1. ¿Kʼusi skʼan jpas jkotoltik, xchiʼuk kʼu yuʼun mu kʼunuk bateltik?

 SKOTOL kʼakʼal oy kʼusi ta jnop ta jpastik. Bateltike kʼun noʼox li kʼusi ta jnoptike, jech kʼuchaʼal ti kʼusi ta jlajestik o ti jayib ora chijvaye. Pe oy kʼusitik ti mu kʼunuk ta nopel chkaʼitike, jech kʼuchaʼal ti kʼuxi ta jpoxta jbatike, ti kʼusi van xuʼ xakʼbutik muyubajele, ti kʼu yelan ta jchabi li kutsʼ kalaltike o ti kʼu yelan skʼan xkichʼtik ta mukʼ li Diose. Li kʼusitik chkʼot ta nopel kuʼuntike ta jkʼantik ti jtabetik sbalil xchiʼuk li kutsʼ kalaltike. Pe li kʼusi mas oy ta koʼontontike jaʼ ti lekuk xil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike (Rom. 12:​1, 2).

2. ¿Kʼusitik xuʼ jpastik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike?

² Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel oxtos ti kʼusi xuʼ skoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike: 1) ti jnabetikuk lek skʼoplale, 2) ti jtsaktik ta venta kʼusi tsnop Jeovae xchiʼuk 3) jkʼeltik kʼusitik yan xuʼ jpastik. Jech xtok, ta jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ masuk to lek xijtojob ta snopel (Prov. 2:11).

JNABETIKUK LEK SKʼOPLAL

3. Albo junuk skʼelobil kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti baʼyeluk jnabetik lek skʼoplal kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike.

³ Li kʼusi baʼyel skʼan jpastik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike jaʼ ti jnabetik lek skʼoplale. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal? Jnopbetik noʼox skʼoplal ti oy buchʼu chbat ta doktor ta skoj ti toj tsots ipe. Li doktore, ¿mi ta van xakʼbe ta anil xpoxil kʼalal muʼyuk to baʼyel skʼeloj o ti muʼyuk to kʼusitik sjakʼojbee? Moʼoj. Jaʼ me jech ek, kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastik ta sventa li kʼusi yakal ta jnuptantike, baʼyuk skʼan jnabetik lek skʼoplal. Pe ¿kʼuxi xuʼ jpastik taje?

4. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 18:​13, ¿kʼusitik xuʼ skoltaot sventa xanabe lek skʼoplal li kʼusi chanop chapase? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁴ Jutukuk mu skotoluk velta kʼalal oy kʼusi ta jakʼtike, jaʼ  tskoltautik ta snabel skʼoplal kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike. Jnopbetik skʼoplal ti la stakikot ta ikʼel ta jun reunion sosiale. ¿Mi ta van xabat? Mi mu xavojtikin lek li buchʼu sbainoje xchiʼuk mi mu xanaʼ lek li kʼusi tspasike, xuʼ van xi xajakʼbee: «¿Bu chapasik xchiʼuk bakʼin chatsob abaik? ¿Kʼu yepal chatsob abaik? ¿Buchʼu sbainoj skʼelel? ¿Buchʼutik chkʼotik? ¿Kʼusitik anopoj chapasik li ta kʼine? ¿Mi chavakʼik pox?». Mi la anabe xa ox li stakʼobiltake, jaʼ me tskoltaot sventa lekuk li kʼusi xkʼot ta nopel avuʼune (kʼelo Proverbios 18:13).

5. ¿Kʼusi skʼan xapas mi anaʼoj xa ox skotol li kʼusi chakʼan chanabe skʼoplale?

⁵ Nopbo me lek skʼoplal akʼo mi anaʼoj xa ox lek li kʼusi chakʼan chanabe skʼoplale. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi ta van xabat mi laj avaʼi ti te chkʼot krixchanoetik ti muʼyuk tstsakik ta venta li beiltaseletik ta Vivliae o ti chʼabal buchʼu vaʼanbil sventa skʼel kʼu yepal chichʼ uchʼel poxe? ¿Mi xuʼ van chopol kʼusi xlik spasik ti muʼyuk xa smelolale? (1 Ped. 4:3). ¿Kʼusi skʼan xapas mi jaʼo yorail atsobajel o jaʼo yorail chalokʼ ta cholmantal kʼalal chichʼ pasel li kʼine? Mi laj xa ox avaʼi li kʼusi chichʼ pasele, jaʼ tskoltaot sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼun. Taje jaʼ li kʼusi baʼyel skʼan xapase. Pe oy to kʼusi mas skʼan xapas. Li voʼote anaʼoj xa li kʼusi chichʼ pasele. Pe ¿kʼusi tsnop Jeova ta sventa taje? (Prov. 2:6).

