1, 2. ¿Kʼusitik van ti xuʼ xij-okʼ-o yuʼune?

 ¿MI OY okʼemot? Bakʼintike xuʼ van chij-okʼ ta muyubajel ta skoj ti oy kʼusitik lek la jnuptantike, jech kʼuchaʼal kʼalal chvokʼ junuk olole. Bakʼintik xtoke, chij-okʼutik kʼalal oy kʼusi lekik chtal ta joltike o kʼalal ta jtatik junuk kamigotik ti voʼne xa muʼyuk kilojtike.

² Pe jutuk mu skotoluk velta kʼalal chij-okʼutike jaʼ ta skoj ti oy kʼusi kʼux chkaʼitike. Xuʼ van oy buchʼu chopol kʼusi la spasbutik ti jpatoj toʼox koʼontontik ta stojolale, xuʼ van oy kʼusi kʼux chkaʼitik ta skoj jtosuk tsatsal chamel o ta skoj ti oy buchʼu cham kuʼuntike. Taje xuʼ van jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal Jeremias kʼalaluk la slajesik Jerusalen li jbabiloniaetike. Li j-alkʼope laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ukʼum li yaʼlel sate, ti mu xkux ta okʼel li sate xchiʼuk ti mu xpaj jsetʼuke (Lam. 3:​48, 49).

3. ¿Kʼu yelan chaʼi sba Jeova kʼalal chil ti chkil jvokoltike? (Isaias 63:9).

³ Li Jeovae snaʼoj jayib velta okʼemutik ta sjunul li jkuxlejaltike. Li Vivliae chalbutik ta jamal ti yiloj kʼalal chkil jvokoltike xchiʼuk chaʼi kʼalal ta jkʼanbetik vokole (Sal. 34:15). Pe maʼuk noʼox yiloj jvokoltik o ti chaʼi ti xijvokoletutike, yuʼun oy to kʼusitik mas tspas. Li stuke jaʼ li Jtotike xchiʼuk skʼanojutik tajek xchiʼuk chat tajek yoʼonton kʼalal chil ch-okʼ li xnichʼnabtake. Jaʼ yuʼun, oy kʼusitik tspas ta anil sventa skoltautik (kʼelo Isaias 63:9).

4. ¿Buchʼutik ta jkʼelbetik batel skʼoplal ti te tsʼibabil ta Vivliae, xchiʼuk kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal li Jeovae?

 ⁴ Li ta Skʼope te chakʼ kiltik kʼusi la spas Jeova kʼalal laj yil ti ch-okʼ li yajtuneltake. Kalbetik skʼoplal Ana, David xchiʼuk li ajvalil Esekiase. ¿Kʼu van yuʼun ti okʼike? ¿Kʼusi la spas Jeova ta stojolalik? ¿Kʼuxi tskoltautik kʼalal chkat koʼontontik, kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutik o kʼalal chʼabal xa spatobil koʼontontik chkiltike?

KʼALAL CHIJ-OKʼ TA SKOJ AT-OʼONTONE

5. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li Anae?

⁵ Li Anae oy kʼusi la snuptan ti laj yat-o yoʼonton xchiʼuk ti jaʼ okʼ-oe. Li smalal Anae oy yan yajnil, jaʼ sbi Penina. Toj echʼ xa noʼox chopol xchiʼuk skontrainoj li Anae. Pe li Anae mu x-alaj, yan li Peninae oy jayvoʼ yalab (1 Sam. 1:​1, 2). Jaʼ yuʼun, li Peninae tslaban li Anae. ¿Kʼu van yelan laj avaʼi aba ti voʼotuk jech la anuptane? Li Anae «mu xa noʼox x-echʼ yatel yoʼonton», jaʼ yuʼun «solel naka xa okʼel tspas xchiʼuk mu xa xveʼo» (1 Sam. 1:​6, 7, 10).

6. ¿Kʼusi la spas Ana sventa junuk yoʼonton xaʼi sbae?

