1. Li Jesuse, ¿kʼu yuʼun la skoʼoltas ta chijetik li yajchankʼoptake?

 TI KʼU yelan lek xil sbaik li Jesus xchiʼuk li yajchankʼoptake, laj yal ti jaʼ jech lek xil sbaik ek li jchabichij xchiʼuk li yuni chijtake (Juan 10:14). Lek li skoʼoltasobil laj yakʼe, yuʼun li chijetike xojtikinik li jchabivanej yuʼunike xchiʼuk xaʼibeik li skʼopojele. Xi laj yal jun jxanvil ti laj yil ta sat stuke: «Ta jkʼankutik ox ta jpaskutik jun video ti te chlokʼ jaykotuk chije xchiʼuk ta jkʼankutik ox ti xnopajik tale, pe muʼyuk xnopajik talel, yuʼun mu xojtikinik li jkʼopojelkutike. Vaʼun, te nopaj talel jun kerem ti jaʼ li buchʼu chchabiatike. Kʼalal lik yikʼ li xchije, tijlue batel».

2, 3. 1) ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel yajchankʼoptak Jesus ti chaʼibeik li skʼopojele? 2) ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta yan xchanobile?

² Li kʼusi laj yil li jxanvil taje tsvules ta joltik li kʼusi laj yal Jesus ta stojolal li yuni chijtake, jaʼ xkaltik, li yajchankʼoptake. Xi laj yale: «Chaʼiik li jkʼopojele» (Juan 10:16). Pe ¿kʼuxi chkaʼibetik skʼopojel Jesus ti te oy ta vinajele? Jtose jaʼo kʼalal ta jchikintatik li kʼusi laj yakʼ ta chanele (Mat. 7:24, 25).

³ Li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik kʼusitik laj yakʼ ta chanel li Jesuse. Laj yal ti oy kʼusi skʼan xkiktatik spasele xchiʼuk ti oy kʼusi skʼan jpastike. Baʼyel, ta jchantik chaʼtos ti kʼusi skʼan xkiktatik spasel ti laj yal li lekil jchabichije.

4. ¿Kʼusi ti xuʼ jvul˗o tajek koʼontontik chal ta Lukas 12:29?

⁴ (Kʼelo Lukas 12:29). Li Jesuse laj yalbe yajchankʼoptak ti akʼo mu xa svul tajek yoʼontonik ta sventa li kʼusitik chtun yuʼunik jujun kʼakʼale. Jtunel tajek li kʼusi laj yale. Pe bateltike, muʼyuk kʼun ta chʼunel. ¿Kʼu yuʼun?

5. ¿Kʼu chaʼal tsvul tajek yoʼontonik li jlom ermanoetike?

  ⁵ Jlom ermanoetike xuʼ van tsvul tajek yoʼontonik sventa kʼuxi tsta sveʼelik, skʼuʼ spokʼik o ti bu xuʼ xnakiike. Xuʼ van muʼyuk lek tojolil ti bu nakalike. Xuʼ van muʼyuk lek tspasik kanal sventa smakʼlintas li yutsʼ yalalike. Yikʼaluk van cham li buchʼu tsaʼ toʼox talel takʼine xchiʼuk ti chʼabal xa kom stakʼin li yutsʼ yalale. Ta skoj li chamel coronaviruse, ep buchʼutik muʼyuk xa yabtel komik xchiʼuk chʼabal xa stakʼinik (Ekl. 9:11). Mi oy jech ta jnuptan jvokoltike, ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xa jvul˗o tajek koʼontontik jech kʼuchaʼal laj yal li Jesuse?

