Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
¿Kʼusi skʼan xal li mantal ta Levitiko 19:16 «mu me xavakʼbe ta vokol xkuxlejal achiʼil» xie xchiʼuk kʼusi chchanubtasutik?
Li Jeovae laj yalbe j˗israeletik ti skʼan chʼulikuke. Pe sventa spas yuʼunike, xi laj yalanbe mantale: «Mu me xapuk batel ta ateklumal li kʼusi mu meleluk ta stojolal li achiʼile. Mu me xavakʼbe ta vokol xkuxlejal achiʼil ta skoj ti chapukbe skʼoplal li kʼusi mu meleluke. Voʼon Jeovaun» (Lev. 19:2, 16).
Li jpʼelantik kʼop «xavakʼbe ta vokol» xie lek chalbe smelolal li ta voʼneal ebreo kʼope. Pe ¿kʼusi skʼan xal? Xi laj yalbe skʼoplal jun juda vinik ta sventa li slivroal Levitikoe: «Li ta jtuchʼ versikulo liʼe, vokol ta aʼibel smelolal, yuʼun mu jnaʼtik lek kʼusi skʼan xal li ta ebreoe. Mi literal la jelubtastike, jaʼ skʼan xal ‹muʼyuk te vechel ta stsʼel o ta xokon›».
Junantik li buchʼutik xchanojbeik skʼoplal Vivliae tsnopik ti vaʼ chaʼoxpʼel kʼope te snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li versikulo 15 ti xi chale: «Tukʼ me xachapanvanik. Mu me xkʼuxubaj ta avoʼonton li povre ta skoj noʼox ti povree o ti jaʼ xa lek chavil ti buchʼu jkʼuleje. Tukʼuk me xachapan li achiʼil ta krixchanoale» (Lev. 19:15). Ti jaʼuk jech li kʼusi tsnopike, li mantal ta versikulo 16 ti chal «mu me xavakʼbe ta vokol xkuxlejal achiʼil» xie jaʼ van chakʼ ta aʼiel ti skʼan tukʼ kʼusi spasik li j˗israeletik kʼalal chchapanvanike, kʼalal chpʼolmajike xchiʼuk li ta yutsʼ yalalike. Jech xtok, muʼyuk ch˗elkʼajik sventa stabeik sbalil stukik. Veno, taje mu onoʼox stakʼ jech jpastik, pe oy to kʼuxi lek xuʼ xkaʼibetik smelolal li kʼusi chal ta versikulo 16.
Kakʼtik venta kʼusi chal li ta slikebal versikulo 16. Li Diose laj yalbe j˗israeletik ti mu spukbeik skʼoplal li kʼusi mu meleluke o ti xchopol kʼoptavanike. Teuk ta joltik ti kʼalal chijchopol kʼoptavane mu xkoʼolaj kʼuchaʼal chijloʼiltavane akʼo mi ta onoʼox slikes kʼop ek (Prov. 10:19; Ekl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Sant. 3:6). Li spukel kʼusi mu meleluke jaʼ noʼox tsokesbe-o skʼoplal li yantike. Li buchʼu chchopol kʼoptavane xuʼ xakʼbe ta vokol xkuxlejal li yantike. Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Nabote. Junantik viniketike la xchopol kʼoptaik li Nabote, jaʼ yuʼun la smilik ta ton akʼo mi muʼyuk smul (1 Rey. 21:8-13). Jaʼ yuʼun, li ta xchaʼvokʼal Levitiko 19:16 chal ti buchʼu mu meleluk kʼusi chale jaʼ chakʼbe ta vokol xkuxlejal li yan krixchanoetike.
Jech xtok, xuʼ van oy buchʼu chchopol kʼopta yantik ta skoj ti spʼajoje. Li ta 1 Juan 3:15 xi chale: «Jaʼ jmilvanej buchʼuuk noʼox ti tspʼaj yermanoe xchiʼuk anaʼojik ti muʼyuk tsta kuxlejal sbatel osil li jmilvaneje». Xi to laj yal Dios kʼalaluk laj yal li mantal ta Levitiko 19:16: «Mu me xapʼaj ta avoʼonton li avermanoe» (Lev. 19:17).
Li alakʼ sba mantal ta Levitiko 19:16 chakʼbutik pʼijil tojobtasel li yajtsʼaklomutik Kristoe. Skʼan jpʼajtik li kʼusitik chopolik ta jnoptike xchiʼuk mu jchopol kʼoptatik li yantike. Mi chkakʼbetik ta vokol xkuxlejal li yantike, jaʼ xkaltik, ti ta jchopol kʼoptatik ta skoj noʼox ti muʼyuk lek chkiltike o ta skoj ti itʼix koʼontontik ta stojolalike, taje jaʼ skʼan xal ti jpʼajojtike. Li melel yajtsʼaklomutik Kristoe mu stakʼ xijpʼajvanutik (Mat. 12:36, 37).