1. ¿Kʼusitik la achan kʼalal lik avichʼ estudioe?

 ¿MI XVUL to ta ajol li kʼusitik la achan kʼalal laj avichʼ estudioe? Yikʼaluk van labal sba laj avaʼi ti oy sbi li Diose. Jech xtok, jun van avoʼonton laj avaʼi aba kʼalal laj avaʼi ti muʼyuk chakʼ jtoj jmultik ta infierno li Diose. Lamuyubaj van xtok kʼalal la achan ti chchaʼkuxiik li buchʼutik chamem avuʼune xchiʼuk ti xuʼ chakuxi xchiʼuk li ta Paraisoe.

2. Kʼalal lik achan Vivliae, ¿kʼuxitik lik avakʼ ta ilel ti yakal chachʼi ta mantale? (Efesios 5:1, 2).

² Kʼalal lik achan li Vivliae, mas to lik akʼan li Jeovae. Vaʼun, la stij avoʼonton sventa xavakʼ ta akuxlejal li kʼusi la achane. Koliyal li beiltaseletik ta Vivliae, lek kʼusitik kʼot ta nopel avuʼun. Jech xtok, jaʼ lik apas li kʼusitik lek chil li Diose. Jech kʼuchaʼal jun olol ti chchanbe stalelal stote, li voʼot eke lik achanbe stalel li Atot ta vinajele (kʼelo Efesios 5:1, 2).

3. ¿Kʼusitik xuʼ jnopbetik skʼoplal?

³ Xiuk jnoptike: «¿Mi mas xa jkʼanoj li Jeova avie? ¿Mi jech ta jnop xchiʼuk mi jech jtalelal kʼuchaʼal Jeova kʼalal chkakʼ ta ilel ti jkʼanoj li ermanoetik ta tsobobbaile?». Mi laj kakʼtik venta ti jutuk xa jkʼanojtik li Jeova xchiʼuk li kermanotaktike, mu me xijchibaj. Taje jech kʼot ta stojolalik li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe. Pe li Jesuse muʼyuk la snop ti mu xa kʼusi stakʼ pasel ta stojolalike. Jaʼ me jech tsnop ta jtojolaltik ek (Apok. 2:4, 7). Snaʼoj ti xuʼ xlik jkʼantik yan velta Jeova jech kʼuchaʼal kʼalal lik kichʼtik estudioe.

4. ¿Kʼusi ta jkʼelbetik batel skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

 ⁴ Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ masuk to jkʼantik li Jeova xchiʼuk li jchiʼiltaktike. Mi laje, chkalbetik skʼoplal kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil xchiʼuk kʼuxi xuʼ stabeik sbalil yantik kʼalal jech ta jpastike.

5, 6. 1) ¿Kʼusitik vokoliletik la snuptan ta cholmantal li Pabloe? 2) ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton sventa jechuk-o xtun ta stojolal li Jeovae?

⁵ Li jtakbol Pabloe ep kʼusitik la skʼupin kʼalal la xchol mantale, pe ep kʼusitik la snuptan xtok. Bakʼintike, nom bu chbat akʼo mi mu kʼunuk li vaʼ kʼakʼale, laj yil svokol ta ukʼum xchiʼuk la snuptan j-elekʼetik. Jech xtok, laj yichʼ majel yuʼun yajkontratak (2 Kor. 11:23-27). Pe maʼuk noʼox, yuʼun li xchiʼiltak ta chʼunolajele, muʼyuk la stojbeik ta vokol li kʼusitik la spas ta stojolalike (2 Kor. 10:10; Filip. 4:15).

⁶ ¿Kʼusitik tijbat-o yoʼonton Pablo sventa jechuk-o xtun ta stojolal Diose? Jaʼ ta skoj ti xojtikin lek li Jeovae xchiʼuk li kʼusitik snuptanoj ta xkuxlejale. Snaʼoj lek ti kʼanbil yuʼun li Jeovae (Rom. 8:38, 39; Efes. 2:4, 5). Li Pablo eke skʼanoj tajek li Jeovae. Jaʼ jech laj yakʼ ta ilel kʼalal tun «ta stojolal li buchʼutik chʼulike» xchiʼuk ti jech-o tun batel ta stojolalike (Ebr. 6:10).

7. ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk to jkʼantik li Jeovae?

⁷ Sventa masuk to jkʼantik li Jeovae, skʼan oyuk ta koʼontontik xchanel li Skʼope. Kʼalal ta jkʼeltik li Vivliae, kakʼtik venta kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal li Jeovae. Xiuk jnoptike: «Li teksto liʼe, ¿kʼuxi chakʼ kil ti skʼanojun li Jeovae? ¿Kʼusi srasonal oy kuʼun sventa jkʼan li Jeovae?».

8. ¿Kʼuxi chkoltavan li orasion sventa masuk to xlik jkʼantik li Jeovae?

⁸ Yan kʼusi xuʼ skoltautik sventa masuk to jkʼantik li Jeovae, jaʼ ti xkalbetik kʼu yelan chkaʼi jbatik jujun kʼakʼale (Sal. 25:4, 5). Li Jeova eke tstakʼ li j-orasiontike (1 Juan 3:21, 22). Jun ermana ti Ken b sbi ti te nakal ta Asiae xi chale: «Ta slikebale, la jkʼan Jeova ta skoj li kʼusi kaʼioj ta stojolale. Pe kʼalal laj kakʼ venta kʼu yelan tstakʼ li j-orasione, mas to la jkʼan-o xchiʼuk jaʼ lik jpas li kʼusitik lekik chile».

9. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj yermanotak li Timoteoe?

⁹ Kʼalal oy xa van kʼuk sjaliluk lik tunuk talel ta stojolal Jeova li Pabloe, laj yojtikin jun kerem ti lek tajek stalelale, Timoteo sbi. Skʼanoj Jeova xchiʼuk skʼanoj li krixchanoetik eke. Ta tsʼakale, li Pabloe xi laj yalbe batel jfilipoetik ta stojolal li Timoteoe: «Muʼyuk buchʼu yan ti lek baxbol kʼuchaʼal stuke, ti oy ta yoʼonton chchabioxuke» (Filip. 2:20). Li Pabloe mu jaʼuk mas laj yalbe skʼoplal ti xtojob lek sjelubtasel mantaletik o ti xtojob lek xchapanel kʼusitik li Timoteoe, yuʼun jaʼ labal sba laj yil ti skʼanoj li ermanoetike. Li ta tsobobbailetike tskʼanik xa van ti xkʼot vulaʼanatikuk yuʼun li Timoteoe (1 Kor. 4:17).

10. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel Ana xchiʼuk smalal ti skʼanoj li yermanotakike?

¹⁰ Ep ta tos kʼu yelan xuʼ jkoltatik li kermanotaktik eke (Ebr. 13:16). ¿Mi xvul ta  ajol Ana ti laj kalbetik skʼoplal li ta xchanobil echʼe? Kʼalal jaʼo echʼ jun tsatsal ikʼaloʼe, bat svulaʼanik jun utsʼ alalil ti jaʼik stestigo Jeovae. Laj yakʼik venta ti lom li sjol snaike, jaʼ yuʼun li utsʼ alalile ikʼ kom skotol li skʼuʼ spokʼike. Xi chal Ana li kʼusi la spasike: «Laj kichʼbekutik batel li skʼuʼike, la jchukbekutik xchiʼuk la jnelbekutik. Muʼyuk mas kʼusi la jpaskutik, pe koliyal taje, mas xa lek xkil jbakutik xchiʼuk li utsʼ alalile». Ta skoj ti skʼanojik ermanoetik li Ana xchiʼuk smalale, oy kʼusi la spasik sventa skoltaike (1 Juan 3:17, 18).

11. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal chkakʼtik ta ilel ti kʼanvanemutike? 2) Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 19:17, ¿kʼu yelan chil Jeova kʼalal jkʼanoj li kermanotaktike?

