1. ¿Kʼusitik la snuptan li Davide?

 LI Davide jatav batel, yuʼun tskʼan ox chmilat yuʼun li Saul ti jaʼ ajvalil ta Israele. Kʼalal kʼot li ta jteklum Nobe, la skʼan voʼob pan slajes ta skoj ti chviʼnaje (1 Sam. 21:1, 3). Ta tsʼakale, bat snakʼ sbaik ta chʼen xchiʼuk li sviniktake (1 Sam. 22:1). ¿Kʼu yuʼun ti laj yil svokol li Davide?

2. ¿Kʼusi la spas Saul ti tsta˗o svokole? (1 Samuel 23:16, 17).

² Li Davide toj lek ojtikinbil ta skoj ti spasoj kanal epal paskʼopetike, jaʼ yuʼun li Saule lik itʼixajuk ta stojolal. Li Saule snaʼoj ti muʼyuk xa lek ch˗ilat yuʼun Jeova ta skoj ti muʼyuk la xchʼun mantale xchiʼuk snaʼoj xtok ti jaʼ xa tʼujbil David sventa x˗och ta ajvalil li ta Israele (kʼelo 1 Samuel 23:16, 17). Pe ta skoj ti tikʼil to ta ajvalil li Saule, oy ep yajsoltarotak xchiʼuk ep buchʼu chkoltaat. Jaʼ yuʼun, li Davide jatav batel sventa mu xichʼ milel. ¿Mi laj van snop Saul ti xmak yuʼun ta be li kʼusi laj yal Jeova ta stojolal li Davide? (Is. 55:11). Li Vivliae muʼyuk chal mi oy jech la snop, pe li kʼusi la spase tsta˗o svokol. Yuʼun li buchʼutik tskontrainik Diose muʼyuk onoʼox lek kʼusi chkʼot ta stojolalik.

3. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba David manchuk mi oy kʼusi tsnuptan?

³ Bikʼit yakʼoj sba li Davide. Muʼyuk la svaʼan sba stuk ta ajvalil ta Israel; yuʼun jaʼ tʼujat yuʼun li Jeovae (1 Sam. 16:1, 12, 13). Jaʼ yuʼun, pʼajat tajek yuʼun li Saule. Pe li Davide maʼuk laj yakʼbe smulin Jeova li kʼusi la snuptane xchiʼuk  muʼyuk lik bikʼtal kʼopojuk ta skoj ti jutuk yuni veʼele xchiʼuk ti te nakʼal ta chʼene. Li kʼusi noʼox la spase jaʼ ti xuʼ van jaʼo te la stsʼiba jun kʼupil sba kʼejoj ti jaʼ te laj yichʼ lokʼesel li teksto sventa xchanobil liʼe ti xi chale: «Li buchʼutik tsaʼik Jeovae muʼyuk bu tspas palta yuʼunik li kʼusitik leke» (Sal. 34:10).

4. ¿Kʼusitik ta jtakʼtik batel, xchiʼuk kʼu yuʼun toj tsotsik skʼoplal?

⁴ Li avie, epal yajtuneltak Jeova muʼyuk noʼox kʼusi lek slajesik o li kʼusitik jtunel yuʼunike. * Mas to ta skoj li coronaviruse. Yantik tsok batel jkuxlejaltik ta skoj ti toj nopol xa li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:21). Jaʼ yuʼun, ta jtakʼtik batel li chanib sjakʼobil liʼe: ¿kʼusi skʼan xal ti muʼyuk bu spas palta yuʼun David «li kʼusitik leke»?, ¿kʼu yuʼun skʼan xijmuyubaj noʼox yuʼun li kʼusi x˗ayan kuʼuntike?, ¿kʼu yuʼun xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti ta onoʼox skoltautik li Jeovae? xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ jchapan xa noʼox jbatik avi ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale?

5, 6. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 23:1 kʼalal ta 6, ¿kʼusi skʼan xal kʼalal laj yal David ti muʼyuk bu tspas palta yuʼunik kʼusi lek li yajtuneltak Diose?