 JTSAKTIK TA VENTA TI KʼU YELAN CHIL LI JEOVAE

6. Jech kʼuchaʼal chal Santiago 1:​5, ¿kʼu yuʼun skʼan jkʼanbetik Jeova ti akʼo skoltautike?

⁶ Kʼanbo koltael Jeova sventa xanaʼ mi lek chil li kʼusi chanop chapase. Li Jeovae jamal chalbot ti chakʼ apʼijile, «yuʼun tskʼupin yakʼel xchiʼuk muʼyuk bu ch-ilin» (kʼelo Santiago 1:5). Li pʼijilal taje jaʼ me tskoltaot sventa xanaʼ mi lek chil Jeova li kʼusi kʼot ta nopel avuʼune o mi muʼyuk.

7. ¿Kʼuxi xuʼ xanaʼ mi lek chil Jeova li kʼusi chanop chapase? Albo junuk skʼelobil.

⁷ Kʼalal mi laj xa ox akʼanbe beiltasel ta orasion li Jeovae, teuk me asat kʼu yelan tstakʼbot. Kalbetik junuk skʼelobil: jnoptik noʼox ti oy bu labate xchiʼuk ti chachʼaye, xuʼ van oy buchʼu chakʼanbe koltael ti tey nakale. Pe ¿mi mu jechuk ti chamala kʼusi chalbot li buchʼu la akʼanbe koltaele? Jech, li kʼusi chapase jaʼ ti chachikinta lek li kʼusi chalbote. Jaʼtik jech ek kʼalal chakʼanbe apʼijil li Jeovae, chikintao lek li kʼusi chalbote, jaʼ xkaltik, saʼo beiltaseletik xchiʼuk mantaletik ta Vivlia ti te tsakal skʼoplal xchiʼuk li kʼusi chakʼan chapase. Kalbetik skʼoplal yan velta ta sventa li reunion sosiale. Sventa xanop mi chabate, skʼan xatsak ta venta li kʼusi chal Vivlia ta sventa li kʼinetik ti solel muʼyuk xa smelolale, li xchiʼinel chopol krixchanoetike xchiʼuk ti toj tsots skʼoplal ti jaʼ baʼyeluk xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 6:33; Rom. 13:13; 1 Kor. 15:33).

8. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi vokol chavaʼi stael junuk mantal ti jaʼ yakal chasabe skʼoplale? (Kʼelo xtok li lokʼole).

 ⁸ Bateltike xuʼ van chakʼan koltael sventa xata junuk mantal ti yakal chasabe skʼoplale. Xuʼ van xakʼanbe beiltasel junuk ermano o ermana ti lek oy ta mantale. Pe lek onoʼox ti xasabe skʼoplal eke. Ep butik xuʼ xasabe skʼoplal, jech kʼuchaʼal li ta Saʼobil sventa xchanik mas li stestigotak Jeovae xchiʼuk li ta livro Tekstoetik ti tskoltautike. Teuk ta ajol ti kʼalal oy kʼusi chanop chapase, jaʼuk me li kʼusi lek chil Jeovae.

9. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik ti lek chil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike? (Efesios 5:17).

⁹ ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik ti lek chil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike? Baʼyel, jaʼ ti xkojtikintik lek li Jeovae. Li ta Proverbios 9:10 chal ti «yojtikinobil yuʼun Chʼul Diose jaʼ li yaʼibel smelolale». Jech oxal, sventa xkojtikinbetik lek stalelaltak li Jeovae skʼan xkaʼibetik lek smelolal li kʼusi oy ta yoʼonton tskʼan tspase, li kʼusi lek chile xchiʼuk li kʼusi spʼajoje. Xi jakʼbe jbatike: «Ta skoj ti xkojtikin xa li kʼusi lek chil Jeovae, ¿mi lek van chil li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼune?» (kʼelo Efesios 5:17).

10. ¿Kʼu yuʼun jaʼ mas tsots skʼoplal ti jtsaktik ta venta li beiltaseletik ta Vivlia ti mu jaʼuk li kʼusi nopem xaʼiik spasel li kutsʼ kalaltik o ti bu nakalutike?

