1, 2. 1) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk labal sba chkaʼitik ti ta jnuptantik jvokoltike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li ta xchanobil liʼe?

 LI YAJTUNELUTIK Jeovae muʼyuk labal chkaʼitik kʼalal ta jnuptan tsots jvokoltike. Yuʼun xi onoʼox yaloj li Vivliae: «Ta onoʼox xkil ep tsots jvokoltik sventa xij˗och li ta Ajvalilal yuʼun Diose» (Ech. 14:22). Jnaʼojtik xtok ti junantik jvokoltike jaʼ to chchʼay ta j˗echʼel mi te xa ox oyutik li ta achʼ balumil ti bu «muʼyuk xa lajelal, muʼyuk xa at˗oʼonton, muʼyuk xa okʼel ta skoj vokolil xchiʼuk mi jaʼuk xa kʼusi kʼux chkaʼitik» (Apok. 21:4).

² Li Jeovae muʼyuk tsmak ta be li vokoliletik ta jnuptantike, pe tskoltautik batel sventa xkuch kuʼuntik. Kalbetik skʼoplal li kʼusi laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ta Roma li jtakbol Pabloe. Kʼalal laj xa ox yalbe skʼoplal li vokoliletik yakal tsnuptan stuke xchiʼuk li yermanotake, xi la stsʼibabe batele: «Skotol li kʼusitik taje yakal ta jtsaltik ta skoj li buchʼu skʼanojutike» (Rom. 8:35-37). Li kʼusi skʼan xale jaʼ ti Jeovae xuʼ skoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta jkuxlejtik akʼo mi jaʼo yakal chkil jvokoltik. Jkʼeltik kʼusi la spas Jeova sventa skolta Jose yoʼ lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta xkuxlejal xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ skoltautik li avi eke.

3. ¿Kʼuxi jel ta anil xkuxlejal li Josee?

³ Jamal onoʼox laj yakʼ ta ilel Jakob ti skʼanoj tajek li Josee (Jen. 37:3, 4). Jaʼ yuʼun, li sbankiltake lik itʼixajikuk ta stojolal li Josee. Kʼalal jaʼo te yakal chjelavik batel li jpʼolmajeletik ta Madiane, la xchonik batel li Josee. Li viniketik  taje laj yikʼik batel ta Ejipto ti epal sien kilometro snamal xil ti bu nakale. Tee la xchonik yan velta, jaʼ xa la xchonbeik li Potifare ti jaʼ jun bankilal yaj˗abtel faraone. Li xkuxlejal Josee jel ta anil; akʼo mi lek toʼox kʼanbil yuʼun li stote, ta anil noʼox pas ta jun mosoil ta Ejipto (Jen. 39:1).

4. ¿Kʼusi vokoliletik xuʼ jnuptantik jech kʼuchaʼal la snuptan Josee?

⁴ Li Vivliae xi chale: «Tsnuptan skotolik li yorail kʼusitik chkʼot ta pasel ti muʼyuk malabile» (Ekl. 9:11). Bateltike, xuʼ jnuptantik vokoliletik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike, jaʼ xkaltik, vokoliletik ti buchʼuuk noʼox xuʼ snuptane (1 Kor. 10:13). Xuʼ van xkichʼtik labanel, nutsel xchiʼuk kontrainel ta skoj ti jaʼutik yajchankʼop Jesuse (2 Tim. 3:12). Kʼuk xiuk noʼox, li Jeovae xuʼ skoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta jkuxlejtik. Jkʼeltik kʼuxi la skolta li Josee.

5. ¿Kʼusi laj yakʼ venta li Potifare? (Jenesis 39:2-6).