⁵ Kʼalal laj yal David ti muʼyuk bu tspas palta yuʼunik kʼusitik lek li yajtuneltak Jeovae, ¿kʼusi la skʼan laj yal? Sventa xkaʼibetik smelolale, ta jkʼeltik batel li kʼusi chal ta Salmo 23 ti jaʼtik jech chal eke (kʼelo Salmo 23:1-6). Xi lik yal li Davide: «Jaʼ chchabiun li Jeova jech kʼuchaʼal jun jchabichije. Muʼyuk kʼusi tspas palta kuʼun». Ta tsʼakale, laj yalbe skʼoplal li kʼusitik skʼupinoj ta mantal ta skoj ti jaʼ jchabichij yuʼun li Jeovae. Taje jaʼ li kʼusitik tsots skʼoplale. Chbeiltasat yuʼun Jeova «ta sbelel tukʼilal» xchiʼuk ta onoʼox xkoltaat kʼalal oy kʼusi tsnuptane. Li Davide snaʼoj ti chiʼinbil yuʼun li  Jeovae, yuʼun laj yal ti te chkux yoʼonton «ti bu pulem lek yaxaltike». Akʼo mi jech, snaʼoj ti xuʼ xil svokole. Oy onoʼox chibaj bakʼintik ti te xa chanav chaʼi «li ta stenlejaltik ti ikʼ tajeke» xchiʼuk laj yal ti oy buchʼutik chkontrainate. Pe ta skoj ti jaʼ chchabiat yuʼun li Jeovae, xi laj yale: «Muʼyuk kʼusi ta jxiʼta».

⁶ ¿Kʼusi skʼan xal ti muʼyuk bu spas palta yuʼun David «li kʼusitik leke»? Jaʼ ti lek oy ta mantale. Jaʼ xmuyubaj˗o li kʼusi jsetʼ juteb ch˗akʼbat yuʼun Jeovae, maʼuk li kʼulejale. Li kʼusi mas tsots skʼoplal chaʼie jaʼ ti lekuk x˗ilat yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti xchabiate.

7. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 21:20 kʼalal ta 24, ¿kʼusi la snuptanik li ermanoetik ta baʼyel siglo ti te toʼox nakiik ta Judeae?

⁷ Li kʼusi laj yal Davide chakʼ kiltik ti toj tsots skʼoplal ti ta smeloluk noʼox xkiltik li kʼusi x˗ayan kuʼuntike. Maʼuk onoʼox chopol ti oy kʼusi x˗ayan kuʼuntike, jaʼ noʼoxe skʼan ti maʼukuk mas tsots skʼoplal xkiltike. Jaʼ jech laj yaʼibeik smelolal li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo ti te nakiik ta Judeae (kʼelo Lukas 21:20-24). Li Jesuse laj xa onoʼox yal ti chkʼot skʼakʼalil ti ta xichʼ joyobtael «ta soltaroetik li Jerusalene». Kʼalal mi jech kʼot ta pasele, skʼan xjatavik batel ta vitstikaltik li jnaklejetik sventa mu xichʼik milele. Pe ep kʼusitik skʼan xiktaik komel. Xi laj yal jlik revista La Atalaya: «Laj yikta komel snaik, yosilik xchiʼuk skotol li kʼusitik oy ta snaike. Li kʼusi mas tsots skʼoplal laj yilike jaʼ ti xichʼik˗o ta mukʼ li Jeovae, yuʼun spatoj yoʼontonik ti chkoltaatike».

8. ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta stojolal li ermanoetik ta Judeae?

⁸ Jkʼeltik kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li kʼusi la snuptanik li ermanoetik ta Judeae. Xi to chal li revista La Atalaya: «Xuʼ van oy kʼusitik jnuptantik ek ti jaʼ te chvinaj kʼu yelan chkiltik li kʼusitik oy kuʼuntike. ¿Mi jaʼ tsots skʼoplal chkiltik li kʼusitik oy kuʼuntike o mi jaʼ ti xijkol mi tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Diose? Xuʼ onoʼox van xkil jvokoltik ek mi lijatavutike, pe skʼan chapalutik noʼox jech kʼuchaʼal li jchʼunolajeletik ta baʼyel siglo ti jatavik lokʼel ta Judeae». *

9. ¿Kʼuxi tspat avoʼonton li tojobtasel akʼbatik yuʼun Pablo li j˗ebreoetike?

