XCHANOBIL 3
¿Kʼusi chakʼ jchantik kʼalal okʼ li Jesuse?
«Lik okʼuk li Jesuse» (JUAN 11:35).
KʼEJOJ 17 «¡Ta jkʼan!»
LI KʼUSI TA JCHANTIKE *
1-3. ¿Kʼusitik xuʼ xij˗okʼ˗o yuʼun?
¿MI OY jaʼtik to okʼemot? Bakʼintike, ta muyubajel chij˗okʼ, pe jutuk mu skotoluk veltae jaʼ chij˗okʼ˗o ta skoj ti ta jvul koʼontontike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van chkokʼitatik li buchʼu chamem kuʼuntike. Jun ermana ta Estados Unidos ti Lorilei * sbie xi chale: «Bakʼintike, mu xa noʼox x˗echʼ xkʼuxul laj kaʼi ti cham li jtsebe. Solel lajem kom li koʼontone».
2 Oy van yan kʼusi chij˗okʼ˗o yuʼun. Jun prekursora ta Japón ti Hiromi sbie xi chale: «Bateltike, chichibaj˗o kʼalal chkil ti mu skʼanik mantal li krixchanoetike. Vaʼun, ta okʼel ta jkʼanbe Jeova ti akʼo skoltaun ta stael junuk krixchano ti oy ta yoʼonton mantale».
3 ¿Mi mu jechuk ti oy jech chkaʼi jbatik bakʼintik kʼuchaʼal li ermanaetik taje? (1 Ped. 5:9). Li kʼusi oy ta koʼontontike jaʼ ti xijmuyubaj xijtun ta stojolal Jeovae. Pe xuʼ van chij˗okʼ bakʼintik ta skoj ti oy buchʼu chamem kuʼuntike, ti chijchibajutike o ti oy kʼusi ta jnuptantik ti vokol chkaʼitik ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Diose (Sal. 6:6; 100:2). ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi jech chkaʼi jbatike?
4. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?
4 Li kʼusi la snuptan Jesuse xuʼ skoltautik. Bakʼintike, laj yat tajek yoʼonton ti lik okʼuke (Juan 11:35; Luk. 19:41; 22:44; Ebr. 5:7). Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik butik okʼ, kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal xchiʼuk ta stojolal li Jeovae. Jech xtok, ta jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantik ti chij˗okʼutik˗o yuʼune.
LAJ YOKʼITA YAMIGOTAK
Jkoltatik li buchʼutik chamem junuk yutsʼ yalalik jech kʼuchaʼal la spas Jesuse. (Kʼelo parafo 5-9). *
5. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jesus li kʼusi chal ta Juan 11:32 kʼalal ta 36?
5 Ta slajebtik li sjabilal 32, li yamigo Jesus ti Lasaro sbie ipaj xchiʼuk cham (Juan 11:3, 14). Li Jesuse skʼanoj tajek li Lasaroe xchiʼuk li xchiʼiltak ta vokʼel ti Maria xchiʼuk Marta sbiike. Chat tajek yoʼontonik ti cham li xchiʼilik ta vokʼele. Kʼalal chamem xa ox li Lasaroe, li Jesuse bat ta Betania ti jaʼ te nakalik li Maria xchiʼuk Martae. Kʼalal laj yaʼi Marta ti ta be xa xtal li Jesuse, bat snup ta be ta anil. Xi van chat tajek yoʼonton laj yalbee: «Kajval, ti liʼuk onoʼox oyote, muʼyuk xcham jechuk li jmuke» (Juan 11:21). Kʼalal laj yil ti ch˗okʼ li Maria xchiʼuk li yan krixchanoetike, «lik okʼuk li Jesuse» (kʼelo Juan 11:32-36).
6. ¿Kʼu yuʼun okʼ li Jesuse?