6. Chapbo smelolal kʼusi la snuptan li jtakbol Pedroe.

⁶ Jun veltae, li jtakbol Pedro xchiʼuk yan jtakboletike te tikʼilik ta jkot varko ta nab Galilea kʼalal jaʼo yakal tsatsal ikʼaloʼe xchiʼuk laj yilik te chanav tal ta ba voʼ li Jesuse. Vaʼun, xi laj yal li Pedroe: «Kajval, mi voʼote, alo mantal ti akʼo xixanav batel ta atojolal ta ba nabe». Xi la stakʼ li Jesuse: «¡Laʼ!». «Vaʼun, yal ta varko li Pedroe, xanav batel ta ba nab sventa chbat snup ta be li Jesuse. Pe kʼalal laj yil ti xjumet tsatsal ikʼe, lik xiʼuk. Vaʼun, xi avan kʼalal yakal xa ox ch˗och yalel ta yut nabe: ‹¡Koltaun, Kajval!›. Li Jesuse ta anil noʼox la syeʼ batel skʼob sventa tsnit lokʼel li Pedroe». Kakʼtik venta ti Pedroe xanav kʼuk snamal li ta ba nab manchuk mi tsots xyukʼlajete, yuʼun tukʼ skʼeloj batel li Jesuse. Pe kʼalal jaʼ lik skʼel batel li tsatsal ikʼaloʼe, lik xiʼuk xchiʼuk lik naʼetajuk, vaʼun lik xa ox ochuk yalel ta yut nab (Mat. 14:24-31).

7. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan jtakbol Pedroe?

 ⁷ Li kʼusi la snuptan jtakbol Pedroe oy kʼusi chakʼ jchantik. Kʼalal yal ta varko xchiʼuk kʼalal lik xanavuk ta ba voʼe, muʼyuk la snop mi oy kʼusi chchʼaybat˗o yoʼonton xchiʼuk ti chlik mutʼijuke. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti chbat sta li Jesuse. Pe muʼyuk kʼot, yuʼun jaʼ la skʼel batel li tsatsal ikʼaloʼe. Li voʼotike mu onoʼox stakʼ xijxanav li ta ba voʼe, li kʼusi noʼoxe jaʼ ti ta jnuptantik tsatsal prevaetik ti jaʼ te chvinaj mi tsots li xchʼunel koʼontontike. Mi maʼuk xa la jkʼeltik batel Jeova xchiʼuk li kʼusitik yaloj tspase, chlik me mutʼijkutik o chijyal ek li ta mantale. Kʼusuk li vokoliletik ta jnuptantik ti xkoʼolaj ta tsatsal ikʼaloʼe, jaʼuk˗o me jkʼeltik batel li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ yuʼun tskoltautike. Pe ¿kʼuxi tspas kuʼuntik?

8. ¿Kʼusi tskoltautik sventa mu jvul tajek koʼontontik ta sventa li kʼusi jtunel kuʼuntik jujun kʼakʼale?

⁸ Li kʼusi tskoltautik sventa mu jvul koʼontontike jaʼ ti jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Li Jeovae jaʼ jun jkʼanvanej Totil ti jamal yaloj ti chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntik mi jaʼ baʼyel ta jpasbetik li yabtele (Mat. 6:32, 33). Li Jeovae persa chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi yaloj tspase (Deut. 8:4, 15, 16; Sal. 37:25). Li Jeovae chchabi li mutetike xchiʼuk li nichimetike, taje jaʼ spatobil koʼontontik ti chakʼbutik li kʼusitik ta jlajestik jujun kʼakʼale xchiʼuk ti chakʼbutik li jkʼuʼ jpokʼtike (Mat. 6:26-30; Filip. 4:6, 7). Li jun totil o jun meʼile ta skʼel ta xchabi xchiʼuk ta xakʼbe kʼusi chtun yuʼun li yalab xnichʼnabe, yuʼun skʼanojan. Ta skoj ti skʼanojutik li Jtotik ta vinajel eke, chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntike. Jaʼ jech xuʼ jpat koʼontontik ti chchabiutik li Jeovae.

9. ¿Kʼusi chakʼ achan li kʼusi kʼot ta stojolal li jun nupultsʼakale?

