1, 2. ¿Kʼusitik vokolil tsnuptanik epal ermanoetik?

LI JTAKBOL Pabloe la stijbe yoʼonton Timoteo xchiʼuk yan ermanoetik ti akʼo lekuk tsʼakal spas batel li yabtelike (2 Tim. 4:5). Jkotoltik chkakʼtik persa spasel taje, pe mu kʼunuk chkaʼitik. Epal ermanoetike chiʼik ta xcholel mantal (2 Tim. 4:2). Jnopbetik skʼoplal li buchʼutik te nakalik ti bu mu xakʼik jpas kabteltike. Chlokʼik-o ta cholmantal akʼo mi snaʼojik ti xuʼ van xichʼik tikʼel ta chukele.

² Li yajtunelutik Jeovae ep kʼusitik ta jnuptantik ti xuʼ jaʼ xchibajesutik-oe. Ep buchʼutik skʼan jal x-abtejik sventa xakʼbeik li kʼusi chtun yuʼun yutsʼ yalalike. Jaʼ yuʼun, akʼo mi oy ta yoʼontonik chcholik mas mantal, pe lubem xa chaʼi sbaik kʼalal tstsuts xemanae. Yantik xtoke muʼyuk mas chcholik mantal ta skoj ti tsakbilik ta tsatsal chamel, ti oy xa sjabilalike o ti mu xuʼ xlokʼ ta snaike. Xi chal jun ermana ti te likem ta Oriente Medio ti Mari * sbie: «Ta skoj ti toj ep kʼusitik chopol chtal ta jnopbene, jaʼ chkat-o tajek koʼonton. Ta tsʼakale, oy jmul chkaʼi jba ta skoj ti muʼyuk la jchʼakbe yorail li cholmantale xchiʼuk ti lubem noʼox chkaʼi jbae».

3. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

³ Mu ventauk li kʼusitik ta jnuptantike, li Jeovae chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik xchiʼuk ti jechuk-o xijtun ta stojolal ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik kʼu yelan tskoltautik li Jeovae. Pe baʼyel ta jkʼeltik kʼu yelan la skoltaan li Pablo xchiʼuk Timoteo sventa jechuk-o spas batel li yabtelike akʼo mi laj yil svokolik.

4. ¿Kʼusi vokoliletik la snuptan li Pabloe?

⁴ Ep vokoliletik la snuptan li Pabloe. Koltaat yuʼun  Jeova kʼalal laj yichʼ majel, k’alal akʼbat ton xchiʼuk kʼalal laj yichʼ tikʼel ta chukele (2 Kor. 11:23-25). Laj yal ta jamal ti oy onoʼox bakʼintik ti chopolik kʼusitik ta snope (Rom. 7:18, 19, 24). Jech xtok, la skʼanbe ta vokol Dios ti akʼo xlokʼesbat li chʼix ta sbekʼtal ti jaʼ ch-akʼbat svokole (2 Kor. 12:7, 8).

5. ¿Kʼusitik pas yuʼun Pablo akʼo mi laj yil svokol?

⁵ Li Jeovae laj yakʼbe yipal Pablo sventa spas-o batel li yabtele. Jnopbetik skʼoplal li kʼusitik pas yuʼun li jtakbole. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal te tikʼil ta chukel ta Romae, la spakbe skʼoplal li lekil aʼyejetik ta stojolal li jbabeetik yuʼun judaetik xchiʼuk ta stojolal junantik yaj-abteltak ajvalil (Ech. 28:17; Filip. 4:21, 22). La xcholbe mantal li jchabivanejetik yuʼun ajvalile xchiʼuk li buchʼutik chkʼotik ta vulaʼale (Ech. 28:30, 31; Filip. 1:13). Kʼalal te tikʼil ta chukel li Pablo xtoke, tunesat yuʼun Jeova sventa stsʼiba kartaetik ti la stabeik sbalil li yajtsʼaklomtak Kristo vaʼ kʼakʼale xchiʼuk ti ta jtabetik sbalil li avi eke. Jech xtok, tsatsubtasbat-o xchʼunel yoʼontonik li ermanoetik ta Roma ti kʼu yelan stalelal li Pabloe xchiʼuk «muʼyuk xa bu chiʼik xchiʼuk mas xa oy ta yoʼontonik chalik batel li skʼop Diose» (Filip. 1:14). Akʼo mi muʼyuk spas ti kʼu toʼox yelan oy ta yoʼontone, la spas ti bu kʼalal xuʼ yuʼune xchiʼuk laj yal ti jaʼ sventa xichʼ akʼel ta ojtikinel mas li lekil aʼyejetik ta skoj li kʼusitik la snuptane (Filip. 1:12).

6. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 12:9 xchiʼuk 10, ¿kʼusi koltaat-o Pablo sventa spas batel li yabtele?

⁶ Li Pabloe snaʼoj ti jaʼ koltaat yuʼun Jeova ti jech-o tun ta stojolale. Jaʼ yuʼun, laj yal ti kʼalal kʼunutike, lek tsʼakal ch-abtej ta jtojolaltik li sjuʼel Diose (kʼelo 2 Korintios 12:9, 10). Akʼbat xchʼul espiritu Jeova sventa spas-o batel li yabtele akʼo mi laj yichʼ kontrainel, laj yichʼ tikʼel ta chukel o yan kʼusitik la snuptan.

7. Kʼalal la spas yabtel li Timoteoe, ¿kʼusitik vokoliletik la snuptan?

⁷ Li Timoteo eke jaʼ koltaat yuʼun li sjuʼel Dios sventa spas li yabtele. Jech kʼuchaʼal liʼe, la xchiʼin batel Pablo kʼalal nom butik ay xchol mantale. Jech xtok, laj yichʼ takel batel yuʼun li jtakbol sventa  xbat svulaʼan junantik tsobobbailetik xchiʼuk ti spatbe yoʼonton li ermanoetike (1 Kor. 4:17). Mu van sta-o laj yaʼi li kʼusi akʼbat sbaine, jaʼ van yuʼun xi albat yuʼun li Pabloe: «Mu me buchʼu xavakʼ spʼaj jsetʼuk li akeremale» (1 Tim. 4:12). Pe maʼuk noʼox, xkoʼolaj ti oy chʼix ta sbekʼtal laj ya’i li Timoteoe, yuʼun li Vivliae chal ti nopajtik noʼox ch-ipaje (1 Tim. 5:23). Pe li Timoteoe snaʼoj ti jaʼ ch-akʼbat yipal li xchʼul espiritu Jeova sventa xchol-o batel mantal xchiʼuk ti xtun ta stojolal li yermanotake (2 Tim. 1:7).

8. ¿Kʼuxi tstsatsubtasutik Jeova li avie?

⁸ Sventa tukʼuk xijtun ta stojolal Jeovae, chakʼbutik «li juʼelal ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe» (2 Kor. 4:7). Ta jkʼeltik batel chantos kʼusitik yakʼojbutik Jeova ti jaʼ tskoltautik sventa tsotsukutik xchiʼuk ti tukʼuk xkakʼ jbatike: li orasione, li Vivliae, li ermanoetike xchiʼuk li cholmantale.

9. ¿Kʼuxi tskoltautik li orasione?

⁹ Li orasione. Xi laj yal Pablo ta Efesios 6:18: «Pasik orasion skotol ora». Mi jech ta jpastike, tstsatsubtasutik li Jeovae. Li Jonnie ti te nakal ta Boliviae laj yaʼi kʼu yelan koltaat yuʼun Jeova kʼalal laj yil svokole. Li stot smeʼ xchiʼuk yajnile jmoj tsakatik ta tsatsal chamel. Jaʼ yuʼun, vokol tajek laj yaʼi ti xchabi yoxvoʼalike. Cham li smeʼe; li yajnil xchiʼuk stote mu ta aniluk poxtajik. Xi chvul ta sjol li Jonnie: «Kʼalal mu xa stsʼik kuʼun chkaʼie, jaʼ la skoltaun ti laj kalbe ta jamal Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbae». Jaʼ koltaat yuʼun Jeova sventa xkuch yuʼun li svokoltake. Li Ronald ti jaʼ jun mol ta tsobobbail xchiʼuk ti te likem ta Bolivia eke laj yaʼi ti tsakbil ta kanser li smeʼe xchiʼuk kʼajomal jun u kuch yuʼun. ¿Kʼusi koltaat-o? Xi chale: «Laj kalbe ta jamal Jeova ti kʼu yelan chkaʼi jbae, yuʼun jnaʼoj ti jaʼ xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbae». Xuʼ van mu xa jnaʼ kʼusi ta jpastik ek o mu jnaʼtik li kʼusi chkal ta j-orasiontike. Pe li Jeovae chalbutik ti akʼo jkʼopontike akʼo mi mu jnaʼtik lek li kʼusi chkaltike (Rom. 8:26, 27).

10. Jech kʼuchaʼal chal Ebreos 4:12, ¿kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jchantik li Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplale?