6 ¿Kʼu yuʼun okʼ li Jesus vaʼ orae? Li livro Perspicacia para comprender las Escrituras xi chale: «Toj kʼux laj yaʼi xchiʼuk lik okʼuk kʼalal cham li Lasaroe xchiʼuk kʼalal laj yil ti ch˗okʼ li xchiʼiltak ta vokʼele». * Li Jesuse laj van snop ti kʼu yelan laj yil svokol Lasaro kʼalal ip xa oxe xchiʼuk ti kʼu yelan laj yaʼi sba kʼalal laj yakʼ venta ti mu xa jaluk kuxule. Jech xtok, kʼalal laj yil ti chat tajek yoʼontonik li Maria xchiʼuk Martae, lik okʼuk ek. Taje jaʼ van jech laj kaʼi jbatik kʼalal cham junuk kamigotik o kutsʼ kalaltike. Jkʼeltik kʼusi oxtos chakʼ jchantik li loʼil liʼe.
7. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova kʼalal laj yokʼita yamigotak li Jesuse?
7 Li Jeovae snaʼoj ti kʼu yelan chavaʼi abae. Li Jesuse «jaʼ slekil kʼelobil ti kʼu yelan li Diose» (Ebr. 1:3). Kʼalal okʼe, te laj yakʼ ta ilel ti kʼu yelan chaʼi sba li Stote (Juan 14:9). Mi chavul avoʼonton ta skoj ti oy buchʼu chamem avuʼune, xuʼ me jpʼel ta avoʼonton ti maʼuk noʼox yakʼoj venta li Jeovae, yuʼun kʼux ta xaʼi ek. Tskʼan chpoxta li avoʼontone (Sal. 34:18; 147:3).
8. ¿Kʼu yuʼun jpʼel ta koʼontontik ti chchaʼkuxes Jesus li buchʼutik chamem kuʼuntike?
8 Li Jesuse tskʼan chchaʼkuxes li buchʼutik chamem avuʼune. Kʼalal jutuk xa ox skʼan x˗okʼ li Jesuse, xi laj yalbe li Martae: «Chchaʼkuxi li amuke». Vaʼun, li Martae la xchʼun (Juan 11:23-27). Ta skoj ti chichʼ ta mukʼ li Jeovae, snaʼoj ti oy buchʼu xchaʼkuxesoj li j˗alkʼop Elias xchiʼuk Eliseoe (1 Rey. 17:17-24; 2 Rey. 4:32-37). Yaʼioj van xtok ti oy buchʼutik xchaʼkuxesoj li Jesuse (Luk. 7:11-15; 8:41, 42, 49-56). Xuʼ me xapat avoʼonton ek ti ta xa chaʼkʼel li buchʼutik chamem avuʼune. Kʼalal okʼ li Jesus sventa spatbe yoʼonton li yamigotake, chakʼ kiltik ti oy tajek ta yoʼonton xchaʼkuxes li buchʼutik chamemike.
9. ¿Kʼuxi xuʼ xakolta li buchʼutik chamem junuk yutsʼ yalal jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse? Albo junuk skʼelobil.
9 Xuʼ xakolta li buchʼu chamem junuk yutsʼ yalale. Li Jesuse maʼuk noʼox okʼ xchiʼuk Marta xchiʼuk li Mariae, yuʼun la xchikintaanbe li kʼusi laj yalike xchiʼuk la spatanbe yoʼonton. Li voʼotik eke xuʼ me jech jpatbetik yoʼonton li buchʼutik chamem junuk yutsʼ yalale. Li Dan ti jaʼ jun mol ta tsobobbail ti te likem ta Australiae xi chale: «Solel ta jkʼan tajek koltael laj kaʼi kʼalal cham li kajnile. Oy jayib nupultsʼakaletik la xchikintabeikun ti kʼu yelan chkaʼi jbae xchiʼuk laj yaʼibeik smelolal kʼalal te chtʼom kokʼele. Kʼalal solel mu xuʼ tajek chkaʼie, oy kʼusitik la skoltaikun spasel, jech kʼuchaʼal ta spokel li jkarroe, ta smanel kʼusitik o ta spasel li jveʼele. Jech xtok, nopolik noʼox chchiʼinikun ta spasel orasion. Laj yakʼik ta ilel ti jaʼ jmelel amigotak xchiʼuk kermanotak ti chkoltavanik kʼalal oy vokolile» (Prov. 17:17).
OKʼ TA STOJOLAL LI KRIXCHANOETIKE
10. ¿Kʼusi chalbe skʼoplal li ta Lukas 19:36 kʼalal ta 40?