⁵ (Kʼelo Jenesis 39:2-6). Li Potifare laj yil ti lek xtojob xchiʼuk ti baxbol ta abtel li Josee. Laj onoʼox yaʼibe smelolal ti kʼu yuʼun jech stalelal li Josee. Yuʼun laj yil ti te chiʼinbil yuʼun Jeovae xchiʼuk ti jaʼ chkoltaat sventa lek xbat ta pasel yuʼun skotole. b Ta tsʼakale, li Potifare la sbiiltas ta yajtunel xchiʼuk laj yakʼbe sventain li snae. Ta skoj taje, la sta epal bendision.

6. ¿Kʼusi ox van oy ta yoʼonton li Josee?

⁶ Jnoptik kʼu yelan laj yaʼi sba li Josee. ¿Kʼusi van ti mas oy ta yoʼontone? ¿Mi jaʼ ti lek x˗ilat yuʼun li Potifare xchiʼuk ti x˗akʼbat smotone? Moʼoj, li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti xkol lokʼel ta mosoile xchiʼuk ti xbat skʼel li stote. Akʼo mi x˗akʼbat epal matanal, jech˗o te chtun ta smoso jun vinik ti chichʼ ta mukʼ yan diosetike. Li Jeovae muʼyuk la skolta lokʼel ta skʼob li Potifare. Vaʼun, mas to tsatsaj svokol li Josee.

7. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti mas to tsatsaj svokol li Josee? (Jenesis 39:14, 15).

⁷ Jech kʼuchaʼal chal ta Jenesis kapitulo 39, li yajnil Potifare laj yakʼ sat ta stojolal  li Josee xchiʼuk tskʼan ox tsloʼlabe yoʼonton. Pe li stuke muʼyuk la xchʼunbe˗o. Ilin tajek li antse, vaʼun laj yalbe yantik ti ta ox la stsatsal tsakee (kʼelo Jenesis 39:14, 15). Kʼalal laj yaʼi li Potifare, la stikʼ ta chukel li Josee, jech te kom epal jabil (Jen. 39:19, 20). ¿Kʼu yelan li chukinabe? Li jpʼel kʼop ta ebreo la stunes Jose kʼalal chukel xie xuʼ chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «chʼen» o «poso». Taje chakʼ ta aʼiel ti chakʼ vul oʼonton ta skoj ti ikʼmutsʼan li yute (Jen. 40:15, tsʼib ta yok vun). Jech xtok, li Vivliae chal ti oy kʼuk sjalil ti chukbat ta kadena li snukʼ xchiʼuk yakane (Sal. 105:17, 18). Mas to tsatsaj li svokole, maʼuk xa jun mosoil, yuʼun jaʼ xa jun jchukel.

8. ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik akʼo mi stsatsaj li jvokoltike?

⁸ ¿Mi oy jnuptanojtik jtosuk vokolil ti mas to tsatsaj batel manchuk mi ep la jpastik orasione? Taje xuʼ onoʼox jech xkʼot ta pasel. Li Jeovae muʼyuk tsmak ta be jvokoltik ti liʼ oyutik ta sbalumil Satanase (1 Juan 5:19). Akʼo mi jech, jpʼel ta koʼontontik ti te sat ta jtojolaltik skotol ora li Jtotike xchiʼuk oy ta yoʼonton tskoltautik (Mat. 10:29-31; 1 Ped. 5:6, 7). Jech xtok, xi jamal yalojbutike: «Muʼyuk chkiktaot jutebuk xchiʼuk muʼyuk ta jkomtsanot jutebuk» (Ebr. 13:5). Li Jeovae tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik li jvokoltike akʼo mi mu xa kʼusi stakʼ pasel yilel. Taje jaʼ jech kʼot ta stojolal li Josee.

9. ¿Kʼusi sprevail ti te chiʼinbil˗o yuʼun Jeova li Jose ti kʼu sjalil tikʼil ta chukele? (Jenesis 39:21-23).

