1. ¿Kʼu yuʼun skʼan chapalutikuk noʼox?

 MI LEK chapalutike, xuʼ me kuxul xijkom. Yuʼun kʼalal oy kʼusitik tsots ta jnuptantike, xuʼ me kuxul xijkom xchiʼuk jkoltatik li yantik eke. Jech kʼuchaʼal chal jun organisasion ta Europa ti oy ta yoʼonton tskolta krixchanoetike. Xi laj yale: «Kʼalal lek chapalutike, lek kʼusi chkʼot ta pasel».

2. ¿Kʼu yuʼun skʼan chapalutikuk mi tal li mukʼta tsatsal vokolile? (Mateo 24:44).

² Ta anil noʼox chtal li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:21). Taje muʼyuk chʼayal koʼontontik tstautik jech kʼuchaʼal li yan krixchanoetike. Leʼ xa ta chaʼmil jabile, li Jesuse laj yalbe yajchankʼoptak ti skʼan chapalikuk mi tal li mukʼta tsatsal vokolile (kʼelo Mateo 24:44). Mi la jchʼuntik li tojobtasel taje, xuʼ me kuxul xijkom xchiʼuk xuʼ jkoltatik li yantik eke (Luk. 21:36).

3. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkuch kuʼuntik, xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk xijkʼanvan?

³ Sventa chapalutikuk li ta mukʼta tsatsal vokolile, skʼan oyuk kuʼuntik li oxtos talelale. ¿Kʼusi ta jpastik mi laj kichʼtik albel ti xkalbetik krixchanoetik ti chichʼik lajesele xchiʼuk mi laj kichʼtik kontrainel ta skoj taje? (Apok. 16:21). Sventa jchʼuntik kʼusi chalbutik Jeova xchiʼuk ti xchabiutike, skʼan xkuch kuʼuntik. ¿Kʼusi van ta jpastik mi tskʼanik koltael li kermanotaktike? (Abak. 3:17, 18). Skʼan xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik sventa jkoltatik xchiʼuk xkakʼbetik li kʼusitik chtun yuʼunike. ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel mi la stsakutik ta kʼop li jtsop jteklumetike? ¿Kʼusi van ta jpastik mi koʼol lijnaki xchiʼuk kermanotaktik kʼuk sjaliluk ta jun bikʼit kuartoe? (Esek. 38:10-12). Skʼan jkʼantik ta melel li kermanotaktike.

4. ¿Kʼu yuʼun skʼan masuk to xijkʼanvan, xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk ti xkuch kuʼuntike?

⁴ Li Skʼop Diose tstij koʼontontik sventa masuk to xijkʼanvan, xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik xchiʼuk ti xkuch kuʼuntike.  Xi chal Lukas 21:19: «Ta sventa ti chkuch avuʼunike, chakuxiik-o». Li ta Kolosenses 3:12 xi tstojobtasutike: «Lapik me li smukʼul xkʼuxul avoʼontonike». Xi chal 1 Tesalonisenses 4:9 xchiʼuk 10: «Yuʼun xchanubtasojoxuk Dios ti akʼo xakʼan abaik ta jujuntale […]. Pe ta jkʼanbotkutik vokol, ermanoetik, ti mas to me lek tsʼakal xapasik-o batele». Taje jaʼ laj yichʼik albel li buchʼutik yakʼojik xa ta ilel kʼanelal, xkʼuxul yoʼontonik xchiʼuk ti kuchem yuʼunike, pe skʼan to mas xakʼik ta ilel. Jaʼ jech skʼan jpastik ek. ¿Kʼusi tskoltautik sventa spas kuʼuntike? Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼuxi laj yakʼik ta ilel li yajtsʼaklomtak Kristo ta voʼnee xchiʼuk kʼusi xuʼ jchanbetik sventa chapalutikuk mi tal li mukʼta tsatsal vokolile.

5. ¿Kʼusi la spasik li yajtsʼaklomtak Kristo ta voʼne sventa xkuch yuʼunike?

