1. ¿Kʼusi laj yal li ajvalil Salomon ta Eklesiastes 7:20?

 XI LAJ yal li ajvalil Salomone: «Chʼabal junuk tukʼil vinik liʼ ta balumil ti skotol ora tspas kʼusi leke xchiʼuk ti mu spas smule» (Ekl. 7:20). Jaʼ melel maʼ taje, yuʼun naka jmulavilutik (1 Juan 1:8). Jaʼ yuʼun, skʼan ti xakʼutik ta perton li Dios xchiʼuk li yantike.

2. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal chakʼutik ta perton junuk kamigotike?

² ¿Mi oy van chopol yaʼioj sba kuʼuntik junuk kamigotik? Oy onoʼox van. Pe ta sjunul koʼontontik la jkʼanbetik perton sventa jechuk-o xkamigoin jbatik. ¿Kʼu yelan laj kaʼi jbatik kʼalal laj yakʼutik ta pertone? ¿Mi mu jechuk ti xkuxet to laj kaʼitik xchiʼuk lijmuyubaj tajeke?

3. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ Jkotoltik ta jkʼantik ti jaʼuk jlekil amigotik li Jeovae, pe ep ta velta oy kʼusi ta jpastik o chkaltik ti muʼyuk lek chile. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti tskʼan chakʼutik ta perton li Jeovae? ¿Kʼu yuʼun stuk noʼox jech ti kʼu yelan ch-akʼvan ta pertone? Xchiʼuk ¿buchʼutik chakʼ ta perton?

4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton li Jeovae?

⁴ Li Vivliae chal ti tskʼan ch-akʼvan ta perton li Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ta vits Sinaie, li Jeovae laj yalbe Moises ti kʼu yelan stalelale. La stunes jun anjel sventa xi xalbee: «Jeova, Jeova, jaʼ jun Dios ti oy xkʼuxul yoʼontone,  oy slekil yoʼonton, mu ta aniluk chlik skʼakʼal yoʼonton, ep tukʼil kʼanelal yuʼun xchiʼuk melel snaʼ xkʼopoj. Ta smilal noʼox buchʼu chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal, chakʼ ta perton li buchʼu oy kʼusi chopol tspase, li buchʼu mu xchʼun mantale xchiʼuk li buchʼu tsaʼ smule» (Eks. 34:6, 7). Li Jeovae jaʼ jun Dios ti oy ep slekil yoʼonton xchiʼuk xkʼuxul yoʼontone, jaʼ yuʼun oy ta yoʼonton chakʼ ta perton li buchʼutik tsutes yoʼonton ta melele (Neem. 9:17; Sal. 86:15).

5. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 103:13 xchiʼuk 14, ¿kʼusi chtijbat yoʼonton spasel Jeova ta skoj ti xojtikinutik leke?

⁵ Ta skoj ti jaʼ spasojutik li Jeovae, xojtikinutik lek. Labal sba ta aʼiel ti xojtikin lek skotol li krixchanoetike (Sal. 139:15-17). Jaʼ yuʼun, snaʼoj lek ti jmulavilutik kʼuchaʼal li jtot jmeʼtike. Pe maʼuk noʼox, yuʼun snaʼoj ti kʼu yelan chkakʼ ta ilel jtalelaltike jaʼ ta skoj li kʼusitik kʼotem ta jtojolaltike. Ta skoj ti xojtikinutik lek li Jeovae, jaʼ chtijbat yoʼonton sventa xakʼbutik ta ilel xkʼuxul yoʼonton (Sal. 78:39; kʼelo Salmo 103:13, 14).

6. ¿Kʼu yelan yakʼoj ta ilel Jeova ti tskʼan chakʼutik ta pertone?

⁶ Li Jeovae yakʼoj ta ilel ti tskʼan chakʼutik ta pertone. Xaʼibe lek smelolal ti jkuchinojtik tal mulil xchiʼuk ti chijlaj ta skoj ti la spas smul li baʼyel vinik ti Adan sbie (Rom. 5:12). Mi junuk krixchano xuʼ ox skoltautik lokʼel li ta mulil xchiʼuk lajelale (Sal. 49:7-9). Pe lijkʼuxubaj ta yoʼonton li Diose, jaʼ yuʼun la stak talel Xnichʼon sventa xcham ta jtojolaltik jech kʼuchaʼal chal ta Juan 3:16 (Mat. 20:28; Rom. 5:19). Li Jesuse cham sventa spoj li buchʼutik chakʼ ta ilel xchʼunel yoʼontonik ta stojolale (Ebr. 2:9). Kʼux van tajek laj yaʼi Jeova kʼalal laj yil kʼu yelan laj yil svokol li Xnichʼon xchiʼuk ti kʼexlal sba kʼu yelan chame. Ti muʼyukuk ta yoʼonton chakʼutik ta perton li Jeovae, muʼyuk sbalil jechuk ti laj yakʼ chamuk li Xnichʼone.