⁶ Sventa junuk yoʼonton xaʼi sba li Anae, bat ta axibalna ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ li Diose. Kʼalal jaʼo te oy li ta yochebal yamakʼil axibalnae, la skʼopon Jeova xchiʼuk te x-okʼolet ta stojolal. Vaʼun, xi la skʼanbe vokol li Diose: «Akʼo venta ti tsots chil svokol li avajtunele, teuk-o ta avoʼonton, mu xchʼay ta ajol li avajtunele» (1 Sam. 1:10 xchaʼvokʼal, 11). Laj yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae. Kʼalal laj yil Jeova ti x-okʼolet li yuni tsebe, kʼux tajek laj yaʼi ek.

7. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba Ana kʼalal laj xa ox yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae?

⁷ ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba Ana kʼalal laj xa ox yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae xchiʼuk k’alal laj xa ox ya’i li kʼusi laj yal li bankilal pale Elie? Xi chal li loʼile: «Laje, bat veʼuk xchiʼuk muʼyuk xa vinaj ta sat ti chat yoʼontone» (1 Sam. 1:​17, 18). Akʼo mi te-o li svokole, li Anae jun xa yoʼonton laj ya’i sba, yuʼun laj xa ox yiktabe ta skʼob Jeova li svokole. Li Jeovae laj yil ti tsvul yoʼontone xchiʼuk la xchikintabe li kʼusi laj yale. Ta mas tsʼakale, laj yakʼbe bendision sventa xil yalab (1 Sam. 1:​19, 20; 2:21).

8, 9. Jech kʼuchaʼal chal Ebreos 10:24 xchiʼuk 25, ¿kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xkakʼtik persa xijbat ta tsobajeletike? (Kʼelo xtok li lok’ole).

⁸ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? ¿Mi yakal chavil avokol ti cha-okʼ-o yuʼune? Xuʼ van chavul avoʼonton ta skoj ti oy buchʼu cham avuʼune o ti cham junuk avamigoe. Mi jaʼ jeche, stalel onoʼox ti mu buchʼu xakʼan xachiʼin ta loʼile. Pe teuk me ta ajol li kʼusi la spas Anae, li stuke te bat ta axibalna, vaʼun te patbat yoʼonton yuʼun li Jeovae. Xuʼ me  spat avoʼonton Jeova mi labat ta tsobajel eke akʼo mi chavat avoʼonton o mi chʼabal avipal chavaʼi aba (kʼelo Ebreos 10:​24, 25). Li ta tsobajeletike te chavaʼi tekstoetik ta Vivlia ti tspat tajek avoʼontone. Taje jaʼ me jech tspas Jeova sventa skoltaot sventa mu jaʼuk xanopbe skʼoplal li kʼusi chavul-o avoʼontone. Vaʼun, mas xa me jun koʼontontik akʼo mi te-o li jvokoltike.

⁹ Kʼalal chijbat ta tsobajeletike, tspatbutik koʼontontik li kermanotaktike xchiʼuk chakʼik ta ilel ti skʼanojutik tajeke. Vaʼun, jun me koʼontontik kʼalal te jchiʼuktike (1 Tes. 5:​11, 14). Jkʼeltik kʼusi chal jun prekursor espesial ti cham yajnile: «Bateltike, ta jnaʼ tajek li kajnile xchiʼuk te xi-okʼolet-o, pe te ta jta spatobil koʼonton li ta tsobajele. Kʼalal chal sloʼil li ermanoetike xchiʼuk kʼalal chchiʼinikun ta loʼile, tspat tajek koʼonton. Bateltike, kʼalal chibat ta tsobajele, ta jvul tajek koʼonton. Pe kʼalal te xa oyune, jun xa koʼonton chkaʼi jba». Kʼalal chijbat ta tsobajeletike, li Jeovae xuʼ stunes kermanotaktik sventa skoltautik.

10. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal Ana kʼalal jaʼo chkat tajek koʼontontike?