⁵ Li yajtsʼaklomtak Kristo ta voʼnee skʼan xkuch yuʼunik (Ebr. 10:36). Maʼuk noʼox laj yil svokolik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike, yuʼun laj yil svokolik ta skoj li kʼusi xchʼunojike. Ep buchʼutik laj yichʼik kontrainel yuʼun li jnitvanejetik ta relijion yuʼun judaetike, li j-abteletik ta Romae xchiʼuk laj yichʼik kontrainel yuʼun yutsʼ yalalik (Mat. 10:21). Jech xtok, skʼan mu xchikintaik li jecheʼ chanubtasel chakʼik li jvalopatinej mantaletik ti tskʼan ox chchʼakik li tsobobbaile (Ech. 20:29, 30). Akʼo mi jech, kuch yuʼunik (Apok. 2:3). ¿Kʼuxi pas yuʼunik? Jaʼ la snopbeik skʼoplal li buchʼutik kuch yuʼunik ta voʼne jech kʼuchaʼal li Jobe (Sant. 5:10, 11). La skʼanbeik Jeova ti x-akʼbat yipalike (Ech. 4:29-31). Yuʼun snaʼojik ti ta x-akʼbatik bendision mi kuch yuʼunike (Ech. 5:41).

6. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan Meritae?

⁶ Li voʼotik eke xuʼ me xkuch kuʼuntik mi nopem xkaʼitik ta jnopbetik skʼoplal li buchʼutik kuchem yuʼunik ti te chal ta Vivlia xchiʼuk ta jvuntike. Taje jaʼ koltaat-o jun ermana ta Albania ti Merita sbie, ti chichʼ majel yuʼun yutsʼ yalale. Xi chale: «Kʼalal la jchanbe skʼoplal sloʼil xkuxlejal li Jobe, kʼot ta koʼonton. Yuʼun li vinik taje tsots laj yil svokol xchiʼuk mu snaʼ buchʼu ti ch-akʼbat svokole. Pe jech kʼuchaʼal ta xal ta Job 27:5, xi laj yale: ‹¡Muʼyuk ta jkomtsan-o ti tukʼ koʼontone, jaʼ to mi lichame!›. Ti jech la jnopbe skʼoplale laj kakʼ venta ti mu masuk tsots li jvokole xchiʼuk jnaʼoj ti buchʼu chakʼe».

7. Akʼo mi muʼyuk chavil avokol, ¿kʼusi van xuʼ xlik apas li avie?

⁷ Yan ti kʼusi tskoltautik sventa xkuch kuʼuntike jaʼ ti xkalilanbetik Jeova kʼu yelan chkaʼi jbatike (Filip. 4:6; 1 Tes. 5:17). Xuʼ van li voʼote muʼyuk chavil avokol li avie. Pe ¿kʼusi chapas mi xtiʼet ajol o mu xanaʼ kʼusi chapase? ¿Mi ta van xakʼanbe koltael li Jeovae? Mi nopem xavaʼi chakʼanbe koltael Jeova sventa xkuch avuʼun li avokol jujun kʼakʼale, jech me chapas mi tsots la anuptan avokole. Yuʼun snaʼoj bakʼin xchiʼuk kʼuxi tskoltaot (Sal. 27:1, 3).

8. ¿Kʼuxi chakʼ kiltik Mira ti tskoltautik ta jelavel mi kuch kuʼuntik li vokoliletik avie? (Santiago 1:2-4; kʼelo xtok li lokʼole).

⁸ Mas me kʼun chkaʼitik sventa xkuch kuʼuntik mukʼta tsatsal vokolil mi chkuch kuʼuntik li prevaetik avie (Rom. 5:3). ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Epal ermanoetik chalik ti mas to tstsatsub xchʼunel yoʼontonik kʼalal chkuch yuʼunik junuk prevae. Kʼalal chakʼik venta ti chkoltaatik yuʼun Jeovae, mas to tspat yoʼontonik ta stojolal. Jaʼ yuʼun, chkuch me yuʼunik  xtok li kʼusi tsnuptanik ta tsʼakale (kʼelo Santiago 1:2-4). Jaʼ jech chal ek li jun prekursora ta Albania ti Mira sbie. Bakʼintike, li ermanae chal ti stuk xa noʼox jech chaʼi li svokole. Kʼalal tsnopbe skʼoplal kʼu yelan koltabil talel yuʼun Jeova leʼ xa ta 20 jabile, xi chalbe sbae: «Mu xavikta li Jeovae, yuʼun ep xa ta velta skoltaojot». Sventa xkuch avuʼune, nopbo skʼoplal ti kʼu yelan skoltaojot tal li Jeovae. Teuk me ta ajol ti yiloj kʼalal chkuch avuʼun junuk prevae xchiʼuk ti ta onoʼox xakʼbot bendisione (Mat. 5:10-12). Kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile, ta me xkuch avuʼun.

9. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼontonik li ermanoetik ta Antiokia ta Siriae?

⁹ Kʼalal laj yaʼiik ermanoetik ta Antiokia ta Siria ti chil svokolik ta viʼnal li yajtsʼaklomtak Kristo ta Judeae, kʼuxubaj ta yoʼontonik. Jaʼ yuʼun, laj yakʼik ta ilel kʼalal la skolta li yermanotakike, yuʼun «ta jujuntal la skʼelik ti kʼu yepal xuʼ yuʼunik sventa tstakbeik batel koltael li ermanoetik ti te nakalik ta Judeae» (Ech. 11:27-30). Akʼo mi nom to oyik li buchʼutik yakal chil svokolike, li ermanoetik ta Antiokiae koltavanik (1 Juan 3:17, 18).

10. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik ta stojolal li ermanoetik ti chil svokolike? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹⁰ Xuʼ me xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik ta stojolal li kermanotaktik ti chil svokolike. Xi jpastike: kalbetik moletik ti ta jkʼan chijkoltavane, kakʼtik matanal takʼin xchiʼuk jpastik orasion ta stojolalik (Prov. 17:17). b Li ta 2020 laj yichʼ chapanel mas ta 950 Komite sventa skoltael li ermanoetik ti laj yil svokolik ta skoj li tsatsal chamel COVID-19. Ta jtojbetik ta vokol li abtelal tspasik li ermanoetik taje. Ti kʼux ta yoʼonton li yermanotakike jaʼ chtijbat yoʼontonik sventa xakʼbeik li kʼusi chtun yuʼunike, tskoltaik ta mantal xchiʼuk bakʼintik xtoke chbat smeltsanbeik snaik o tsmeltsanik salonetik (koʼoltasik xchiʼuk 2 Korintios 8:1-4).

11. ¿Kʼuxi chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal chkakʼtik ta ilel xkʼuxul koʼontontike?

¹¹ Labal sba chil yan krixchanoetik kʼalal chkakʼtik ta ilel xkʼuxul koʼontontik ta stojolal li kermanotaktike. Kalbetik junuk skʼelobil. Li ta 2019, li urakan Dorian la slilin li Salon sventa Tsobobbail ta Bahamase. Kʼalal la xchaʼvaʼanik li salone, laj yalbeik jun kontratista ti akʼo xal ti kʼu yepal chlaj ta sventa junantik abtelale. Xi albatike: «Ta jkʼan ta jkoltaoxuk, oy ta koʼonton chkakʼ li abtejebaletike, ta moton chi-abtej xchiʼuk chkakʼ li kʼusitik chtune. Toj labal sba chkil ti kʼu yelan chakolta li avamigotakike». Jutuk mu skotol li krixchanoetik ti mu xojtikinik li Jeovae chakʼik venta li kʼusi ta jpastike. Toj kʼupil sba ti xuʼ xojtikinik-o Dios ta skoj ti chkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontike (Efes. 2:4).

12. ¿Kʼuxi tskoltautik mi chkakʼtik ta ilel xkʼuxul koʼontontik avi mi tal li mukʼta tsatsal vokolile? (Apokalipsis 13:16, 17).