⁹ Jkʼeltik jun skʼelobil ti bu lek xvinaj ti chakʼ kʼusitik chtun kuʼuntik li Jeovae. Oy jun nupultsʼakal ti chtun ta tsʼakal orae bat yikʼik talel ermanaetik ti te nakalik ti bu oyik li buchʼutik jatavemik lokʼel ta slumalike sventa xikʼik batel ta tsobajel. Mas ta jun ora xanavik batel xchiʼuk jkot skarroik ti mol xa tajeke. Xi laj yal li ermanoe: «Kʼalal laj xa ox li tsobajele, laj kalbekutik li ermanaetik ti akʼo xbat veʼikuk ta jnakutike. Pe vul ta jolkutik ti chʼabal kʼusi xkakʼbekutik slajesike». ¿Kʼusi van tspasik li nupultsʼakale? Xi laj yal li ermanoe: «Kʼalal likʼotkutik li ta jnakutike, la jtakutik chib volsa veʼlil ta stiʼ jnakutik, mu jnaʼkutik buchʼu ay yikta komel te. Jaʼ koltavan talel li Jeovae». Ta tsʼakal jutuke, sok skarro li ermanoe, jtunel yuʼunik li ta cholmantale, pe chʼabal stakʼinik sventa xakʼik ta meltsanel. Laj yikʼ batel ta mekaniko sventa snaʼ kʼu yepal chmeltsaj˗o. Vaʼun, nopaj talel jun vinik xchiʼuk la sjakʼ buchʼu yuʼun li karroe. Li ermanoe laj yal ti jaʼ yuʼune xchiʼuk ti oy kʼusi sokeme. Xi laj yal li vinike: «Mu ventauk. Li kajnile yakal ta saʼ jkot karro kʼuchaʼal liʼe xchiʼuk ti jechuk skolorale. ¿Kʼu yepal chakʼan?». Li ermanoe xmuyubaj xa ti kʼu yepal akʼbate, yuʼun xman˗o xkʼexol li skarroe. Xi laj yale: «Mu xa noʼox x˗al kuʼun ti kʼu yelan laj kaʼi jbakutik li vaʼ kʼakʼale. Jnaʼojkutik ti mu jechuk noʼox kʼot ta pasele, yuʼun jaʼ la skoltaunkutik li Jeovae».

10. ¿Kʼuxi tskoltautik Salmo 37:5 sventa mu jvul koʼontontik ta sventa li kʼusi jtunel kuʼuntike?

¹⁰ Kʼalal chkaʼibetik skʼopojel li lekil jchabichije xchiʼuk ti muʼyuk xa ta jvul  tajek koʼontontik ta sventa li kʼusitik chtun kuʼuntike, xuʼ jpat lek koʼontontik ti chakʼbutik onoʼox li Jeovae (kʼelo Salmo 37:5; 1 Ped. 5:7). Jnopbetik skʼoplal li kʼusitik vokolik chkʼot ta pasel laj kaltik ta  parafo 5. Xuʼ van li avie, li Jeovae stunesoj talel jolil ta utsʼ alalil o yajval kabteltik sventa jtatik li kʼusitik chtun kuʼuntik jujun kʼakʼale. Pe xuʼ van oy jlom joliletik ta utsʼ alalile mu xa x˗akʼbej yuʼun yutsʼ yalal li kʼusi chtun yuʼunike o chʼabal kabteltik lijkom ek. Li Jeovae ta onoʼox skʼel kʼusi chut sventa oyuk˗o kuʼuntik. Ta melel, ta onoʼox xkoltavan. Jkʼeltik to kʼusi laj yal li lekil jchabichij ti skʼan xkiktatik spasele.

11. ¿Kʼusi laj yal Jesus ta Mateo 7:1 xchiʼuk 2 ti akʼo mu xa jpastike, xchiʼuk kʼu yuʼun vokol chkaʼitik spasel bateltik?

¹¹ (Kʼelo Mateo 7:1, 2). Li Jesuse snaʼoj onoʼox ti jpasmulilutike xchiʼuk bateltike jaʼ ta jkʼelbetik spaltail li yantike. Jech oxal, xi laj yale: «Mu xa xatikʼik mulil» o mu xa xaloʼiltavanik. Bateltike, oy onoʼox jech ta jpastik manchuk mi muʼyuk jech oy ta koʼontontik. ¿Kʼusi stakʼ jpastik mi jech kʼot ta pasele? Kaʼibetik skʼopojel li Jesuse xchiʼuk kakʼtik persa ti mu xa xijloʼiltavane.

12, 13. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik Jeova sventa mu xa jloʼiltatik li yantike?