⁹ (Kʼelo Jenesis 39:21-23). Li Jeovae la skolta Jose sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta xkuxlejal kʼalal jaʼo tsots svokole. ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Jech kʼuchaʼal lek ilat yuʼun Potifar li Josee, jaʼ jech lek ilat yuʼun li bankilal j˗abtel ta chukinabe xchiʼuk la spat yoʼonton ta stojolal. Mu ta sjaliluke, laj yakʼbe sbain li yan jchukeletike. Li Vivliae xi chale: «Li bankilal j˗abtel ta chukinabe muʼyuk xa tskʼel jutebuk li kʼusi sbainoj Josee». Koliyal taje, li Josee oy xa kʼusi lek laj yakʼ ta yoʼonton spasel. ¿Mi mu jechuk ti toj labal sba ti ep kʼusi akʼbat sbaine akʼo mi laj yichʼ pakʼtael ti tskʼan ox la tstsatsal tsakbe li yajnil Potifare? Pe oy lek srasonal ti jech kʼot ta pasele. Jech kʼuchaʼal chal li Jenesis 39:23, «te chiʼinbil yuʼun Jeova li Josee. Jech xtok, jaʼ ta stojolal Jeova ti lek chbat ta pasel yuʼun skotol ti kʼusiuk noʼox tspas li Josee».

10. ¿Kʼu van yuʼun la snop Jose ti muʼyuk lek kʼusi yakal tsnuptane?

¹⁰ Jnopbetik skʼoplal yan velta kʼu yelan laj yaʼi sba li Josee. Xiuk jnoptike: kʼalal tikʼil ta chukel ta skoj ti tikʼbat smule, ¿mi laj van snop ti lek skotol li kʼusitik yakal tsnuptane?, ¿kʼusi ti mas oy ta yoʼonton li Josee?, ¿mi jaʼ ti lekuk x˗ilat yuʼun li bankilal j˗abtel ta chukinabe? Li kʼusi mas oy ta yoʼontone jaʼ ti lekuk xichʼ chapanele xchiʼuk ti xkoltaat lokʼele. Yuʼun jun veltae, li Josee laj yalbe jun vinik ti jutuk xa skʼan xlokʼ ta chukel ti akʼo xbat skʼopon faraon sventa xichʼ lokʼesel eke (Jen. 40:14). Akʼo mi jech, li vinik taje jalij tajek sventa xbat skʼopon li faraone, jaʼ yuʼun chib to jabil te tikʼil kom ta chukel li Josee (Jen. 40:23; 41:1, 14). Pe koliyal ti chkoltaat yuʼun Jeovae, lek kʼusi kʼot ta pasel ta xkuxlejal. ¿Kʼuxi jech kʼot ta pasel taje?

11. Li Jeovae, ¿kʼusi matanal laj yakʼbe li Josee, xchiʼuk kʼuxi la stunes sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone?

¹¹ Kʼalal jaʼo te tikʼil ta chukel li Josee, li Jeovae laj yakʼ ti akʼo vaychinajuk li ajvalil  ta Ejiptoe. Li kʼusi la xvaychintae chakʼ˗o tajek vul oʼonton. Li faraone tskʼan xa tajek tsnabe smelolal li xvayiche. Kʼalal laj yaʼi ti x˗albe yuʼun smelolal vaychiletik li Josee, la stak ta ikʼel. Koliyal ti koltaat yuʼun Jeova li Josee, maʼuk noʼox albe yuʼun smelolal li vaychiletike, yuʼun laj yalbe xtok kʼusi skʼan spas. Taje labal sba tajek laj yaʼi li faraone. Kʼalal laj yakʼ venta ti te chiʼinbil yuʼun Jeova li kerem taje, laj yakʼbe sbain skʼelel li veʼlil ta sjunul Ejiptoe (Jen. 41:38, 41-44). Kʼalal echʼ jayibuk jabile, ayan viʼnal ta Ejipto, ti laj to smakiik batel li jnaklejetik ta Kanaan ti bu nakal li yutsʼ yalal Josee. Pe ta skoj yabtel li Josee, xuʼ xa skolta li yutsʼ yalale ti jaʼ kʼotik ta snitilulal Mesias ta tsʼakale.

