1. ¿Kʼu yuʼun stuk chaʼi sbaik li junantik ermanoetike?

JUTUK mu jkotoltikuk oy jtuk kaʼioj jbatik junuk velta. Junantike jlikel noʼox jech chaʼi sbaik, pe yantike xuʼ van jech-o chaʼi sbaik. Oy ep buchʼutik stuk chaʼi sbaik akʼo mi ep buchʼu te xchiʼukik. Jlom xtoke vokol chnop xaʼiik kʼalal tsjel stsobobbailike. Yantike tsnaʼ yutsʼ yalalik kʼalal nom bu chbatik ta nakleje. Oy buchʼutik tsnaʼik tajek li buchʼutik chamem yuʼunike. Jech xtok, junantik ermanoetike, mas to li buchʼutik achʼik to ta mantale, stuk chaʼi sbaik ta skoj ti pʼajbilik yuʼun yutsʼ yalalike xchiʼuk yamigotakik ti maʼuk stestigotak Jeovae.

2. ¿Kʼusitik ta jtakʼtik li ta xchanobil liʼe?

² Li Jeovae xojtikinutik lek xchiʼuk xaʼibe lek smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jaʼ yuʼun, snaʼoj kʼalal jtuk chkaʼi jbatike xchiʼuk tskʼan tskoltautik. Li ta xchanobil liʼe, ta jtakʼtik li sjakʼobiltak liʼe: ¿kʼuxi tskoltautik Jeova sventa mu jtukuk xkaʼi jbatike?, ¿kʼusi xuʼ jpastik mi jtuk chkaʼi jbatike? xchiʼuk ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa mu stukuk xaʼi sbaik li ermanoetik ta jtsobobbailtike?

3. ¿Kʼuxi la skolta Elias li Jeovae?

³ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti lekuk noʼox oy skotol li yajtuneltake. Nopol oy ta jtojolaltik xchiʼuk snaʼoj kʼalal chibajemutike (Sal. 145:18, 19). Jkʼeltik kʼuxi la skolta li j-alkʼop Eliase. Li tukʼil yajtunel Dios taje jaʼo kuxi kʼalal tsots kʼusi la snuptan li jteklum Israele. Li yajkontratak Diose  laj yakʼbeik tajek svokol li yajtuneltake xchiʼuk oy tajek ta yoʼontonik tsmilik li Eliase (1 Rey. 19:1, 2). Li Eliase la snop ti stuk xa noʼox kuxule, jaʼ yuʼun la svul-o tajek yoʼonton (1 Rey. 19:10). Oy kʼusi la spas ta anil li Jeovae: la stak batel jun yaj-anjel sventa xalbe ti mu stukuk oye xchiʼuk ti oy to yan j-israeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike (1 Rey. 19:5, 18).

4. Jech kʼuchaʼal chal Markos 10:29 xchiʼuk 30, ¿kʼuxi chakʼ ta ilel Jeova ti oyutik ta yoʼonton mi muʼyuk xa lek chilutik li yantike?

⁴ Li Jeovae snaʼoj lek ti ep kʼusi kiktaojtik sventa xijtunutik ta stojolale. Xuʼ van muʼyuk xa lek chilutik li kutsʼ kalaltik xchiʼuk kamigotaktik ti muʼyuk chtunik ta stojolal Jeovae. Jun veltae, xi tsvul yoʼonton laj yalbe Jesus li Pedroe: «¡Kʼelavil!, li voʼonkutike kiktaojkutik skotol sventa jtsʼakliotkutik, ¿kʼusi van ta jtakutik ta melel?» (Mat. 19:27). Ta slekil yoʼonton albatik yuʼun Jesus ti tsta ep yutsʼ yalalik ta mantale (kʼelo Markos 10:29, 30). Li Jtotik Jeova ta vinajele jamal yaloj ti tskolta li buchʼutik chtun ta stojolale (Sal. 9:10). Jkʼeltik kʼuxi tskoltautik kʼalal jtuk chkaʼi jbatike.

5. ¿Kʼu yuʼun lek ti jnoptik ti kʼu yelan yakal tskoltautik li Jeovae?

⁵ Jnoptik kʼu yelan yakal tskoltautik li Jeovae (Sal. 55:22). Taje jaʼ chakʼ kiltik ti mu jtukuk oyutike. Jun ermana ti muʼyuk nupunem ti jaʼ sbi Carol * xchiʼuk ti jaʼ noʼox stuk stestigo Jeova li ta yutsʼ yalale xi chale: «Li kʼusi skoltaojun ta melel sventa mu jtukuk xkaʼi jbae jaʼ ti jnopbe skʼoplal kʼu yelan skoltaojun talel li Jeovae. Taje jaʼ chakʼbun kil ti muʼyuk chiktaun-o jtuke».

6. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li kʼusi chal 1 Pedro 5:9 xchiʼuk 10 mi jtuk chkaʼi jbatike?

⁶ Jnoptik kʼu yelan yakal chkoltaatik yuʼun Jeova li ermanoetik ti stuk chaʼi sbaike (kʼelo 1 Pedro 5:9, 10). Li ermano Hiroshi ti jal stuktuk ta mantale xi chale: «Li ta tsobobbaile, jamal onoʼox xvinaj ti jkotoltik chkil jvokoltike.  Pe jkotoltik chkakʼtik persa sventa xijtun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, taje tspat koʼontontik kʼalal muʼyuk oyik ta mantal li kutsʼ kalaltike».

7. ¿Kʼuxi tskoltaot chavaʼi li orasione?

⁷ Oyuk kʼusi jpastik ta mantal. Toj tsots skʼoplal ti xkalbetik Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike (1 Ped. 5:7). Li ermana Massiel ti muʼyuk xa lek ilat yuʼun yutsʼ yalal kʼalal la snop chtun ta stojolal Jeovae xi chale: «Li kʼusi la skoltaun tajek sventa mu jtukuk xkaʼi jbae jaʼ ti ta sjunul koʼonton la jkʼopon li Jeovae. Xkoʼolaj xa kʼuchaʼal Jtot laj kaʼi. Ep ta velta ta jchiʼin ta loʼil jujun kʼakʼal xchiʼuk chkalbe ti kʼu yelan chkaʼi jbae».

8. ¿Kʼuxi tskoltaot chavaʼi kʼalal chachan Vivlia xchiʼuk ti chanopbe skʼoplale?

⁸ Tsots skʼoplal xtok ti jchantik jujun kʼakʼal li Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal li loʼiletik ti bu chakʼ ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae. Li ermana Bianca ti chopol kʼusi ch-albat yuʼun yutsʼ yalale xi chale: «Skoltaojun tajek kʼalal ta jnopbe skʼoplal li loʼiletik chal ta Vivlia xchiʼuk li sloʼil xkuxlejal ermanoetik ti jaʼ jech snuptanojik kʼuchaʼal voʼone». Junantik ermanoetike skomesoj ta sjolik tekstoetik ti chpatbat yoʼontonike, jech kʼuchaʼal Salmo 27:10 xchiʼuk Isaias 41:10. Yantike chchapan sbaik sventa tsobajel o chchikintaik li Vivlia ti pasbil gravare. Taje jaʼ chkoltaatik sventa mu stukuk xaʼi sbaik.

9. ¿Kʼuxi tskoltaot chavaʼi kʼalal chabat ta tsobajeletike?

⁹ Skʼan xkakʼ kipaltik sventa xijbatilan li ta tsobajeletike, yuʼun jaʼ te ta jta spatobil koʼontontik xchiʼuk xuʼ te xkojtikintik mas li ermanoetike (Ebr. 10:24, 25). Li Massiel ti laj xa kalbetik skʼoplal ta parafo 7 xi chale: «Akʼo mi mu masuk jnaʼ xikʼopoj, pe laj kakʼ persa ti xibatilan ta skotol li tsobajeletike xchiʼuk ti xkal junuk jloʼile. Taje jaʼ la skoltaun sventa nopoluk xkaʼi jba ta stojolal li ermanoetike».

10. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xkamigointik li ermanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaike?

¹⁰ Kamigointik li ermanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Mu ventauk mi jelel jabilaltik o jtsʼunbaltik, lek me ti xkamigointik li buchʼu lek ta chanbel stalelalike. Li Vivliae chal ti «pʼijik li buchʼutik oy xa sjabilalike» (Job 12:12). Pe li buchʼu oy xa sjabilalike oy me kʼusitik xuʼ xchanbeik li kerem tsebetik eke. Akʼo mi mas juteb sjabilal li David kʼuchaʼal li Jonatane, toj lek laj yamigoin sbaik (1 Sam. 18:1). Koʼol la skolta sbaik sventa tukʼ xtunik ta stojolal Jeova akʼo mi ep laj yil svokolik  (1 Sam. 23:16-18). Li ermana Irina ti jaʼ noʼox stuk stestigo Jeova li ta yutsʼ yalale xi chale: «Li kermanotaktike xuʼ xkʼotik kʼuchaʼal jtot jmeʼtik o jchiʼiltik ta vokʼel. Jaʼ jun matanal yakʼoj Jeova ti xuʼ xkʼotik ta kutsʼ kalaltike».

11. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa oyuk jlekil amigotaktike?

