1, 2. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk xil Dios ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe?

 YICHʼEL ta mukʼ Dios. ¿Kʼusi chtal ta ajol kʼalal chavaʼi taje? Xuʼ van chtal ta ajol junuk ermano ti kejel ta stiʼ stem yakal tskʼopon Jeova ta sjunul yoʼontone. O xuʼ van chtal ta ajol junuk utsʼ alalil ti xmuyubaj yakal chchanik li Vivliae.

² Li ermanoetik taje yakal chichʼik ta mukʼ li Jeovae. ¿Mi lek van chil Jeova ti kʼu yelan tspasike? Lek, jaʼ noʼox venta mi jech tspasik kʼuchaʼal oy ta yoʼontone, ti ta kʼanelaluk spasike xchiʼuk ti ta smeloluk noʼoxe. Ta skoj ti jkʼanojtik tajek li Jeova xchiʼuk ti jnaʼojtik ti sta˗o ichʼel ta mukʼe, ta jkʼantik ti lekuk tajek ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe.

3. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel kʼu yelan laj yichʼ ichʼel ta mukʼ Jeova ta voʼne ti lek laj yile xchiʼuk ta jkʼeltik batel vaxaktos ti kʼu yelan lek chil ti xkichʼtik ta mukʼ li avie. Kʼalal ta jkʼeltik batele, jnoptik kʼuxi xuʼ mas to xlekub batel ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe. Jech xtok, ta jkʼeltik batel kʼu yuʼun xijmuyubaj yuʼun mi lek chkichʼtik ta mukʼe.

4. ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel li yajtuneltak Jeova ta voʼne ti stsakojik ta venta xchiʼuk ti skʼanojike?

⁴ Kʼalal skʼan toʼox xtal Kristoe, li Abel, Noe, Abraan  xchiʼuk Job ti tukʼ tunike laj yakʼik ta ilel ti stsakojik ta venta xchiʼuk ti skʼanojik li Jeovae. ¿Kʼuxi? Jaʼo kʼalal la xchʼunik mantale, kʼalal laj yakʼ ta ilel xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk ti laj yakʼbeik smotone. Li Vivliae muʼyuk chal kʼutik yelan laj yichʼik ta mukʼ Jeova, pe jnaʼojtik ti laj yakʼik persa ti lekuk xichʼik ta mukʼe, vaʼun lek laj yil li Jeovae. Ta mas tsʼakale, li Diose laj yakʼbe snitilulaltak Abraan li Smantal Moisese. Li ta Mantale, te chal kʼu yelan tskʼan ichʼel ta mukʼ li Jeovae.

5. ¿Kʼu xa yelan la skʼan ichʼel ta mukʼ Jeova kʼalal chaʼkuxiem xa ox Jesuse?

⁵ Kʼalal chaʼkuxiem xa ox Jesuse, li Jeovae laj yalbe steklumal ti mu xa persauk xchʼunik li Smantal Moisese (Rom. 10:4). Yuʼun li yajtsʼaklomtak Kristoe jaʼ xa skʼan xchʼunik jun achʼ mantal, jaʼ «li smantal Kristoe» (Gal. 6:2). Ta skoj taje, mu persauk skomes ta sjolik mi jaʼuk xchʼunik epal mantaletik xchiʼuk li kʼusitik mu stakʼ spasike, yuʼun jaʼ noʼox skʼan xchanbeik li Jesuse xchiʼuk ti xakʼ ta xkuxlejalik li kʼusi laj yakʼ ta chanele. Li yajtsʼaklomtak Kristo avi eke chakʼik persa ti xchanbeik Jesus sventa lekuk x˗ilatik yuʼun Jeova xchiʼuk ti junuk yoʼontonike (Mat. 11:29).

6. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik li xchanobil liʼe?

⁶ Kʼalal chakʼel batel jujutos ti kʼu yelan yakal chavichʼ ta mukʼ Jeovae, xiuk xanopbe skʼoplale: «¿Kʼusitik xa jpasoj sventa mantal? ¿Kʼusi to xuʼ jpas sventa mas lek xkichʼ ta mukʼ li Jeovae?». Lek onoʼox mi xamuyubaj ti kʼu yelan chʼiemot tal ta mantale, pe kʼanbo Jeova xtok ti akʼo skoltaot sventa xavil ti bu to skʼan xalekube.

