1. ¿Kʼusi skʼan xal ti xijtojob snopele? (2 Pedro 3:1).

 KʼALAL oy kʼusi tsots ta jnuptantike, xuʼ van vokol chkaʼitik ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk li s-organisasione. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa tukʼ xkakʼ jbatike? Jaʼ ti xijtojobuk snopele, ti vikʼiluk jsatik ta mantale xchiʼuk ti tsotsuk-o xchʼunel koʼontontike (kʼelo 2 Pedro 3:1). ¿Kʼusi skʼan xal ti xijtojob snopele? Jaʼ kʼalal jun noʼox koʼontontike, ti jnoptik leke xchiʼuk ti xkakʼ kipaltik sventa jechuk jnoptik kʼuchaʼal li Jeovae. Mi jech ta jpastike, muʼyuk me kʼusi chopol ta jnoptik ta skoj ti kʼu yelan chkaʼi jbatike.

2. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

² Li ta xchanobil echʼe laj kalbetik skʼoplal oxtos li kʼusi tspasik yantik ti xuʼ van xakʼ jvokoltike. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼelbetik skʼoplal oxtos li kʼusi xuʼ jnuptantik ta yut tsobobbaile xchiʼuk ti xuʼ van vokol-o chkaʼitik ti tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae: jaʼo kʼalal ta jnoptik ti chopol kʼusi la spasbutik junuk ermanoe, kʼalal chkichʼtik tukʼibtasele xchiʼuk kʼalal vokol chkaʼitik xchʼunel li kʼusi chjel ta j-organisasiontike. Mi jech la jnuptantike, ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa xijtojobuk snopel xchiʼuk ti jechuk-o tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk li s-organisasione?

3. ¿Kʼusi van xuʼ xkʼot ta pasel mi la jnoptik ti oy kʼusi chopol la spasbutik junuk ermanoe?

³ Oy van anopoj junuk velta ti oy kʼusi chopol la spasbot junuk ermano, xuʼ van jaʼ li buchʼu oy kʼusi sbainoj ta tsobobbaile. Li ermano taje yikʼaluk van mu yolbajuk jech la spas (Rom. 3:23; Sant. 3:2). Akʼo mi jech, xuʼ van chopol tajek laj avaʼi. Yikʼaluk van mu xa x-och lek avayel ta skoj ti chanopilanbe skʼoplale xchiʼuk xi van chanope: «Mi jaʼ jech tspas li jun ermanoe, ¿mi jaʼ onoʼox van s-organisasion Dios  liʼe?». Taje jaʼ li kʼusi tskʼan Satanas ti xanope (2 Kor. 2:11). Mi jech la jnoptike, xuʼ van snamajesutik ta stojolal Jeova xchiʼuk s-organisasion. Mi oy ta jnoptik ti oy kʼusi chopol la spasbutik junuk ermano o ermanae, ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa xijtojobuk snopel xchiʼuk ti mu chopoluk kʼusi jnoptike?

4. 1) ¿Kʼusi la spas Jose sventa xtojob lek snopel kʼalal chopol kʼusi pasbate? (Jenesis 50:19-21). 2) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal?

⁴ Mu me xanakʼ skʼakʼal avoʼonton. Kʼalal chex kerem toʼox li Josee, pʼajat yuʼun li sbankiltake xchiʼuk tskʼan ox chmilat (Jen. 37:4, 18-22). Ta tsʼakale, chonat batel ta mosoil. Ta skoj taje, li Josee te van 13 jabil tsots kʼusi la snuptan. Xuʼ ox van la snop ti iktaat xa komel yuʼun li Diose xchiʼuk ti muʼyuk kʼanbil ta melele. Pe muʼyuk la snakʼ skʼakʼal yoʼonton. Moʼoj, yuʼun tojob lek snopel xchiʼuk la smala ti xichʼ koltaele. Muʼyuk la spakbe sutel sbankiltak akʼo mi xuʼ ox yuʼun, jaʼ noʼox laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk laj yakʼanan ta perton (Jen. 45:4, 5). ¿Kʼu yuʼun muʼyuk la spak skʼoplal? Yuʼun tojob lek snopel. Maʼuk laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi la snuptane, yuʼun jaʼ la snopilanbe-o skʼoplal li kʼusi tskʼan Jeovae (kʼelo Jenesis 50:19-21). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Mi oy buchʼu chopol kʼusi la spasbote, mu xanakʼ skʼakʼal avoʼonton, mu chopoluk kʼusi xanop ta stojolal Jeova o mu xanop ti laj xa yiktaote. Jaʼ lek nopbo skʼoplal kʼuxi yakal tskoltaot sventa xkuch avuʼun li avokole. Jech xtok, lokʼuk ta avoʼonton yakʼel perton xchiʼuk teuk ta ajol ti «chpix epal mulil li kʼanelale» (1 Ped. 4:8).