7. Albo skʼoplal li buchʼutik akʼatik ta perton yuʼun Jeova ti chal Vivliae.

⁷ Li Vivliae ep buchʼutik chalbe skʼoplal ti akʼatik ta perton yuʼun li Jeovae (Efes. 4:32). ¿Mi xvul ta ajol junuk? Xuʼ van jaʼ  xtal ta ajol li ajvalil Manasese. Toj chopol kʼusitik la spas. La stijbe yoʼonton yantik sventa xichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik xchiʼuk la xchikʼ xnichʼnabtak sventa xakʼbe ta smoton li jecheʼ diosetike. Laj yakʼ jun lokʼol li ta xchʼul templo Jeovae. Xi chal li Vivliae: «Ep tajek kʼusitik chopol la spas ta sat Jeova ti chopol laj yaʼi-o sba yuʼune» (2 Kron. 33:2-7). Pe kʼalal la sutes yoʼonton ta melel li Manasese, akʼat ta perton yuʼun li Jeovae xchiʼuk chaʼakʼbat yabtel ta ajvalil (2 Kron. 33:12, 13). Xuʼ van xtal ta ajol xtok ti tsots la spas smul li ajvalil Davide, yuʼun mulivaj xchiʼuk milvan. Pe kʼalal laj yal ta jamal smule xchiʼuk ti la sutes yoʼonton ta melele, akʼat ta perton yuʼun li Jeovae (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14). Jaʼ yuʼun, xuʼ jchʼuntik ti ta melel oy ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton li Jeovae. Ta jkʼeltik batel xtok ti stuk noʼox jech ti kʼu yelan ch-akʼvan ta pertone.

8. ¿Kʼu yuʼun stuk noʼox toj lek snaʼ xchapanvan li Jeovae?

⁸ Li Jeovae jaʼ «li Jchapanvanej ta spʼejel balumile» (Jen. 18:25). Li jun lekil jchapanvaneje skʼan xojtikin lek li mantaletike. Jaʼ Jchapanvanej kuʼuntik li Jeovae xchiʼuk xojtikin lek li mantaletike, yuʼun jaʼ J-akʼmantal xtok (Is. 33:22). Jaʼ noʼox stuk Jeova ti lek xojtikin li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole. ¿Kʼusitik yan skʼan spas li jun lekil jchapanvaneje? Kʼalal mu to kʼusi tsnop tspase, skʼan skʼelbe baʼyel skʼoplal skotol li kʼusi kʼot ta pasele. Jaʼ noʼox stuk Jeova ti lek snaʼ xchapanvane, yuʼun snaʼoj skotol li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele.

9. ¿Kʼusi snaʼoj Jeova ta stojolal li buchʼu tskʼan pertone?

⁹ Li Jeovae mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li jchapanvanejetik liʼ ta balumile. Yuʼun snaʼoj lek skotol li kʼusi kʼot ta pasel kʼalal oy kʼusi chchapane (Jen. 18:20, 21; Sal. 90:8). Kʼalal chchapanvane, maʼuk noʼox tstsak ta venta li kʼusitik chkiltik xchiʼuk li kʼusitik chkaʼitike. Snaʼoj lek ti skotol li kʼusitik ta jpastike jaʼ ta skoj ti jaʼ jech li jtot jmeʼtike, ta skoj ti kʼu yelan laj kichʼtik tsʼitesele, ti bu nakalutike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Li Jeova xtoke xil li koʼontontike, jaʼ xkaltik, snaʼoj li kʼusi oy ta koʼontontik xchiʼuk li kʼusi ta jkʼantike. Chajal ta sat skotol (Ebr. 4:13). Jaʼ yuʼun, kʼalal ch-akʼvan ta perton li Jeovae, jaʼ ta skoj ti snaʼoj skotol li kʼusi kʼot ta pasele.

10. ¿Kʼu yuʼun jnaʼojtik ti tukʼ chchapanvan li Jeovae? (Deuteronomio 32:4).

¹⁰ Tukʼ chchapanvan li Jeovae. Mu snaʼ xtʼujvan. Kʼalal ch-akʼvan ta pertone, maʼuk jaʼ tstsak ta venta ti kʼu yelan spat xokon li jun krixchanoe, li kʼusitik xtojob spasele, mi oy stakʼin o mi muʼyuk o mi tsots skʼoplal li yabtele (1 Sam. 16:7; Sant. 2:1-4). Muʼyuk buchʼu xuʼ suj Jeova sventa oyuk kʼusi spas xchiʼuk mu snaʼ xchon sba ta takʼin (2 Kron. 19:7). Li kʼusitik tspase maʼuk ta skoj skapemal sjol o ti chkʼunib yoʼontone (Eks. 34:7). Jaʼ noʼox stuk lekil Jchapanvanej li Jeovae, yuʼun xojtikinutik lek xchiʼuk snaʼoj lek li kʼusitik kʼotem ta jtojolaltike (kʼelo Deuteronomio 32:4).