¹⁰ Li Vivliae. Li Pabloe la xchan li Tsʼibetik sventa te sta yipal xchiʼuk spatobil yoʼontone. Taje jaʼ me jech skʼan jpastik ek (Rom. 15:4). Kʼalal ta jchantik junuk teksto xchiʼuk mi ta jnopbetik skʼoplale, li Jeovae tstunes xchʼul espiritu sventa skoltautik ta yakʼel ta jkuxlejaltik (kʼelo Ebreos 4:12). Li Ronald ti laj kalbetik skʼoplal li ta parafo echʼe xi chale: «Ximuyubaj ti la jnopes jba xchanel Jvivlia jujun akʼobale. Ta jnopbe skʼoplal li stalelaltak Jeova xchiʼuk ti kʼu yelan chakʼ ta ilel ti skʼanojan li yajtuneltake. Kʼalal jech ta jpase, mas xa oy kipal chkaʼi».

11. ¿Kʼuxi koltaat yuʼun Vivlia li jun ermana ti chamem smalale?

¹¹ Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantik ta Vivliae, jaʼ tskoltautik sventa ta smelolaluk noʼox xkiltik li jvokoltike. Kalbetik skʼoplal jun ermana ti chamem smalale. Albat yuʼun jun mol ta tsobobbail ti jaʼ chkoltaat li sloʼilal Jobe. Kʼalal la xchane, xi la snop ta anil ta stojolal li Jobe: «Ay, Job. ¡Toj chopol li kʼusitik chanope!». Vaʼun, laj yakʼ venta ti jaʼ jech stalelal kʼuchaʼal li Jobe. Taje jaʼ koltaat sventa sjel li stalelale xchiʼuk jaʼ  akʼbat yipal sventa xkuch batel yuʼun ti chamem li smalale.

12. ¿Kʼuxi tstunes ermanoetik li Jeova sventa stsatsubtasutike?

¹² Li ermanoetike. Li Jeovae tstunes ermanoetik sventa stsatsubtasutik. Li Pabloe laj yal ti oy tajek ta yoʼonton tskʼel li yermanotak sventa koʼoluk stsatsubtasbe sba yoʼontonike (Rom. 1:11, 12). Li Mari ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 2 lek tajek chaʼi ti te xchiʼuk yan ermanoetike, xi chale: «Li Jeovae stunesoj ermanoetik sventa skoltaun akʼo mi mu snaʼik li kʼusitik yakal ta jnuptane. Kʼalal jaʼo chtun kuʼune, oy kʼusi lek chalbeikun o tstakbeikun tal jlik tarjeta. Jech xtok, tskoltaun kʼalal jaʼ ta jchiʼin ta loʼil li ermanaetik ti jaʼ jech snuptanojik kʼuchaʼal voʼone xchiʼuk ti oyuk kʼusi jchan ta stojolalike. Li moletik ta tsobobbail eke chalbeikun ti oy jbalil chilik li ermanoetike».

13. ¿Kʼuxi xuʼ koʼol jpatbe jba koʼontontik li ta tsobajele?

¹³ Ti bu toj lek xuʼ jpatbe jba koʼontontike jaʼ li ta tsobajeletike. Kʼalal chijbate, xuʼ me xkalbetik li kermanotaktik ti jkʼanojtike xchiʼuk ti ta jtojtik ta vokol li kʼusi tspasike. Jkʼeltik kʼusi la spas jun mol ta tsobobbail ti Pedro sbie. Kʼalal skʼan toʼox xlik li tsobajele, xi laj yalbe jun ermana ti muʼyuk oy ta mantal li smalale: «Toj lek chkilkutik ti liʼ oyot ta jujun tsobajele. Skotol velta lek chapal tal avuʼun li vakvoʼ avalabtake xchiʼuk achapanojbe tal yuni loʼilik». La stoj tajek ta vokol li kʼusi albate xchiʼuk chlokʼ xa yaʼlel sat xi takʼave: «Jaʼ xa onoʼox ta jkʼan ti oy buchʼu xalbun taje».

14. ¿Kʼuxi xuʼ skoltautik li cholmantale?

¹⁴ Li cholmantale. Akʼo mi mu skotoluk krixchanoetik lek chaʼiik li kʼusi chkaltike, toj lek chkaʼi jbatik kʼalal ta jcholtik mantale xchiʼuk tstsatsubtasutik (Prov. 11:25). Jaʼ jech laj yakʼ venta stuk li Stacy ti kʼux tajek laj yaʼi kʼalal laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbail jun yutsʼ yalale. Xi tsjakʼilanbe sbae: «¿Mi oy ox kʼusi mas la jpas jechuk sventa jkolta li kutsʼ kalale?». ¿Kʼusi koltaat-o sventa xkuch batel yuʼune? Jaʼ li cholmantale. Kʼalal chlokʼ ta cholmantal jujun veltae, jaʼ lik yakʼ ta yoʼonton skoltael li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik mantale. Xi chale: «Kʼalal jech la jnuptane, li Jeovae laj yakʼbun jun kaj-estudio ti anil chʼi ta mantale. Taje la spatbun tajek koʼonton. Li kʼusi mas skoltaojun tale jaʼ kʼalal chilokʼ ta cholmantale».

15. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi laj yal Marie?

¹⁵ Ta skoj li kʼusitik ta jnuptantike, xuʼ van ta jnoptik ti muʼyuk mas ta jcholtik mantale. Pe jvules ta joltik ti xmuyubaj kuʼuntik Jeova mi ta jpastik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. Li Mari ti laj xa kalbetik skʼoplale bat ta yan tsobobbail ta yan kʼop, pe laj yaʼi ti muʼyuk mas chkoltavan ti bu kʼote. Xi chale: «Te van kʼuk sjalile, jaʼ noʼox jpʼelchaʼpʼel li kʼusi chkal ta jloʼile, jaʼ noʼox ta jchan jun versikulo ta Vivlia o jaʼ noʼox chkakʼ jlik tratado li ta cholmantale». Kʼalal tskoʼoltajes sba xchiʼuk li buchʼutik xchanojik xa lek li kʼop taje, muʼyuk sbalil chaʼi li kʼusitik tspase. Pe la sjel li kʼusi tsnope, yuʼun laj yakʼ venta ti xuʼ stunesat yuʼun Jeova akʼo mi muʼyuk to xchanoj lek li kʼop taje. Xi chale: «Li Vivliae toj kʼun ta aʼibel smelolal xchiʼuk xuʼ sjelbe xkuxlejal li krixchanoetike».

16. ¿Kʼusi chkoltaatik li buchʼutik mu stakʼ xlokʼ ta snaike?

¹⁶ Akʼo mi mu stakʼ xijlokʼ li ta jnatike,  li Jeovae toj lek chil ti oy ta koʼontontik chijlokʼ ta cholmantale. Xuʼ skoltautik sventa jcholbetik mantal li buchʼutik chchabiutike o li doktoretike. Mi jaʼ ta jvules ta joltik li kʼusitik toʼox ta jpastik ta voʼnee, xuʼ xijchibaj-o. Pe mi jaʼ chkakʼtik venta kʼu yelan tskoltautik Jeova avie, ta me xakʼ kipaltik sventa xkuch-o batel kuʼuntik xchiʼuk ti xijmuyubajuk noʼoxe.

17. Jech kʼuchaʼal chal Eklesiastes 11:6, ¿kʼu yuʼun skʼan jcholtik-o mantal akʼo mi mu skʼan xchikintaik yileluk?

¹⁷ Mu jnaʼtik bu junukal chchʼi li kʼusitik ta jtsʼuntike (kʼelo Eklesiastes 11:6). Li ermana Barbara ti mas xa ta 80 sjabilale nopem xaʼi chchol mantal ta telefono xchiʼuk ta karta. Li ta jun sovree la stikʼ li revista Li Jkʼel-osil ta toyol ta 1 yuʼun marso ta 2014 ti xi sbie: «Li kʼusi spasoj Dios ta atojolale». Akʼo mi mu snaʼ bu la stak batel, kʼot ta skʼob jun nupultsʼakal ti yiktaojik mantale. Ep ta velta la xchanik li revistae. Li malalile xkoʼolaj ti jaʼ Jeova kʼoponat talel laj yaʼie. Xchaʼvoʼalik lik batikuk ta tsobajel yan velta xchiʼuk akʼo mi mas xa ox ta 27 jabil yiktaoj sbaik ta mantal, sutik talel. Li Barbarae xmuyubaj tajek xchiʼuk patbat tajek yoʼonton ti la stabeik sbalil li karta la stsʼibae.

18. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xakʼ kipaltik li Jeovae?

¹⁸ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantik tale, li Jeovae oy ep ta tos ti kʼu yelan chakʼ kipaltike. Jtunestik lek li kʼusi yakʼojbutike, jech kʼuchaʼal li orasione, li Vivliae, li ermanoetike xchiʼuk li cholmantale. Mi jech ta jpastike, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jnaʼojtik lek ti oy ta yoʼonton tskoltautike xchiʼuk ti jech onoʼox tspase. Jpat koʼontontik ta stojolal li Jtotik ta vinajele, yuʼun «tskʼan chakʼbe ta ilel stsatsal sventa skolta li buchʼu ta sjunul yoʼonton tukʼ chakʼ sba ta stojolale» (2 Kron. 16:9).