1. ¿Kʼusi laj yal Jeova kʼalal stoyoj xa ox sbaik li Adan xchiʼuk Evae? (Jenesis 3:15).

 KʼALAL muʼyuk toʼox jal yechʼel ti la spas smulik li Adan xchiʼuk Evae, li Jeovae laj yal jun albil kʼop ti jaʼ te tsta-o spatobil yoʼontonik li snitilulalike. Li albil kʼop taje te tsakal ta Jenesis 3:15 (kʼelo).

2. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li albil kʼop chal ta Jenesis 3:15?

² Li albil kʼop liʼe te chal ta Jenesis ti jaʼ li baʼyel livro ta Vivliae. Skotol li livroetik ta Vivliae nitil skʼoplal xchiʼuk li Jenesis 3:15 xchiʼuk koʼol li kʼusi chakʼik ta aʼiele, jech kʼuchaʼal ta jtsʼaltik jayteluk siʼ ta jlik pekʼ o juxpate. ¿Kʼusi jaʼ taje? Jaʼ ti tstak talel jun Jkoltavanej li Dios sventa slajesbe skʼoplal li Diablo xchiʼuk skotol li sviniktake. * ¡Taje tspat koʼontontik mi jkʼanojtik li Jeovae!

3. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ Li ta xchanobil liʼe, ta jtakʼtik batel oxib sjakʼobil ti te nitil skʼoplal xchiʼuk li Jenesis 3:15: ¿buchʼutik chalbe skʼoplal li albil kʼop liʼe?, ¿kʼuxi kʼotem ta pasel? xchiʼuk ¿kʼuxi tskoltautik li avie?

4. ¿Buchʼu skʼoplal «li kiletel chone», xchiʼuk kʼuxi jnaʼojtik?

⁴ Li ta Jenesis 3:14 xchiʼuk 15 chalbe skʼoplal jkot kiletel chon, snitilulal kiletel chon, jun ants xchiʼuk li snitilulal antse. Li Vivliae tskoltautik snaʼel buchʼutik skʼoplal taje. *  Kalbetik skʼoplal «li kiletel chone». Maʼuk mero chon, yuʼun ti mero chonuke muʼyuk laj yaʼibe smelolal jechuk li kʼusi laj yal Jeova li ta nichimaltik Edene. ¿Buchʼu skʼoplal un chaʼa? Li Apokalipsis 12:9 chal ti «voʼneal kiletel chone» jaʼ skʼoplal li Satanas o Diabloe. ¿Buchʼu jaʼ li snitilulal kiletel chone?

5. ¿Buchʼutik jaʼ skʼoplal li snitilulal kiletel chone?

⁵ Kʼalal nitilulal xi ta Vivliae, bakʼintike jaʼ chalbe skʼoplal li buchʼutik chchanbeik stalelal xchiʼuk li kʼusi tsnop jun krixchano ti xkoʼolaj xa chilik kʼuchaʼal stotike. Li snitilulal kiletel chone jaʼ skʼoplal li anjeletik xchiʼuk krixchanoetik ti tskontrainik li Jeova xchiʼuk li steklumal jech kʼuchaʼal tspas li Satanase. Te kapal skʼoplalik li anjeletik ti yalik tal ta balumil kʼalal kuxi li Noee xchiʼuk li chopol krixchanoetik ti jaʼ jech stalelalik kʼuchaʼal li stotik ti jaʼ li Diabloe (Jen. 6:1, 2; Juan 8:44; 1 Juan 5:19; Jud. 6).

6. ¿Kʼu yuʼun maʼuk skʼoplal Eva li ants chal ta Jenesis 3:15?

⁶ Jkʼeltik buchʼu jaʼ skʼoplal «li antse». Mu jaʼuk skʼoplal li Evae. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li albil kʼope chal ti snitilulal antse ta xvochʼbe sjol li kiletel chone. Pe jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li Satanase jaʼ skʼoplal li kiletel chone. Jaʼ yuʼun chaʼa, li snitilulal Eva ti jaʼ jun jmulavil krixchanoe mu xuʼ yuʼun slajesbe skʼoplal li Satanase. ¿Buchʼu xuʼ slajesbe skʼoplal un chaʼa?

