1. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi ta jnoptike?

 MU VENTAUK mi jaʼ to kichʼojtik voʼ o mi oy xa sjabilal, jkotoltik ta jkʼantik ti jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal lek chil Jeovae. Sventa spas kuʼuntike, skʼan jpajtsantik li kʼusi ta jnoptike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li kʼusi ta jnoptike jaʼ li kʼusi ta jpastike. Mi jaʼ ta jnopilantik˗o li kʼusi chopol tskʼan jbekʼtaltike, jaʼ chlik kaltik o jaʼ chlik jpastik (Efes. 4:17-19). Pe mi lek li kʼusi ta jnoptike, jaʼ van chkaltik xchiʼuk jaʼ ta jpastik li kʼusi lek chil li Jtotik Jeovae (Gal. 5:16).

2. ¿Kʼusi ta jtakʼtik li ta xchanobil liʼe?

² Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta xchanobil echʼe, oy onoʼox kʼusitik chopol chtal li ta jnopbentike, pe voʼotik xa ta jnoptik mi ta jpastik. Kʼalal muʼyuk toʼox kichʼojtik voʼe, laj kiktatik yalel xchiʼuk spasel li kʼusitik tspʼaj Jeovae. Taje jaʼ li kʼusi baʼyel mas tsots skʼoplal la jpastik sventa jlokʼtik li jmol talelaltike. Pe sventa xmuyubaj tajek kuʼuntik li Jeovae, skʼan jchʼuntik xtok li mantal liʼe: «Lapik li achʼ talelale» (Kol. 3:10). Li ta xchanobil liʼe, ta jtakʼtik li sjakʼobiltak liʼe: ¿kʼusi jaʼ «li achʼ talelale»? xchiʼuk ¿kʼuxi xuʼ jlaptik xchiʼuk ti teuk jlapojtik˗oe?

3. ¿Kʼusi jaʼ «li achʼ talelale», xchiʼuk kʼuxi ta jlaptik? (Galatas 5:22, 23).

³ Li buchʼu tslap «li achʼ talelale» jaʼ chchanbe stalelal li Jeovae. ¿Kʼuxi xuʼ jlaptik li achʼ talelale? Jaʼo kʼalal chkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ xchʼul espiritu Diose, ti te chvinaj ta jnopbentik, ti kʼu yelan chkaʼi jbatik xchiʼuk li ta kʼusitik ta jpastike (kʼelo Galatas 5:22, 23). Jech kʼuchaʼal liʼe, li buchʼu slapoj «li achʼ talelale» skʼanoj  li Jeovae xchiʼuk skʼanojbe li yajtuneltake (Mat. 22:36-39). Xmuyubaj noʼox akʼo mi ta xil svokol (Sant. 1:2-4). Muʼyuk tsaʼ kʼop (Mat. 5:9). Oy smalael yuʼun xchiʼuk chakʼ ta ilel slekil yoʼonton (Kol. 3:12, 13). Skʼanoj li kʼusitik lekike xchiʼuk tspas batel (Luk. 6:35). Chakʼ ta ilel ta stalelal ti tsots xchʼunel yoʼonton ta stojolal li Stot ta vinajele (Sant. 2:18). Muʼyuk chkap ta anil kʼalal tsabat sjole (Tito 3:2). Snaʼ spajtsan sba (1 Kor. 9:25, 27).

4. ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ ta jujuntal xkakʼtik ta ilel li talelaletik chal ta Galatas 5:22 xchiʼuk 23?

⁴ Sventa jlaptik li achʼ talelale, skʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal chal ta Galatas 5:22 xchiʼuk 23 xchiʼuk li kʼusi chal ta yan tekstoetike. * Li talelaletik taje mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li jkʼuʼ jpokʼtik ti xuʼ jlaptik ta jujulike. Moʼoj, yuʼun li talelaletik taje snitojbe sba skʼoplal. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi jkʼanojtik li yantike, lek koʼontontik ta stojolalik xchiʼuk oy smalael kuʼuntik. Jech xtok, skʼan manxoutik xchiʼuk jnaʼuk jpajtsan jbatik sventa xvinaj ti lek koʼontontike.