¹² Li kʼusi tskoltautike jaʼ mi la jnopbetik skʼoplal li stalelal Jeovae, yuʼun li stuke jaʼ tskʼel li kʼusi lek ta jpastike. Jech la spas ta stojolal li ajvalil Davide ti tsots la spas smule. Mulivaj xchiʼuk Bat-Seba xchiʼuk laj yakʼbe ta milel li smalale (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24). ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Maʼuk noʼox laj yil svokol stuk, yuʼun laj yil svokol li yutsʼ yalale xchiʼuk li yajniltake (2 Sam. 12:10, 11). Jun veltae, muʼyuk laj yakʼ ta ilel ti spatoj yoʼonton ta stojolal Jeovae, yuʼun laj yalbe yajsoltarotak ti akʼo spasik jun senso ta Israel ti mu jechuk yaloj mantal li Jeovae. Ti jech la spase jaʼ van ta skoj ti la stoy sba ti ep tajek yajsoltarotake. ¿Kʼusi kʼot ta pasel? 70 mil j˗israeletik chamik ta skoj chamel (2 Sam. 24:1-4, 10-15).

¹³ Ti teuk nakalutik ta Israel li vaʼ kʼakʼale, ¿kʼusi van la jnoptik ta stojolal David ti jechuke? ¿Mi laj van jchopol jloʼiltatik? ¿Mi laj van jnoptik ti mu sta˗o xichʼ kʼuxubinel yuʼun li Diose? Li Jeovae mu jechuk la snop. Jaʼ la skʼel ti tukʼ tunem talel ta sjunul xkuxlejal ta stojolale xchiʼuk ti sutesoj xa yoʼonton ta melele. Jech oxal, laj yakʼbe perton manchuk mi tsots smul la spas. Li Davide skʼanoj tajek li Jeovae xchiʼuk tskʼan tspas li kʼusi leke, jaʼ jech laj yakʼ venta li Jeovae. ¿Mi mu jechuk ti ta jtojtik tajek ta vokol ti jaʼ tskʼel kʼusitik lek ta jpastik li Diose? (1 Rey. 9:4; 1 Kron. 29:10, 17).

14. ¿Kʼusi koltabilik˗o junantik ermanoetik yoʼ mu xa sloʼiltaik yantike?

¹⁴ Li Jeovae tstsak ta venta ti jpasmulilutike. ¿Mi mu jechuk skʼan jpastik ek ta stojolal li yantike xchiʼuk ti jaʼuk jkʼelbetik li kʼusi lek tspasike? Kʼun tajek ti jaʼ noʼox jkʼelbetik li spaltailike xchiʼuk ti jchopol loʼiltatike. Pe li buchʼu chchanbe stalelal Jeovae lek xil sba xchiʼuk li yantike akʼo mi oy spaltailik. Jpʼej diamante ti muʼyuk to juxbil xchiʼuk ti muʼyuk to kʼelbil leke xuʼ van muʼyuk kʼupil sba xvinaj. Pe li jun krixchano ti pʼije maʼuk noʼox tskʼelbe li spat xokone, yuʼun snaʼoj  ti toj toyol stojol mi la xjux leke xchiʼuk mi la smeltsane. Jchanbetik stalelal li Jeova xchiʼuk Jesuse, maʼuk jkʼelbetik li spaltailik yantike, jaʼuk jkʼelbetik li slekil talelalike.

15. Kʼalal ta jnoptik kʼu yelan xkuxlejalik li yantike, ¿kʼuxi tskoltautik sventa mu jloʼiltatik?

¹⁵ Kʼalal ta jkʼelbetik slekil talelal yantike, jaʼ tskoltautik sventa mu jloʼiltatik. Pe ¿kʼusi to yan tskoltautik? Jaʼ ti jnoptik kʼu yelan li xkuxlejalike. Jkʼelbetik jun skʼelobil. Jun kʼakʼal kʼalal jaʼo te oy ta templo li Jesuse, te laj yil jun ants ti la stikʼ chaʼsep yuni takʼin li ta xkaxailtak takʼine. Li ants taje chamem smalal xchiʼuk povre noʼox. Li Jesuse muʼyuk la sjakʼ ti kʼu yuʼun jech noʼox yepal la stikʼe. Maʼuk laj yakʼ ta yoʼonton ti kʼu yepal laj yakʼe, jaʼ la stsak ta venta ti kʼu yuʼun jech la spase xchiʼuk ti kʼu yelan xkuxlejal li antse. Jech xtok, la skʼupil kʼopta ta skoj ti laj yakʼ skotol ti kʼu yepal oy yuʼune (Luk. 21:1-4).

16. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal Veronicae?

¹⁶ Li kʼusi kʼot ta stojolal Veronicae chakʼ kiltik ti toj tsots skʼoplal ti jnoptik kʼu yelan xkuxlejalik li yantike. Li ta stsobobbaile oy jun meʼil ti jaʼ noʼox stuk xchiʼuk skereme. Xi chal li Veronicae: «Yileluke, muʼyuk chakʼbeik yipal mantal xchiʼuk muʼyuk kʼusi lek ta jnop ta stojolalik.  Pe jun kʼakʼale, lilokʼ ta cholmantal xchiʼuk li meʼile. Laj yalbun skotol li svokole xchiʼuk laj yalbun ti tsakbil ta autismo chamel li skereme. Solel yakʼoj tajek ta yoʼonton chakʼbe kʼusi chtun yuʼun sventa lekuk oy li skereme xchiʼuk ti lekuk ta mantale. Bateltike, ta skoj ti chlik xchamel li skereme, skʼan xbat ta yan tsobajel». Xi to chal li Veronicae: «Muʼyuk bu la jta ta nopel ti toj tsots li xkuxlejale. Avie, ep xa sbalil chkil li kʼusi tspas sventa xtun ta stojolal Jeovae xchiʼuk lek ta chanbel stalelal chkil».

17. ¿Kʼusi chalbutik Santiago 2:8, xchiʼuk kʼuxi xuʼ jchʼuntik?

¹⁷ ¿Kʼusi skʼan jpastik mi laj kakʼtik venta ti ta jloʼiltatik junuk ermano o junuk ermanae? Jvules ta joltik ti skʼan jkʼantik li kermanotaktike (kʼelo Santiago 2:8). Jech xtok, skʼan vokoletajkutik ta stojolal Jeova sventa skoltautik yoʼ mu xa xijloʼiltavane. Vaʼun, jechuk jpastik kʼuchaʼal la jkʼan ta j˗orasiontike xchiʼuk bat jkʼopontik li ermanoe. Mi jech la jpastike, xuʼ me mas xkojtikintik. Xuʼ xkalbetik ti jmoj xijlokʼ ta cholmantal xchiʼuke o ti jmoj xijveʼutik xchiʼuke. Kʼalal mas to chkojtikintik batel li kermanotik taje, xuʼ me jchanbetik stalelal Jeova xchiʼuk Jesus ti jaʼ noʼox jkʼelbetik li kʼusitik lekik tspase. Jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti ta jtsʼet chikintabetik smantal li lekil jchabichij ti mu xa xijloʼiltavan o ti mu xa jtikʼtik mulile.

18. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti chkaʼibetik skʼopojel li lekil jchabichije?

¹⁸ Li chijetike xojtikinbeik xa skʼopojel li jchabivanej yuʼunike. Jaʼ jech li voʼotik eke, xkaʼibetik xa skʼopojel li Jesuse. Mi chkakʼtik persa sventa mu xa jvul koʼontontik ta sventa li kʼusitik chtun kuʼuntike xchiʼuk ti mu kʼusi chopol jnoptik ta stojolal li yantike o ti mu jtikʼtik mulile, ta me xakʼbutik bendision li Jeova xchiʼuk Jesuse. Mu ventauk mi jaʼ te jkʼoplaltik li ta «uni jtsop chij» o li ta yan chijetike jkotoltik skʼan xkaʼibetik skʼopojel xchiʼuk jchʼuntik kʼusi chal li lekil jchabichije (Luk. 12:32; Juan 10:11, 14, 16). Li ta yan xchanobile, ta jkʼeltik chaʼtos kʼusi laj yal Jesus ti skʼan jpastike.