1, 2. ¿Buchʼutik ti xuʼ oy kʼusi chopol spasbutike?

 LI Jesuse laj yal jun lokʼolkʼop ta stojolal jun ants ti chamem smalal ti jech-o tskʼanilanbe jchapanvanej ti akʼo xchapanate. Laj van yaʼibeik smelolal ta anil jchankʼopetik ti kʼu yelan laj yaʼi sba li antse, yuʼun li vaʼ orae ep buchʼutik chopol kʼusi tspasbatik (Luk. 18:​1-5). Li avi eke, xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan laj yaʼi sba li antse, yuʼun oy onoʼox kʼusi chopol kichʼojtik pasbel.

² Li avie, li krixchanoetike ta xpʼajvanik, chʼabal slekil yoʼontonik xchiʼuk jaʼ batem ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan stukike, jaʼ yuʼun oy onoʼox van kʼusi chopol chkichʼtik pasbel (Ekl. 5:8). Pe jaʼ mas van chopol chkaʼitik kʼalal jaʼ chopol kʼusi tspasbutik junuk ermano o junuk ermanae. Melel onoʼox ti mu xkoʼolajik xchiʼuk li buchʼutik tskontrainik mantale. Pe ta skoj ti jaʼik jpasmuliletik eke, bateltike xuʼ van oy kʼusi chopol tspasbutik. Li Jesuse oy kʼusi lek chakʼ jchantik ti kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal kʼalal chopol kʼusi pasbat yuʼun li yajkontratake. Li voʼotike chkakʼtik persa sventa mu jpakbetik sutel li kʼusi chopol tspasbutik li kajkontratike, ¿mi jaʼ xa van ta jpakbetik sutel li kermanotaktike? ¿Kʼu van yelan chaʼi sba Jeova kʼalal oy kʼusi chopol tspasbutik li kermanotaktik o li yan krixchanoetike? ¿Mi oy van ta yoʼonton li kʼusi ta jnuptantike?

3. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti kʼuxutik ta yoʼonton li Jeovae?

³ Li Jeovae oy ta yoʼonton tskoltautik kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele, yuʼun skʼanoj li tukʼilale (Sal. 37:28). Li Jesuse  laj yal ti «tskʼel ti akʼo tukʼuk xichʼik chapanel ta anil» li yajtuneltak Jeova mi sta xa ox yorail chile (Luk. 18:​7, 8). Jutuk xa tajek skʼan slajesbe skʼoplal ta j-echʼel li vokoliletike xchiʼuk muʼyuk xa chakʼ permiso ti oy kʼusi chopol xkichʼtik pasbele (Sal. 72:​1, 2).

4. ¿Kʼuxi tskoltautik li Jeovae?

⁴ Yoʼ to ta jmalatik xlaj skʼoplal li kʼusitik chopol chkichʼtik pasbele, li Jeovae chchanubtasutik kʼu yelan skʼan xkakʼ ta ilel jtalelaltik mi oy jech la jnuptantike (2 Ped. 3:13). Jtos ti kʼuxi chchanubtasutik Jeova sventa mu stsatsaj li kʼusi chopol chkichʼtik pasbele, jaʼ ti laj yakʼ komel ta tsʼibael ta Vivlia kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal Jesus kʼalal oy kʼusi chopol pasbate. Jech xtok, te ta jtatik lekil tojobtaseletik ta Vivlia ti xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltike.

KICHʼ ME JPʼIJILTIK

5. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkichʼ jpʼijiltik kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele?

⁵ Yikʼaluk van kʼux tajek chkaʼitik xchiʼuk chopol chkaʼitik kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele (Ekl. 7:7). Jaʼ jech laj yaʼi sbaik ek li Job xchiʼuk Abakuke (Job 6:​2, 3; Abak. 1:​1-3). Stalel onoʼox jech chkaʼitik kʼalal oy kʼusi chopol chijpasbate, pe skʼan xkichʼ jpʼijiltik sventa mu jpastik kʼusi chopol ti xlaj to jnaʼtike.

6. ¿Kʼusi chchanubtasutik li kʼusi la spas Absalone? (Kʼelo xtok li lokʼole).

⁶ Kʼalal chkiltik ti oy buchʼu chopol kʼusi tspasbat o chijpasbate, yikʼaluk van ta jkʼan ta jpaktik ta anil. Pe mi jech la jpastik taje, mas to me tstsatsaj li kʼope. Kalbetik skʼoplal li Absalon ti jaʼ xnichʼon Davide. Kap tajek sjol kʼalal laj yaʼi ti oy kʼusi chopol pasbat li Tamar ti jaʼ yixlele, yuʼun ilbajinat yuʼun li Amnon ti jaʼ xchabankile. Ti jech la spas li Amnone, sta-o ti xichʼ milel jech kʼuchaʼal chal li Smantal Moisese (Lev. 20:17). Oy srasonal yaʼeluk ti jech kap sjol li Absalone, pe maʼuk oy sderecho sventa smil li Amnone (2 Sam. 13:​20-23, 28, 29).

7. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba jun jtsʼibajom yuʼun salmo kʼalal oy kʼusi chopol pasbate?

⁷ Kʼalal chkiltik ti chʼabal chichʼik kastigo li buchʼutik chopol kʼusi tspasike, xuʼ van jnoptik mi oy to sbalil ti jaʼ ta jpastik li kʼusi leke. Jnopbetik skʼoplal li jtsʼibajom yuʼun salmo ti chopol kʼusi pasbat xchiʼuk ti jun noʼox yoʼontonik yilel li yajkontratake. Xi laj yale: «Jaʼ jechik li buchʼutik toj chopolike, muʼyuk kʼusi  vokol chaʼiik» (Sal. 73:12). Ta skoj taje, chopol tajek laj yaʼi sba xchiʼuk la snop ti chʼabal xa sbalil ti chtun ta stojolal Jeovae, xi laj yale: «Kʼalal laj kakʼ persa sventa xkaʼibe smelolale, la jvul-o tajek koʼonton» (Sal. 73:​14, 16). Maʼuk noʼox, yuʼun xi to laj yale: «Li voʼone jutuk xa mu kʼejpʼuj ta be li kakane; jutuk xa mu jaxpʼuj li kakane» (Sal. 73:2). Jaʼtik jech la snuptan jun ermano ti Alberto sbie. a

8. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba jun ermano kʼalal tikʼbat smule?

⁸ Li ermano Albertoe tikʼbat smul ti laj la yelkʼan li matanal takʼin yuʼun tsobobbaile akʼo mi mu jechuk la spas. Ta skoj taje, lokʼesat ta mol ta tsobobbail xchiʼuk muʼyuk xa lek ilat yuʼun li buchʼutik snaʼojik kʼusi kʼot ta pasele. Xi chal ti kʼu yelan laj yaʼi sbae: «Solel kap tajek jol, li-ilin xchiʼuk mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas». Ta skoj ti chopol tajek laj yaʼi sbae, namaj ta stojolal Jeova xchiʼuk te van voʼob jabil lubtsaj ta mantal. Li kʼusi la snuptan li ermanoe chakʼ kiltik kʼusi xuʼ xkʼot ta jtojolaltik mi muʼyuk la jpajtsan skapemal joltik ta skoj li kʼusi chopol lijpasbate.

JCHANBETIK STALELAL LI JESUSE

9. ¿Kʼusitik chopol pasbat li Jesuse? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁹ Li Jesuse jaʼ li buchʼu xuʼ lek jchanbetik stalelale, yuʼun ep kʼusitik chopol pasbat.  Jech kʼuchaʼal liʼe, li yutsʼ yalal ti mu xchʼunik ti jaʼ Mesiase laj yalik ti likem xchuvajile. Li jnitvanejetik ta relijion eke la stikʼbeik smul ti koʼol la ch-abtejik xchiʼuk pukujetike. Jech xtok, li soltaroetik ta Romae la slabanik, la smajik xchiʼuk la smilik-o (Mar. 3:​21, 22; 14:55; 15:​16-20, 35-37). Akʼo mi jech, li Jesuse kuch yuʼun skotol xchiʼuk muʼyuk la spak skʼoplal. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li Jesuse?

10. ¿Kʼusi la spas Jesus kʼalal oy kʼusi chopol pasbate? (1 Pedro 2:​21-23).

¹⁰ (Kʼelo 1 Pedro 2:​21-23). b Li Jesuse jaʼ li buchʼu xuʼ lek jchanbetik sventa jnaʼ kʼusi xuʼ jpastik kʼalal chopol kʼusi chkichʼtik pasbele, yuʼun snaʼoj bakʼin chkʼopoj xchiʼuk bakʼin tstsʼiji (Mat. 26:​62-64). Kʼalal oy buchʼutik la stikʼbeik smule, bateltike muʼyuk kʼusi laj yal (Mat. 11:19). Pe kʼalal lik kʼopojuke, muʼyuk x-utvan xchiʼuk muʼyuk laj yal ti oy kʼusi chopol tspasbe li yajkontratake. ¿Kʼu yuʼun ti jech la spas li Jesuse? Yuʼun laj yakʼ sba ta ventainel ta stojolal «li buchʼu tukʼ snaʼ xchapanvane». Jech xtok, snaʼoj ti yiloj Jeova skotol li kʼusi chopol pasbate xchiʼuk spatoj yoʼonton ta stojolal ti tsta yorail chchapane.

11. ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik bakʼin xuʼ xijkʼopoj? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹¹ Kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele, xuʼ me jchanbetik stalelal Jesus kʼalal jnaʼojtik bakʼin chijkʼopoj xchiʼuk tsʼijil chijkome. Mi muʼyuk tsots li kʼusi lijpasbate, xuʼ van tsʼijil xijkom sventa mu masuk stsatsaj li kʼope (Ekl. 3:7; Sant. 1:​19, 20). Pe yikʼaluk van oy kʼusi skʼan jpastik sventa jpakbetik skʼoplal mi oy buchʼu chil svokol ta skoj ti oy kʼusi chopol tspasbate o ti jpakbetik skʼoplal li kʼusi  jchʼunojtike (Ech. 6:​1, 2). Pe skʼan ta slekiluk koʼontontik xchiʼuk ichʼvankutik ta mukʼ kʼalal chijkʼopojutike (1 Ped. 3:15). c

12. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ jbatik ta skʼob «li buchʼu tukʼ snaʼ xchapanvane»?

¹² Xuʼ me jchanbetik stalelal Jesus xtok kʼalal chkakʼ jbatik ta skʼob «li buchʼu tukʼ snaʼ xchapanvane». ¿Kʼuxi? Mi oy buchʼu chopol kʼusi laj yal ta jtojolaltik o ti chopol kʼusi tspasbutike, jpat koʼontontik ta stojolal Jeova ti chajal ta sat skotole. Kʼalal jnaʼojtik taje, jaʼ tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik li kʼusi chopol chkichʼtik pasbele, yuʼun li Jeovae snaʼoj bakʼin ta xchapan. Mi jaʼ xa kiktaojbetik ta yok skʼobe, muʼyuk me chkap joltik xchiʼuk muʼyuk ta jnakʼ skʼakʼal koʼontontik. Pe mi muʼyuk la jpajtsan jbatike, muʼyuk xa xijmuyubaj, xuʼ me oy kʼusi chopol xlik jpastik xchiʼuk yikʼaluk mu xa lekuk xkil jbatik xchiʼuk Jeova (Sal. 37:8).

13. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa stsʼik kuʼuntik kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele?

¹³ Melel onoʼox ti mu spas kuʼuntik skotol jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, yuʼun yikʼaluk van oy kʼusi chkaltik o ta jpastik ti xlaj to jchaʼnaʼtike (Sant. 3:2). Bateltike, li kʼusi chopol chijpasbate xuʼ van yayijem chkom jbekʼtaltik o chopol-o chkaʼi jbatik yuʼun ti kʼu sjalil kuxulutik ta mol balumile. Mi jaʼ jech anuptanoje, teuk me ta ajol ti snaʼoj Jeova kʼu yelan chavaʼi abae. Li Jesus eke ep kʼusitik chopol laj yichʼ pasbel, jaʼ yuʼun xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chavaʼi abae (Ebr. 4:​15, 16). Jaʼ jun slekil kʼelobil laj yakʼbutik Jeova ti kʼu yelan kuch yuʼun li Xnichʼone. Jech xtok, yakʼojbutik lekil tojobtaseletik ta Skʼop sventa jnaʼ kʼusi ta jpastik kʼalal oy kʼusi chopol chijpasbate. Kalbetik batel skʼoplal chib versikulo li ta Romanose.

«JAʼ AKʼO YAKʼ SKʼAKʼAL YOʼONTON DIOS»

14. ¿Buchʼu ti skʼan xakʼ ta ilel skʼakʼal yoʼontone? (Romanos 12:19).

¹⁴ (Kʼelo Romanos 12:19). ¿Mi laj avakʼ venta buchʼu ti skʼan xakʼ ta ilel skʼakʼal yoʼontone? Jaʼ li Jeovae. ¿Kʼuxi chkakʼtik ti jaʼuk xakʼ skʼakʼal yoʼonton li Jeovae? Jaʼo kʼalal chkakʼbetik xchapan li kʼusi chopol laj kichʼtik pasbel jech kʼuchaʼal lek chil xchiʼuk ti kʼusi ora tskʼane. Taje jaʼ jech la spas li ermano Yon kʼalal oy kʼusi chopol pasbat yuʼun jun ermanoe, xi laj yale: «Laj kakʼ tajek persa ti mu jechuk jchapan ti kʼu yelan lek chkile. Li Romanos 12:19 jaʼ la skoltaun sventa xkakʼ ta ilel smalael xchiʼuk ti jpat koʼonton ta stojolal Jeovae».

15. ¿Kʼu yuʼun jaʼ mas lek ti akʼo xchapan Jeova li kʼusi ta jnuptantike?