5. ¿Kʼusi la spas Miqueas sventa xtojobuk lek snopel kʼalal chopol kʼusi pasbat laj yaʼie?

⁵ Kalbetik skʼoplal kʼusi la snuptan jun mol ta tsobobbail ta Sudamérica ti Miqueas b sbie. Jun veltae, muʼyuk kʼusi lek pasbat laj yaʼi yuʼun junantik moletik ta tsobobbail. Xi laj yale: «Chopol tajek laj kaʼi li kʼusi kʼot ta pasele. La jvul tajek koʼonton, mu xa x-och jvayel xchiʼuk chi-okʼ ta skoj ti mu jnaʼ kʼusi xuʼ jpase». Akʼo mi jech, tojob lek snopel li Miquease xchiʼuk muʼyuk laj yakʼ ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae. La skʼanilanbe-o Jeova ti x-akʼbat xchʼul espiritu xchiʼuk yipal sventa xkuch yuʼun li kʼusi tsnuptane. Jech xtok, la saʼ mantaletik ta jvuntik ti xuʼ xkoltaat-oe. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Mi chanop ti oy kʼusi chopol la spasbot junuk ermanoe, mu xa-ilin ta anil xchiʼuk akʼo persa ti mu chopoluk kʼusi xanope. Xuʼ van mu xanaʼ ti oy kʼusi yakal snuptan, jaʼ van yuʼun jech laj yal o la spas. Jaʼ yuʼun, jambo avoʼonton Jeova xchiʼuk albo ti skoltaot sventa xatsak ta venta li kʼusi tsnop li ermanoe. Mi jech chapase, ta me skoltaot sventa mu xanop ti yolbaj oy kʼusi chopol la spasbote xchiʼuk ti xavakʼ ta pertone (Prov. 19:11). Teuk ta ajol ti stsakoj ta venta Jeova li kʼusi kʼot ta pasele xchiʼuk ti chakʼ avipal sventa xkuch avuʼune (2 Kron. 16:9; Ekl. 5:8).

6. ¿Kʼu yuʼun skʼan teuk ta joltik ti jaʼ svinajeb ti skʼanojutik Jeova kʼalal tstukʼibtasutike? (Ebreos 12:5, 6, 11).

⁶ Xuʼ van kʼux tajek chkaʼitik kʼalal chkichʼtik tukʼibtasele. Pe mi jaʼ bat ta koʼontontik taje, xuʼ van jnoptik ti muʼyuk lek ti kʼu yelan laj kichʼtik tukʼibtasele, ti mu jtatik-oe xchiʼuk ti toj tsots ti kʼu yelan laj kichʼtik albele. Jech xtok, xuʼ van xchʼay ta joltik ti jaʼ te chakʼbutik ta ilel  Jeova ti skʼanojutik kʼalal tstukʼibtasutike (kʼelo Ebreos 12:5, 6, 11). Mi jaʼ bat ta koʼontontik ti kʼu yelan chkaʼi jbatike, mas me kʼun chaʼi tsloʼlautik li Satanase. Yuʼun oy ta yoʼonton ti jpʼajtik li tukʼibtasele, pe li kʼusi mas oy ta yoʼontone jaʼ ti xijnamaj ta stojolal Jeova xchiʼuk li tsobobbaile. Mi avichʼoj tukʼibtasele, ¿kʼusi xuʼ skoltaot sventa xatojobuk snopel?

7. 1) Jech kʼuchaʼal xvinaj li ta lokʼoletike, ¿kʼusitik akʼbat sbain Pedro kʼalal laj xa ox xchʼam li tukʼibtasele? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Pedroe?

⁷ Chʼamo li tukʼibtasele xchiʼuk jelo li atalelale. Li Jesuse ep ta velta la stukʼibtas Pedro kʼalal jaʼo te xchiʼukik li yan jtakboletike (Mar. 8:33; Luk. 22:31-34). ¡Kʼexav van tajek li Pedroe! Akʼo mi jech, tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li Jesuse, la xchʼam li tukʼibtasele xchiʼuk la sjel li stalelale. Jaʼ yuʼun, akʼbat bendision yuʼun li Jeovae xchiʼuk ep kʼusitik akʼbat sbain li ta tsobobbaile (Juan 21:15-17; Ech. 10:24-33; 1 Ped. 1:1). ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Akʼo mi chakʼ kʼexlal kʼalal chkichʼtik tukʼibtasele, ta me jtabetik sbalil mi la jchʼamtik li tukʼibtasele xchiʼuk mi lajel jtalelaltike. Mi jech chapase, lek me chatun yuʼun li Jeovae xchiʼuk xuʼ me xakolta li ermanoetike.

