1, 2. ¿Kʼuxi xuʼ xkaʼibetik lek smelolal li Vivliae? Albo junuk skʼelobil.

 NOPO noʼox avaʼi ti chaman jpʼejuk anae, ¿kʼusi van chatsak ta venta mi chakʼan chamane? ¿Mi bal noʼox chavaʼi ti chakʼelbe slokʼole? ¿Mi mu jaʼuk lek ti xbat akʼele? Chakʼel van avaʼi ti kʼu yelan li spat xokone xchiʼuk li skuartoaltake. Jech xtok, ta van xakʼan xakʼelbe splanoal sventa xavil kʼu yelan meltsanbile. Lek jamal xvinaj ti chakʼan chanaʼ kʼu yelan li na taje.

² Skʼan jech jpastik ek kʼalal ta jchantik o ta jkʼeltik li Vivliae. Jun ti buchʼu xchanojbe skʼoplal li Vivliae laj yal ti kʼusi chal Vivliae xkoʼolaj kʼuchaʼal «jun mukʼta tayal na ti lek tsots meltsanbile». ¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik lek kʼusi chal li Vivliae? Mi anil ta jchantike, jaʼ noʼox ta jchantik li kʼusitik kʼunik ta chanele, jaʼ xkaltik, «li kʼunil chanubtaseletik ta sventa li lekil chʼul mantaletik yuʼun Diose» (Ebr. 5:12). Skʼan jkʼeltik lek kʼuchaʼal li na laj kalbetik skʼoplale. Sventa jchantik lek li Vivliae, skʼan jkʼeltik kʼuxi snitojbe sba skʼoplal sliklej li Vivliae. Mu baluk noʼox ti jnaʼojtik li kʼusi jchʼunojtike, yuʼun skʼan jnaʼtik kʼu yuʼun ti jech jchʼunojtike.

3. ¿Kʼusi la stijbe yoʼonton spasel xchiʼiltak ta chʼunolajel li Pabloe, xchiʼuk kʼu yuʼun? (Efesios 3:​14-19).

³ Sventa xkaʼibetik lek smelolal kʼusi chal li Skʼop Diose,  skʼan jchantik li kʼusitik tsotsik ta aʼibel smelolale. Li jtakbol Pabloe la stijbe yoʼonton jchʼunolajeletik ti xakʼ yipalik ta yaʼiel «ti kʼu sjamleje, ti kʼu snatile, ti kʼu stayleje, ti kʼu snatil xyal» li kʼusi melel chal ta Skʼop Diose. Vaʼun, jaʼ jech tstsatsub li xchʼunel yoʼontonike (kʼelo Efesios 3:​14-19). Skʼan jech jpastik ek. Jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ lek jchantik li Skʼop Dios sventa xkaʼibetik smelolal slikleje.

4. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa masuk to xijnopaj ta stojolal li Jeovae? Albo junantik skʼelobiltak.

⁴ Li yajtunelutik Jeovae mu baluk noʼox xkaʼitik ti jnabetik jutuk skʼoplal li kʼusi chal Vivliae, yuʼun oy ta koʼontontik ta jchajtik «kʼalal to ta yut li spʼijil Diose». Sventa spas kuʼuntike, jaʼ tskoltautik li chʼul espiritue (1 Kor. 2:​9, 10). Saʼo kʼusi xuʼ xachanbe skʼoplal sventa snopajesot mas ta stojolal Jeova, xuʼ xasabe skʼoplal ti kʼu yelan laj yakʼbe ta ilel yajtuneltak Jeova ta voʼne ti skʼanojan tajeke, ti jaʼ jech chakʼ ta ilel ti skʼanojot eke. Jech xtok, xuʼ jchantik ti kʼu yelan la skʼanbe j-israeletik ti x-ichʼat ta mukʼe xchiʼuk ti jkoʼoltastik ti kʼu yelan skʼan xkichʼtik ta mukʼ avie. Xuʼ jchanbetik skʼoplal xtok li albil kʼopetik kʼot ta stojolal li Jesuse xchiʼuk li albil kʼopetik kʼot ta pasel kʼalal ay ta balumile.

5. ¿Kʼusi chakʼan chachanbe skʼoplal?

⁵ Junantik ermanoetik ti lek xaʼiik sabel skʼoplal Vivliae laj yichʼik jakʼbel kʼusitik mas tskʼupinik xchanbel skʼoplal. Li ta rekuadro  «Ti kʼusitik xuʼ xachanbe skʼoplale» te chal junantik li kʼusitik tskʼupinik xchanele. Sventa xakʼupin xchanel taje, xuʼ skoltaot li Índice de las publicaciones Watch Tower xchiʼuk li Saʼobil sventa xchanik mas li stestigotak Jeovae. Mi jech chapase, tstsatsub li xchʼunel avoʼontone xchiʼuk tskoltaot sventa xavojtikin li Diose (Prov. 2:​4, 5). Avie jkʼeltik batel li kʼusi xuʼ jchanbetik skʼoplale.