10 Li ta 9 yuʼun nisan ta sjabilal 33, li Jesuse bat ta Jerusalen. Kʼalal jutuk xa ox skʼan xkʼote, la stsob sba talel epal krixchanoetik xchiʼuk la skʼiik ta be li skʼuʼ slapojike sventa chakʼik ta ilel ti tskʼanik ti x˗och ta ajvalile. Li vaʼ kʼakʼale, xmuyubajik van tajek (kʼelo Lukas 19:36-40). Pe «kʼalal poʼot xa ox xkʼote, [li Jesuse] la skʼel li jteklume, lik okʼuk ta skoj». Ti jech la spase labal van sba laj yilik li yajtakboltake. Chat yoʼonton laj yal Jesus li kʼusi chkʼot ta stojolal li jnaklejetik ta Jerusalene (Luk. 19:41-44).
11. ¿Kʼu yuʼun okʼ ta stojolal jnaklejetik ta Jerusalen li Jesuse?
11 Li Jesuse tsvul tajek yoʼonton, yuʼun snaʼoj ti jutuk mu skotoluk li judaetike muʼyuk chchʼamik mantal akʼo mi xmuyubajik tajek ti kʼu yelan la xchʼamike. Ta skoj taje, li Jerusalene ta xichʼ lajesel xchiʼuk «chichʼik chukel batel» li buchʼu kuxul chkomike (Luk. 21:20-24). La spʼajik li Jesus jech kʼuchaʼal laj xa onoʼox yale. ¿Kʼu yelan chaʼiik mantal li krixchanoetik ti bu nakalote? Mi mu skʼan xchikintaik mantal akʼo mi avakʼoj talel persae, ¿kʼusi chakʼ achan kʼalal okʼ li Jesuse? Jkʼeltik oxtos kʼusi xuʼ jchantik.
12. ¿Kʼusi chchanubtasutik ta stojolal Jeova kʼalal okʼ ta stojolal krixchanoetik li Jesuse?
12 Li Jeovae skʼanoj li krixchanoetike. Kʼalal okʼ li Jesuse, te chakʼ kiltik ti solel oy ta yoʼonton krixchanoetik li Jeovae. «Mu skʼan ti oy buchʼu xbat ta lajelal junuke», yuʼun li kʼusi tskʼane jaʼ ti sutes yoʼonton skotolike (2 Ped. 3:9). Kʼalal chkakʼtik persa sventa xkʼot ta yoʼonton mantal kuʼuntik li krixchanoetike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojantike (Mat. 22:39). *
Jelbetik yorail ti bakʼin ta jcholtik mantal jech kʼuchaʼal la spas Jesuse. (Kʼelo parafo 13, 14). *
13, 14. 1) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti kʼux ta yoʼonton li krixchanoetike? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jech jpastik ek?
13 Li Jesuse laj yakʼbe yipal cholmantal. Ta skoj ti skʼanojan li krixchanoetike, ta buyuk noʼox la xcholbe mantal (Luk. 19:47, 48). Jaʼ jech la spas, yuʼun kʼux ta yoʼonton li krixchanoetike. Bakʼintike, oy ep buchʼutik tskʼan chaʼiik li kʼusi chale, jaʼ yuʼun li Jesus xchiʼuk yajchankʼoptake «mi jaʼuk xakʼ yorail xveʼik» (Mar. 3:20). Jech xtok, kʼalal ay kʼelatuk yuʼun jun vinik ta ikʼ osile, li Jesuse ta sjunul yoʼonton la xchiʼin ta loʼil (Juan 3:1, 2). Jutuk mu skotoluk li buchʼutik la xchikintaik li kʼusi laj yal Jesuse muʼyuk onoʼox xkʼotik ta yajchankʼoptak, pe lek laj yichʼik cholbel mantal. Li avie, ta jkʼantik ti xaʼiik mantal skotol li krixchanoetike (Ech. 10:42). Sventa jechuk spas kuʼuntike, skʼan van jeltik ti kʼu yelan ta jcholtik mantale.
