1. ¿Bu la sta yipalik li yajtuneltak Dios ta voʼnee?

 LI Vivliae chal ti jaʼik tsatsal krixchanoetik li tukʼil yajtuneltak Dios ta voʼnee. Akʼo mi lek tsotsik, mu skotoluk velta jech laj yaʼi sbaik. Ta junantik veltae, li Ajvalil Davide tsots laj yakʼ ta ilel yoʼonton xchiʼuk tsots laj yaʼi sba «kʼuchaʼal vits». Pe bakʼintik xtoke muʼyuk tsots laj yaʼi sba xchiʼuk och xiʼel ta yoʼonton (Sal. 30:7). Li Sanson eke tsots tajek yip kʼalal akʼbat chʼul espiritu yuʼun li Jeovae, pe laj yakʼ venta ti mi muʼyuk ch-akʼbate, kʼun xa tajek chkom jech kʼuchaʼal li yan krixchanoetike (Jues. 14:​5, 6; 16:17). ¿Bu la sta yipik li tukʼil yajtuneltak Dios taje? ¡Jaʼ ta stojolal li Jeovae!

2. ¿Kʼu yuʼun laj yal jtakbol Pablo ti jaʼo tsots kʼalal kʼune? (2 Korintios 12:​9, 10).

² Li jtakbol Pabloe laj yakʼ venta ek ti chtun yuʼun li juʼelal chakʼ Jeovae (kʼelo 2 Korintios 12:​9, 10). Li voʼotike chkil jvokoltik ta chamel, jaʼ jech la snuptan li Pablo eke (Gal. 4:​13, 14). Jech xtok, oy ta yoʼonton tspas li kʼusi leke, pe vokol tajek laj yaʼi spasel (Rom. 7:​18, 19). Bakʼintike la svul yoʼonton xchiʼuk ta xiʼ mi xmilat (2 Kor. 1:​8, 9). Jaʼ yuʼun, xi laj yale: «Jaʼo tsotsun kʼalal kʼunune». ¿Kʼu yuʼun ti jech laj yale? Yuʼun jaʼ akʼbat sjuʼel yuʼun Jeova sventa xkuch yuʼun li svokoltake.

3. ¿Kʼusi chkalbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

³ Li Jeovae yalojbutik ta jamal ti chakʼ kipaltike (1 Ped. 5:10). Pe sventa jechuk xkʼot ta pasele, skʼan mu teuk noʼox jmeyoj jkʼobtik. Kalbetik skʼoplal jkotuk karro. Sventa xanav li karroe, skʼan lekuk mukʼ li smotorale. Akʼo mi mukʼ smotoral li karroe, pe mi muʼyuk tstekʼ aselerador li jtsʼot karroe, mu me xanav. Li Jeovae xuʼ me xakʼ kipaltik ek jech kʼuchaʼal li smotoral karroe, pe  skʼan oyuk kʼusi jpastik. ¿Kʼusi yakʼojbutik Jeova sventa tsotsukutike? Xchiʼuk ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa jtabetik sbalile? Sventa jnaʼtike, jkʼeltik kʼuxi la stsatsubtas Jeova li j-alkʼop Jonase, li Maria ti jaʼ smeʼ Jesuse xchiʼuk li jtakbol Pabloe. Jech xtok, ta jkʼeltik ti jech yakal tspas Jeova ta stojolal li yajtuneltak avi eke.

4. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xakʼ kipaltik li Jeovae?

⁴ Jtos ti kʼusi xuʼ jpastik sventa xakʼ kipaltik li Jeovae jaʼ ti jpastik orasione, yuʼun kʼalal tstakʼbutike ta xakʼbutik li juʼel ti mu kʼusi xkoʼolaj-oe (2 Kor. 4:7). Jech xtok, skʼan jkʼeltik li Vivliae xchiʼuk jnopbetik skʼoplal (Sal. 86:11). Yuʼun li kʼusi te ta xale oy sjuʼel (Ebr. 4:12). Jaʼ yuʼun, mi la jkʼopontik Jeova xchiʼuk mi la jkʼel li Jvivliatike, chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik, ti xijmuyubaj noʼox xijtun ta stojolale o ti spas kuʼuntik li kʼusi akʼbil jbaintik akʼo mi vokol chkaʼitike. Jkʼeltik kʼuxi la stsatsubtas Jeova li j-alkʼop Jonase.