¹¹ Junantike xuʼ van vokol chaʼiik saʼel yamigoik, mas to li buchʼutik stsʼijetik noʼoxe. Li ermana Ratna ti stsʼijet noʼox xchiʼuk ti laj yichʼ kontrainel kʼalal lik xchan li Vivliae xi jamal chale: «Laj kakʼ venta ti skʼan jkʼanbe koltael li kermanotake». Xuʼ van vokol chkaʼitik ti oy buchʼu chkalbetik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, pe mi jech la jpastike, xuʼ me xkʼot ta jlekil amigotik. Li kamigotaktike tskʼan tspat koʼontontik xchiʼuk tskoltautik, pe skʼan me xkalbetik kʼuxi xuʼ skoltautik.

12. ¿Kʼuxi xuʼ jta jlekil amigotaktik li ta cholmantale?

¹² Xuʼ te jta kamigotaktik kʼalal chijlokʼ ta cholmantal xchiʼuk yan ermanoetike. Li Carol ti laj xa kalbetik skʼoplal ta parafo 5 xi chale: «Jtaoj kamigatak kʼalal ta jchiʼinik ta cholmantal li ermanaetike xchiʼuk kʼalal oy kʼusitik yan ta jpas ta mantale. Jaʼ te stsatsubtasojun-o talel Jeova ta stojolal li kamigatake». Ta melel, ta jtabetik sbalil kʼalal chkamigointik li ermanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Li Jeovae jaʼ tstunes kermanotaktik sventa tskoltautik kʼalal oy jvokoltike o kʼalal jtuk chkaʼi jbatike (Prov. 17:17).

13. ¿Kʼusi oy ta jbatik spasel jkotoltik?

¹³ Jkotoltik skʼan jkolta jbatik sventa oyuk jun oʼontonal li ta tsobobbaile xchiʼuk ti jkʼanojuk jbatik ta jujuntale, vaʼun muʼyuk me buchʼu stuk chaʼi sba (Juan 13:35). Li kʼusi chkaltik o li kʼusi ta jpastike xuʼ me xpatbat-o yoʼonton li yantike. Jun ermanae xi chvul ta sjole: «Kʼalal lik jchan li Vivliae, jaʼ kʼot ta kutsʼ kalal li ermanoetike. Ti muʼyukuk la skoltaikune, maʼuk van stestigoun Jeova». ¿Kʼusitik xuʼ jpastik sventa kʼanbiluk xaʼi sbaik li buchʼutik stuk oyik ta mantale?

14. ¿Kʼuxi xuʼ xkamigointik li buchʼutik achʼik to ta mantale?

¹⁴ Oyuk kʼusitik jpastik sventa xkamigointik. Ta sjunuluk koʼonton lek jchʼamtik ta tsobajeletik li buchʼutik achʼik to ta mantale (Rom. 15:7). Pe mu me baluk noʼox ti xi xkalbetike: «Toj lek ti latale». Yuʼun skʼan oyuk kʼusi jpastik sventa xkʼot ta kamigotik ta mas jelavel. Jaʼ yuʼun, kakʼ ta ilel slekil koʼontontik xchiʼuk oyuk kʼusi jpastik sventa xilik ti oyik ta koʼontontike. Jchikintabetik li svokolike, pe mu me jtikʼ jbatik tajek li ta xkuxlejalike. Junantike xuʼ van vokol chaʼiik yalel ti kʼu yelan chaʼi sbaike, jaʼ yuʼun mu me kʼusi jotsʼol jakʼbetik. Mas lek ti ta smeloluk noʼox li kʼusi ta jakʼbetike xchiʼuk kaʼitik li kʼusi chalbutike. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van xi jakʼbetike: «¿Kʼuxi avojtikin li Jeovae?».

15. ¿Kʼuxi xuʼ skoltaik yan ermanoetik li buchʼutik yijik ta mantale?

¹⁵ Li ermanoetik ti yijik ta mantale skʼan oyuk ta yoʼontonik li yantike, mas to jech skʼan spasik li moletik ta tsobobbaile. Mi jech tspasike, lek tsotsik ta mantal skotol li ermanoetike. Li Melissa ti ta sbikʼtal onoʼox tsʼitesat ta mantal yuʼun li smeʼe xi chale: «Mu xa noʼox xlaj jtojbeik ta vokol li ermanoetik ti kʼotik  kʼuchaʼal jtot ta mantale. Kʼalal ta jkʼan chkal ti kʼu yelan chkaʼi jbae, oy onoʼox buchʼu chchikintabun». Xi chal li ermano Mauricio ti sikub ta mantal li buchʼu chanubtasate: «La skoltaun tajek ti laj yakʼik ta ilel ti oyun ta yoʼontonik li moletik ta tsobobbaile. Nopolik noʼox chchiʼinikun ta loʼil, jmoj ta jcholkutik mantal, chalbeikun li kʼusi kʼupilik sba tstaik ti kʼalal chchan Svivliaike xchiʼuk chchiʼinikun ta tajimol». Li Melissa xchiʼuk Mauricioe yakal chtunik-o ta tsʼakal ora.