14 Oyuk ta avoʼonton xajelbe yorail ti bakʼin chachol mantale. Mi muʼyuk ta jeltik ti kʼusi ora ta jcholtik mantale, xuʼ van mu jtatik li buchʼutik oy ta yoʼontonik mantale. Jun prekursora ti Matilda sbie xi chale: «Li voʼon xchiʼuk jmalale ta jelilanbekutik yorail kʼalal ta jcholkutik mantale. Li ta sobe, ta jcholkutik mantal ta pʼolmajebaletik. Li ta oʼlol kʼakʼale, ta karrito ti bu chjelav epal krixchanoetike. Li ta mal kʼakʼale, te xa ta jtakutik ta snaik li krixchanoetike». Mu jaʼuk˗o jcholtik mantal kʼalal xokolutike, jaʼ mas lek jnoptik kʼusi ora xokolik li krixchanoetike. Mi jech la jpastike, xmuyubaj me kuʼuntik li Jeovae.
OKʼ TA SKOJ LI SBI STOTE
Jkʼanbetik koltael Jeova kʼalal ta jvul koʼontontik jech kʼuchaʼal la spas Jesuse. (Kʼelo parafo 15-17). *
15. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 22:39 kʼalal ta 44, ¿kʼusi la spas Jesus kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame?
15 Li ta yakʼobalil 14 yuʼun nisan ta sjabilal 33, li Jesuse bat ta nichimaltik Jetsemani, vaʼun te laj yalbe Jeova ti kʼu yelan chaʼi sbae (kʼelo Lukas 22:39-44). Li vaʼ orae, «la skʼan vokol [...], tsots x˗avet xchiʼuk la smal yaʼlel sat» (Ebr. 5:7). ¿Kʼusi la skʼan kʼalal jutuk xa ox skʼan xchame? La skʼanbe Jeova ti akʼo x˗akʼbat yipal sventa tukʼuk xakʼ sbae xchiʼuk ti spas li kʼusi tskʼan yoʼonton Stote. Li Jeovae laj yaʼi li kʼusi la skʼan Xnichʼone, jaʼ yuʼun la stak talel jun yaj˗anjel sventa stsatsubtas.
16. ¿Kʼu yuʼun tsvul tajek yoʼonton Jesus kʼalal la spas orasion ta nichimaltik Jetsemanie?
16 Li Jesuse okʼ kʼalal la spas orasion te ta nichimaltik Jetsemani ta skoj ti tsnopik yantik ti laj la xchopol kʼopta li Diose. Jech xtok, snaʼoj ti skʼan xchʼultajesbe li sbi Stote. Mi oy kʼusi chakʼ ta preva li stukʼil avoʼonton ta stojolal Jeovae, ¿kʼusi chakʼ achan ti okʼ li Jesuse? Jkʼeltik oxtos kʼusi chakʼ jchantik.
17. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova ti la stakʼbe s˗orasion li Jesuse?
17 Li Jeovae chaʼi li kʼusi chakʼanbee. Li Jeovae laj yaʼi kʼalal te xvokolet li Xnichʼone. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yaʼi li Jesuse jaʼ ti tukʼuk xakʼ sba ta stojolal li Stote xchiʼuk ti spakbe skʼoplal li sbie. Mi mas tsots skʼoplal chkiltik ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti jpakbetik skʼoplal li sbie, tskoltautik me mi la jkʼanbetik koltaele (Sal. 145:18, 19).
18. ¿Kʼu yuʼun xaʼibutik smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatik li Jesuse?
18 Li Jesuse snaʼoj ti kʼu yelan chavaʼi abae. Kʼalal ta jvul tajek koʼontontike, chijmuyubaj˗o kʼalal oy jun kamigotik ti xaʼibe smelolal li kʼusi yakal ta jnuptantike, mas to kʼalal jaʼ jech snuptanoj eke. Xaʼibutik smelolal li Jesuse, yuʼun snaʼoj kʼu yelan kʼalal ta jvul koʼontontike xchiʼuk kʼalal ta jkʼantik koltaele. Snaʼoj ti kʼu yelan pasbilutike xchiʼuk oy kʼusi tspas sventa xkichʼtik koltael ta yorail noʼox (Ebr. 4:15, 16). Jech kʼuchaʼal la xchʼam Jesus li koltael akʼbat yuʼun jun anjel li ta nichimaltik Jetsemanie, li voʼotik eke skʼan me jchʼamtik li koltael chakʼbutik Jeovae. Xuʼ van stunes jlikuk vun, junuk video, junuk mantal, tsvulaʼanutik junuk mol ta tsobobbail o junuk kamigotik ti lek yij ta mantale.