5. ¿Kʼusi skʼan xal ti jech jnopbentik kʼuchaʼal li «snopben Kristoe», xchiʼuk kʼu yuʼun lek ti jchantik kʼu yelan echʼ xkuxlejal li Jesuse? (1 Korintios 2:16).

⁵ (Kʼelo 1 Korintios 2:16). Sventa jlaptik li achʼ talelale, skʼan jechuk jnopbentik kʼuchaʼal «snopben Kristoe», jaʼ xkaltik, skʼan jchantik kʼu yelan tsnop li Jesuse, vaʼun jechuk jpas jtalelaltik. Ta skoj ti tukʼ li Jesuse, lek tajek laj yakʼ ta ilel li talelaletik chakʼ xchʼul espiritu Diose. Jech kʼuchaʼal jun nen, li Jesuse jaʼ jech tajek stalelal kʼuchaʼal li Jeovae (Ebr. 1:3). Mi mas la jchanbetik kʼu yelan tsnop Jesuse, muʼyuk vokol chkaʼitik xchanbel li kʼusi la spase xchiʼuk lek ta jchanbetik li stalelale (Filip. 2:5).

6. ¿Kʼusi skʼan teuk ta joltik kʼalal chkakʼtik persa ta slapel li achʼ talelale?

⁶ ¿Mi ta melel xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse? Xuʼ van xi chanope: «Li Jesuse tukʼil krixchano echʼ. ¡Mu onoʼox xchanbe kuʼun jech tajek li stalelale!». Mi jech chanope, teuk me ta ajol li oxtos liʼe. Baʼyel, laj kichʼtik pasel sventa jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li Jeova xchiʼuk Jesuse. Jaʼ yuʼun, xuʼ jchanbetik stalelalik akʼo mi mu jechuk tajek spas kuʼuntik (Jen. 1:26). Xchibal, ep me kʼusitik xuʼ  skoltautik spasel li xchʼul espiritu Dios ti jaʼ jun ipalil ti mu kʼusi xkoʼolaj˗oe. Yoxibal, li Jeovae muʼyuk tskʼan ti batsʼi lek xa tajek xkakʼtik ta ilel avi li talelaletik chakʼ chʼul espiritue. Teuk ta joltik ti chakʼbutik jmil jabil sventa xijpas ta tukʼil krixchanoe (Apok. 20:1-3). Li kʼusi noʼox tskʼanbutik li Jeova avie jaʼ ti xkakʼ kipaltik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik xchiʼuk ti jpat koʼontontik ti tskoltautike.

7. ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal?

⁷ ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li Jesuse? Ta jkʼelbetik batel skʼoplal chantos talelaletik ti chakʼ li xchʼul espiritu Diose. Ta jkʼeltik kʼuxi laj yakʼ ta ilel li Jesuse xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel eke. Jech xtok, ta jkʼeltik batel junchib sjakʼobiltak ti chakʼ jnoptik mi skʼan to xlekub li jtalelaltike.

8. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel kʼanelal li Jesuse?

⁸ Ta skoj ti skʼanoj tajek Jeova li Jesuse, lokʼ ta yoʼonton ti oyuk kʼusi spas ta stojolal Jeova xchiʼuk ta jtojolaltik (Juan 14:31; 15:13). Ti kʼu yelan kuxi ta balumile laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj li krixchanoetike. Akʼo mi oy kontrainat jlom, laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk xkʼuxul yoʼonton. Te laj yakʼ ta ilel kʼalal laj yalbe skʼoplal Ajvalilal yuʼun Dios li krixchanoetike (Luk. 4:43, 44). Jech xtok, laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj tajek Dios xchiʼuk li krixchanoetik kʼalal lokʼ ta yoʼonton laj yil svokol xchiʼuk ti milat yuʼun li jpasmulil krixchanoetike. Vaʼun, xuʼ xijkuxiutik ta sbatel osil yuʼun.

9. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel kʼanelal jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse?

⁹ Kʼalal laj kakʼbe jkuxlejaltik li Jeova xchiʼuk laj kichʼtik voʼe, jaʼ ta skoj ti jkʼanojtike. Jaʼ yuʼun, skʼan jkʼantik li krixchanoetik kʼuchaʼal la spas Jesuse. Li jtakbol Juane xi la stsʼibae: «Li buchʼu mu skʼan yermano ti yiloj ta sate mu stakʼ skʼan Dios ti muʼyuk yiloj ta sate» (1 Juan 4:20). Xiuk jnoptike: «¿Mi jkʼanoj tajek li yantike? ¿Mi ta slekil koʼonton ta jkʼopon yantik manchuk mi muʼyuk lek tskʼoponikun li stukike? ¿Mi ta jchʼak jkʼakʼal xchiʼuk ta jtunes kʼusi x˗ayan kuʼun sventa xkalbeik skʼoplal Jeova li krixchanoetik ta skoj ti jkʼanojike? ¿Mi jech˗o ta jpas akʼo mi muʼyuk tsots skʼoplal chilik li yantike o mi tskontrainikune? ¿Mi xuʼ jchʼakbe mas yorail li cholmantale?» (Efes. 5:15, 16).

10. ¿Kʼusi la spas Jesus sventa mu xlik kʼope?

¹⁰ Li Jesuse chakʼ ti oyuk junuk oʼontonale. Muʼyuk la spak skʼoplal kʼalal oy kʼusi chopol pasbate. Jech xtok, jaʼ baʼyel chlokʼ ta yoʼonton chchapan kʼalal chlik kʼope xchiʼuk la stijbe yoʼonton yantik sventa jechuk spasik. Jech kʼuchaʼal liʼe, laj yakʼbe xchan yantik ti akʼo xchapan skʼopik xchiʼuk yermanoik mi tskʼanik ti lekuk xil Jeova ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼe (Mat. 5:9, 23, 24). Ep ta velta laj yalbe yajtakboltak ti mu xa xut sbaik ta skoj noʼox ti tskʼan tsnaʼik buchʼu ti mas tsots skʼoplale (Luk. 9:46-48; 22:24-27).

11. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk ta jsaʼtik kʼope?

¹¹ Maʼuk noʼox ti muʼyuk ta jsaʼtik kʼope. Yuʼun skʼan xlokʼ ta koʼontontik xchapanel jkʼoptik xchiʼuk li yantike xchiʼuk ti jtijbetik yoʼonton li ermanoetik sventa xchapan li skʼopike (Filip. 4:2, 3; Sant. 3:17, 18). Xiuk jnoptike: «¿Kʼusi oy ta koʼonton spasel sventa jchapan li jkʼopkutik xchiʼuk yantike? ¿Mi ta jnakʼ skʼakʼal koʼonton kʼalal oy kʼusi chopol tspasbun jun ermanoe? ¿Mi ta jkʼan ti jaʼuk xlokʼ ta  yoʼonton li yan krixchano sventa jchapan li jkʼopkutike? ¿O mi voʼon chlokʼ ta koʼonton akʼo mi ta jnop ti jaʼ oy smule? Mi stakʼ chkile, ¿mi ta jtijbe yoʼonton yantik sventa xchapan li skʼopike?».

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti oy yutsil yoʼontone?