16, 17. ¿Kʼuxitik xuʼ jkoltatik li junantik ermanoetike?

¹⁶ Oyuk kʼusi xijkoltavan-o (Gal. 6:10). Jun misionero ti Leo sbi xchiʼuk ti nom oy ta stojolal li yutsʼ yalale xi chale: «Jutuk mu skotoluk veltae, li kʼusi chakʼane jaʼ ti oyuk kʼusi spasik ta atojolal kʼalal jaʼo chtun avuʼune. Xvul ta jol kʼalal oy kʼusi la jnuptan xchiʼuk li jkarroe. Xiʼemun tajek kʼalal likʼot ta jnae. Oy jun nupultsʼakal la stakikun ta ikʼel sventa oyuk kʼusi jlajeskutik jsetʼuk. Mu xvul ta jol li kʼusi la jlajese, pe mu xchʼay ta jol ti ta slekil yoʼonton la xchikintaik li kʼusi kʼot ta jtojolale. Vaʼun, mas xa jun koʼonton laj kaʼi jba».

¹⁷ Jkotoltik ta jkʼupintik kʼalal ta jtsob jbatik jech kʼuchaʼal li ta asambleaetike, yuʼun te jchiʼuktik li ermanoetik xchiʼuk chkalbetik skʼoplal li mantaletike. Pe xi chal Carol ti laj xa onoʼox kalbetik skʼoplale: «Kʼalal chibat ta asambleaetike, jtuk ta xkaʼi jba. Akʼo mi oy ep ermanoetik te, jutuk mu skotolikuk jaʼ te xchiʼinanoj li yutsʼ yalalike. Toj chopol ta aʼiel ti jtuk te oyun yaʼeluke». Junantike muʼyuk jun yoʼonton chbatik ta asamblea kʼalal jaʼtik toʼox cham li snup xchiʼilike. ¿Mi oy buchʼu xkojtikintik ti jech kʼotem ta stojolale? ¿Mi xuʼ xkalbetik ti akʼo xchiʼinutik xchiʼuk kutsʼ kalaltik mi oy bu la jtsob jbatike?

18. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 6:11 kʼalal ta 13, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti lek jnaʼ xijkʼanvanutike?

¹⁸ Oyuk kʼusi koʼol jpastik. Kʼalal oy kʼusi ta jpastike, jtaktik ta ikʼel li ermanoetike, mas to li buchʼu stuk chaʼi  sbaike. Kakʼtik ta ilel ti jkʼanojtike (kʼelo 2 Korintios 6:11-13). Li Melissa ti laj xa kalbetik skʼoplal ta parafo 15 xi chvul ta sjole: «Ta jkʼupinkutik tajek kʼalal tstakunkutik ta ikʼel junantik utsʼ alaliletik sventa xibatkutik ta snaik o sventa xibatkutik ta paxyal xchiʼukike». ¿Mi oy van buchʼu ta jtsobobbailtik ti xuʼ jtaktik ta ikʼele?

19. ¿Bakʼin ti chtun yuʼunik ti teuk jchiʼuktik li jlom ermanoetike?

¹⁹ Junantik ermanoetike tstojik ta vokol mi oy kʼusi ta jpastik xchiʼukik kʼalal jaʼo stuk chaʼi sbaike. Jech kʼuchaʼal liʼe, li buchʼutik maʼuk stestigo Jeova li yutsʼ yalale toj vokol van chaʼiik kʼalal jaʼo tspas skʼinike. Yantik xtoke chat yoʼontonik kʼalal jaʼo tsta skʼakʼalil ti bakʼin cham li yutsʼ yalalike. Kʼalal oy kʼusi jmoj ta jpastik xchiʼuk li ermanoetik taje, te chkakʼbetik yilik ti oyik ta koʼontontik ta melele (Filip. 2:20).

20. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik li kʼusi laj yal komel Jesus ta Mateo 12:48 kʼalal ta 50 kʼalal jtuk chkaʼi jbatike?

²⁰ Oy ep srasonal ti kʼu yuʼun jtuk chkaʼi jbatik bakʼintike. Pe skʼan teuk ta joltik ti snaʼoj Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Tstunes li kermanotaktik sventa xakʼ li kʼusi chtun kuʼuntike (kʼelo Mateo 12:48-50). Pe skʼan me xkakʼtik persa skoltael li kermanotaktik yoʼ xkakʼbetik yil Jeova ti ta jtojtik ta vokole. Mu ventauk ti kʼu yelan chkaʼi jbatik bakʼintike, teuk me ta joltik ti te xchiʼinojutik-o li Jeovae.