7. ¿Kʼu yelan chil Jeova kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jkʼopontike?

⁷ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal ta jkʼopontike. Li Vivliae chal ti orasione xkoʼolaj kʼuchaʼal li pom ti lek chichʼ meltsanel ti te toʼox chichʼ akʼel ta axibalnae xchiʼuk ti te laj yakʼik ta templo ta tsʼakale (Sal. 141:2). Li pom taje lek toʼox xmuet yikʼ chaʼi li Jeovae. Jaʼ noʼox jech ek, kʼalal ta sjunul koʼontontik ta jpastik orasione, «xmuyubaj˗o yuʼun» li Jeovae akʼo mi mu toj yanuk xa sba ti kʼu yelan ta jkʼopontike (Prov. 15:8; Deut. 33:10). Oy lek srasonal kuʼuntik sventa jchʼuntik ti lek chaʼi Jeova kʼalal chkalbetik ti jkʼanojtike xchiʼuk ti oy kʼusi ta jtojbetik ta vokole. Tskʼan ti xavalbe li kʼusi oy ta avoʼontone, li kʼusi chavul˗o avoʼontone xchiʼuk li kʼusi amalaoj ta jelavele. Jaʼ yuʼun, kʼalal skʼan toʼox xakʼopone, lek ti xanop kʼusi chavalbee. Mi jech chapase, xkoʼolaj ti chavakʼbe muil pom li Atot ta vinajele.

8. ¿Bakʼin xuʼ lek jkʼupil kʼoptatik li Diose?

⁸ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal ta jkʼupil kʼoptatike (Sal. 34:1). Ta jkʼupil kʼoptatik Jeova kʼalal ta sjunul koʼontontik chkalbetik yantik ti kʼupil sba li stalelaltake xchiʼuk li kʼusitik spasoje. Tstij koʼontontik sventa jkʼupil kʼoptatik mi jnaʼtik stojel ta vokole. Mi ta jchʼakbetik yorail sventa jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeova ta jtojolaltike, oy˗o me srasonaltak kuʼuntik sventa jkʼupil kʼoptatik. Kʼalal ta jcholtik mantale, jaʼ jech chkakʼtik «milbil matanaletik ti jaʼ skʼupil kʼoptael li Diose, jaʼ xkaltik, jaʼ li kʼusi chlokʼ ta [ketike]» (Ebr. 13:15).  Jech kʼuchaʼal skʼan baʼyel jnoptik li kʼusi chkalbetik Jeovae, skʼan jnoptik baʼyel ek li kʼusi chkalbetik li krixchanoetik kʼalal chbat jcholtik mantale. Ta jkʼantik li lekuk li milbil matanaletik chkakʼtik ti jaʼ skʼupil kʼoptael li Diose. Jaʼ yuʼun, ta sjunul koʼontontik ta jcholtik mantal.

9. ¿Kʼuxi tstabeik sbalil steklumal Dios kʼalal chbatik ta tsobajeletike, xchiʼuk kʼuxi skoltaojot?

⁹ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal chijbat ta tsobajeletike. Xi laj yichʼik albel li j˗israeletik ta voʼnee: «Skotol li viniketik avuʼune oxib velta ta jabil skʼan xbatik ta yeloval Jeova Dios avuʼun ti bu tstʼuje» (Deut. 16:16). Skʼan toʼox xikta snaik xchiʼuk muʼyuk buchʼu chchabibat li yosilike. Pe xi albatik yuʼun li Jeovae: «Kʼalal jaʼo chamuy batel [...] sventa chbat akʼelbe sat li Jeova Dios avuʼune, muʼyuk buchʼu chpichʼ yoʼonton yuʼun li avosile» (Eks. 34:24). Li j˗israeletike spatoj yoʼontonik ta stojolal Jeova, jaʼ yuʼun chbatik li ta kʼinetik ti chichʼ pasel jujun jabile. Taje tstabeik sbalil, yuʼun chaʼibeik lek smelolal li Smantal Diose, tsnopbeik skʼoplal ti kʼu yelan koltaatemike xchiʼuk tskʼupinik ti chchiʼinik li yan yajtuneltak Jeovae (Deut. 16:15). Ta me jtabetik sbalil ek mi chkakʼtik persa chijbat ta tsobajeletike xchiʼuk chmuyubaj tajek Jeova kʼalal ta jchapan batel lek jloʼiltike.

10. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jkʼejintatik Jeova sventa xkichʼtik ta mukʼe?

¹⁰ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal koʼol chijkʼejin xchiʼuk li kermanotaktike (Sal. 28:7). Li j˗israeletike tsots tajek skʼoplal laj yilik ti xkʼejinik sventa xichʼik ta mukʼ li Jeovae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li ajvalil Davide la stʼuj 288 jlevietik sventa xkʼejinik li ta temploe (1 Kron. 25:1, 6-8). Li avie, jkotoltik xuʼ xkakʼbetik yil Jeova ti jkʼanojtik kʼalal ta jkʼejintatike. Maʼuk tsots skʼoplal ti kʼu yelan yechʼomal ketike. Jnopbetik skʼoplal liʼe: kʼalal chijkʼopoje, ep ta velta oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta alel kuʼuntik, pe muʼyuk chkiktatik˗o xchiʼinel ta loʼil li ermanoetike xchiʼuk ta jcholtik˗o mantal (Sant. 3:2). Jaʼ noʼox jech ek, skʼan me mu xkiktatik˗o skʼejintael Jeova mi muʼyuk toj lek li yechʼomal ketike.

11. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 48:13, ¿kʼu yuʼun skʼan jchʼakbetik yorail sventa jmojuk jchan Jvivliatik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike?

¹¹ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal ta jchantik li Vivliae xchiʼuk kʼalal chkakʼbetik yojtikinik Jeova li kalab jnichʼnabtike. Li ta jujun toʼox savadoe, li j˗israeletike muʼyuk toʼox ch˗abtejik xchiʼuk jaʼ chchʼakbeik yorail sventa masuk to lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae (Eks. 31:16, 17). Li j˗israeletik ti tukʼ laj yakʼ sbaike la xchanubtas yalab xnichʼnabik sventa xojtikinik li Jeovae xchiʼuk li kʼusitik spasoj ta stojolalike. Jaʼ jech skʼan jchʼakbetik yorail sventa jchantik xchiʼuk jsabetik mas skʼoplal li kʼusi chal Vivliae. Mi jech ta jpastike, jaʼ me jech chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk tskoltautik sventa mas xijnopaj ta stojolal (Sal. 73:28). Jech xtok, kʼalal jmoj ta jchan Jvivliatik xchiʼuk li kutsʼ kalaltike, jaʼ jech xuʼ jkoltatik li kalab jnichʼnabtik sventa lekuk xil sbaik xchiʼuk li jkʼanvanej Totil kuʼuntik ta vinajele (kʼelo Salmo 48:13).

12. ¿Kʼu yelan laj yil Jeova li kʼusi laj yichʼ pasel li ta axibalnae, xchiʼuk kʼusi chakʼ jchantik taje?

¹² Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal ta jvaʼantik naetik sventa yichʼobil ta mukʼe xchiʼuk ti jkʼeltik ti lekuk noʼox oye.  Li Vivliae chal ti jaʼ jun chʼul abtelal kʼalal laj yichʼ vaʼanel li axibalnae xchiʼuk li kʼusitik te chtune (Eks. 36:1, 4). Li avi eke, li Jeovae jaʼ jun chʼul abtelal chil kʼalal chichʼ vaʼanel Salonetik sventa Tsobobbail xchiʼuk yan naetik sventa yichʼobil ta mukʼe. Jlom ermanoetike ep chchʼakbeik yorail li abtelal taje. Ta melel, ta jtojbetik tajek ta vokol ti jech tskolta sbaik li ta abtelal sventa Ajvalilale. Ta onoʼox xchʼakbeik yorail cholmantal xtok. Junantike tskʼan van ch˗ochik ta prekursor regular. Li moletik ta tsobobbaile tskolta sbaik ta svaʼanel naetik kʼalal chakʼik ti x˗ochik ta prekursor li ermanoetik ti baxbolik tajek ta abtel mi spas yuʼunik chilike. Jkotoltik xuʼ jkolta jbatik sventa lekuk noʼox oy li naetik chichʼ vaʼanele, mu ventauk mi chanemutik lek ta svaʼanel naetik o mi muʼyuk.

13. ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik li yakʼel matanal takʼine?

¹³ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal chkakʼtik matanal takʼine. Li j˗israeletike skʼan mu xokoluk toʼox skʼob xbatik li ta yeloval Jeovae (Deut. 16:16). Skʼan xichʼbeik batel smoton ti kʼu yepal x˗akʼ yuʼunike. Vaʼun, jaʼ jech chakʼik ta ilel ti tstojbeik ta vokol Jeova skotol li kʼusi ch˗akʼbatik ta mantale. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ek ti jkʼanojtik li Jeova xchiʼuk ti ta jtojbetik ta vokol li kʼusitik chakʼbutik ta mantale? Jtos ti kʼu yelan chkakʼtik ta ilele jaʼo kʼalal chkakʼtik matanal takʼin sventa li tsobobbail xchiʼuk sventa li abtelal ta spʼejel balumil ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Li Pabloe xi laj yalbe skʼoplale: «Mi baʼyel oy ta koʼontontik li kʼusi chkakʼtike, lek chʼambil chkʼot li kʼusi oy kuʼuntike, maʼuk li kʼusi muʼyuk kuʼuntike» (2 Kor. 8:4, 12). Li Jeovae ep tajek sbalil chil kʼalal ta sjunul koʼontontik chkakʼtik matanal takʼin akʼo mi juteb noʼoxe (Mar. 12:42-44; 2 Kor. 9:7).

14. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 19:17, ¿kʼu yelan chil Jeova kʼalal ta jkoltatik li ermanoetik ti chil svokolike?

¹⁴ Chkichʼtik ta mukʼ Jeova kʼalal ta jkoltatik li ermanoetik ti chil svokolike. Li Jeovae laj yalbe j˗israeletik ti ch˗akʼbatik bendision mi tskoltaik li povreetike (Deut. 15:7, 10). Kʼalal ta jkoltatik junuk ermano ti chil svokole, xkoʼolaj ti jaʼ chkakʼbetik smoton chaʼi li Jeovae (kʼelo Proverbios 19:17). Jech kʼuchaʼal liʼe, li yajtsʼaklomtak Kristo ta Filipose la stakbeik batel smoton Pablo kʼalal jaʼo tikʼil ta chukele. Vaʼun, li Pabloe laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal milbil matanal ti lek chil Dios li kʼusi la stakbeik batele (Filip. 4:18). Xiuk jnoptike: «¿Mi oy van junuk ermano ta jtsobobbail ti skʼan koltaele?». Li Jeovae lek chil kʼalal ta jtunes jkʼakʼaltik, kipaltik, kʼusitik xijtojob spasel xchiʼuk li kʼusitik oy kuʼuntik sventa jkoltatik li buchʼutik chtun yuʼunike. Mi jech ta jpastike, yakal me chkichʼtik ta mukʼ chaʼi (Sant. 1:27).

15. ¿Kʼu yuʼun mu toj tsotsuk chkaʼitik ti jtunes jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik sventa xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

¹⁵ Sventa xkichʼtik ta mukʼ Jeova jech kʼuchaʼal tskʼane, skʼan jtunes jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik. Pe mu toj tsotsuk chkaʼitik spasel taje (1 Juan 5:3). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jkʼanojtik tajek. Jnoptik noʼox jun olol ti tskʼan chakʼbe smoton stote. Akʼo mi jal tajek chichʼ yuʼun spasbel sdivujo li stote, ta sjunul yoʼonton tspas. Yuʼun skʼanoj li stote xchiʼuk xmuyubaj chakʼbe  li smoton la spasbee. Jaʼ noʼox jech ek, ta skoj ti jkʼanojtik tajek li Jeovae, xijmuyubaj ta jtunes jkʼakʼaltik xchiʼuk kipaltik sventa xkichʼtik ta mukʼ.