11. ¿Kʼu yuʼun stuk noʼox jech ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae?

¹¹ Li buchʼutik la stsʼibaik li Tsʼibetik ta Ebreo Kʼope snaʼojik ti stuk noʼox jech ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li  Jeovae. Jech kʼuchaʼal chal jlik livroe, li jtsʼibajometike oy la stunesik jpʼel kʼop ta ebreo «ti jaʼ chakʼ ta aʼiel ti kʼu yelan chakʼ ta perton Dios li buchʼu tsaʼ smule. Li jpʼel kʼop taje mu jaʼuk chalbe skʼoplal ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li jun krixchano ti oy noʼox spajebe» (Sinónimos del Antiguo Testamento, jaʼ la sjelubtas Santiago Escuain). Jaʼ noʼox Jeova xuʼ xchʼaybe ta j-echʼel smul li buchʼu tsutes yoʼontone. ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal chakʼutik ta perton li Jeovae?

12, 13. 1) ¿Kʼu yelan chaʼi sba li buchʼu ch-akʼat ta perton yuʼun Jeovae? 2) ¿Mi oy noʼox kʼuk sjalil chchʼay ta sjol jmultik Jeova kʼalal chakʼutik ta pertone?

¹² Kʼalal jnaʼojtik ti yakʼojutik xa ta perton li Jeovae, jun noʼox koʼontontik xchiʼuk muʼyuk xa te xvulvun li jol koʼontontike. Jaʼ noʼox jech xuʼ xkaʼi jbatik mi jaʼ chakʼutik ta perton stuk li Jeovae (Ech. 3:19). Kʼalal chakʼutik ta pertone, xuʼ xkamigointik yan velta. Xkoʼolaj ti muʼyuk jpasoj jmultike.

¹³ Kʼalal chakʼutik ta perton li Jeovae, muʼyuk chakʼ ti xkil mas jvokoltike xchiʼuk chchʼay ta sjol li jmultike, jaʼ xkaltik, muʼyuk tstikʼ ta jsatik (Is. 43:25; Jer. 31:34). Nom tsjip batel jmultik jech kʼuchaʼal toj nom xil sbaik li slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk smaleb kʼakʼale (Sal. 103:12). b Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti toj lek snaʼ x-akʼvan ta pertone, tstij koʼontontik sventa jtojbetik ta vokol xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼe (Sal. 130:4). Pe ¿buchʼutik chakʼ ta perton li Jeovae?

14. ¿Kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae?

¹⁴ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, kʼalal ch-akʼvan ta perton li Jeovae, mu jaʼuk tstsak ta venta mi tsots o mi muʼyuk tsots li smul la spas jun krixchanoe. Jech xtok, laj xa jkʼeltik talel ti jaʼ tstsak ta venta li kʼusitik snaʼoj ta skoj ti jaʼ spasojutike, ti jaʼ J-akʼmantale xchiʼuk ti jaʼ Jchapanvanej kuʼuntike. Pe ¿kʼusi yan tstsak ta venta li Jeovae?

15. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 12:47 xchiʼuk 48, ¿kʼusi tstsak ta venta Jeova sventa x-akʼvan ta pertone?

 ¹⁵ Jtos ti kʼusi tstsak ta venta Jeova sventa x-akʼvan ta pertone jaʼ mi snaʼoj xa onoʼox ti chopol li kʼusi la spas li buchʼu la saʼ smule. Jaʼ jech jamal laj yal Jesus li ta Lukas 12:47 xchiʼuk 48 (kʼelo). Kʼalal yolbaj xa tspas kʼusi chopol chil Dios li jun krixchanoe, jaʼ jun tsatsal mulil. Vaʼun, xuʼ van mu x-akʼat ta perton yuʼun li Jeovae (Mar. 3:29; Juan 9:41). Pe bakʼintike, chkakʼtik venta ti oy kʼusi chopol la jpastike. ¿Mi chakʼutik van ta perton li Jeovae? Tana, yuʼun oy to kʼusi yan tstsak ta venta. Jkʼeltik batel.

16. ¿Kʼusi skʼan xal ti ta jsutes koʼontontike, xchiʼuk kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jech jpastike?