7. Li Apokalipsis 12:1, 2, 5 xchiʼuk 10, ¿kʼuxi chakʼ kiltik buchʼu jaʼ skʼoplal li ants chal ta Jenesis 3:15?

⁷ Li ta Apokalipsis ti jaʼ slajeb livro ta Vivliae chalbutik buchʼu jaʼ skʼoplal li ants ti chal ta Jenesis 3:15 (kʼelo Apokalipsis 12:1, 2, 5, 10). Mu jaʼuk skʼoplal jun batsʼi ants, yuʼun «te oy ta yok li lunae, oy jun  korona ta sjol ti oy 12 ta pʼej skʼanalile» xchiʼuk vokʼ jun skerem ti jaʼ skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Ta skoj ti ta vinajel oy li Ajvalilal yuʼun Diose, skʼan ti ta vinajeluk oy ek li antse. Jaʼ skʼoplal li jvokʼ s-organisasion Jeova ti te oy ta vinajele, ti te skʼoplalik li anjeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike (Gal. 4:26).

8. ¿Buchʼu jaʼ skʼoplal li snitilulal ants ti mas tsots skʼoplale, xchiʼuk bakʼin vinaj? (Jenesis 22:15-18).

⁸ Li ta Vivliae te chakʼ kiltik buchʼu jaʼ li snitilulal ants ti mas tsots skʼoplale. Jaʼ te chlokʼ talel li ta snitilulal Abraane (kʼelo Jenesis 22:15-18). Jech onoʼox kʼot ta pasel, yuʼun te lik talel ta snitilulal Abraan li Jesuse (Luk. 3:23, 34). Pe sventa slajesbe skʼoplal Satanas li nitilulal taje, skʼan ti oyuk sjuʼele. Jaʼ yuʼun, li Jesuse laj yichʼ tʼujel ta chʼul espiritu kʼalal te xa ox van 30 sjabilale. Vaʼun, jaʼ li buchʼu mas tsots skʼoplal kʼot li ta snitilulal antse (Gal. 3:16). Kʼalal chaʼkuxiem xa ox li Jesuse, akʼbat «skorona [yuʼun Dios] sventa smukʼulal xchiʼuk sventa yichʼel ta mukʼ» xchiʼuk akʼbat sventain «skotol li kʼusitik ta vinajel xchiʼuk ta sba balumile», ti te smakojbe skʼoplal ti «tslilinbe yabteltak [Diabloe]» (Ebr. 2:7; Mat. 28:18; 1 Juan 3:8).

9, 10. 1) ¿Buchʼutik yan te tsakal skʼoplalik li ta snitilulal antse, xchiʼuk bakʼin chkʼotik ta snitilulal? 2) ¿Kʼusi xa chlik jkʼeltik batel?

⁹ Pe mu jaʼuk noʼox te skʼoplal Jesus li ta snitilulal antse. Yuʼun li jtakbol Pabloe xi laj yalbe li ermanoetik ti jaʼ judaetik xchiʼuk jyanlumetik ti tʼujbil chbatik ta vinajele: «Mi jaʼ yuʼunoxuk li Kristoe, jaʼ snitilulaloxuk ta melel li Abraane, chata arextoik ta sventa li kʼusi albil xa onoʼox skʼoplale» (Gal. 3:28, 29). Kʼalal tstʼuj ta chʼul espiritu junuk yajtsʼaklom Kristo li Jeovae, chkʼot li ta snitilulal ants eke. Jech oxal, li snitilulal antse jaʼ skʼoplalik li Jesukristo xchiʼuk li 144 mil ti jmoj ch-ajvalilajik xchiʼuke (Apok. 14:1). Chakʼik persa skotolik ti jechuk snopik xchiʼuk ti jechuk spas stalelalik kʼuchaʼal li Stotik ti jaʼ Jeovae.

¹⁰ Laj xa jkʼeltik buchʼutik jaʼ skʼoplal li kʼusi chal ta Jenesis 3:15. Jaʼ xa jkʼeltik batel li kʼusi spasoj talel Jeova sventa xkʼot ta pasel li kʼusi yaloje. Laje, ta jkʼeltik kʼuxi tskoltautik avi li albil kʼop taje.

11. ¿Kʼuxi laj yichʼ yayijesbel «xchak yakan» li snitilulal antse?