5. ¿Kʼu yuʼun skʼan tsotsuk yoʼonton li Jonase?

⁵ Li Jeovae oy kʼusi laj yakʼbe sbain li Jonase, jaʼ yuʼun skʼan tsotsuk yoʼonton. Pe ta skoj ti och xiʼel ta yoʼontone, la stsak batel jkot varko ti te chbat ta Tarsise. Ta skoj li kʼusi la spase, jutuk xa mu chamik li buchʼutik te oyik ta varko ta skoj li mukʼta tsatsal ikʼaloʼe. Kʼalal la sjipik yalel ta nab Jonas li j-abteletik ta varkoe, bikʼat yuʼun jkot mukʼta choy ti ikʼpulan xchiʼuk ti xibal sba li yute. ¿Kʼu van yelan laj yaʼi sba li Jonase? ¿Mi laj van snop ti te xa chchame? ¿Mi laj van snop ti muʼyuk xa chkoltaat yuʼun li Jeovae? Akʼo mi mu jnaʼtik lek, jnaʼojtik ti xuʼ van la svul tajek yoʼontone.

6. ¿Kʼusi koltaat-o Jonas kʼalal te tikʼil ta xchʼut mukʼta choye? (Jonas 2:​1, 2, 7).

⁶ ¿Kʼusi la spas Jonas sventa oyuk yipal kʼalal jaʼo te tikʼil ta xchʼut mukʼta choye? Akʼo mi stuktuk te oy, la skʼopon li Jeovae (kʼelo Jonas 2:​1, 2, 7). Akʼo mi snaʼoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantale, li Jonase snaʼoj ti chchikintabat s-orasione, yuʼun sutesoj xa ox yoʼonton. Jech xtok, la snopbe skʼoplal kʼusi chal li tsʼibetike. ¿Kʼuxi jnaʼojtik taje? Yuʼun li ta s-orasion ti te ta jtatik ta kapitulo 2 ta Jonase, ep ta velta la stunes li kʼusi ta xal ta Salmoe (jech kʼuchaʼal liʼe, koʼoltaso Jonas 2:​2, 5 xchiʼuk Salmo 69:1; 86:7). Te chkakʼtik venta ti xojtikin lek salmoetik li Jonase. Ta skoj ti la snopbe skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolale, la spat yoʼonton ti chkoltaat yuʼun li Jeovae. Kʼalal xetaat xa ox lokʼel ta balumil yuʼun li mukʼta choye, la spas li kʼusi albat yuʼun Jeovae (Jon. 2:​10–3:4).

7, 8. ¿Kʼusi koltaat-o jun ermano sventa xkuch yuʼun li svokole?

⁷ Li kʼusi la snuptan Jonase xuʼ skoltautik kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantik eke. Kalbetik skʼoplal jun ermano ta Taiwán ti Ximin sbie. b Li ermanoe tsots tajek ip xchiʼuk chichʼ ilbajinel yuʼun yutsʼ yalal ta skoj ti chtun ta stojolal Jeovae. ¿Kʼusi la spas sventa xkoltaat yuʼun li Jeovae? Jaʼ ti la spas orasion xchiʼuk la xchan li Svivliae, xi chalbutike: «Kʼalal tstsatsaj tajek li jvokole, muʼyuk xa ta koʼonton ta jchan Jvivlia xchiʼuk li vunetike». Pe muʼyuk laj yikta sba, xi chalbutike: «Baʼyel ta jkʼopon li Jeovae, laje ta jtikʼ j-audifono, vaʼun ta xkaʼi kʼejojetik. Bakʼintike, kʼun ta xikʼejin sventa junuk koʼonton xkaʼi jbae. Vaʼun, chlik chanunajkun».

 ⁸ Li kʼusi chchan ta Svivlia li Ximine jaʼ koltaat-o sventa x-akʼbat yipal kʼalal jaʼo chtun yuʼune. Jun velta kʼalal jaʼtik toʼox yichʼoj operasione albat yuʼun jun enfermera ti skʼan xichʼ chʼichʼe, yuʼun jutuk xa la li sglobulo rojoe. Pe kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xichʼ operasione, la skʼelbe sloʼil xkuxlejal jun ermana ti jech laj yichʼ operasion eke. Li ermanae mas to jutuk li sglobulo rojoe, pe li stuke muʼyuk la xchʼam li chʼichʼe xchiʼuk lek la xkux talel. Koliyal ti la skʼel li loʼil taje, jaʼ akʼbat-o yipal sventa tukʼ xakʼ sba ta stojolal Jeova.

9. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi chʼabal xa avipal chavaʼi ta skoj ti chavil junuk tsatsal vokolile? (Kʼelo xtok li lokʼoletike).

⁹ Kʼalal chavil junuk tsatsal vokolile, ¿mi solel chavul tajek avoʼonton ti vokol xa chavaʼi spasel orasione? O ¿mi chʼabal xa avipal chavaʼi sventa xachan li Avivliae? Teuk me ta ajol ti xaʼibot smelolal li Jeovae. Jaʼ yuʼun, akʼo mi jpʼel chaʼpʼel noʼox kʼusi chavalbe li Jeovae, teuk me ta ajol ti ta xakʼbot li kʼusi chtun avuʼune (Efes. 3:20). Mi vokol chavaʼi xchanel Avivlia o avuntak ta skoj ti ip chavaʼi o ta skoj ti chavul tajek avoʼontone, xuʼ van xa chikinta li gravasionetik ta Vivliae o li jvuntike. Yan xtok ti kʼusi xuʼ skoltaote, jaʼ ti xa chikinta li kʼejojetike o junuk video ta jw.org. Kʼalal mi la akʼopon Jeova xchiʼuk mi la asabe stakʼobil ta jvuntik li kʼusi laj avalbee, xkoʼolaj ti xi chavalbee: «Avokoluk akʼbun kipal».

10. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li kermanotaktike?

¹⁰ Li Jeovae xuʼ stunes kermanotaktik sventa spatbutik koʼontontik kʼalal oy kʼusi tsots ta jnuptantike o xuʼ skoltautik sventa spas kuʼuntik li kʼusi jbainojtike (Kol. 4:​10, 11). Kʼalal oy jvokoltike, ta jkʼantik ti spat koʼontontik li kamigotaktike (Prov. 17:17). Mi chʼabal xa kipal chkaʼitike, li kermanotaktike xuʼ me skoltautik sventa xakʼbutik li kʼusi chtun kuʼuntike xchiʼuk skoltautik li ta mantale. Jkʼeltik bu la sta koltael xchiʼuk yipal Maria ti jaʼ smeʼ Jesuse.

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan tsatsubtasel li Mariae?

 ¹¹ Li Mariae skʼan tsatsubtasel sventa spas li kʼusi tskʼan Jeovae. Laj van svul yoʼonton Maria kʼalal albat yuʼun anjel Gabriel ti ta xchiʼin yole, yuʼun chʼabal to malijem. Mu snaʼ kʼuxi ta tsʼitesel junuk olol, pe jaʼ ta stsʼites li Mesiase. Muʼyuk xchiʼinoj-o ta vayel mi junuk vinik xchiʼuk mu snaʼ kʼuxi chalbe Jose ti oy xa yole (Luk. 1:​26-33).

12. Jech kʼuchaʼal chal Lukas 1:​39-45, ¿buchʼu koltaat-o li Mariae?

¹² ¿Bu la sta stsatsal yoʼonton Maria sventa spas li kʼusi kʼanbat yuʼun li Jeovae? La skʼanbe koltael li yantike. Jun skʼelobile jaʼ ti laj yalbe Gabriel ti akʼo to x-albat li kʼusi tskʼan Jeova akʼo spase (Luk. 1:34). Ta mas tsʼakale, bat ta vitstikaltik ta Juda sventa xbat svulaʼan li Elisabete. La stabe sbalil ti ay ta vulaʼale, yuʼun li Elisabete la skʼupil kʼopta li Mariae xchiʼuk koliyal li xchʼul espiritu Diose laj yal jun albil kʼop ta sventa li sneneʼ Mariae (kʼelo Lukas 1:​39-45). Li Mariae laj yal ti Jeovae toj labalik sba kʼusitik spasoj ta sjuʼel (Luk. 1:​46-51). Li Jeovae la stunes Gabriel xchiʼuk Elisabet sventa stsatsubtas li Mariae.

13. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal Dasurí kʼalal la skʼanbe koltael li ermanoetike?