¹⁵ Mas me toj lek mi jaʼ laj kakʼbetik xchapan Jeova li kʼusi ta jnuptantike. Vaʼun, muʼyuk me mas ta jvul koʼontontik xchiʼuk muʼyuk chkap joltik ta skoj ti ta jkʼan ta jchapan jtuktike. Li Jeovae tskoltautik, xkoʼolaj ti xi chale: «Akʼbeikun ta jkʼob, voʼon ta jkʼel jtuk». Li Jeovae yaloj ta jamal ti jaʼ ta xchapane xchiʼuk lek ti kʼu yelan tspase. Mi la jpat koʼontontik ta stojolale, mas me kʼun chkaʼitik sventa jiptik lokʼel li skapemal joltike. Jaʼ jech la spas Yon ti laj kalbetik skʼoplal ta parafo 14, xi chale: «Mi laj kakʼbe ta skʼob Jeovae, jnaʼoj ti jaʼ mas lek xchapaj yuʼune, jaʼ mu sta li voʼone».

«JAʼ TSALO-O TA SVENTA KʼUSI LEK LI KʼUSI CHOPOLE»

16, 17. ¿Kʼuxi tskoltautik li orasion sventa jaʼuk jtsaltik li kʼusi chopole? (Romanos 12:21).

¹⁶ (Kʼelo Romanos 12:21). Xi laj yal li Pabloe: «Jaʼ tsalo-o ta sventa kʼusi lek li kʼusi chopole». Xi laj yal Jesus li ta Mantaletik ta Vitse: «Kʼanik-o me li avajkontratakike xchiʼuk  pasik-o me orasion ta stojolal li buchʼutik chilbajinoxuke» (Mat. 5:44). Taje jaʼ jech la spas li Jesuse. Yikʼaluk van oy jnopojbetik skʼoplal kʼu to xkʼuxul laj yaʼi Jesus kʼalal laj yichʼ jokʼanel ta jtel teʼ yuʼun li soltaroetik ta Romae. Jech xtok, la slabanik xchiʼuk toj echʼ xa noʼox laj yakʼbeik svokol. Mu xa noʼox albajuk ti kʼu to xkʼuxul laj yaʼie. ¡Chopol tajek kʼusi pasbat!

¹⁷ Li Jesuse jech-o skʼanoj xchiʼuk tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal Jeova akʼo mi tsots tajek laj yil svokol. Muʼyuk la skʼanbe Jeova ti akʼo xakʼbe kastigo li soltaroetike, yuʼun xi noʼox laj yale: «Tot, paso ta perton skotolik, yuʼun mu snaʼ li kʼusi tspasike» (Luk. 23:34). Kʼalal ta jpastik orasion ta stojolal li buchʼutik chopol kʼusi tspasbutike, mas jun koʼontontik, muʼyuk kapem-o joltik xchiʼuk muʼyuk ta jnakʼ skʼakʼal koʼontontik.

18. ¿Kʼuxi koltaatik yuʼun orasion li Alberto xchiʼuk Yone?

¹⁸ Li chaʼvoʼ ermanoetik laj kalbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe jaʼ koltaatik-o yuʼun li orasione. Xi chal li Albertoe: «La jpas orasion ta stojolal li ermanoetik ti oy kʼusi chopol la spasbeikune xchiʼuk ep ta velta laj kalbe Jeova ti akʼo jchʼay ta jol li kʼusi kʼot ta pasele». Lek ti jech la spas li Albertoe, ¡yuʼun chtun xa yan velta ta stojolal Jeova! Xi chal li Yon eke: «Ep ta velta laj kalbe Jeova ti akʼo skolta li ermano ti oy kʼusi chopol la spasbune xchiʼuk ti skoltaun ek sventa xkakʼ ta pertone. Vaʼun, la skoltaun Jeova sventa mu teuk-o kapem jol ta stojolal li ermanoe xchiʼuk ti mu kʼusi chopol jnop ta stojolale. Jech xtok, la skoltaun sventa junuk noʼox koʼonton».

19. ¿Kʼusi skʼan jpastik yoʼ to mu xlaj li choplejale? (1 Pedro 3:​8, 9).

¹⁹ Avi ti kuxulutik to ta mol balumile, xuʼ onoʼox me oy kʼusi chopol xkichʼtik pasbel. Pe mu ventauk li kʼusi jnuptantike, jechuk-o me jkʼanbetik koltael li Jeovae. Jech xtok, kakʼtik persa jchanbetik stalelal Jesus kʼalal oy kʼusi chopol chkichʼtik pasbele xchiʼuk ti jechuk-o xkakʼ ta jkuxlejaltik li beiltaseletik ta Vivliae. Mi jech la jpastike, ta me xakʼbutik bendision li Jeovae (kʼelo 1 Pedro 3:​8, 9).