19. ¿Kʼusi tskoltaot mi oy kʼusi vokol chavaʼie? Albo junuk skʼelobil.
19 Li Jeovae chakʼbot jun oʼontonal. ¿Kʼuxi tstsatsubtasutik li Jeovae? Kʼalal ta jpastik orasione, chakʼbutik «li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox lek ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike» (Filip. 4:6, 7). Li jun oʼontonal yuʼun Jeovae tspat koʼontontik xchiʼuk tskoltautik sventa lek li kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike. Taje jaʼ jech laj yaʼi sba jun ermana ti Luz sbie. Xi chale: «Bakʼintike, jtuk chkaʼi jba. Vaʼun, ta jnop ti muʼyuk skʼanojun li Jeovae. Kʼalal jech chkaʼi jbae, ta xkalbe ta anil li Jeovae. Li orasione skoltaojun sventa mu jaʼuk xbat ta koʼonton ti kʼu yelan chkaʼi jbae». Jech kʼuchaʼal k’ot ta stojolal li ermana Luze, li orasione tskoltautik sventa junuk noʼox koʼontontik.
20. ¿Kʼusitik laj yakʼ jchantik kʼalal okʼ li Jesuse?
20 Li kʼusi laj yakʼ jchantik kʼalal okʼ Jesuse tspat koʼontontik xchiʼuk tskoltautik. Kʼalal okʼe, tsvules ta joltik ti skʼan jkoltatik li kamigotaktik ti oy buchʼu chamem yuʼunike xchiʼuk ti jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk Jesus ti tskoltautik kʼalal oy buchʼu chcham kuʼuntike. Jech xtok, tstij koʼontontik ti oyuk xkʼuxul koʼontontik kʼalal ta jcholtik mantal xchiʼuk chijchanubtasvane, yuʼun jaʼ jech stalelalik li Jeova xchiʼuk Jesuse. Pe maʼuk noʼox, yuʼun te vinaj ti xaʼibe smelolal Jeova xchiʼuk li skʼanbil Nichʼon ti kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal oy kʼusi vokol chkaʼitik spasele xchiʼuk oy ta yoʼontonik tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik. Kakʼtik˗o batel ta jkuxlejaltik li kʼusi la jchantike, jaʼ to mi kʼot ta pasel li kʼusi xi yaloj Diose: «Tskusbat skotol yaʼlel satik yuʼun li Diose» (Apok. 21:4).
KʼEJOJ 120 Manxoukutik kʼuchaʼal Kristo
^ Li Jesuse la svul tajek yoʼonton bakʼintik ti tʼom˗o yokʼele. Li ta xchanobil liʼe, chkalbetik skʼoplal ti okʼ oxib velta li Jesuse xchiʼuk ti kʼusi chakʼ jchantike.
^ Jelbil li jlom biiletike.
^ Li jpʼel kʼop ta griego chal ta Mateo 22:39 «achiʼil» xie jaʼ skʼan xal ti te nopol oy ta jtojoltike, maʼuk noʼox jaʼ skʼoplal li buchʼutik te jchiʼuktik ta nakleje. Jaʼ skʼoplal xtok skotol li buchʼutik ta jchiʼintike.
^ LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Jesuse la spatbe yoʼonton li Maria xchiʼuk Martae. Li voʼotik eke xuʼ me jech jpatbetik yoʼontonik li buchʼutik chamem junuk yutsʼ yalalike.
^ LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Jesuse ta sjunul yoʼonton la xchanubtas li Nikodemo kʼalal kʼot ta ikʼ osile. Li voʼotik eke skʼan jaʼo jchanubtastik li kaj˗estudiotik kʼalal jaʼo xuʼ yuʼune.
^ LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLE: Li Jesuse la skʼanbe koltael Jeova sventa tukʼ˗o xakʼ sba. Li voʼotik eke skʼan jkʼanbetik koltael kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantike.
