¿Mi anaʼoj xa?
¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik ti tsots skʼoplal chilik kʼejoj li j-israeletik ta voʼnee?
LI J-ISRAELETIK ta voʼnee toj tsots skʼoplal chilik li kʼejoje. Li Vivliae chal ti oy ep krixchanoetik ti la stijik sonetik o ti kʼejinike, yuʼun li ta Vivliae oy te jayibuk livroetik ti laj yichʼ tsʼibael kʼuchaʼal kʼejoje. Jech kʼuchaʼal li slivroal Salmose, li El Kantar de los Kantarese xchiʼuk li Lamentasionese. Li livro Music in Biblical Life (Ti kʼu yelan laj yilik musika ti chal ta Vivliae) chal ti «toj tsots skʼoplal laj yilik kʼejoj li j-israeletik ta voʼnee kʼuksiuk noʼox ti tspasike».
Ti kʼu yelan chilik kʼejoj li krixchanoetike. Li j-israeletike tskʼejintaik kʼejoj sventa xakʼik ta ilel ti kʼu yelan chaʼi sbaike (Is. 30:29). Li antsetike xmuyubaj chkʼejinik, ch-akʼotajik xchiʼuk tstijik pandereta kʼalal oy buchʼu ch-och ta ajvalile, kʼalal tspasik kʼinetik sventa xichʼik ta mukʼ Diose xchiʼuk kʼalal tspasik kanal paskʼope (Jues. 11:34; 1 Sam. 18:6, 7; 1 Rey. 1:39, 40). Sventa xakʼik ta ilel kʼu yelan chaʼi sbaik kʼalal oy buchʼu chcham yuʼunike, li j-israeletike tskʼejintaik kʼejoj sventa at-oʼonton ti xtuchʼuchʼet chkʼot ta oʼontonale (2 Kron. 35:25). Jech kʼuchaʼal chal jlik livroe «li jteklum Israele tskʼupinik tajek li kʼejojetike» (Cyclopedia, de McClintock y Strong).
Ti kʼu yelan chilik kʼejoj li ajvaliletike. Li ajvaliletik ta Israele tskʼupinik tajek li kʼejoje. Li ajvalil Saule la stʼuj David sventa xtijbat li arpae (1 Sam. 16:18, 23). Kʼalal och ta ajvalil li Davide la smeltsan stijobiltak sonetik, la stsʼiba kʼupil sba kʼejojetik xchiʼuk la xchapan jtijsonetik sventa te stijik li ta stemplo Jeovae (2 Kron. 7:6; Amos 6:5). Li ajvalil Salomon eke la stʼuj vinik antsetik sventa te xkʼejinik li ta spasob mantale (Ekl. 2:8).
Ti kʼu yelan chkʼejinik sventa xichʼik ta mukʼ Jeovae. Li ta templo ta Jerusalene oy chanmil krixchanoetik ti chanemik lek ta stijel li simbaloetike, li stijobil son ti oy yakʼiltake, li arpaetike xchiʼuk li okʼesetike (1 Kron. 23:5; 2 Kron. 5:12). Pe maʼuk noʼox stukik ti jech chkʼejinik sventa xichʼik ta mukʼ Jeovae, yuʼun ep j-israeletik tskʼejintaik li Kʼejimol sventa muyebaltik kʼalal chbatik ta Jerusalen sventa spasik li kʼinetike (Sal. 120-134). Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun jech kʼuchaʼal chal junantik livroetik ti chalbe skʼoplal judaetike, li j-israeletike tskʼejintaik li Hallel a kʼalal chveʼik li ta kʼin Koltaele.
Li steklumal Dios avie jech-o tsots skʼoplal chil li kʼejoje (Sant. 5:13). Yuʼun chijkʼejinutik sventa jmuyubtatik Jeova (Efes. 5:19). Li kʼejoje jaʼ skoltaojutik talel sventa masuk to tsobol oyutik xchiʼuk li kermanotaktike xchiʼuk jaʼ chakʼ kipaltik sventa stsal kuʼuntik li jvokoltike (Ech. 16:25; Kol. 3:16). Jaʼ jech xuʼ xkakʼtik ta ilel ti oy xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti jkʼanojtik tajeke.
a Li judaetike Hallel chalbeik sbi li Salmos 113 kʼalal ta 118 ti jaʼ tskʼejintaik sventa smuyubtaik li Jeovae.