¹⁰ Li Anae jun xa yoʼonton laj yaʼi sba kʼalal laj yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae. Xuʼ me jech xapas ek li kʼusi chal 1 Pedro 5:7 ti xi chale: «Akʼbeik me sbain skotol li kʼusi chavul-o avoʼontonike, yuʼun oyoxuk ta yoʼonton». Xi chal kaʼitik jun ermana ti k’u yelan laj ya’i sba k’alal milbat smalal yuʼun j-elekʼetike: «Solel laj kat tajek koʼonton, kaloj mi muʼyuk xa chimuyubaj yan velta». ¿Kʼusi koltaat-o? Xi chal kaʼitike: «La jkʼopon li Jtot ta vinajele, laj kaʼi kʼu yelan tspat koʼonton kʼalal ta jkʼopon jujun veltae. Bakʼintike, mu jnaʼ kʼu yelan chkalbe ti kʼu yelan chkaʼi jbae, pe li stuke xaʼibe smelolal. Kʼalal ta jvul tajek koʼonton xchiʼuk ti mu xa jnaʼ kʼusi ta jpase, ta jkʼanbe Jeova ti junuk koʼontone. Vaʼun, ta anil noʼox jun koʼonton chkaʼi jba xchiʼuk oy xa kipal chkaʼi». Kʼalal chavalbe Jeova ti kʼu yelan chavaʼi abae, xaʼibe xkʼuxul li avokole xchiʼuk ti kʼu yelan chavaʼi abae. Akʼo mi mu xchʼay li avokole, li Jeovae xuʼ spat avoʼonton xchiʼuk ti junuk avoʼonton yuʼune (Sal. 94:19; Filip. 4:​6, 7). Jech xtok, xuʼ me xakʼ amoton ta skoj ti chkuch avuʼune (Ebr. 11:6).

KʼALAL CHA-OKʼ TA SKOJ TI OY BUCHʼU CHOPOL KʼUSI LA SPASBOTE

11. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba David ta skoj li kʼusitik chopol pasbate?

¹¹ Ti kʼu sjalil kuxi li Davide ep tajek laj yil svokol ti okʼ-oe. Ep buchʼutik ti la spʼajike xchiʼuk oy junantik yutsʼ yalal xchiʼuk junantik yamigotak ti chopol kʼusi la spasbeike. Jech xtok, muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30). Kʼalal jaʼo chil tajek svokole, xi la stsʼibae: «Lilub xa tajek ta jikʼ oʼonton; sjunul akʼobal ta xtʼuxij kuʼun jtem ta skoj li yaʼlel jsate; solel chekʼel ta yaʼlel jsat ti bu ta jpuchʼan jbae». ¿Kʼu yuʼun ti jech laj yaʼi sbae? Xi chal stuke: «Ta skoj li buchʼutik chilbajinikune» (Sal. 6:​6, 7). Ta skoj ti chopol tajek kʼusi pasbat li Davide, la svul-o yoʼonton xchiʼuk okʼ-o yuʼunik.

12. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 56:​8, ¿kʼusi snaʼoj lek li Davide?

¹² Akʼo mi tsots kʼusitik la snuptan li Davide, snaʼoj lek ti kʼanbil yuʼun li Jeovae, jaʼ yuʼun xi la stsʼibae: «Chaʼibun Jeova ti kʼu yelan xi-avet ta okʼele» (Sal. 6:8). Ta tsʼakale, la stsʼiba li nichimal kʼop ta Salmo 56:8 (kʼelo). Li nichimal kʼop liʼe chakʼ ta ilel ti Jeovae skʼanojutik xchiʼuk oy ta yoʼonton ti  kʼu yelan chkaʼi jbatike. Li Davide laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal tstsob yaʼlel jsatik ta yav voʼ ti pasbil ta nukule o ti yakal tstsʼiba ta jlik livroe. Li Davide snaʼoj lek ti yiloj Stot ta vinajel ti kʼu yelan chil svokole xchiʼuk ti te ta sjole. Maʼuk noʼox taje, yuʼun snaʼoj lek ti kʼu yelan chaʼi sbae.

13. ¿Kʼusi xuʼ spat koʼontontik mi oy buchʼu chopol kʼusi la spasbutik o mi la smukul satiutike? (Kʼelo xtok li lok’ole).