⁹ ¿Mi xnop avuʼun yaʼel ti vokol tajek laj yaʼiik li jchʼunolajeletik ti laj yiktaik komel jutuk mu skotoluk li kʼusi x˗ayan yuʼunike xchiʼuk ti yan xa yuni kuxlejalik ti bu kʼotik ta nakleje? Skʼan tsots xchʼunel yoʼontonik ti ch˗akʼbatik onoʼox yuʼun Jeova li kʼusi chtun yuʼunike. Pe kʼalal voʼob toʼox jabil skʼan sjoyobtaik Jerusalen li jromaetike, li jtakbol Pabloe xi onoʼox la stojobtas li j˗ebreoetike: «Maʼukuk me batem ta avoʼontonik skʼanel takʼin ti kʼu yelan kuxuloxuke, muyubajanik noʼox me ta skoj ti kʼusi oy avuʼunik avie. Yuʼun xi yaloje: ‹Muʼyuk chkiktaot jutebuk xchiʼuk muʼyuk ta jkomtsanot jutebuk›. Jaʼ yuʼun, lek tsots koʼontontik xi chkaltike: ‹Jaʼ jkoltavanej kuʼun li Jeovae; muʼyuk chixiʼ. ¿Kʼusi xuʼ spasbun li jun krixchanoe?›» (Ebr. 13:5, 6). ¿Kʼusi sbalil la stabeik li jchʼunolajeletik ti ta ora no’ox la xchʼunik li kʼusi laj yal jtakbol Pabloe? Muʼyuk mas vokol laj yaʼiik ti kʼu yelan yuni kuxlejalik ti bu kʼotik ta nakleje. Spatoj lek yoʼontonik ti jaʼ ch˗akʼbatik yuʼun Jeova li kʼusitik chtun  yuʼunike. Xuʼ jpat koʼontontik ek ti jech chkʼot ta pasele.

10. ¿Kʼusi laj yakʼ jchantik li Pabloe?

¹⁰ Li Pabloe jaʼtik jech laj yalbe li Timoteoe xchiʼuk jtunel kuʼuntik ek. Xi laj yalbee: «Jaʼ yuʼun, mi oy noʼox jveʼeltik xchiʼuk jkʼuʼ jpokʼtike, junuk noʼox koʼontontik yuʼun» (1 Tim. 6:8). ¿Mi jaʼ skʼan xal ti mu xuʼ jkʼupintik jun muil veʼlile, ti kʼupiluk sba jnatike o ti jman jkʼuʼ jpokʼtik bakʼintike? Mu jechuk, li kʼusi la skʼan laj yal li jtakbol Pabloe jaʼ ti skʼan junuk noʼox koʼontontik yuʼun li kʼusi oy kuʼuntike (Filip. 4:12). Taje jaʼ li kʼusi laj yakʼ jchantik li Pabloe. Li kʼusi mas ep sbalil oy kuʼuntike jaʼ ti lek xkil jbatik xchiʼuk Diose, maʼuk li kʼusi x˗ayan kuʼuntike (Abak. 3:17, 18).

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi albatik yuʼun Moises li j˗israeletike?