¹² Li Jesuse oy yutsil yoʼonton echʼ (Mat. 11:28-30). Lek yoʼonton xchiʼuk lek snaʼ xrasonaj akʼo mi oy kʼusitik tsots la snuptan. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal kʼanbat yuʼun jun jfenisia ants ti akʼo xpoxtabe li stsebe, muʼyuk la spas ta ora li kʼusi kʼanbate. Pe ta yutsil yoʼonton la stakʼbe xchiʼuk laj onoʼox xpoxtabe li yuni tseb kʼalal laj yil ti oy xchʼunel yoʼontone (Mat. 15:22-28). Akʼo mi oy yutsil yoʼonton, laj onoʼox stojobtas li buchʼu skʼanojane. Kalbetik junuk skʼelobil. Kʼalal chpajesat xa ox yuʼun Pedro sventa mu spas li kʼusi chkʼanbat yuʼun Jeovae, la stukʼibtas ta yeloval li yantike (Mar. 8:32, 33). Kʼalal jech la spase, maʼuk sventa xakʼ ta kʼexlal li Pedroe, yuʼun jaʼ sventa xchanubtas xchiʼuk sventa xakʼbe yil li yan yajchankʼoptak ti skʼan mu smakik ta be sventa spas li kʼusi tskʼan Diose. Kʼexav onoʼox van jutuk li Pedroe, pe jaʼ sventa slekilal.

13. ¿Kʼusi skʼan jpastik bakʼintik sventa xkakʼtik ta ilel li yutsil koʼontontike?

¹³ Sventa xkakʼ ta ilel yutsil koʼontontik ta stojolal li buchʼu jkʼanojtike, skʼan onoʼox jtojobtastik bakʼintik. Kʼalal jech ta jpastike, jchanbetik li Jesuse xchiʼuk ta Vivliauk jlokʼestik li kʼusi chkaltike. Jpat koʼontontik ti oy ta yoʼontonik spasel li kʼusi leke xchiʼuk ti chchʼamik li tojobtasel ta slekil koʼonton chkakʼbetik ta skoj ti skʼanojik Jeova xchiʼuk ti skʼanojutike. Xiuk jnoptike: «¿Mi chkalbe li kʼusi muʼyuk lek tspas li buchʼu jkʼanoj tajeke? ¿Mi ta yutsil koʼonton chkalbe o tsotsik xa chkalbe? ¿Kʼu yuʼun ta jtojobtas? ¿Mi jaʼ ta skoj ti kapem jol ta stojolale o jaʼ ta skoj ti ta jkʼan lekuk xbat xkuxlejale?».

14. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton li Jesuse?

¹⁴ Li Jesuse skʼanoj li Stote, jaʼ yuʼun jaʼ tspas li kʼusitik lekike xchiʼuk ta sjunul yoʼonton tspas. Li buchʼu oy slekil yoʼontone tskolta li yantike xchiʼuk tskʼel kʼusi xuʼ spas ta stojolalik. Maʼuk noʼox skʼan teuk ta joltik li kʼusi leke, yuʼun skʼan jpastik xchiʼuk ta sjunuluk koʼonton jpastik. Pe xuʼ van oy buchʼu xi snope: «¿Mi oy van kʼusi lek xa ta jpastik yileluk, pe ti chopol li kʼusi oy ta koʼontontike?». Xuʼ jech xkʼot ta pasel. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Jesuse laj yalbe skʼoplal li buchʼutik chakʼbeik takʼin li povreetike, pe jaʼ noʼox tskʼanik ti x˗ilatik yuʼun li yantike. Li kʼusi lek xa tspasik yileluke muʼyuk lek chil li Jeovae (Mat. 6:1-4).

15. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel slekil koʼontontik?

¹⁵ Lek me koʼontontik mi oy kʼusi ta sjunul koʼonton ta jpastik ta stojolal li yantike, maʼuk sventa lek xa jkʼoplaltik xkom. Skʼan me xi jnoptike: «¿Mi yakal ta jpas li kʼusi leke, ti maʼuk noʼox ti te oy ta jole? ¿Kʼusi tstij koʼonton ta spasel li kʼusitik leke?».