6. 1) Albo junuk skʼelobil ti chakʼ ta ilel ti ta onoʼox spas Jeova li kʼusi oy ta yoʼontone. 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti te-o sbatel osil li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ta sventa li krixchanoetik xchiʼuk li balumile? (Efesios 3:11).

⁶ Li Jeovae chkʼot onoʼox ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone, jnoptik noʼox ti chakʼan chabat ta junuk parajee, pe li ta bee te lomem mukʼta teʼ. Sventa xakʼot ti bu chakʼan chabate, skʼan xasaʼ yan abe. Li Jeovae oy kʼusi tskʼan tspas ti ta jtabetik sbalil ta sbatel osile. Jaʼ yuʼun, ta jtojtik ta vokol ti ta kʼunkʼun yakʼoj jnaʼtik ta Vivliae (Efes. 3:11). Jech xtok, ep kʼusitik tstunes «sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan tspase» (Prov. 16:4). Li kʼusi snopoj tspas Jeovae ta jtabetik sbalil sbatel osil. ¿Kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Jeovae xchiʼuk kʼusitik tspas sventa xkʼot ta pasel yuʼun?

7. Kʼalal la stoy sba li Adan xchiʼuk Evae, ¿kʼusi la spas Jeova sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone? (Mateo 25:34).

⁷ Li Diose laj yalbe baʼyel krixchanoetik li kʼusi oy ox ta yoʼonton tspas ta stojolalike. Xi laj yalanbee: «Epajanik, pʼolanik, nojesik li balumile, ventainik, pasik ta mantal [ . . . ] li kʼusitik kuxajtik ta balumile» (Jen. 1:28). Kʼalal la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae, och talel li mulile. Pe maʼuk te paj-o sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton li Diose. Ti kʼusi la spase, jaʼ noʼox la sjel ti kʼu yelan chakʼ kʼotuk ta pasele. La svaʼan jun ajvalil ta vinajel sventa xkʼot ta pasel li kʼusi snopoj ta sventa li krixchanoetik xchiʼuk li balumile (kʼelo Mateo 25:34). Ta yorail noʼox laj yakʼ ta ilel ti skʼanoj li krixchanoetike, yuʼun la stak talel ta balumil li baʼyel Xnichʼone. Li Jesuse laj yalbe krixchanoetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk laj yakʼ xkuxlejal sventa spojutik lokʼel li ta mulil xchiʼuk ta lajelale. Ta tsʼakale, laj yichʼ chaʼkuxesel sventa xbat ta vinajel xchiʼuk ti x-ajvalilaje. Oy to me mas kʼusi xuʼ jchantik ta sventa li kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Diose.

8. 1) ¿Kʼusi chalbe skʼoplal sliklej li Vivliae? 2) Jech kʼuchaʼal chal ta Efesios 1:​8-11, ¿kʼusi to yan tspas li Jeovae? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

⁸ Li kʼusi chalbe skʼoplal sliklej li Vivliae jaʼ ti chchʼultajes sbi Jeova mi kʼot ta pasel li kʼusi snopoj ta sventa li balumile. Sventa spas taje, jaʼ tstunes li Ajvalil Jesukristoe. Muʼyuk kʼusi xmakat-o sventa spas taje, yuʼun yaloj stuk ti chkʼot ta pasel li kʼusi chale (Is. 46:​10, 11, tsʼibetik ta yok vun; Ebr. 6:​17, 18). Ta tsʼakale, li balumile ta xkʼataj ta jun paraiso ti te chnaki li snitilulaltak Adan xchiʼuk Eva ti tukʼil krixchanoetik xa ox xchiʼuk ti xuʼ xkuxiik sbatel osile (Sal. 22:26). Maʼuk noʼox taje, oy to kʼusi yan tspas li Jeovae. Yuʼun jun xa noʼox utsʼ alalil chkom yuʼun li buchʼutik te ta vinajel xchiʼuk ta balumile xchiʼuk jaʼ xa noʼox ch-ichʼat ta mukʼ (kʼelo Efesios 1:​8-11). Labal sba kʼu yelan chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi oy ta yoʼontone.

9. ¿Kʼusi mas jnaʼojbetik skʼoplal ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale?