¹⁰ Sventa lekuk xil Jeova li kʼusi ta jnop ta jpastike, bateltike xuʼ van jaʼ xkap-o li kutsʼ kalaltike o li kamigotaktike. Kalbetik junuk skʼelobil, xuʼ van junantik totil meʼiletike tsuj stsebik sventa xikʼ junuk vinik ti oy lek stakʼine o ti xtoj yuʼun ti kʼu yepal tskʼanbeik stojol li stsebike akʼo mi muʼyuk lek ta mantal li vinike. Melel onoʼox, li kʼusi oy ta yoʼontonike jaʼ ti mu xil svokol li stsebike. Pe ¿buchʼu van xuʼ xkoltaat sventa lekuk xil sba xchiʼuk Jeova li tsebe? ¿Kʼu van yelan chil Jeova ta sventa taje? Li stakʼobile te ta jtatik ta Mateo 6:​33, ti bu tstijbe yoʼonton li yajtsʼaklomtak Kristo ti jaʼ baʼyeluk saʼik li Ajvalilal yuʼun Diose. Akʼo mi chkichʼtik ta mukʼ li jtot jmeʼtik xchiʼuk li krixchanoetik ti bu nakalutike, pe li kʼusi mas tsots skʼoplal chkaʼitike jaʼ ti xmuyubajuk kuʼuntik li Jeovae.

JKʼELTIK KʼUSITIK YAN XUʼ JPASTIK

11. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 2:​11, ¿kʼusi xuʼ skoltaot sventa xakʼelbe lek skʼoplal li kʼusitik yan xuʼ xapase?

¹¹ Kʼalal mi laj xa ox akʼelbe skʼoplal li beiltaseletik ta Vivlia ti te tsakal skʼoplal ta sventa li kʼusi chanop chapase, skʼan xakʼelbe lek skʼoplal li kʼusitik anopoj chapase (kʼelo Proverbios 2:11). ¿Kʼuxi xuʼ xapas taje? Jaʼ ti xatojobuk snopele. Taje jaʼ tskoltaot sventa xanopbe skʼoplal kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi la apas li kʼusitik anopoj chapase. Bateltike kʼun noʼox chavaʼi li kʼusi chanop chapase, pe bakʼintik xtoke vokol chavaʼi ta snopel kʼusi chapas. Ti xatojob snopele jaʼ tskoltaot sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼun akʼo mi tsots li kʼusi chanopbe skʼoplale.

12, 13. Ti xatojob snopele, ¿kʼuxi xuʼ skoltaot sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼun kʼalal chasaʼ avabtele?

¹² Nopbo skʼoplal ti yakal chasaʼ avabtel sventa xuʼ xamakʼlin li avutsʼ avalale, vaʼun la ata chib abtelal. Chasabe lek skʼoplal ti kʼu yelan li abtele, jayib ora cha-och, jayib ora chalokʼ, ti kʼu snamal xavile o yan kʼusitik. Li abtelaletik taje muʼyuk chal Vivlia ti chopole. Yikʼaluk van lek chavil junuk li abtelal taje ta skoj ti chakʼupine o ti jaʼ mas lek tojolile. Pe oy to me kʼusitik yan skʼan xatsak ta venta yoʼ to mu xachʼam li abtelal taje.

¹³ Li abtelaletik taje, ¿mi oy van junuk ti tsmakot sventa mu xabat ta junantik tsobajele? ¿Mi xakʼ to van yorail xakʼel avutsʼ avalal sventa chabibiluk xaʼi sbaik, ti xmuyubajikuk xchiʼuk ti nopol xaʼi sbaik ta stojolal Jeovae? Kʼalal jech chanopbe skʼoplal taje, jaʼ tskoltaot sventa jaʼuk xapas li kʼusi mas tsots skʼoplale, jaʼ xkaltik, li yichʼel ta mukʼ Jeovae xchiʼuk ti  xavakʼbe li kʼusi chtun yuʼun avutsʼ avalale, ti maʼuk xbat ta avoʼonton li saʼel takʼine. Mi jech la apase, lek me chil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel avuʼune xchiʼuk chakʼbot sbendision.