¹³ Jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal li Mariae, li yajtuneltak Dios avi eke xuʼ me spat avoʼonton. Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal Dasurí jun ermana ti te nakal ta Boliviae. Li ermanae albat ti chʼabal xa xpoxil xchamel li stote xchiʼuk te tikʼil kom ta ospital. Li Dasurie tskʼan tskolta stot ti bu kʼalal xuʼ yuʼune (1 Tim. 5:4). Sventa spas yuʼun taje, skʼan skʼanbe koltael li yantike, taje mu kʼunuk laj yaʼi. Xi chalbutike: «Ep ta velta ti mu xa xuʼ kuʼun laj kaʼie». Ta slikebale, muʼyuk la skʼan koltael. ¿Kʼu yuʼun? Xi chalbutik li Dasurie: «Yuʼun mu jkʼan xkakʼbe yabtel li ermanoetike, yuʼun xi chkalbe jbae: ‹Jaʼ tskoltaun li Jeovae›. Pe laj kakʼ venta ti kʼalal muʼyuk ta jkʼanbe koltael li yantike, jtuk yakal chkil jvokol» (Prov. 18:1). Li Dasurie la stsʼibabe batel junantik yamigotak sventa xalbe ti kʼu yelan chaʼi sbae, xi to chalbutike: «Mu jnaʼ kʼuxi ta jtojbeik ta vokol ti la skoltaikun xchiʼuk ti la spatbeikun koʼonton li ermanoetike, yuʼun chichʼik tal veʼlil ta ospital xchiʼuk ta xalbeikun tekstoetik ta Vivlia sventa spatik koʼonton. ¡Toj kʼupil sba ti mu jtukuk oyutike! Mu kʼusi xkoʼolaj-o ti jaʼutik yutsʼ yalal Jeovae, yuʼun koʼol ta jkolta jbatik xchiʼuk koʼol chij-okʼutik».

14. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼanbetik koltael li moletike?

¹⁴ Li Jeovae tstunes moletik ta tsobobbail sventa stsatsubtasutik, yuʼun jaʼ jun matanal yakʼojbutik Jeova sventa stsatsubtasutik xchiʼuk spat koʼontontik (Is. 32:​1, 2). Jaʼ yuʼun, albo mi oy kʼusi chavul-o avoʼontone. Mi laj yalboxuk ti tskʼan tskoltaoxuke, chʼamo me. Yuʼun li Jeovae jaʼ tstunes sventa stsatsubtasoxuk.

15. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik li Vivliae?

¹⁵ Li spatobil koʼontontik chal Vivliae jaʼ chakʼ kipaltik (Rom. 4:​3, 18-20). Jkotoltik jmalaojtik chijkuxiutik ta sbatel osil ta vinajel o ta jun Paraiso liʼ ta balumile. Koliyal taje, chakʼ kipaltik sventa xkuch kuʼuntik li prevaetike, ti jcholtik-o mantale xchiʼuk ti jpastik li kʼusitik jbainojtik ta tsobobbaile (1 Tes. 1:3). Jkʼeltik kʼuxi patbat yoʼonton jtakbol Pablo li spatobil oʼontonal taje.

16. ¿Kʼusi koltaat-o li jtakbol Pabloe?

 ¹⁶ Li jtakbol Pabloe tskʼan ti oyuk stsatsal yoʼontone, yuʼun li ta skarta la stsʼibabe batel jkorintoetike laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun vaso ti kʼun tajeke. Laj yal ti laj yichʼ ilbajinel, kontrainel, jipel ta lum xchiʼuk ti mu xa snaʼ kʼusi tspas bakʼintike, bakʼintik xtoke jutuk xa mu cham (2 Kor. 4:​8-10). Taje jaʼo la stsʼiba kʼalal ay xa ox yoxibal velta ta misioneroale. Xuʼ van mu toʼox snaʼ mi oy to kʼusitik mas tsotsik snuptan. Ta mas tsʼakale, laj yichʼ majel yuʼun epal krixchanoetik, laj yichʼ chukel xchiʼuk jutuk xa mu cham kʼalal mutʼij yalel li svarkoike.

17. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 4:​16-18, ¿kʼusi akʼbat-o yipal Pablo sventa xkuch yuʼun li svokoltake?