⁹ Jnopbetik skʼoplal li albil kʼop laj yal Jeova li ta nichimaltik Eden ti te ta jtatik ta Jenesis 3:15. b Li teksto taje chal ti kʼu yelan chkʼot ta pasel li kʼusitik oy ta yoʼontone. Taje jaʼo chkʼot ta pasel mi echʼ xa ox jaymiluk jabile. Jtos li kʼusi tsots skʼoplal chkʼot ta pasele jaʼ ta sventa li  snitilulal antse, li Mesias ti te chlik talel ta snitilulal Abraane (Jen. 22:​15-18). Ta mas tsʼakale, li ta sjabilal 33, li Jesuse laj yichʼ yayijesbel li xchak yakane jech onoʼox kʼuchaʼal albil skʼoplale (Ech. 3:​13-15). Li slajeb albil kʼop ti chichʼ vochʼbel sjol Satanase jaʼ to chkʼot ta pasel mi echʼ xa ox li jmil jabil ch-ajvalilaj Jesuse (Apok. 20:​7-10). Li Vivliae chalbe to mas skʼoplal li kʼusitik tspasbe steklumal Dios li Satanas kʼalal skʼan toʼox xtal li mukʼta tsatsal vokolile.

10. 1) ¿Kʼusitik poʼot xa xkʼot ta pasel? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jchapan jbatik? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune).

¹⁰ Kalbetik skʼoplal kʼusitik chal Vivlia ti chkʼotanuk ta pasele. Baʼyele, li jteklumetike chalik «¡Jun koʼontontik xchiʼuk muʼyuk kʼusi chijxiʼo!» (1 Tes. 5:​2, 3). Li mukʼta tsatsal vokolile jaʼo chtal ta anil kʼalal mi la stsakik ta kʼop jecheʼ relijionetik li jteklumetike (Apok. 17:16). Ta tsʼakale, xuʼ van labal sba kʼusi chkʼot ta pasel mi tal «ta ba tok ta vinajel xchiʼuk sjuʼel xchiʼuk smukʼulal li Xnichʼon Krixchanoe» (Mat. 24:30). Li Jesuse chchapan skotol li krixchanoetike, vaʼun parte chakʼ li chijetike xchiʼuk li tentsunetike (Mat. 25:​31-33, 46). Jaʼuk li Satanase muʼyuk te smeyoj skʼob chkom. Ta skoj ti ilinem tajeke, tstijbe yoʼonton li Gog ta yosilal Magog sventa stsakbe ta kʼop li steklumal Jeovae (Esek. 38:​2, 10, 11). Kʼalal jaʼo jech chkʼot ta pasele, jaʼo tstsobatik muyel ta vinajel li buchʼutik liʼ to oyik ta balumil ti tʼujbilike. Te tstsob sbaik xchiʼuk Kristo xchiʼuk li yan anjeletik sventa spasik kʼop li ta Armajedone ti jaʼ te tstsuts li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:31; Apok. 16:​14, 16). c Vaʼun, jaʼo te chlik sventain tal balumil li Kristoe ti chjalij jmil jabile (Apok. 20:6).

11. ¿Kʼu yelan chavaʼi ti xuʼ xakuxi sbatel osile? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹¹ Jnopbetik skʼoplal kʼu van yelan li jkuxlejaltik li ta achʼ balumile. Li Vivliae chal ti Jpasvanej kuʼuntike «yakʼojbe ta yoʼonton krixchanoetik ti xuʼ xkuxiik  sbatel osile» (Ekl. 3:11). ¿Mi xnop avuʼun kʼu yelan akuxlejal li ta achʼ balumile xchiʼuk ti mas to chavamigoin li Jeovae? Li livro Acerquémonos a Jehová ta pajina 319 xi chale: «Kʼalal mi lijkuxi xa ox ta sienal, ta smilal, ta smiyonal o ta sbiyonal jabiletike, mas to me ep kʼusitik ta jchantik ta stojolal li Jeovae. Akʼo mi jal xa ox tajek kuxiemutik, chkakʼtik venta ti ep to kʼusitik labalik sba skʼan jchantik ta stojolale. […] Ta melel mu to jnaʼtik ti kʼu yelan kʼupil sba li jkuxlejaltik ta Paraisoe. Pe li kʼusi kʼupil sba xuʼ jpastik tee jaʼ ti xuʼ xijnopaj mas ta stojolal li Jeovae». Jaʼ yuʼun, ¿kʼusitik yan xuʼ jchanbetik skʼoplal li ta Vivliae?

12. ¿Kʼuxi xuʼ jkʼeltik muyel li vinajele? Albo junuk skʼelobil.