8, 9. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba Bernardo kʼalal laj yichʼ tukʼibtasele, pe kʼusi koltaat-o sventa sjel li kʼusi tsnope?

⁸ Kalbetik skʼoplal kʼusi kʼot ta stojolal jun ermano ta Mozambique ti Bernardo sbie. Laj yichʼ albel ti mu xa xuʼ xtun ta mol ta tsobobbaile. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba? Xi chale: «Chopol tajek laj kaʼi jba, yuʼun muʼyuk lek laj kaʼi ti la stukʼibtasikune». La svul-o yoʼonton ti chopol xa chkom skʼoplal ta stojolal li ermanoetike. Xi chale: «Mu ta aniluk la jchʼam li tukʼibtasel xchi’uk ti jpat koʼonton yan velta ta stojolal Jeova xchiʼuk li s-organisasione». Pe ¿kʼusi koltaat-o?

⁹ La sjel ti kʼu yelan tsnop li Bernardoe. Xi chale: «Kʼalal chitun toʼox ta mol ta tsobobbaile, ta jtunes toʼox li Ebreos 12:7 sventa jkolta li ermanoetik yoʼ lekuk xchʼamik li tukʼibtasel chakʼ Jeovae. Jaʼ yuʼun, xi lik jnope: ‹¿Buchʼutik skʼan xakʼ ta xkuxlejalik li teksto liʼe?›. Jaʼik skotol li yajtuneltak Jeovae, taje te tsakal jkʼoplal ek». Sventa masuk to spat yoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk s-organisasione, li  Bernardoe la xchʼakbe mas yorail ta xchanel Svivlia xchiʼuk ta snopbel lek skʼoplal. Akʼo mi jech tsvul-o yoʼonton li kʼusi tsnop li ermanoetike, chchiʼinan ta cholmantal xchiʼuk chakʼ sloʼil li ta tsobajeletike. Ta tsʼakale, tun yan velta ta mol ta tsobobbail. Mi avichʼoj tukʼibtasel jech kʼuchaʼal li Bernardoe, mu me jaʼuk xavakʼ ta avoʼonton li kʼexlale, chʼamo li tukʼibtasele xchiʼuk jelo atalelal (Prov. 8:33; 22:4). c Mi jech la apase, ta me xakʼbot bendision li Jeova ta skoj ti muʼyuk chanamaj ta stojolal xchiʼuk ti muʼyuk chavikta li s-organisasione.

10. ¿Kʼusi jel ta steklumal Dios ti vokol van laj yaʼiik xchʼunel junantik j-israeletike?

¹⁰ Kʼalal oy kʼusi chjel li ta s-organisasion Jeovae, xuʼ van vokol xa chkaʼitik ti tukʼuk xkakʼ jbatike. Mi muʼyuk la jkʼel jbatike, xuʼ me xijnamaj ta stojolal Jeova. Kalbetik skʼoplal kʼuxi jel xkuxlejal j-israeletik kʼalal laj yichʼik albel ti ja’ xa sk’an xlik xch’unik li Mantal laj yich’ ak’bel Moisese. Kʼalal muʼyuk toʼox yichʼojik akʼbel li Mantale, jaʼ toʼox chtunik ta paleal li joliletik ta utsʼ alalile, tspasik skajleb matanaletik xchiʼuk chakʼbeik milbil matanal Jeova ta sventa li yutsʼ yalalike (Jen. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Job 1:5). Pe kʼalal laj yichʼik akʼbel li Mantale, mu xa xuʼ jech spasik li joliletik ta utsʼ alalile. Li Jeovae laj yal ti jaʼ noʼox xuʼ xtunik ta paleal li yutsʼ yalal Aaron sventa xakʼik milbil matanale. Jaʼ yuʼun, mi oy tun ta paleal junuk jolil ta utsʼ alalil ti maʼuk yutsʼ yalal Aarone, xuʼ van xichʼ-o milel (Lev. 17:3-6, 8, 9). d Yikʼaluk van jaʼ la stoy-o sbaik ta stojolal Moises xchiʼuk Aaron li Kore, Datan, Abiram xchiʼuk li 250 bankilaletik li ta tsobobbail yuʼun j-israeletike (Num. 16:1-3). Mu jnaʼtik lek mi jech kʼot ta pasel. Pe kʼuk xiʼuk noʼox, li Kore xchiʼuk li viniketik ti la spas ta jmoj sjolik xchiʼuke muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeova. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi vokol chavaʼi xchʼunel li kʼusi chjel ta s-organisasion Jeovae?

11. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li junantik jkoatetike?

¹¹ Ta sjunuluk avoʼonton xachʼun li kʼusi chjel ta s-organisasion Jeovae. Kʼalal jaʼo xanavik ta takixokol balumil li j-israeletike, li jlevietik ta yutsʼ yalal Koate la staik jun mukʼta matanal. Yuʼun kʼalal tsjelbeik yavil ti bu spasoj skarpanaik li j-israeletike, junantik jkoatetike jaʼ chkuchik batel li xkaxail strato Jeovae (Num. 3:29, 31; 10:33; Jos. 3:2-4). Pe mu xa jechuk la spasik kʼalal kʼotik ta Albil Balumil li j-israeletike, yuʼun mu xa persauk ti sjelbeik yavil li xkaxail tratoe. Jaʼ yuʼun, kʼalal jaʼo ch-ajvalilaj li Salomone, junantik jkoatetike chkʼejinik, jaʼik jchabitiʼnaetik xchiʼuk yantike jaʼ la sbainik li skʼejobil kʼusitike (1 Kron. 6:31-33; 26:1, 24). Li Vivliae muʼyuk chal ti lik bikʼtal kʼopojikuk li jkoatetike o ti lik skʼanik akʼbel mas tsots yabtelik ta skoj ti oy toʼox kʼusi sbainojike. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti ta sjunuluk koʼontontik jchʼuntik li kʼusi chjel ta s-organisasion Jeova akʼo mi xjel li kʼusi jbainojtik toʼox spasele. Kʼusiuk li abtelal xavichʼ akʼbele, kʼupino me. Teuk ta ajol ti maʼuk xa tsots-o akʼoplal li kʼusi abainoj ta organisasione.  Li Jeovae jaʼ mas tsots skʼoplal chil ti jchʼuntik mantale, maʼuk li kʼusi jbainojtik spasele (1 Sam. 15:22).

12. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba Zaira kʼalal lokʼ ta Betele?

¹² Kalbetik skʼoplal jun ermana ta Oriente Medio ti Zaira sbie. Tskʼupin toʼox tajek ti chtun ta Betele. Pe kʼalal mas xa ox ta 23 jabil te chtune, laj yichʼ albel ti ta prekursora espesial xa chlik tunuke. Xi chale: «Vokol tajek laj kaʼi. Mu xa kʼusi xitun-o laj kaʼi xchiʼuk la jnop mi oy kʼusi chopol la jpas». Junantik ermanoetik ta tsobobbaile mas to chopol chaʼi sba yuʼunik kʼalal xi chalbeike: «Ti lekuk kʼusi la apase, muʼyuk la slokʼesoxuk ta Betel ti jechuke». Oy van kʼuk sjalil ti la svul tajek yoʼonton li Zairae xchiʼuk ti te x-okʼolete. Pe xi chale: «Muʼyuk onoʼox la jnop ti muʼyuk skʼanojun li Jeova xchiʼuk li s-organisasione». ¿Kʼusi koltaat-o sventa xtojobuk snopele?

13. ¿Kʼusi la spas Zaira sventa mu xa chopoluk xaʼi sbae?

¹³ Sventa mu xa chopoluk xaʼi sbae, li Zairae la xchan li mantaletik ti lokʼem ta jvuntik ti jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi yakal tsnuptane. Toj ep koltaat-o li mantal ti xi sbie: «Usted puede afrontar el desánimo» ti lokʼ li ta revista La Atalaya ta 1 yuʼun fevrero ta 2001. Li ta mantal taje te chalbe skʼoplal Markos ti jaʼ jtsʼibajom ta Vivliae xchiʼuk ti jech van laj yaʼi sba kʼuchaʼal Zaira kʼalal jel li kʼusi sbainoj toʼox spasele. Xi chal li Zairae: «Li kʼusi la spas Markose jaʼ la skoltaun kʼalal chibajemune». Li Zairae la skʼanbe koltael li yamigotake, muʼyuk namaj ta stojolal li ermanoetike xchiʼuk muʼyuk xa laj yakʼ tajek ta yoʼonton ti kʼu yelan chaʼi sbae. Laj yakʼ venta ti jaʼ chbeiltasat yuʼun chʼul espiritu li s-organisasion Jeovae xchiʼuk ti kʼanbil yuʼun li ermanoetik ti oy yabtelik ta steklumal Diose. Pe maʼuk noʼox, yuʼun laj yakʼ venta xtok ti jaʼ mas tsots skʼoplal chil ti xichʼ pasbel yabtel Jeova li j-organisasiontike.