¹⁶ Yan kʼusi tstsak ta venta Jeova sventa x-akʼvan ta pertone jaʼ mi sutesoj yoʼonton ta melel li buchʼu la spas smule. ¿Kʼusi skʼan xal ti ta jsutes koʼontontike? Jaʼ skʼan xal ti ta jel li kʼusi ta jnoptike, li jtalelaltike xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontontik spasele. Jech xtok, chopol chkaʼi jbatik xchiʼuk ta jvul tajek koʼontontik ta skoj li kʼusi chopol la jpastike o ti muʼyuk la jpastik li kʼusi leke. Maʼuk noʼox chopol chkaʼi jbatik ta skoj li kʼusi chopol la jpastike, yuʼun chopol chkaʼitik xtok ti jech la jpastik ta skoj ti muʼyuk lek oyutik ta mantale. Kalbetik skʼoplal yan velta li ajvalil Manases xchiʼuk Davide. Akʼo mi tsots la saʼ smulik, akʼatik ta perton yuʼun Jeova ta skoj ti la sutes yoʼontonik ta melele (1 Rey. 14:8). Li Jeovae jaʼ noʼox chakʼutik ta perton mi chkakʼtik ta ilel ti jsutesoj koʼontontike. Mu baluk noʼox ti chopol xkaʼi jbatike, yuʼun skʼan ti oyuk kʼusi jpastike. c Taje jaʼ li yan kʼusi tstsak ta venta Jeovae.

17. ¿Kʼusi skʼan xal ti ta jel jkuxlejaltike, xchiʼuk kʼuxi tskoltautik sventa mu jchaʼpastik li kʼusitik chopole? (Isaias 55:7).

¹⁷ ¿Kʼusi yan tskʼel li Jeovae? Jaʼ mi ta jel jkuxlejaltike, jaʼ xkaltik, ti xkiktatik spasel li kʼusitik chopole xchiʼuk ti jaʼuk xa jpastik li kʼusi tskʼan Jeovae (kʼelo  Isaias 55:7). Kʼalal ta jel jkuxlejaltike, skʼan ti jel li kʼusi ta jnoptike, vaʼun ti xkakʼ jbatik ta beiltasel yuʼun li Jeovae (Rom. 12:2; Efes. 4:23). Skʼan xkiktatik komel li kʼusitik chopol ta jnoptik xchiʼuk ta jpastike (Kol. 3:7-10). Pe teuk ta joltik ti jaʼ noʼox xuʼ xakʼutik ta perton Jeova mi chkakʼ xchʼunel koʼontontik ti laj yakʼ xkuxlejal Jesus ta jtojolaltike. Kʼalal chil Jeova ti yakal chkakʼtik persa ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa jel jtalelaltike, chakʼutik ta perton koliyal ti laj yakʼ xkuxlejal li Xnichʼone (1 Juan 1:7).

18. ¿Kʼu yelan ch-akʼvan ta perton Jeova jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale?

¹⁸ Jchaʼkʼeltik jutuk li kʼusitik tsots skʼoplal laj xa jchantik talel li ta xchanobil liʼe. Ta sjunul li vinajel balumile, stuk noʼox jech ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun? Baʼyel, yuʼun skotol ora oy ta yoʼonton ch-akʼvan ta perton. Xchibal, yuʼun xojtikinutik lek xchiʼuk snaʼoj lek mi jsutesoj koʼontontik ta melel. Yoxibal, yuʼun chchʼay ta j-echʼel jmultik kʼalal chakʼutik ta pertone. Ta skoj taje, lek noʼox li jol koʼontontike xchiʼuk lek chilutik li Jeovae.

19. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xijmuyubaj akʼo mi oy ta jsaʼ jmultik?

¹⁹ Ta skoj ti jmulavilutike, oy-o kʼusi chopol ta jpastik batel. Pe tspat koʼontontik li kʼusi chal ta Perspicacia para comprender las Escrituras, volumen 1, pajina 209 ti xi chale: «Li Jeovae chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li yajtuneltak kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼunike. Jaʼ yuʼun, skʼan ti mu chopoluk xaʼi sbaik skotol ora ta skoj ti jmulaviletike (Sal. 103:8-14; 130:3). Mi chakʼik-o persa spasel li kʼusi oy ta yoʼonton Diose, xuʼ jun noʼox yoʼonton xaʼi sbaik (Filip. 4:4-6; 1 Juan 3:19-22)». ¡Tspas ta jun koʼontontik taje!

20. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta yan xchanobile?

²⁰ Ta jtojbetik tajek ta vokol Jeova ti chakʼutik ta perton mi la jsutes koʼontontik ta melele. Li ta yan xchanobile, jaʼ ta jkʼeltik liʼe: ¿kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal?, ¿kʼusitik xkoʼolaj-o xchiʼuk kʼusitik jelel-o ti kʼu yelan chij-akʼvan ta perton xchiʼuk ti kʼu yelan ch-akʼvan ta perton li Jeovae? xchiʼuk ¿kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xkaʼibetik smelolal taje?