¹² ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼ ta ilel xkʼuxul koʼontontik kʼalal mi tal li mukʼta tsatsal vokolile? Yuʼun li Vivliae chal ti buchʼutik muʼyuk tskoltaik li ajvaliletike chil svokolik avi xchiʼuk li ta mukʼta tsatsal vokolile (kʼelo Apokalipsis 13:16, 17). Li kermanotaktike xuʼ van tskʼanik akʼbel li kʼusi chtun yuʼun li vaʼ orae. Kʼalal mi tal xchapan krixchanoetik li Jesukristoe, ¿mi mu tauk jkʼantik ti yakal chkakʼtik ta ilel xkʼuxul koʼontontik tstautike? Mi jeche,  xi chalbutike: «Laʼ uʼuninik li [Ajvalilale]» (Mat. 25:34-40).

13. ¿Kʼusi la spasik yajtsʼaklomtak Kristo sventa masuk to skʼan sbaike? (Romanos 15:7).

¹³ Li ta baʼyel sigloe, snaʼojik ti skʼanoj sbaik li yajtsʼaklomtak Kristoe. ¿Mi kʼun van ta pasel taje? Kalbetik skʼoplal li tsobobbail ta Romae. Li ermanoetik tee jelel li stalelalike, junantike jaʼik judaetik ti ta sbikʼtal onoʼox chchʼunik li Smantaltak Moisese. Te oy xtok li ermanoetik ti yan slumalik ti jelel kʼusi nopem xaʼiik spasele. Li yantike xuʼ van jaʼ mosoiletik, li yan xtoke xuʼ van oy smosoik. ¿Kʼusi van chkoltaatik sventa masuk to skʼan sbaike? Xi tojobtasatik yuʼun li jtakbol Pabloe: «Ta sjunuluk [avoʼonton] chʼamo abaik» (kʼelo Romanos 15:7). Kʼalal chal «ta sjunuluk [avoʼonton] chʼamo abaik» xie, jaʼ chakʼ ta aʼiel ti ta jchʼam ta jnatik junuk krixchanoe o ta jpas ta kamigotike. Kalbetik junuk skʼelobil, li Pabloe laj yalbe Filemon kʼu yelan skʼan xchʼam jun mosoil ti jatav lokʼel ta sna ti Onesimo sbie. Xi laj yalbee: «Ta slekiluk me avoʼonton xachʼam» (Filem. 17). Li Prisila xchiʼuk Akilae mas to ep snaʼik ta stojolal Dios kʼuchaʼal li Apolose, pe ta slekil yoʼonton la xchʼamik xchiʼuk laj yikʼ batel ta snaik (Ech. 18:26). Akʼo mi jelel stalel xkuxlejalik li yajtsʼaklomtak Kristoe, maʼuk chʼakatik-o. Yuʼun ta slekil yoʼonton la xchʼam sbaik ta jujuntal.

14. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel Ana xchiʼuk smalal ti skʼanojik li ermanoetike?

¹⁴ Xuʼ me xkakʼ ta ilel ti jkʼanoj kermanotaktik kʼalal ta slekil koʼonton ta jchʼamtik xchiʼuk kʼalal ta xkʼot ta kamigotike. Kʼalal jech ta jpastike, jech me tspasik ta jtojolaltik ek (2 Kor. 6:11-13). Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal Ana xchiʼuk smalal ti te toʼox chtunik ta misioneroal ta África Occidentale. Kʼalal jaʼtik toʼox takatik batel ta yan jteklume, jaʼo lik li tsatsal chamel COVID-19, vaʼun mu xa ox xuʼ stsob sbaik xchiʼuk li ermanoetik ta tsobobbaile. ¿K’usi la spasik sventa xakʼik ta ilel ti skʼanoj li yermanotakike? La skʼoponik batel ta videoyamada li ermanoetik sventa xalbeik ti tskʼan chojtikinike. Jaʼ yuʼun, li ermanoetike la skʼoponik batel ta telefono xchiʼuk la stakbeik batel mensajeetik li Ana xchiʼuk smalale. ¿Kʼu yuʼun laj yakʼik persa ti xojtikinik li ermanoetik ta achʼ stsobobbailike? Xi chal li Anae: «Mu xchʼay xkaʼi li kʼusi la spasik li ermanoetik ta stojolal kutsʼ kalal xchiʼuk ta jtojolal kʼalal laj kil jvokolkutik xchiʼuk kʼalal jun koʼontonkutike. Kʼalal ta jnopbe skʼoplal taje, jaʼ tstijbun koʼonton sventa jkʼan mas li kermanotake».

15. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li Vanessae? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹⁵ Li tsobobbailetike jeltos stalelal li ermanoetike. ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk to jkʼantike? Jaʼ ti jkʼelbetik slekil talelalike. Jun ermana ti Vanessa sbi ti te nakal ta Nueva Zelandae vokol tajek laj yaʼi ti lekuk xil sbaik xchiʼuk junantik ermanoetik ta stsobobbaile, yuʼun mu skʼupinbe li stalelalike. Li kʼusi la spase jaʼ ti mas la xchiʼinan li ermanoetik taje. Jech xtok, laj yakʼ venta kʼusi lek chil ta stojolal li ermanoetike. Xi chale: «Ta skoj ti och ta jkʼelvanej ta sirkuito li jmalale, mas xa ep ta jchiʼinkutik li ermanoetike xchiʼuk jelel tajek stalelalik. Avie mas xa lek xkil jba xchiʼuk li yantike, ta jkʼupin ti jelel stalelalike. Li Jeovae tskʼupin ti jelel stalelal li krixchanoetik eke, yuʼun jaʼ laj yikʼan tal ta steklumal». Jaʼ yuʼun, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼtik  ta ilel ti jkʼanoj li kermanotaktike? Jaʼ ti jechuk xkiltik kʼuchaʼal chil Jeova li kermanotaktike (2 Kor. 8:24).

16. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jkʼan jbatik kʼalal jaʼo li mukʼta tsatsal vokolile? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹⁶ Kʼalal jaʼo li mukʼta tsatsal vokolile, tsots me skʼoplal ti jkʼan li kermanotaktike. ¿Kʼuxi chchabiutik Jeova mi lik li mukʼta tsatsal vokolile? Jnopbetik skʼoplal li mantaletik laj yakʼbe steklumal Jeova sventa kuxul xkomik mi laj yichʼ tsakel ta kʼop li jbabiloniaetike. Xi albatike: «Kuni teklumal, batan, ochan li ta yutil to akuartotake xchiʼuk mako lek li stiʼtak akuarto kʼalal mi la-oche. Nakʼo aba uni jlikeluk, jaʼ to mi echʼ li skʼakʼal oʼontonale» (Is. 26:20). Kʼalal mi tal li mukʼta tsatsal vokolile, xuʼ me jech xkichʼtik albel ek. Kʼalal chal «yutil to [akuartotak]» xie, xuʼ van jaʼ li tsobobbailetike. Mi lek tsobolutik xchiʼuk kermanotaktik li vaʼ orae, ta me xchabiutik Jeova jech kʼuchaʼal yaloj onoʼoxe. Maʼuk noʼox skʼan jtsʼikbetik spaltail li kermanotaktike, yuʼun skʼan jkʼantik ta melel. Mi mu jechuk la jpastike, xuʼ me muʼyuk kuxul xijkom.

17. Mi ta xa onoʼox jchapan jbatik avie, ¿kʼusi xuʼ jpastik mi tal li mukʼta tsatsal vokolile?

¹⁷ Tsots me chil svokol yuʼun krixchanoetik «li smukʼta kʼakʼalil Jeovae» (Sof. 1:14, 15). Chil me svokol li yajtuneltak Jeova eke. Pe mi la jchapan jbatik avie, jun noʼox me koʼontontik xchiʼuk xuʼ jkoltatik li yantike. Mi chkuch kuʼuntik li jvokoltik avie, tstsal me kuʼuntik kʼusuk vokolil. Mi oy xkʼuxul koʼontontike, ta me jkolta kermanotaktik mi laj yil svokolike xchiʼuk chkakʼbetik li kʼusi chtun yuʼunike. Ta skoj ti jkʼanojtik xa onoʼoxe, mas me tsobol oyutik. Vaʼun, li Jeovae ta xakʼbutik kuxlejal ta jun balumil ti bu muʼyuk xa vokolile (Is. 65:17).