12. ¿Kʼusi la spas Jeova sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel yuʼun li Josee?

¹² Jnopbetik skʼoplal li kʼusitik la snuptan ta xkuxlejal li Josee. ¿Buchʼu la stijbe yoʼonton Potifar yoʼ stsak ta venta li Josee akʼo mi jaʼ noʼox jun mosoil? ¿Buchʼu la stijbe yoʼonton li bankilal j˗abtel ta chukinab yoʼ xakʼbe sbain li yan jchukeletike? ¿Buchʼu van laj yakʼ akʼo vaychinajuk faraon xchiʼuk ti laj yakʼbe spʼijil Jose yoʼ xalbe smelolal li vaychiletike? ¿Buchʼu van koltavan sventa x˗akʼbat sbain skʼelel li veʼlil ta sjunul Ejiptoe? (Jen. 45:5). Jamal xvinaj ti jaʼ Jeova la skolta Jose sventa lekuk xbat ta pasel yuʼun skotol li kʼusi tspase. Akʼo mi toj chopol li kʼusi tskʼan ox tspas li sbankiltake, li Jeovae oy kʼusi la spas sventa jaʼuk xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone.

13. ¿Mi oy van kʼusi tspas Jeova kʼalal oy kʼusi ta jnuptantik jujukoje?

¹³ Oy kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li sloʼil xkuxlejal Josee. ¿Mi oy van kʼusi tspas Jeova kʼalal oy kʼusi ta jnuptantik jujukoje? Kʼalal oy kʼusi chopol ta jnuptantike, ¿mi jaʼ van tstunes jvokoltik Jeova sventa oyuk kʼusi lek xkʼot ta pasel ta jkuxlejtik? Li Vivliae muʼyuk bu jech ta xal taje (Ekl. 8:9; 9:11). Pe xuʼ jpʼel ta koʼontontik ti te yakʼoj sat Jeova kʼalal ta jnuptantik jtosuk prevae xchiʼuk ti chchikinta kʼalal xijvokolet ta skʼanbel  koltaele (Sal. 34:15; 55:22; Is. 59:1). Pe maʼuk noʼox skotol taje, yuʼun chkoltavan sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta jkuxlejtik kʼalal ta jnuptan jvokoltike. ¿Kʼuxi tspas taje?

14. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova kʼalal jaʼo oy kʼusi tsots ta jnuptantike?

¹⁴ Li Jeovae tspat koʼontontik xchiʼuk chakʼ kipaltik. Ep ta velta jech tspas kʼalal jaʼo chtun tajek kuʼuntike (2 Kor. 1:3, 4). Taje jaʼ jech laj yil ta sat stuk li Ezize ti jaʼ jun ermano ta Turkmenistán ti laj yichʼ tikʼel ta chukel chib jabil ta skoj li kʼusi xchʼunoje. Xi chale: «Li vaʼ sob kʼalal jaʼo xa chkichʼ chapanele, oy jun ermano laj yakʼ kil li kʼusi chal Isaias 30:15 ti xi chale: ‹Jaʼ chkʼot ta avipalik mi tsʼijiloxuk noʼoxe xchiʼuk mi apatoj avoʼontonik ta jtojolale›. Li teksto taje jaʼ la skoltaun sventa junuk noʼox koʼonton xchiʼuk ti jpat koʼonton ta stojolal Jeovae. Kʼalal la jnopbe skʼoplal li versikulo taje, jaʼ laj yakʼ kipal ti kʼu sjalil tikʼilun ta chukele». ¿Mi xvul ta joltik kʼu yelan la spat koʼontontik xchiʼuk laj yakʼ kipaltik Jeova kʼalal jaʼo chtun tajek kuʼuntike?

15, 16. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li sloʼil xkuxlejal Torie?