¹³ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? ¿Mi oy buchʼu la syayijes avoʼonton o la smukul satiot? ¿Mi kʼux tajek chavaʼi ta skoj ti tuchʼ anupunel o ti laj yiktaot anovio o anoviae? ¿Mi chavul tajek avoʼonton ta skoj ti laj yikta komel Jeova junuk avutsʼ avalal o junuk avamigoe? Jkʼeltik kʼu yelan laj yaʼi sba jun ermano ti mukul satiat yuʼun yajnil xchiʼuk ti iktaat komele, xi chale: «Mu chʼunbajuk laj kaʼi ti jech la spasbune. La jvul tajek koʼonton, kap jol xchiʼuk muʼyuk xa jbalil laj kaʼi jba». ¿Kʼusi van xuʼ spat avoʼonton mi jech kʼot ta atojolale? Jaʼ ti teyuk ta ajol ti mi jsetʼuk ch-iktavan li Jeovae. Xi laj yal li ermanoe: «Laj kakʼ venta ti xuʼ xtenvanik komel li krixchanoetike, pe li Jeovae mu jechuk tspas. Li stuke jaʼ li Mukʼta ton kuʼuntike, te xchiʼukutik-o mu ventauk li kʼusi xkʼot ta pasele. Muʼyuk chikta komel li buchʼu tukʼ yakʼoj sbaik ta stojolale» (Sal. 37:28). Teyuk me ta ajol ti skʼanojot li Jeovae. Kʼalal chavichʼ mukul satiel o mi la stenot komel li buchʼu akʼanoje, toj kʼux tajek, pe teuk me ta ajol ti ep abalil chilot li Jeovae (Rom. 8:​38, 39). Akʼo mi oy buchʼu chilbajinot, mu me xchʼay xavaʼi ti skʼanojot li Jeovae.

14. Li ta Salmo 34:​18, ¿kʼusi chal ti tspas ta jtojolaltik li Jeovae?

¹⁴ Mi laj avichʼ tenel komele, xuʼ me spat avoʼonton ek li kʼusi la stsʼiba David li ta Salmo 34:18 (kʼelo). Kʼalal chal «li buchʼutik chat yoʼontonik» xie, jlik livroe chal ti jaʼ skʼan xal xtok «li buchʼutik chʼabal kʼusi lek tstaik ta jelavele». ¿Kʼuxi chkoltaatik yuʼun Jeova li buchʼutik jech chaʼi sbaike? Xi onoʼox chal li ta tekstoe: «Nopol oy Jeova ta stojolal li buchʼutik muʼyuk xa te tsakal chaʼi li yoʼontonike». Xuʼ van jaʼ ta skoj ti laj yichʼik tenel komel o ta skoj ti oy kʼusi chopol laj yichʼik pasbele. Xkoʼolaj ta jun totil, kʼalal chil ti ch-okʼ li yuni kʼoxe, tspet ta anil xchiʼuk chchʼanubtas. Li Jeova eke xaʼibe xkʼuxul li jvokoltike xchiʼuk tskoltautik ta anil kʼalal vochʼem koʼontontik o kʼalal muʼyuk jbalil chkaʼi jbatike. Jech xtok,  ep kʼusitik lekik chakʼbutik ta jelavel. Taje jaʼ tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltike (Is. 65:17).

KʼALAL CHA-OKʼ TA SKOJ TI IPOTE

15. ¿Kʼu yuʼun la smil sba ta okʼel li ajvalil Esekiase?

¹⁵ Kʼalal 39 xa ox sjabilal li ajvalil Esekias ta Judae, tsots ipaj. Albat yuʼun j-alkʼop Isaias ti laj yal Jeova ti ta onoʼox xchame (2 Rey. 20:1). Mu xa kʼusi stakʼ pasel laj yil Esekias sventa xkole. Ta skoj li aʼyej laj yichʼ albele, la smil sba ta okʼel xchiʼuk xvokolet la skʼanbe Jeova ti akʼo xkoltaate (2 Rey. 20:​2, 3).

16. Kʼalal laj yaʼibe s-orasion Esekias xchiʼuk ti laj yil la smal yaʼlel sate, ¿kʼu yelan laj yaʼi sba Jeova xchiʼuk kʼusi la spas ta stojolal?