¹¹ Li kʼusi ta jnoptik ti chtun kuʼuntike maʼuk van jech tsnop li Jeovae. Kʼalal oy xa ox ta 40 jabil ti te nakalik ta takixokol balumil li j˗israeletike, xi albatik yuʼun li Moisese: «Yakʼojbot bendision li Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusi chapase. Snaʼoj lek ti butik la˗echʼ li ta mukʼta takixokol balumile. Te xchiʼinojot li Jeova Dios avuʼun li 40 jabil laxanave, muʼyuk kʼusi la spas palta avuʼun» (Deut. 2:7). Ti vaʼ sjalile, akʼbat slajesik mana yuʼun li Jeovae xchiʼuk muʼyuk xlaj li skʼuʼ spokʼ slapojik kʼalal lokʼik ta Ejiptoe (Deut. 8:3, 4). Junantik j˗israeletike xuʼ van la  snopik ti muʼyuk mas lek kʼusi oy yuʼunike, pe vulesbat ta sjolik yuʼun Moises ti oy noʼox yuʼunik li kʼusi jtunel jujun kʼakʼale. Ta me xmuyubaj Jeova mi jun noʼox koʼontontik yuʼun li kʼusi x˗ayan kuʼuntike, jaʼ xkaltik, mi ep sbalil chkiltik li kʼusi jsetʼ juteb chakʼbutike xchiʼuk mi ta jtojbetik ta vokole.

12. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jaʼ la spat yoʼonton ta stojolal Jeova li Davide?

¹² Li Davide snaʼoj ti tukʼ li Jeovae xchiʼuk ti oy tajek ta yoʼonton li yajtuneltake. Akʼo mi jaʼo oy tajek svokol kʼalal la stsʼiba li Salmo 34, tsots tajek li xchʼunel yoʼonton ti xkoʼolaj ti te xjoyet ta stojolal laj yaʼi li yaj˗anjel Jeovae (Sal. 34:7). Yaʼeluke, li Davide la skoʼoltas ta jun soltaro li yaj˗anjel Jeova ti te chchabiat mi jaʼo tal li yajkontrae. Akʼo mi xtojob lek ta paskʼop, lek snaʼ sjipel ton ta jimichʼ, lek snaʼ stunesel li espadae xchiʼuk albat yuʼun Jeova ti ch˗och ta ajvalile, muʼyuk la spat yoʼonton ta stojolal stuk (1 Sam. 16:13; 24:12). La spat yoʼonton ti chchabiat yuʼun Dios xchiʼuk li yaj˗anjele. Jnaʼojtik ti muʼyuk xa chkichʼtik koltael ta skʼelobil juʼelale, pe jnaʼojtik ti xuʼ xkuxiik sbatel osil li buchʼutik tspat yoʼontonik ta stojolal Jeova akʼo mi xchamik li avie.

13. Mi la stsakutik ta kʼop li Gog ta Magogue, ¿kʼu yuʼun tsnopik ti mu jaluk tstsalutike, pe kʼu yuʼun muʼyuk chijxiʼ? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

¹³ Poʼot xa xvinaj mi jchʼunojtik ti xuʼ xchabiutik li Jeovae. Mi la stsakutik ta kʼop li Gog ta Magog ti jaʼ jtsop jteklumetike, xuʼ van ta jnoptik ti tsmilutike. Skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti ta spojutik li Jeovae. Ta sat li mukʼta jteklumetike muʼyuk buchʼu xuʼ spojutik yileluk (Esek. 38:10-12). Tsnopik ti mu jaluk tslajesutike, yuʼun muʼyuk kabtejebtik xchiʼuk muʼyuk chanemutik ta paskʼop. Koliyal li xchʼunel koʼontontike, jnaʼojtik ti te joyol ta jxokontik li yaj˗anjeltak Jeova sventa xchabiutike. Pe jaʼuk li stukike muʼyuk chakʼik venta ta skoj ti muʼyuk yakʼoj xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jeovae. ¡Chʼayal to yoʼonton chtaatik kʼalal mi tal spojutik li yaj˗anjeltak Jeovae! (Apok. 19:11, 14, 15).

14. ¿Kʼusi xuʼ jpastik avi yoʼ lek chapalutike?