¹¹ Li ta Jenesis 3:15 chal ti kiletel chone tsyayijesbe «xchak yakan» li snitilulal antse. Taje jaʼo kʼot ta pasel kʼalal la stijbe yoʼonton judaetik xchiʼuk jromaetik li Satanas sventa smilbeik li Xnichʼon Diose (Luk. 23:13, 20-24). Kʼalal oy buchʼu chyayij xchak yakane, xuʼ van mu xa xanav kʼuuk sjaliluk. Jaʼ noʼox jech ek, kʼalal cham li Jesuse, jutuk mu oxibuk kʼakʼal muʼyuk kʼusi la spas kʼalal te tikʼil ta smukinale (Mat. 16:21).

12. ¿Bakʼin chichʼ vochʼbel sjol li kiletel chone, xchiʼuk kʼuxi chkʼot ta pasel?

¹² Sventa xkʼot ta pasel li kʼusi chal ta Jenesis 3:15, skʼan ti mu te chamemuk-o xkom li Jesuse, yuʼun li albil kʼope chal ti snitilulal antse chvochʼbe sjol li kiletel chone. Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan xpoxtaj li xchak yakan Jesuse. ¡Jech onoʼox kʼot ta pasel! Yuʼun chaʼkuxi li ta yoxibal kʼakʼal kʼuchaʼal jun espiritu ti mu xa snaʼ xchame. Vaʼun, mi la sta yorail ti bakʼin yaloj Diose, li Jesuse tslajesbe skʼoplal li Satanase (Ebr. 2:14). Li buchʼutik ch-ajvalilajik xchiʼuk Kristoe chkoltavanik sventa  slajesbeik skʼoplal li yajkontratak Diose ti jaʼik li snitilulal kiletel chone (Apok. 17:14; 20:4, 10). *

13. ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik ti yakal xa chkʼot ta pasel li albil kʼope?

¹³ Mi avichʼoj xa voʼe, ataojbe xa sbalil ti yakal chkʼot ta pasel li albil kʼop taje. Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, jaʼ jech stalelal laj yakʼ ta ilel kʼuchaʼal li Stote (Juan 14:9). Ta skoj ti kʼu yelan la spas stalelale, jaʼ la skoltautik sventa xkojtikintik xchiʼuk jkʼantik li Jeovae. Skoltaojutik xtok li kʼusitik laj yakʼ ta chanele xchiʼuk ti kʼu yelan tsbeiltas li tsobobbailetik avie. Yakʼoj jchantik li kʼusi skʼan jpastik sventa xmuyubaj kuʼuntik li Jeovae. Pe maʼuk noʼox, yuʼun kʼalal laj yichʼ yayijesbel xchak yakan li Jesuse, jaʼ xkaltik kʼalal chame, xuʼ jtabetik sbalil jkotoltik. Kʼalal chaʼkuxi li Jesuse, li Jeovae la xchʼam ti laj yakʼ xkuxlejal Xnichʼon ti jaʼ «tsakubtas skotol [jmultike]» (1 Juan 1:7).

14. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk kʼot ta pasel ta ora li albil kʼop laj yal Jeova li ta nichimaltik Edene?

¹⁴ Li kʼusi laj yal Jeova li ta nichimaltik Edene laj yakʼ ta aʼiel ti mu ta aniluk chkʼot ta pasel li albil kʼope. Skʼan xjelav kʼuuk sjaliluk sventa x-ayan snitilulal li antse xchiʼuk sventa stsob sviniktak li Diabloe, vaʼun jaʼ to chlik skontrain sbaik. ¿Kʼuxi tskoltautik taje? Chakʼ jnaʼtik ti ta onoʼox xichʼik pʼajel yuʼun sviniktak Satanas li yajtuneltak Jeovae. Kʼalal echʼem xa ox epal jabile, li Jesuse jaʼtik jech laj yalbe li yajchankʼoptake (Mar. 13:13; Juan 17:14). Ta melel, kilojtik kʼu yelan kʼotem ta pasel li albil kʼope, mas to li sien jabil echʼem tale. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje?

15. 1) ¿Kʼu yuʼun mas to tspʼajutik avi li krixchanoetike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jxiʼtatik li Satanase?