14. Ti xijtojob ta snopel xchiʼuk ti jnaʼ xijkʼanvane, ¿kʼuxi xuʼ skoltautik sventa mu jmakbetik yakan li yantike?

¹⁴ Ti xijtojob ta snopele, jaʼ tskoltautik sventa jnopbetik skʼoplal kʼu van yelan chil yantik li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. Vaʼun jaʼ jech muʼyuk ta jmakbetik yakan li yantike (Filip. 1:​9, 10). Tsots skʼoplal ti jtsaktik ta venta kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastik jech kʼuchaʼal ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtik xchiʼuk ti kʼu yelan ta jmeltsan jbatike. Pe ¿mi muʼyuk lek chil li ermanoetik o li yan krixchanoetik ti kʼu yelan ta jmeltsan jbatike? Ti xijtojob ta snopele, jaʼ tskoltautik sventa jtsaktik ta venta li kʼusi tsnop yantike xchiʼuk ti kʼu yelan chaʼi sbaike. Jech xtok, ti jnaʼ xijkʼanvane jaʼ tskoltautik sventa jaʼuk jsaʼtik li kʼusi lek chaʼi li yantike  xchiʼuk ti oyuk smelolal ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike (1 Kor. 10:​23, 24, 32; 1 Tim. 2:​9, 10). Mi jech ta jpastike, chkakʼtik ta ilel ti kʼanvanemutike xchiʼuk ti ta jtsaktik ta venta li yantike.

15. ¿Kʼusi skʼan xatsak ta venta yoʼ to mu xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi anopoj chapas ti toj tsots skʼoplale?

¹⁵ Mi toj tsots skʼoplal li kʼusi chanop chapase, nopo kʼusitik skʼan xapas sventa xkʼot ta pasel avuʼun. Li Jesuse la xchanubtasutik ti skʼan baʼyeluk jchotan jbatik sventa jkʼeltik ti kʼu yepal chlaj kuʼuntike (Luk. 14:28). Jaʼ yuʼun, nopbo skʼoplal kʼu yepal skʼan xavakʼ avipal, kʼu sjalil chichʼ xchiʼuk kʼu yepal chlaj atakʼin sventa spas avuʼun li kʼusi chkʼot ta nopel avuʼune. Bateltike mas onoʼox lek ti xavalbe avutsʼ avalal yoʼ skoltaoxuk sventa xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi anopoj chapase. ¿Kʼu yuʼun lek ti jech chapase? Yuʼun bateltike xuʼ xalboxuk ti oy kʼusi skʼan xajele o ti oy kʼusi mas lek xuʼ xapase. Jech xtok, mi la achikintabe lek li kʼusi tsnop avutsʼ avalale, mas me kʼun chaʼiik sventa skoltaikot yoʼ lekuk xkʼot ta pasel li kʼusi anopoj chapase (Prov. 15:22).

LEKUK ME LI KʼUSI CHKʼOT TA NOPEL AVUʼUNE

16. ¿Kʼusitik skʼan xapas sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼune? (Kʼelo xtok li rekuadro « ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼune?»).

¹⁶ Mi laj xa ox atsak ta venta li kʼusitik laj xa kalbetik skʼoplale, chapalot xa me sventa lekuk xkʼot ta pasel li kʼusi anopoj chapase. Mi laj xa ox asabe lek skʼoplal xchiʼuk mi laj xa ox akʼel li beiltaseletik ta Vivliae, jaʼ me tskoltaot sventa lekuk xil Jeova li kʼusi chkʼot ta nopel avuʼune. Vaʼun, xuʼ xa me xakʼanbe koltael Jeova sventa lek xkʼot ta pasel li kʼusi anopoj chapase.

17. ¿Kʼusitik tskoltaot sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel avuʼune?

¹⁷ Xuʼ van ta voʼnee oy kʼusitik la anop la apas ti lek bat ta pasel avuʼune. Pe teuk me ta ajol ti maʼuk tsots skʼoplal li apʼijile o li kʼusitik xanaʼe, yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplale, jaʼ ti xakʼbot apʼijil li Jeovae. Li Jeovae jaʼ noʼox xuʼ xakʼbutik li yojtikinobil, li yaʼibel smelolal xchiʼuk ti xijtojobuk snopele. Taje toj tsots skʼoplal sventa oyuk jpʼijiltik (Prov. 2:​1-5). Ta melel, li Jeovae jaʼ me tskoltaot sventa lekuk xil li kʼusi chkʼot ta nopel avuʼune (Sal. 23:​2, 3).