¹⁷ ¿Kʼusi akʼbat-o yipal Pablo sventa xkuch yuʼune? Jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi tsta ta jelavele (kʼelo 2 Korintios 4:​16-18). Laj yalbe ermanoetik ta Korinto ti akʼo mi chlaj batel li spat xokone, jech-o tsots yoʼonton. Jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi xuʼ sta ta jelavele. Li kʼusi mas toj mukʼ skʼoplal laj yile jaʼ ti xuʼ xkuxi ta vinajele. Jaʼ yuʼun, jpʼel ta yoʼonton tsʼik yuʼun skotol li kʼusitik la snuptane. Ta skoj ti jaʼ la snopbe skʼoplal li kʼusi tsta ta tsʼakale, jujun kʼakʼal achʼub batel li snopbene xchiʼuk li yoʼontone.

18. ¿Kʼuxi akʼbat yipalik Tíjomir xchiʼuk yutsʼ yalal li kʼusi smalaojik chtal ta jelavele?

¹⁸ Li kʼusi smalaojik chtal ta tsʼakale jaʼ ch-akʼbat-o yipal jun ermano ta Bulgaria ti Tíjomir sbie. Leʼ xa ta jayibuk jabile, li yitsʼin Zdravkoe cham ta jun aksidente. Li Tijomire chopol tajek laj yaʼi. ¿Kʼusi koltaat-o xchiʼuk yutsʼ yalal sventa xkuch batel yuʼunik li xkʼuxule? Jaʼ ti snopbeik skʼoplal kʼu yelan li chaʼkuxesele, xi chal kaʼitike: «Ta jloʼiltakutik bu van ta jchʼamkutik li Zdravkoe, kʼusi veʼlil ta jpaskutik, buchʼu ta jtakutik ta ikʼel xchiʼuk kʼusi chkalbekutik ta sventa li slajebal kʼakʼale». Li kʼusi smalaojik ta tsʼakale jaʼ ch-akʼbat-o yipalik xchiʼuk yutsʼ yalal  sventa xkuch yuʼunik xchiʼuk ti smalaik ti xchaʼkuxi talele.

19. ¿Kʼusi xuʼ xapas sventa lekuk tsots li spatobil avoʼontone? (Kʼelo xtok li lokʼole).

¹⁹ Sventa tsotsuk lek li spatobil avoʼontone, kʼelo kʼusi chal Vivlia ta sventa li Paraisoe xchiʼuk nopo ti te xa oyote (Is. 25:8; 32:​16-18). Nopbo skʼoplal kʼu van yelan li kuxlejal ta achʼ balumile. ¿Mi te xa chavil aba? ¿Buchʼu te chavil? ¿Kʼusi yakal chavaʼi? ¿Kʼu yelan ta xavaʼi aba? Li lokʼoletik sventa Paraiso ti te chtal ta jvuntike tskoltaot sventa xanopbe skʼoplal li kuxlejal ta tsʼakale. Jech xtok, xuʼ xakʼel li videoetik ti oy smusikaile jech kʼuchaʼal Poʼot xa xtal li achʼ balumile, Poʼot xa xtal o Te xa kuxulun chkil. Mi nopem xavaʼi snopbel skʼoplal kʼu yelan li kuxlejal ta achʼ balumile, jlikel noʼox xchiʼuk muʼyuk tsots chavil li vokoliletik chanuptane (2 Kor. 4:17). Li kʼusi yalojbutik chakʼbutik li Jeovae ta me xakʼ kipaltik.

20. ¿Bu ta jta kipaltik kʼalal mu xa xuʼ kuʼun chkaʼitike?

²⁰ Te ta jta kipaltik ta stojolal Dios kʼalal mu xa xuʼ kuʼun chkaʼitike (Sal. 108:13). Li Jeovae oy kʼusitik yakʼojbutik sventa lek tsotsutike. Jaʼ yuʼun, mi tsots chavaʼi spasel li kʼusi abainoje, mi vokol chavaʼi sventa xkuch avuʼun junuk preva o sventa xamuyubajuk-o xatun ta stojolal li Jeovae, albo ta orasion xchiʼuk chano Avivlia sventa sbeiltasot. Jech xtok, chʼamo li koltael chakʼ li ermanoetike xchiʼuk teuk ta ajol li kʼusi jmalaojtike. Vaʼun, li sjuʼel Jeova «ti yan sba yutsile» tskoltaot «sventa stsʼik avuʼunik skotol li kʼusitike xchiʼuk kuchuk avuʼunik ta muyubajel» (Kol. 1:11).