¹⁵ Li ta 1914, lik spas mantal ta vinajel li Jesuse; vaʼun ta tsʼakal jutuke, la sjip yalel li Satanase. Mu xa xuʼ sut batel ta vinajel avi li Diabloe, jaʼ xa noʼox tsmala kʼusi ora chichʼ lajesel (Apok. 12:9, 12). Pe mu teuk noʼox smeyoj skʼob, yuʼun ta skapemal sjol tstsak ta kʼop li steklumal Diose (Apok. 12:13, 17). Jaʼ yuʼun, mas to spʼajojutik li krixchanoetike. Pe skʼan mu jxiʼtatik li Satanas xchiʼuk sviniktake. Xuʼ jech jpʼel ta koʼontontik ek li kʼusi xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Mi liʼ oy ta jtojolaltik li Diose, ¿buchʼu xa onoʼox xuʼ tskontrainutik?» (Rom. 8:31). Xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal Jeova, yuʼun jech kʼuchaʼal laj xa kiltik tale, kʼotem xa ta pasel jutuk mu skotoluk li albil kʼop chal ta Jenesis 3:15.

16-18. ¿Kʼusi sbalil staojbeik Curtis, Ursula xchiʼuk Yesica ti yaʼiojbeik smelolal li kʼusi chal ta Jenesis 3:15?

¹⁶ Li kʼusi yaloj tspas Jeova ta Jenesis 3:15 tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik kʼusiuk noʼox ti jnuptantike. Li Curtis ti chtun ta misioneroal ta Guame xi chale: «Bakʼintike, vokol laj kaʼi ti tukʼ chkakʼ jba ta stojolal Jeova ta skoj li kʼusitik la jnuptane. Pe kʼalal ta jnopbe skʼoplal li albil kʼop ta Jenesis 3:15, jaʼ tskoltaun sventa jechuk-o jpat koʼonton ta stojolal li Jeovae». Li Curtise oy tajek ta yoʼonton ti xkʼot skʼakʼalil slajesbe skʼoplal jvokoltik li Jeovae.

¹⁷ Jun ermana ti Ursula sbi ti te nakal ta Baviera (Alemania) chal ti kʼalal laj yaʼibe smelolal li Jenesis 3:15 mas to la xchʼun-o ti jaʼ Skʼop Dios li Vivliae. Toj labal  sba laj yaʼi kʼalal laj yakʼ venta ti skotol li albil kʼopetik ta Vivliae te nitil skʼoplal xchiʼuk li kʼusi chal ta Jenesis 3:15. Xi chale: «La stij tajek koʼonton kʼalal laj kakʼ venta ti ta anil noʼox oy kʼusi la spas Jeova sventa oyuk-o spatobil yoʼonton li krixchanoetike».

¹⁸ Li Yesica ti te nakal ta Micronesiae xi chale: «Xvul to ta jol ti kʼu yelan laj kaʼi jba kʼalal laj kakʼ venta ti la jta li melel relijione. ¡Laj kakʼ venta ti yakal xa chkʼot ta pasel li albil kʼop ta Jenesis 3:15! Taje tsvules ta jol ti mu jechuk oy ta yoʼonton Jeova ti kʼu yelan chkil jvokoltik avie. Li albil kʼop liʼe chakʼ jchʼun ti kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae, toj lek chbat jkuxlejaltik li avie xchiʼuk mas to lek li ta jelavele».

19. ¿Kʼu yuʼun jchʼunojtik ta melel ti chkʼot ta pasel skotol li albil kʼope?

¹⁹ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, yakal xa chkʼot ta pasel li kʼusi chal ta Jenesis 3:15. Jnaʼtik xa buchʼu skʼoplal li snitilulal ants xchiʼuk li snitilulal kiletel chone. Li Jesus ti jaʼ li buchʼu mas tsots skʼoplal li ta snitilulal antse kolem xa li syayijemal xchak yakan xkaltike xchiʼuk jaʼ xa Ajvalil ta vinajel ti mu snaʼ xcham xchiʼuk ti akʼbil xa ep sjuʼele. Jech xtok, poʼot xa stsʼaki li buchʼutik yan te tsakal skʼoplalik li ta snitilulal antse. Ta skoj ti oy xa kʼotem ta pasel li kʼusi chal li albil kʼope, jpatoj koʼontontik ti chkʼot ta pasel li kʼusi yan chale: ¡ti chichʼ vochʼbel sjol li kiletel chone! Ta me xijmuyubajutik tajek li yajtunelutik Jeova mi laj yichʼ lajesel li Satanase. Yoʼ to mu xkʼot ta pasel taje, mu xijchibaj, jpat-o koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Yuʼun tstunes li snitilulal ants sventa xakʼbe bendision «skotol li [...] lumetik ta balumile» (Jen. 22:18).