¹¹ Kʼalal chkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik ta stojolal yantike, yakal ta jchanbetik stalelal li Jeovae xchiʼuk chakʼik venta li yantik eke. Mu onoʼox jnaʼtik mi tstojik ta vokol yantik li slekil koʼontontike. Ken ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 8 chvul ta sjol ti ta slekil yoʼonton koltaat yuʼun li ermanoetike, xi chale: «Ta jtojbeik tajek ta vokol li ermanaetik ti laj yikʼikun batel ta cholmantale, lek tajek yoʼontonik. Chtal yikʼikun sventa xibatkutik ta veʼel. Mi laje, chtal yakʼikun ta jna. Avie xkaʼibe xa smelol ti laj yakʼik persa skoltaikune, pe ta slekil yoʼonton la spasik». Melel onoʼox ti mu skotoliluk tstojik ta vokol li kʼusi ta jpastik ta stojolalike. Xi to chal li Kene: «Oy ta koʼonton ti oyuk kʼusi xuʼ jpas ta stojolalik li buchʼutik la skoltaikune, pe mu xa jnaʼ bu nakalik. Jaʼuk li Jeovae snaʼoj bu oyik, jaʼ yuʼun ta jkʼanbe ti akʼo xakʼanbe bendisione». Jaʼ jech, li Jeovae chakʼ venta  li kʼusitik lekik ta jpastik ta stojolal yantike. Toj ep sbalil chil ti xkoʼolaj kʼuchaʼal oy kʼusi chkakʼbetik ta chʼom li Jeovae (kʼelo Proverbios 19:17).

12. ¿Kʼuxi xuʼ xakʼik ta ilel ti skʼanojik ermanoetik ta tsobobbail li ermanoetik ti yichʼojik xa voʼe? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹² Mi jaʼot jun ermano ti avichʼoj xa voʼe, ¿kʼuxi xuʼ xavakʼ ta ilel ti akʼanoj li ermanoetik ta tsobobbaile? Jaʼo kʼalal chakoltaane. Jun kerem ti Yordan sbie la sjakʼbe jun mol ta tsobobbail kʼusi xuʼ spas sventa masuk to skolta li ermanoetike. Li mol ta tsobobbaile la skʼupil kʼopta ta skoj ti yakal xa chchʼi ta mantale xchiʼuk laj yalbe li kʼusitik to yan xuʼ spase. Laj yalbe ti sob xkʼot ta Salon sventa xchiʼin ta loʼil li ermanoetike, ti xakʼ sloʼil li ta tsobajeletike, ti masuk to xlokʼ ta cholmantal xchiʼuk li sgrupoe xchiʼuk ti skʼel kʼuxi yan xuʼ skolta li ermanoetike. Kʼalal la spas taje, li Yordane jaʼ te chapanat-o sventa xchʼam li kʼusitik akʼbat sbain ta tsobobbaile. Vaʼun, mas to lik skʼan li ermanoetike. Jech xtok, laj yakʼ venta ti kʼalal chlik tunuk ta siervo ministerial jun ermanoe, maʼuk jaʼ to te chlik skolta li yantike, yuʼun skʼan jech-o spas (1 Tim. 3:8-10, 13).

13. ¿Kʼusi koltaat-o Cristian sventa xtun yan velta ta mol ta tsobobbaile?

¹³ ¿Mi molot toʼox ta tsobobbail o siervo ministerial? Li Jeovae muʼyuk chchʼay ta sjol li kʼusitik la apas ta tsobobbaile (1 Kor. 15:58). Stsakoj ta venta xtok ti jech-o chavakʼ ta ilel ti kʼanvanemote. Jun ermano ti Cristian sbie chopol laj yaʼi kʼalal lokʼesat ta mol ta tsobobbaile, pe muʼyuk xlubtsaj. Xi chale: «Akʼo mi maʼuk xa molun ta  tsobobbail, kʼot ta nopel kuʼun ti ta jpas ti bu kʼalal xuʼ kuʼun ta skoj ti jkʼanoj li Jeovae». Ta tsʼakale, och ta mol yan velta ta tsobobbail. Xi to chal li Cristiane: «Mu jnaʼ lek mi ta jchʼam o mi muʼyuk. Pe la jnop mi chalbun Jeova ti xitun yan velta ta stsobobbaile, ta jchʼam, yuʼun jkʼanoj Jeova xchiʼuk li kermanotake».

14. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi laj yal li ermana ta Georgiae?