16. ¿Kʼusi skʼan jpastik jujun kʼakʼal, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁶ Mu jnoptik ti achʼ xa jtalelaltik mi laj kichʼtik voʼe xchiʼuk ti mu xa persauk kʼusi skʼan jpastike. Li achʼ talelale xkoʼolaj kʼuchaʼal li jkʼuʼ jpokʼtik ti skʼan jchabitike. Jaʼ yuʼun, jujun kʼakʼal skʼan xkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ li xchʼul espiritu Diose. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li Jeovae jaʼ  jun Dios ti tspas li kʼusitik skʼan spase xchiʼuk li sjuʼele ep kʼusitik tspas (Jen. 1:2). Jaʼ yuʼun, li talelaletik chakʼ chʼul espiritue xuʼ stij koʼontontik sventa oyuk kʼusi jpastik. Jech kʼuchaʼal liʼe, li jtakbol Santiagoe xi la stsʼibae: «Chamem xchʼunel koʼontontik kʼalal chʼabal [yabtelale]» (Sant. 2:26). Mi muʼyuk yabtelal kuʼuntik li yan talelaletik chakʼ chʼul espiritue, xkoʼolaj me ti chamemik eke. Kʼalal chkakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ chʼul espiritue, yakal me chkakʼtik ta ilel ti ch˗abtej ta jtojolaltik li xchʼul espiritu Diose.

17. ¿Kʼusi stakʼ jpastik mi muʼyuk lek laj kakʼtik ta ilel li talelaletik chakʼ chʼul espiritue?

¹⁷ Akʼo mi oy xa ta sjayibal jabil kichʼojtik voʼ, bateltike muʼyuk onoʼox lek chbat ta akʼel ta ilel kuʼuntik li talelaletik chakʼ chʼul espiritue. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti jechuk˗o xkakʼtik batel persa spasele. Kalbetik junuk skʼelobil. Mi jat jlikuk jkʼuʼ jpokʼtik ti ta jkʼupintik tajeke, ¿mi mu jechuk ti muʼyuk ta jchʼaytik batel ta anile? Mi stakʼ to chkiltike, ta to van jtsʼistik, vaʼun mas to ta jkʼuxubintik. Jaʼ noʼox jech ek, mi oy buchʼu muʼyuk laj kakʼbetik ta ilel slekil koʼontontik, smalael kuʼuntik xchiʼuk ti jkʼanojtike, mu me xijchibajutik˗o. Sventa lekuk xkil jbatik yan velta xchiʼuk li krixchano taje, skʼan jkʼantik perton ta sjunul koʼontontik, vaʼun kakʼtik persa ti lekuk xa xkakʼtik ta ilel jtalelaltik li ta yan veltae.

18. ¿Kʼusi xuʼ jpʼeluk˗o ta koʼontontik?

¹⁸ ¡Ta jtojtik tajek ta vokol ti laj yakʼ ta ilel Jesus ti kʼu yelan skʼan xkakʼ ta ilel jtalelaltike! Mi la jchanbetik ti kʼu yelan tsnope, mas me kʼun chkaʼitik ti jechuk xkakʼ ta ilel jtalelaltike, vaʼun mas me lek chkakʼtik ta ilel li achʼ talelale. Li ta xchanobil liʼe, jaʼ noʼox la jkʼeltik chantos talelaletik ti chakʼ chʼul espiritue, pe lek me ti jchʼakbetik yorail sventa jkʼelbetik skʼoplal li yan talelaletik chakʼ chʼul espiritue sventa masuk to lek xkakʼtik ta ilel. Xuʼ jtabetik mas skʼoplal li ta Saʼobil sventa xchanik mas li stestigotak Jeova ti bu chal: «Xkuxlejal li yajtsʼaklom Kristoe», ta tsʼakale «Yabtel chʼul espiritu». Jpʼeluk ta koʼontontik ti tskoltautik Jeova mi chkakʼtik persa ta yakʼel ta ilel li achʼ talelale xchiʼuk ti mu jlokʼtike.