¹⁴ ¿Kʼuxi xuʼ jchapan jbatik yoʼ xkuch kuʼuntik li kʼusi chtal ta jelavele? Baʼyel, skʼan ti mu toj tsotsuk skʼoplal xkiltik li kʼusi x˗ayan kuʼuntike xchiʼuk ti teuk ta joltik ti chkʼot yorail ti chkiktatik komel skotole. Jech xtok, skʼan xijmuyubaj˗o yuʼun li kʼusi oy kuʼuntike xchiʼuk ti jaʼ kamigotik li Jeovae. Mi xkojtikintik lek li Jeovae, mas to ta jpat koʼontontik ti ta spojutik mi tal stsakutik ta kʼop li Gog ta Magogue.

15. ¿Kʼusitik la snuptan David ti jaʼ te laj yakʼ˗o venta ti jech˗o chkoltaat yuʼun li Jeovae?

¹⁵ Oy to kʼusi yan koltaat David sventa stsʼik yuʼun li svokoltake. Xi laj yale: «Pasik preva, vaʼun chavilik ti toj lek li Jeovae; xmuyubaj noʼox li buchʼu tsaʼ snakʼobbail ta stojolale» (Sal. 34:8). Li kʼusi laj yale chakʼ kiltik ti kʼu yuʼun snaʼoj lek ti chkoltaat yuʼun li Jeovae. Kʼalal la skʼanilanbe koltaele, koltaat onoʼox. Kʼalal chex toʼoxe, la stsak sbaik ta kʼop xchiʼuk li Goliat ti nat tajeke xchiʼuk xi laj yalbee: «Tana noʼox cha˗och ta jkʼob yuʼun li Jeovae» (1 Sam. 17:46). Ta tsʼakale, tskʼan ox chmilat yuʼun li ajvalil Saul kʼalal jaʼo te chtun ta stojolale, pe  li Davide «te chiʼinbil yuʼun li Jeovae» (1 Sam. 18:12). Ta skoj ti yiloj kʼu yelan koltaatem tal yuʼun Jeovae, snaʼoj ti jech˗o chkoltaate. Taje jaʼ xuʼ skoltautik ek yoʼ xkuch kuʼuntik li vokoliletik ta jnuptantike.

16. ¿Kʼutik yelan xuʼ xkakʼtik venta ti toj lek yoʼonton li Jeovae?

¹⁶ Mi mas ta jkʼanbetik koltael Jeova li avie, mas ta jpat koʼontontik ti ta skoltautik li ta jelavele. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal ta jkʼanbetik permiso yajval kabteltik yoʼ xijbat ta junuk asamblea o ti sjelbe yorail kabteltik sventa xijbat ta tsobajeletik xchiʼuk ti masuk jcholtik mantale, skʼan oyuk xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti jpat koʼontontik ta stojolal Jeovae. Pe jnoptik noʼox ti muʼyuk lek chaʼie, vaʼun ti slokʼesutik li ta kabteltike. ¿Mi ta jpat koʼontontik ti muʼyuk chiktautik li Jeovae xchiʼuk ti chakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntike? (Ebr. 13:5). Epal ermanoetik ti chtunik ta tsʼakal orae yilojik kʼu yelan koltaatik yuʼun Jeova kʼalal jaʼo chtun tajek yuʼunike. Tukʼ li Jeovae.

17. ¿Kʼusi jaʼ li teksto sventa sjabilal 2022, xchiʼuk kʼu yuʼun toj jtunel kuʼuntik?

¹⁷ Muʼyuk chijxiʼo li kʼusi chtal ta jelavel mi te xchiʼinojutik li Jeovae. Yuʼun muʼyuk onoʼox chiktautik mi jaʼ mas tsots skʼoplal chkil li ta jkuxlejaltike. Li Jtsop Jbeiltasvaneje la stʼujik Salmo 34:10 sventa jaʼuk li teksto sventa sjabilal 2022 ti xi chale: «Li buchʼutik tsaʼik Jeovae muʼyuk bu tspas palta yuʼunik li kʼusitik leke». Taje jaʼ sventa svules ta joltik ti skʼan jchapan jbatik yoʼ xkuch kuʼuntik li kʼusi poʼot xa xtale xchiʼuk ti jpat koʼontontik ti muʼyuk chiktautik li Jeovae.