¹⁴ Chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik ek li buchʼutik maʼuk stestigotak Jeovae (Mat. 22:37-39). Xi chal jun ermana ta república ta Georgia ti Elena sbie: «Kʼalal lik jchol mantale, jaʼ ta skoj ti jkʼanoj li Jeovae. Pe kʼalal lik jkʼan mas li Jeovae, lik jkʼan li krixchanoetik eke. Ta jnopbe skʼoplal kʼusi tsnuptanik xchiʼuk kʼusi tskʼan chaʼibeik skʼoplal. Kʼalal jech la jpase, lik stijbun koʼonton sventa jkoltaik» (Rom. 10:13-15).

15, 16. Jech kʼuchaʼal chakʼ iluk ta lokʼole, ¿kʼusi sbalil ta jtatik kʼalal chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li yantike?

¹⁵ Kʼalal chkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj kermanotaktike, tstabeik sbalil li yantik eke. Kʼalal jaʼo yakal li tsatsal chamel COVID-19, li Paolo xchiʼuk yajnile la skoltaik li ermanaetik ti oy xa sjabilalik sventa snaʼikuk stunesel ta cholmantal li stavletaik o li selularike. Li jun ermanae vokol toʼox tajek chaʼi stunesel taje, pe ta  tsʼakale la xchan stunesel. Koliyal taje, la stak ta ikʼel ta Konmemorasion li yutsʼ yalaltake. Ta skotole 60 ta voʼ ochik li ta videoconferenciae. Li kʼusi la spas Paolo xchiʼuk yajnile la stabe sbalil li ermana xchiʼuk li yutsʼ yalale. Li ermanae xi la stsʼibabe batel li Paoloe: «Kolaval ti chachanubtas li buchʼutik oy xa jabilalkutike. Muʼyuk ta jchʼay ta jol li kʼusi la spas Jeova ta jtojolale xchiʼuk ti la avakʼ ta ilel smalael avuʼunike».

¹⁶ Li kʼusi kʼot ta stojolal li Paoloe oy kʼusi tsots skʼoplal akʼbat xchan. Laj yakʼ venta ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti jkʼantik li kermanotaktike, maʼuk li kʼusi xijtojob spasele. Xi chale: «Litun kʼuk sjalil ta jkʼelvanej ta sirkuito. Li ermanoetike mu xa van xvul ta sjolik li mantaletik laj ketʼese, pe chvul ta sjolik ti kʼu yelan la jkoltaike».

17. ¿Buchʼu tstabe sbalil kʼalal chkakʼtik ta ilel ti chijkʼanvane?

¹⁷ Kʼalal chijkʼanvane, ta jtabetik sbalil ek. Jaʼ jech chakʼ ta ilel li kʼusi kʼot ta stojolal jun ermano ta Nueva Zelanda. Jun savadoe li Yonatane laj yil ti stuktuk chchol mantal jun prekursor k’alal jaʼo kʼux tajek kʼakʼale. Vaʼun, la snop ti chchiʼin ta cholmantal ta jujun mal kʼakʼal savadoe. Kʼalal jech la spase, muʼyuk la snop mi tstabe sbalil. Xi chal li Yonatane: «Mu toʼox jkʼupin li cholmantale, pe kʼalal laj kakʼ venta ti lek xtojob ta chanubtasvanej li prekursore xchiʼuk ti chchikintabate. Lik jkʼupin li cholmantale. Jech xtok, la jta jun kamigo ti la skoltaun sventa xichʼi ta mantale, ti jkʼupin li cholmantale xchiʼuk ti masuk to xkamigoin li Jeovae».

18. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ti akʼo jpastike?

¹⁸ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti jkʼantike xchiʼuk ti jkʼantik li jchiʼiltaktike. Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, sventa masuk to jkʼantik li Jeovae, skʼan jchanbetik li Skʼope, jnopbetik skʼoplal xchiʼuk jkʼopontik jujun kʼakʼal. Sventa xkakʼtik ta ilel ti jkʼanoj li kermanotaktike, skʼan oyuk kʼusi jpastik ta stojolalik. Kʼalal mas to chijkʼanvane, mas to ta jkʼantik li Jeovae xchiʼuk li kermanotaktik ta spʼejel balumile. ¡Xuʼ me lek xkil jbatik xchiʼuk Jeova ta sbatel osil!