¹⁶ Kʼalal laj yaʼi Jeova li s-orasion Esekiase xchiʼuk ti laj yil ti okʼe, kʼuxubaj ta yoʼonton xchiʼuk xi laj yal ta stojolal Isaiase: «Laj kaʼi li a-orasione xchiʼuk laj kil ti la amal yaʼlel asate. Ta jpoxtaot». Li Jeovae kʼuxubaj ta yoʼonton, jaʼ yuʼun la snatubtasbe li xkuxlejale xchiʼuk la spoj lokʼel ta skʼob j-asiriaetik li Jerusalene (2 Rey. 20:​4-6).

17. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova kʼalal tsots iputike? (Salmo 41:3; kʼelo xtok li lok’ole).

¹⁷ ¿Kʼusi chakʼ jchantik? ¿Kʼusi van xuʼ xapas mi chʼabal xa xpoxil yilel li achamele? Albo Jeova skotol ti kʼu yelan chavaʼi abae, li stuke ta xaʼi a-orasion akʼo mi xa-okʼolet chakʼopon. Xi tspat koʼontontik li Vivliae: «Li Totil ti kʼuxutik tajek ta yoʼontone xchiʼuk jaʼ li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole» (2 Kor. 1:​3, 4). Melel onoʼox ti muʼyuk chakʼbe slajeb ta anil skotol jvokoltike, pe xuʼ jpat koʼontontik ti tskoltautik sventa xkuch kuʼuntike (kʼelo Salmo 41:3). Chakʼbutik xchʼul espiritu sventa oyuk kipaltik, jpʼijiltik xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontontike (Prov. 18:14; Filip. 4:13). Jech xtok, yakʼoj spatobil koʼontontik, yuʼun tslajes skotol li chameletike (Is. 33:24).

18. ¿Kʼusi teksto ta Vivlia skoltaojot kʼalal jaʼo tsots chavil avokole? (Kʼelo li rekuadro « Li kʼusi chal Jeova sventa skus yaʼlel jsatike»).

¹⁸ Li Esekiase patbat yoʼonton li kʼusi albat yuʼun Jeovae. Li voʼotik eke xuʼ spat koʼontontik li kʼusi chal Dios ta Vivliae, yuʼun laj yakʼ ti teuk tsʼibabiluk xkom li kʼusi xuʼ spat koʼontontik kʼalal jaʼo oy kʼusi tsots ta jnuptantike (Rom. 15:4). Kalbetik skʼoplal jun ermana ta África Occidental ti okʼ tajek ta skoj ti albat ti ip ta kansere, xi chal kaʼitike: «Li Isaias 26:3 tspatbun tajek koʼonton. Akʼo mi mu onoʼox skotoluk velta oy kʼusi xuʼ jpastik sventa xchapaj li jvokoltike, pe li versikulo liʼe chalbutik Jeova ti xuʼ xakʼbutik jun oʼontonal xchiʼuk ti tskoltautik ta stsalel kʼuksiuk vokolil ti jnuptantike». ¿Mi oy yan tekstoetik  ta Vivlia ti skoltaojot kʼalal jaʼo tsots chavil avokol o kʼalal mu xa xanaʼ kʼusi chapase?

19. ¿Kʼusi yaloj Jeova tspas ta jelavel?

¹⁹ Ta skoj ti jutuk xa skʼan xlaj li sbalumil Satanase, stalel onoʼox ti mas chkil jvokoltik ti chij-okʼ-o yuʼune. Pe jech kʼuchaʼal la jchantik ta stojolal Ana, David xchiʼuk li ajvalil Esekiase, li Jeovae yiloj ti ta jmal yaʼlel jsatike xchiʼuk xaʼibe xkʼuxul li jvokoltike. Snaʼoj ti kʼu yepal amaloj yaʼlel asate. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusitik tsots chanuptane, albo Jeova ti kʼu yelan chavaʼi abae, mu xanamaj ta stojolal li ermanoetike, yuʼun oyoxuk ta yoʼonton. Jechuk-o me xachan Avivlia yoʼ spat avoʼonton li Jeovae. Teyuk me ta anopben mi jech-o tukʼ chavakʼ abae, li Jeovae ta xakʼbot amoton. Jutuk xa me skʼan xkʼot yorail ti tskus skotol yaʼlel jsatik li Jeovae (Apok. 21:4). Li ta achʼ balumile ¡jaʼ xa noʼox chij-okʼutik ta skoj muyubajel!