LI BUCHʼUTIK chchanbeik skʼoplal li kʼusitik voʼne mukajtik ta lume (arqueólogos) ta smiyonal xa noʼox ladriyoetik la staik li ta voʼneal Babilonia ti jaʼ la stunesik sventa smeltsanik li jteklume. Jech kʼuchaʼal chal li buchʼu chchanbe skʼoplal li kʼusitik mukajtik ta voʼne ti Robert Koldewey sbie. Li ladriyoetike te chichʼ pasel ta ornoetik ti te oy li ta spat jteklume, ti bu oy lekil achʼel xchiʼuk li kʼusitik tstunesik sventa xchikʼik-oe, jaʼ xkaltik, bikʼtal teʼetik sventa stunesik kʼuchaʼal siʼ.

Oy voʼneal tsʼibetik ti chal ti la stunesik ornoetik ek li bankilal j-abteletik ta Babiloniae, pe jaʼ noʼoxe toj chopol ti kʼu yelan la stunesike. Li Paul-Alain Beaulieu ti jaʼ jchanubtasvanej ta sventa Asiriología ta Universidad ta Torontoe, xi chale: «Oy jaylik vunetik […] yichʼoj tael ta Babilonia ti te chakʼ ta ilel ti chal mantal ajvalil ti akʼo xichʼ chikʼel li buchʼutik tstoy sbaike xchiʼuk li buchʼutik chchopol kʼoptabeik sbi sdiosik li jbabiloniaetike». Li jlik vun laj yichʼ tael ti laj yichʼ tsʼibael ta skʼakʼalil ajvalil Nabukodonosore, xi chale: «Lajesik, chikʼik […] li ta s-orno jpasveʼliletike […], jaʼ to ti kʼuxi naka xa noʼox xchʼailal xkome. Akʼo yichʼik chʼaybel skʼoplalik ta kʼokʼ».

Li buchʼutik tskʼelik li Vivliae ta van xtal ta sjolik li kʼusi ta xal ta kapitulo 3 ta Daniele. Jech kʼuchaʼal chal li loʼil taje, li ajvalil Nabukodonosore la spas jun mukʼta lokʼol ta oro ta spat jteklum Babilonia «ta stenlejaltik Dura». Li oxvoʼ keremetik taje ti jaʼik Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe muʼyuk la snijan sbaik ta stojolal li lokʼol taje. Kap-o tajek sjol li ajvalil Nabukodonosore, jaʼ yuʼun laj yal mantal «ti akʼo to skʼakʼubtasik vukub velta mas li orno kʼuchaʼal onoʼox tspasike», vaʼun ti te sjipik ochel li oxvoʼ keremetik «li ta orno ti xtiltun skʼakʼale». Pe tal jun anjel sventa xkoltaatik (Dan. 3:1-6, 19-28).

Li ladriyoetik laj yichʼ tael ta Babiloniae chakʼ ta ilel ti xuʼ jchʼuntik li kʼusi chal Vivliae. Li ta epal ladriyoetike chal ti kʼu yelan tskʼupil kʼoptaik li ajvalile. Xi chal li kʼusi tsʼibabil ta jun ladriyoe: «Nabukodonosor, ajvalil ta Babilonia […]. Voʼon la jvaʼan li jpasob mantale. Teuk x-ajvalilaj ta sbatel osil li jnitilulaltake». Taje xkoʼolaj li kʼusi ta xal ta Daniel 4:30 ti bu xtoyet xi chal li ajvalil Nabukodonosore: «Li Mukʼta Babiloniae voʼon la jvaʼan ta kipal xchiʼuk ta juʼel jtuk sventa xkʼot ta jpasob mantal xchiʼuk sventa xpuk batel skʼoplal li jmukʼulale».