14. ¿Kʼusi la snuptan li Vladoe, xchiʼuk kʼusi koltaat-o sventa xchʼun li kʼusi laj yichʼ jelele?

¹⁴ Kalbetik skʼoplal jun mol ta tsobobbail ta Eslovenia ti Vlado sbie xchiʼuk ti 73 sjabilale. Vokol tajek laj yaʼi kʼalal laj yichʼ pasel ta jmoj li stsobobbail xchiʼuk yan tsobobbaile xchiʼuk ti laj yichʼ bajel li salon bu toʼox tstsob sbaike. Xi chale: «Mu toʼox xkaʼibe smelolal kʼu chaʼal muʼyuk xa chichʼ tunesel li salon ti alakʼ sba tajek xvinaje.  Chopol tajek laj kaʼi, yuʼun jaʼtik toʼox la jchaʼmeltsankutik. Ta skoj ti karpinteroune, oy kʼusitik la jmeltsan ti te chtun li ta salone. Jech xtok, kʼalal jel li jtsobobbailkutike, ep kʼusitik vokol laj kaʼikutik li buchʼutik oy xa jabilalkutike». ¿Kʼusi koltaat-o sventa mu xa jechuk snope? Xi chale: «Ta onoʼox jtabetik sbalil kʼalal ta jchʼuntik li kʼusi chichʼ jelel li ta s-organisasion Jeovae. Taje tskoltautik sventa jchʼuntik mi oy kʼusi jel ta jelavele». ¿Mi vokol chavaʼi ti laj yichʼ pasel ta jmoj li atsobobbail xchiʼuk li yan tsobobbaile o ti jel li kʼusi abainoj toʼox spasele? Mi jeche, mu xavul avoʼonton, yuʼun xaʼibe smelolal Jeova ti kʼu yelan chavaʼi abae. Ta me xata epal bendision mi chachʼun kʼalal oy kʼusi chichʼ jelele, mi tukʼ-o chavakʼ aba ta stojolal Jeova xchiʼuk li s-organisasione (Sal. 18:25).

15. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti xijtojob snopel kʼalal oy kʼusi chkʼot ta pasel li ta tsobobbaile?

¹⁵ Ta skoj ti poʼot xa xichʼ lajesel li chopol balumil liʼe, mu labaluk sba xkaʼitik ti xuʼ oy kʼusi xkʼot ta pasel ta tsobobbail ti vokol-o chkaʼitik ti tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae. Jaʼ yuʼun, skʼan ti xijtojobuk snopele. Mu me jnakʼ skʼakʼal koʼontontik mi ta jnoptik ti oy kʼusi chopol la spasbutik junuk ermanoe. Mi laj kichʼtik tukʼibtasele, mu jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼexlale, jchʼamtik li tojobtasele xchiʼuk jel jtalelaltik. Jech xtok, mi oy kʼusi laj yichʼ jelel li ta s-organisasion Jeova ti te ta jtatik ta makiel eke, jchʼuntik ta sjunul koʼontontik.

16. ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa jechuk-o xapat avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk li s-organisasione?

¹⁶ Xuʼ xapat-o avoʼonton ta stojolal Jeova xchiʼuk s-organisasion kʼalal oy kʼusi chanuptan ti vokol-o chavaʼi ti tukʼ chavakʼ abae. Pe sventa spas avuʼune, skʼan ti xatojobuk snopele, jaʼ xkaltik, ti junuk noʼox avoʼontone, ti lekuk kʼusi xanope xchiʼuk ti jechuk xanop kʼuchaʼal li Jeovae. Akʼo ta avoʼonton xchanbel skʼoplal li buchʼutik jaʼtik jech la snuptanik ti chalbe skʼoplal Vivliae xchiʼuk nopbo skʼoplal li kʼusi la spasike. Albo Jeova ti akʼo skoltaote xchiʼuk mu xanamaj ta stojolal li ermanoetike. Mi jech la apase, li Satanase muʼyuk me tsnamajesot ta stojolal Jeova xchiʼuk s-organisasion mu ventauk li kʼusi xkʼot ta pasele (Sant. 4:7).