¹² Li Skʼop Diose chalbutik kʼu yelan li yutsilal Jeova ta toyole (Is. 33:5). Jech xtok, chalbutik kʼusitik labalik sba ta stojolal Jeova xchiʼuk ta stojolal li jvokʼ s-organisasion te oy ta vinajele (Is. 6:​1-4; Dan. 7:​9, 10; Apok. 4:​1-6). Xuʼ jchanbetik skʼoplal li kʼusitik labalik sba akʼbat yil Esekiel kʼalal «jam li vinajele» xchiʼuk kʼalal oy kʼusitik akʼbat yil yuʼun Diose (Esek. 1:1).

13. ¿Kʼu yelan chavil li abtelal yakal tspas Jesus ta vinajele? (Ebreos 4:​14-16).

¹³ Jnopbetik skʼoplal li abtelal yakal tspas Jesus ta vinajel kʼuchaʼal Ajvalil xchiʼuk mero Bankilal Palee. Ta stojolal Jesus xuʼ xijnopajutik ta «xchotleb Dios ti jaʼ chakʼ slekil yutsil oʼontonale» xchiʼuk xuʼ jkʼanbetik ti xkʼuxubinutik «sventa skoltautik kʼalal jaʼo yoraile» (kʼelo Ebreos 4:​14-16). Jechuk-o me jnopbetik skʼoplal jujun kʼakʼal li kʼusi spasojik Jeova xchiʼuk Jesus ta jtojolaltike xchiʼuk li kʼusi tspasik ta jtojolaltik te to ta vinajele.  Ti skʼanojutike jaʼuk stij koʼontontik sventa xijtun ta sjunul koʼontontik ta stojolal li Jeovae (2 Kor. 5:​14, 15).

14. ¿Kʼuxi xuʼ xkakʼbetik ta ilel Jeova xchiʼuk Jesus ti ta jtojbetik ta vokole? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

¹⁴ Ti kʼu yelan xuʼ jtojbetik ta vokol li Jeova xchiʼuk Jesuse, jaʼo kʼalal chkakʼ kipaltik ta skoltael yantik sventa spasik ta stestigotak Jeova xchiʼuk ti stsʼakliik li Jesuse (Mat. 28:​19, 20). Taje jaʼ li kʼusi la spas jtakbol Pablo sventa stojbe ta vokol li Jeova xchiʼuk Jesuse, yuʼun snaʼoj ti oy ta yoʼonton Jeova «ti akʼo koluk skotol li krixchanoetike xchiʼuk ti akʼo yojtikinik lek li kʼusi melele» (1 Tim. 2:​3, 4). Jaʼ yuʼun, tsots abtej sventa skolta epal krixchanoetik yoʼ xuʼ sta skolelik (1 Kor. 9:​22, 23).

15. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 1:​2, ¿kʼusi ti chakʼ jmuyubajeltike?

¹⁵ Mu labaluk sba chkaʼitik ti laj yal jtsʼibajom yuʼun salmo ti xmuyubaj noʼox xchiʼuk ti lek chbat xkuxlejal li buchʼu «toj kʼupil sba chaʼi li smantal Jeovae xchiʼuk kʼun yechʼomal ye tskʼel ta kʼakʼal akʼobal» (Sal. 1:​1-3). Jun li buchʼu la sjelubtas ta yan kʼop li Vivliae xi laj yal ta sventa li teksto liʼe: «Li buchʼu tskʼupin li tojobtasel chakʼ Diose ta saʼ, ta xchan xchiʼuk tsnopbe skʼoplal». Xi to chale: «Kʼalal muʼyuk chaʼibe smelolal li kʼusi chale, jaʼ noʼox chʼay kʼakʼal chaʼi» (Studies in the Psalms, Joseph Rotherham). Li voʼote xuʼ me xakʼupin xchanel Avivlia ek mi chavakʼ avipal ta yaʼibel smelolal li kʼusi chale xchiʼuk mi chakʼel ti kʼu yelan snitojbe sba skʼoplal slikleje. Ta melel, ¡xijmuyubaj me mi chkaʼibetik lek smelolal kʼusi chal li Vivliae!

16. ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?

¹⁶ Xuʼ jkʼupin jkotoltik li kʼusitik kʼupil sba chchanubtasutik Jeova ta Skʼope. Li ta yan xchanobile, ta xkalbetik skʼoplal li mukʼta templo ta mantal yuʼun Jeova ti laj yalbe skʼoplal Pablo li ta karta akʼbat snaʼ yuʼun Dios sventa j-ebreoetike. Ta van jkʼupintik skʼelbel skʼoplal taje.