal ti kʼu yelan chaʼi sbae? Mi jeche, xuʼ van xakolta unbi.

Pe ¿kʼusi xuʼ xapas? Jkʼeltik kʼusi la spas li Feliciae. Li smalal ti Etan sbie ta sbikʼtal onoʼox meʼin ta yoʼonton skʼelel li pornografiae. Li Feliciae chakʼ yipal ti stakʼuk noʼox chiʼinel ta loʼil sventa x-albat yuʼun smalal kʼalal tskʼan tskʼel yan veltae, xi chal li Etane: «Xuʼ jamal xkalbe kajnil ti kʼu yelan chkaʼi jbae, yuʼun ta slekil yoʼonton tskoltaun sventa mu xa jkʼel yan veltae. Nopolik noʼox tsjakʼbun kʼu yelan chkaʼi jba xchiʼuk tskoltaun sventa xkichʼ jpʼijil ti kʼu yelan ta jtunes li Internete». Pe kʼux chaʼi Felicia ti tskʼel pornografia li smalale. Xi chale: «Akʼo mi kʼux tajek chkaʼi o kapemun, jnaʼoj ti maʼuk chkoltaat-o yuʼun jmalal sventa xikta skʼelel li pornografiae. Kʼalal mi laj xa ox jloʼiltakutik kʼu yelan chaʼi sba li Etane, voʼon xa chkalbe ti kʼu yelan chkaʼi jba sventa skoltaune».

Kʼalal jech chloʼilajik taje, jaʼ chkoltaat-o li malalil sventa mu xa skʼel yan velta li pornografiae. Pe chkoltaat xtok sventa masuk to spat yoʼonton ta stojolal smalal li ajnilale. Kʼalal jamal chalbe yajnil li kʼusi vokol chaʼi yiktaele, ti xalbe li kʼusitik spasoje o ti bu ayeme, muʼyuk me kʼusi chopol tsnop ta anil li yajnile.

¿Mi xuʼ van jech xakolta li amalale? Mi xuʼ chavile, ¿kʼu yuʼun mu koʼoluk xakʼelik li mantal liʼe? Li kʼusi skʼan xakʼ ta yoʼonton spasel li amalale jaʼ ti xikta skʼelel li pornografiae xchiʼuk ti xlik apat avoʼonton ta stojolale. Mu me lekuk ti xkap sjol kʼalal chakʼan chavalbeik skʼoplal li pornografiae, yuʼun skʼan xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chavaʼi aba ta skoj li kʼusi tspase. Li voʼot eke koltao sventa stsal yuʼun skʼelel li pornografiae xchiʼuk ti spat yoʼonton ti stsal yuʼun eke. Tsots skʼoplal ti xanaʼik kʼusi chtijbat-o yoʼontonik skʼelel pornografia li krixchanoetike xchiʼuk ti kʼusi xuʼ spasik sventa xiktaike. d

 Mi chlik-o akʼopik kʼalal chavalbeik skʼoplal li pornografiae, ¿kʼu yuʼun mu xavalbeik junuk mol ta tsobobbail ti akʼo xchiʼinoxuk kʼalal jaʼo chavalbeik skʼoplale? Mi jaʼ jeche, xuʼ jaʼ xavalbeik li buchʼu apatoj avoʼontonik ta stojolale. Teuk me ta ajol mi tsal yuʼun skʼelel pornografia li amalale, xuʼ van vokol chavaʼi ti xapat avoʼonton ta stojolal yan veltae. Pe mu me xalubtsaj, jaʼuk xakʼel li kʼusi yantik xlekub batel li ta anupunele. Teuk me ta ajolik ti mas chlekub batel li anupunelik mi oy smalael avuʼunike (Ekl. 7:8; 1 Kor. 13:4).

Mi la xchaʼkʼel yan velta pornografia li amalale, ¿mi jaʼ skʼan xal ti muʼyuk la sutes yoʼontone o ti mu xa x-iktaj yuʼune? Mu jechuk maʼ taje. Mi meʼinem ta yoʼontone, xuʼ van skʼan jech-o xakʼ persa yiktael ti kʼu sjalil kuxule. Akʼo mi oy xa ox jayib jabil yiktaoj skʼelel, xuʼ to van stsʼuj yan velta. Sventa mu spas yan veltae, oy me kʼusitik skʼan sjel ta xkuxlejal akʼo mi tsalem xa yuʼun yileluk (Prov. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kor. 10:12). Skʼan sjel ti kʼu yelan tsnope xchiʼuk ti spʼaj li kʼusi chopole. Taje te me tsakal skʼoplal li pornografiae xchiʼuk skotol li kʼusitik ibalik sba jech kʼuchaʼal ti chixtolan skʼunil stuke (Efes. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). ¿Mi oy ta yoʼonton tspas skotol taje? Xuʼ me xkom yuʼun. e

Pe ¿mi mu skʼan xikta skʼelel pornografia li amalal une? Stalel onoʼox ti chkap ajole xchiʼuk ti chopol chavaʼi abae. Albo Jeova ti kʼu yelan chavaʼi abae, vaʼun chakʼbot li jun oʼontonale (1 Ped. 5:7). Sventa masuk to xanopaj ta stojolal Jeovae, pasilano orasion, chanunajan xchiʼuk nopbo skʼoplal. Vaʼun, ta me xnopaj talel ta atojolal ek. «Nopol oy Jeova ta stojolal li buchʼutik muʼyuk xa te tsakal chaʼi li yoʼontonike» xchiʼuk chakʼ ti xmuyubajikuk yan veltae (Sal. 34:18). Paso li kʼusi lek chil Jeovae, kʼanbo koltael li moletike xchiʼuk mu xanop ti mu xa xjel-o stalelal li amalale (Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9).