¹⁵ Jutuk mu skotol veltae, mu xkakʼtik venta kʼu yelan tskoltautik Jeova kʼalal jaʼo yakal chkil jvokoltike, jaʼ to chkakʼtik venta mi echʼ xa oxe. Taje jaʼ jech laj yil ta xkuxlejal jun ermana ti Tori sbie. Yuʼun li skerem ti Mason sbie vakib jabil la stsʼik talel li kanser chamele, vaʼun cham. Yayijem tajek kom yoʼonton li Torie. Xi chale: «Muʼyuk kʼusi xkoʼolaj˗o xkʼuxul li kʼusi la jnuptane». Xi to chale: «Jnaʼoj lek ti jaʼ jech chaʼi sbaik ek skotol li totil meʼiletike, ti toj echʼ xa noʼox kʼux kʼalal chil svokol junuk jkerem jtsebkutike, ti jaʼ mu sta kʼalal chi˗ipaj jtukutike».

 ¹⁶ Akʼo mi toj tsots li kʼusi la snuptane, ta tsʼakale li Torie la snopbe skʼoplal li kʼusitik la spas Jeova sventa xkoltaate. Xi laj yale: «Laj kakʼ venta kʼu yelan la xkʼuxubinun Jeova ti kʼu sjalil ip li jkereme. Xvul to ta jol ti kʼalal kʼunibem xa tajek li Masone, li ermanoetike chib to ora chichʼ yuʼunik sventa xtal skʼelunkutik ta ospital. Skotol ora oy onoʼox buchʼu te ta ospital sventa skoltaunkutik. Laj kichʼkutik koltael ta takʼin xtok. Kʼalal jaʼo tsots tajek jvokolkutike, muʼyuk onoʼox bu la spas palta li kʼusi chtun kuʼunkutike». Li Jeovae laj yakʼbe li kʼusi chtun yuʼunik li Tori xchiʼuk Mason sventa xkuch batel yuʼun li svokolike (kʼelo li rekuadro « Li Jeovae ta yorail laj yakʼbunkutik li kʼusi chtun kuʼunkutike»).

17, 18. ¿Kʼusi tskoltautik yoʼ jnopbetik skʼoplal xchiʼuk jtojtik ta vokol ti kʼu yelan tskoltautik Jeovae? (Salmo 40:5).

¹⁷ (Kʼelo Salmo 40:5). Li kʼusi tskʼan li buchʼu lek chaʼi chmuy ta vitstikaltike jaʼ ti xkʼot ta jol vitse. Kʼalal yakal xa chmuy batel ta jpʼejuk vitse, xuʼ xpaj jlikeluk sventa skʼel li kʼusitik kʼupilik sba xvinaj teye. Jaʼtik jech ek, xuʼ xijpaj jlikeluk sventa jnopbetik skʼoplal ti kʼu yelan skoltaojutik talel Jeova sventa lekuk stsal kuʼuntik li jvokoltike. Xiuk jakʼbe jbatik jujun kʼakʼale: «¿Kʼusi bendision laj yakʼbun Jeova avie? Akʼo mi oy˗o li jvokole, ¿kʼuxi yakal tskoltaun sventa xkuch batel kuʼun?». Kʼalal ch˗echʼ jujun kʼakʼale, jkʼeltik kʼusi bendision laj yakʼbutik li Jeovae.

¹⁸ Lek onoʼox ti jkʼanbetik Jeova ti akʼo xakʼbe slajeb li jvokoltik ta jnuptantike (Filip. 4:6). Pe mu me jchʼay ta joltik li bendisionetik yakʼojbutik avie. Yuʼun jamal onoʼox yaloj Jeova ti chakʼ kipaltik xchiʼuk ti tskoltautik sventa xkuch batel kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, jtojbetik˗o ta vokol ti kʼu yelan tskoltautike. Mi jech ta jpastike, ta me xkiltik kʼu yelan tskoltautik Jeova sventa lekuk kʼusi xkʼot ta pasel ta jkuxlejtik manchuk mi oy jvokoltik, jech kʼuchaʼal la skolta li Josee (Jen. 41:51, 52).