16. Jech kʼuchaʼal chal Ebreos 6:10, ¿kʼu yelan chil Jeova li kʼusi chavakʼ persa spasel sventa xmuyubaj˗oe?

¹⁶ Li totil meʼiletike muʼyuk tskʼanik ti koʼoluk xa li matanal ch˗akʼbatik yuʼun li yalab xnichʼnabike. Snaʼojik ti jelajtik li yalab xnichʼnabike xchiʼuk ti jelajtik li kʼusi xtojobik spasele. Jaʼ noʼox jech ek, li Jtotik ta vinajele snaʼoj li kʼusitik spas kuʼuntik ta jujuntale. Yikʼaluk van ep kʼusitik spas avuʼun ti jaʼ mu sta li avamigotake. O xuʼ van mu kʼusi ep spas avuʼun kʼuchaʼal li yantik ta skoj li ajabilale, li chamele o li kʼusitik abainoj ta avutsʼ avalale. Pe mu xachibaj˗o (Gal. 6:4). Li Jeovae muʼyuk chchʼay ta sjol li kʼusi chapase, xmuyubaj avuʼun mi chavakʼbe ti bu kʼalal xuʼ avuʼune xchiʼuk mi ta sjunul avoʼonton chapase (kʼelo Ebreos 6:10). Li Jeovae snaʼoj li kʼusi oy ta avoʼonton spasele. Tskʼan ti xamuyubaje xchiʼuk ti jun avoʼonton yuʼun ti kʼu yelan chavichʼ ta mukʼe.

17. 1) ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi vokol chkaʼitik spasel jtosuk ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ Jeovae? 2) ¿Kʼusi kʼupil sba laj avil li ta rekuadro « ¿Kʼuxi xuʼ mas xijmuyubaj?»?

¹⁷ ¿Kʼusi xuʼ jpastik mi vokol chkaʼitik spasel li kʼusi laj xa kalbetik skʼoplale, jech kʼuchaʼal ti jchan Jvivliatik xchiʼuk ti jcholtik mantale? Mi mas ta jchʼakbetik yorail spasele, mas ta jtabetik sbalil xchiʼuk mas ta jkʼupintik. Ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ Jeovae xkoʼolaj kʼuchaʼal spasel ejersisio o xchanel stijel jtosuk vob. Mi bakʼintik noʼox ta jpastik o ta jchantike, muʼyuk van chnop xkaʼitik. Pe mi ta jpasilantik o ta jchanilantik jujun kʼakʼal xchiʼuk mi mas xa jal ta jpastik jujun veltae, ta me xkilbetik sbalil ta tsʼakal. Ta mas jelavele, oy xa van tajek ta koʼontontik spasel o xchanel xchiʼuk ta jkʼupintik. ¿Kʼu chaʼal mu jechuk jpastik ta sventa li yichʼel ta mukʼ Jeovae?

18. ¿Kʼusi ti mas lek xuʼ jpas ta jkuxlejaltike, xchiʼuk kʼusi sbalil ta jtabetik?

¹⁸ Li kʼusi mas lek xuʼ jpas ta jkuxlejaltike jaʼ ti xkichʼtik ta mukʼ Jeova ta sjunul koʼontontike. Mi jech ta jpastike, xijmuyubaj, oy sbalil li jkuxlejaltike xchiʼuk xuʼ xkichʼtik ta mukʼ Jeova ta sbatel osil (Prov. 10:22). Yakal xa onoʼox jkʼupintik jun oʼontonal, yuʼun jnaʼojtik ti tskoltautik Jeova kʼalal chkil jvokoltike (Is. 41:9, 10). Oy lek srasonal kuʼuntik sventa jun koʼonton xkichʼtik ta mukʼ li jkʼanvanej Totil kuʼuntike, ti sta˗o kʼupil kʼoptael xchiʼuk ichʼel ta mukʼe (Apok. 4:11).